Inhoudstafel / Personeel in goede handen

I
Inhoud
hoofdstuk 1
HUMAN RESOURCE MANAGEMENT: WERKEN MET MENSEN OP HET KRUISPUNT
VAN MENS, ARBEID EN ORGANISATIE
1.1
1.2
1.3
1.4
3
6
9
12
De rollen van de HR-professional
1.3.1Rol 1: de HR-professional integreert de mens in de organisatie
1.3.2Rol 2: de HR-professional is een sociaal-juridisch en
administratief expert
1.3.3Rol 3: de HR-professional is een veranderingsmanager
1.3.4Rol 4: de HR-professional is een strategisch partner
Van personeelsbeheer tot HRM
1.4.1Het paternalisme: ‘de onmondige mens’ (1850-1900)
1.4.2Scientific Management: ‘de rationeel-economische mens’ (1900-1940) 1.4.3Human Relations: ‘de sociale mens’ (1930-1960) 1.4.4Revisionisme: ‘de naar ontplooiing zoekende mens’ (1950-1970) 13
14
1.4.4.1De tweefactorentheorie van Herzberg
1.4.4.2De X- en Y-theorie van McGregor
1.4.4.3De behoeftepiramide van Maslow
1.5
15
15
15
16
16
18
20
22
23
25
26
1.4.5De complexe mens in interactie met zijn omgeving (1960 - heden)
28
1.4.6Human Resource Management (HRM) als synthese van
het hedendaagse denken over personeelsbeleid
30
1.4.7Strategisch Human Resource Management (SHRM) Competentiemanagement32
Recente trends in HR
33
1.5.1Talentmanagement
33
1.5.2E-HRM
36
hoofdstuk 2
HRM.indb 1
1
Definitie en doelen van HRM
1.1.1Het spanningsveld tussen sociale en economische belangen
1.1.2Het spanningsveld tussen organisatiedoelen en individuele doelen
Definitie van HRM
BASISMODELLEN VAN HRM
39
2.1Inleiding
41
2.2
Een les in organisatietheorie
41
2.3
Het plan van de organisatie: missie, visie, doelen en strategieën 46
2.4
De stroombenadering van Michigan University:
het Tichy- of Michigan-model
49
2.5
De systeembenadering van de Harvard Business School:
het Beer- of Harvard-model
53
2.6
Een hedendaags HR-model: het model van competentiemanagement
56
27/08/13 16:23
II
Personeel in goede handen Basishandboek Human Resource Management
hoofdstuk 3
REKRUTERING, SELECTIE, ONTHAAL & INTRODUCTIE VAN MEDEWERKERS
61
3.1Inleiding
63
3.2
Een turbulente arbeidsmarkt
64
3.3
De begrippen werving (rekrutering) en selectie
65
3.4
FASE 1: Het ontstaan van een vacature
3.4.1 Behoefte van de organisatie 3.4.2Functiebeschrijving
3.4.3 Functie-analyse: het competentieprofiel
fase 2: Werving
3.5.1Het lokaliseren van de doelgroep: interne versus externe werving
3.5.2Het opstellen van de boodschap
66
66
67
70
75
75
77
3.5
3.5.2.1Het vacaturebericht
3.5.2.2Checklist opstellen van een vacaturebericht 3.6
3.7
3.5.3 Keuze van het medium
Fase 3: Selectie
3.6.1Definitie en context
3.6.2De selectieprocedure
3.6.3Actoren in de selectieprocedure
3.6.4 Verplichtingen en grenzen aan werving en selectie in België
3.6.5De eerste stap in het selectieproces: de voorselectie 3.6.6Sollicitatiegesprek of selectie-interview
3.6.7Gedragsgericht of criteriumgericht interviewen
3.6.8 Testen 3.6.9 Tweede gesprek
3.6.10Eindbeslissing
3.6.11 Contractbespreking en/of ondertekening
3.6.12 Trend: assessment als selectiemethode
Fase 4: Onthaal en introductie
3.7.1 Context en definities
3.7.2 Wetgevend kader
3.7.3Onthaal: hoe eraan beginnen?
3.7.4Onthaal: concrete organisatie
3.7.4.1Inhoud: welke informatie geven?
3.7.4.2Timing: hoe lang moet het onthaal duren?
3.7.4.3 Waar onthalen?
3.7.4.3 Participanten in het onthaal: wie doet wat?
3.7.5De onthaalbrochure
3.7.6De introductie
hoofdstuk 4
HRM.indb 2
77
78
79
81
81
81
82
82
84
87
88
92
96
96
96
97
98
98
99
99
102
102
102
102
103
104
105
BEOORDELEN EN EVALUEREN VAN MEDEWERKERS
107
4.1Inleiding
109
4.2Omschrijving
110
4.3
111
112
112
113
Doelen van personeelsbeoordeling
4.3.1Prestatiebeoordeling
4.3.2Functioneringsbeoordeling
4.3.3Potentieelbeoordeling
27/08/13 16:23
Inhoud
4.4
Kwaliteitscriteria voor beoordelingssystemen
4.4.1Systeemtechnische criteria
4.4.1.1Validiteit
4.4.1.2Betrouwbaarheid
4.4.1.3Relevantie
4.4.2Gebruikscriteria
4.4.2.1Acceptatiegraad
4.4.2.2Transparantie
4.4.2.3Informatiewaarde
4.5
Soorten beoordelingsmethoden
4.5.1Vergelijkingssystemen
4.5.2Waarderingsschalen
4.5.2.1 Basisprincipes van waarderingsschalen
4.5.2.2Gebruik van waarderingsschalen
4.5.2.3 Voor- en nadelen van waarderingsschalen
4.5.2.4In gedrag verankerde waarderingsschalen (BARS)
4.6
4.7
4.5.3 ‘Kritische voorvallen’-methode
4.5.4 Management by Objectives (MBO)
4.5.5Zelfevaluatie
4.5.6360°-feedback
4.5.7Het beoordelingsgesprek
4.5.8Het functioneringsgesprek
Potentiële problemen m.b.t. beoordelingssystemen
4.6.1 Weerstand tegen evaluatie
4.6.2Systeemontwerp en operationele problemen
4.6.3 Beoordelingsfouten bij de beoordelaar
De opbouw van een beoordelingssysteem
4.7.1Doelen bepalen: waarom beoordelen?
4.7.2 Wie en wanneer beoordelen?
4.7.3 Wat beoordelen?
4.7.4Hoe beoordelen?
hoofdstuk 5
HRM.indb 3
III
113
114
114
114
115
115
115
116
116
116
116
117
117
119
119
119
121
121
122
122
123
123
124
124
125
125
127
127
127
128
129
BELONEN VAN MEDEWERKERS
131
5.1Inleiding
133
5.2Omschrijving
134
5.3
Doelen van een beloningsbeleid
134
5.4
Voorwaarden voor een goed beloningsbeleid
136
5.5
5.6
Verloningsgronden: elementen die de loonhoogte (kunnen) bepalen
5.5.1Interne billijkheid
5.5.2Functiezwaarte
5.5.3Ervaring
5.5.4 Prestaties en resultaten
5.5.5 Competenties en potentieel
5.5.6 Marktwaarde en onmisbaarheid
5.5.7 Bijzondere arbeidsomstandigheden (inconveniënten)
5.5.8Externe loonharmonie
Bepalen van de loonhoogte
138
138
138
139
139
140
140
141
141
142
5.7
Het arbeidsvoorwaardenpakket (mix van beloningselementen)
145
27/08/13 16:23
IV
Personeel in goede handen Basishandboek Human Resource Management
hoofdstuk 6
ONTWIKKELEN VAN COMPETENTIES
149
6.1Inleiding
151
6.2
Enkele kernprincipes en begrippen 6.2.1Leren 6.2.2Leren in arbeidsorganisaties
6.2.3 Kennismanagement en lerende organisaties
6.2.4VTO
VTO-beleid 153
153
155
159
162
163
Het ontwerpen van een VTO-activiteit
6.4.1 FASE 1 - Analyse
6.4.2 FASE 2 - Ontwerp
167
167
169
6.3
6.4
6.4.2.1Leerdoelen
6.4.2.2Ontwerp van de leeractiviteiten
6.4.2.3 Zelf ontwikkelen of uitbesteden?
6.4.3 FASE 3 - Ontwikkelen
6.4.4 FASE 4 - Uitvoeren
6.4.5 FASE 5 - Evaluatie en transfer
6.4.5.1Leertransfer
6.4.5.2Evaluatie van leeractiviteiten
169
171
171
173
174
174
174
176
Bronnen181
HRM.indb 4
27/08/13 16:23