Beleggers moeten vrezen voor langdurige stagnatie

Beleggers moeten vrezen voor langdurige stagnatie
Figuur 1 Larry Summers, profeet van de secular stagnation
Afgelopen week verlaagde de Europese Commissie de groeiverwachting voor de Eurozone tot 0,8%.
Grote landen als Frankrijk en Italië maar ook Duitsland laten geen of nog maar heel weinig groei zien.
Hoe in een dergelijke omgeving Nederland met meer dan 1% kan groeien is vooralsnog een raadsel.
De steeds maar tegenvallende perspectieven voor de eurozone beginnen beleggers steeds meer op
de zenuwen te werken. De dreiging van een derde recessie in vijf jaar liet de koersen van de
aandelenbeurzen wereldwijd tuimelen. Daarmee kwam de angst tot uitdrukking dat Europa voor een
reeks van jaren in een omgeving van extreem lage inflatie á la Japan zal terecht komen. Dan zijn de
vooruitzichten niet bepaald om blij van te worden. Europa wordt dan bedreigd door een aanhoudend
hoge werkloosheid, groeiende armoede, dalende lonen en een schuldenberg die maar niet kleiner wil
worden. De situatie wordt nog verergerd door achterblijvende publieke investeringen.
Het kan niet anders, dan dat de stagnatie in de eurozone ook elders slachtoffers gaat maken. Het is
ondenkbaar dat het Verenigd Koninkrijk aan de gevolgen van de malaise in de eurozone kan
ontsnappen. Hetzelfde geldt voor de landen in centraal en Oost Europa. Die krijgen met een beetje
pech ook nog te maken met een economisch instabiel Rusland, dat wel eens slachtoffer kan worden
van te lang, te lage olieprijzen.
Langdurige economische stagnatie als gevolg van te lage investeringen en een te zwakke vraag heeft
ook consequenties voor de belegger. De huidige hoge koersen op menig aandelenbeurs is te danken
aan de veronderstelling, dat de groei van de productiviteit naar het langjarig gemiddelde zal terug
veren en dat de economische groei naar het niveau van voor 2008 terugkeert. Het begint beleggers
te dagen dat dit weleens wensdenken kan blijken. Als dat niet zo is, hoe kunnen
beleggingsrendementen blijven stijgen. Het aandeel van de bedrijfswinsten in het bruto
binnenlandse product is bovendien al historisch hoog. De monetaire verruiming helpt op dit moment
weliswaar een handje, maar ook dit kan niet eeuwig doorgaan. Op den duur moet het rendement op
beleggingen wel omlaag.
Hoe kan de eurozone aan de huidige situatie ontsnappen? De stagnatie bestrijden met behulp van de
wisselkoers kan niet meer. De eurozone is te groot. Lidstaten exporteren voornamelijk naar elkaar.
Een complicerende factor is ook, dat de eurozone een monetaire unie is. Beleidsmakers in de
verschillende landen willen nog wel eens beleid maken, dat haaks staat op dat van de buren. De
enige echt functionerende supranationale institutie, de ECB, wil gaat een supranationaal beleid
voeren, maar is toch nog teveel juridisch ingeperkt.
Feitelijk hebben de beleidsmakers voor de korte termijn maar drie opties om de stagnatie te
bestrijden. De eerste is om coute que coute een politieke unie door te drukken. De tweede is om de
stagnatie te accepteren en de derde is om de eurozone te laten imploderen. Voor de korte termijn is
de eerste optie volstrekt onhaalbaar. Dat beperkt de keuze tot langdurige recessie of een default van
de eurozone. De derde zou trouwens zomaar uit de tweede optie kunnen voortvloeien!
Cor Wijtvliet
Bron: Wolfgang Münchau, Eurozone stagnation is a greater threat than debt. Financial Times,
October 19 2014
Cor Wijtvliet
BELANGRIJK:
- Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
- Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
- U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
- Ontvangt u het Journaal niet rechtreeks? Abonneert u zich dan hier!

Download Report