Urogenitale maligniteiten

Urogenitale maligniteiten
Asia Ropela, internist-oncoloog
St.Jansdal ziekenhuis
27 september 2014
Urogenitale maligniteiten

Adenocarcinomen






Urotheelcelcarcinoom



prostaatcarcinoom
niercarcinoom
ovariumcarcinoom
endometriumcarcinoom
vaginacarcinoom
blaascarcinoom
urinewegencarcinoom (inclusief pyelum)
Plaveiselcelcarcinoom



cervixcarcinoom
vulvacarcinoom
peniscarcinoom
Prostaatcarcinoom
 meest
voorkomende vorm van kanker bij
mannen
 beloop zeer wisselend, van laaggradige
tumor die over vele jaren geen progressie
vertoont tot snelle metastasering
Prostaatcarcinoom

Symptomen



botpijnen
nierfunctieverlies
prostatisme
•
•
•
•
•
•
•
hesitatie
incontinentie
hematurie
cystitis
nycturie
pollakisurie
dysurie
Prostaatcarcinoom
 Diagnostiek




PSA
Rectaal toucher
MRI scan
Botscintigrafie afhankelijk van hoogte PSA en
TN stadiering
Prostaatcarcinoom
 meest
voorkomende vorm bij mannen
 leeftijdgebonden incidentie
 deels erfelijk
Prostaatcarcinoom
Prostaatcarcinoom
 Metastaseringpatroon



lymfogeen
botmetastasen
viscerale metastasen
Prostaatcarcinoom
behandeling







wait and see
radicale prostatectomie aanvullende
radiotherapie na SNP
brachytherapie (lage stadia: T1-2)
uitwendige radiotherapie
hormonale therapie met chemische of
chirurgische castratie of anti-testosteron
chemotherapie (alleen palliatief: docetaxel en
cabazitaxel)
nucleotidentherapie (alleen palliatief)
Prostaatcarcinoom
complicaties behandeling
 incontinentie
 impotentie

(meer na chirurgie dan radiotherapie)
 radiatieproctitis
 radiatieprostatitis
 spieratrofie
 gewichtstoename
Blaascarcinoom/
urinewegencarcinoom
 Risico




factoren
roken
locale irritatie
aniline
cyclofosfamide
Blaascarcinoom/
urinewegencarcinoom
 Symptomen



hematurie
incontinentie
cystitis/pyelonefritis
 Diagnostiek



cystoscopie
CT scan
PET scan bij hogere T of N+
Blaascarcinoom/
urinewegencarcinoom

behandeling








partiele cystectomie
cystoprostatectomie/radicale cystectomie(bij vrouw
resectie uterus en ovaria)
nefrectomie
ureterresectie
pelvine lymfeklierdissectie
evt. na neoadjuvante chemotherapie
palliatieve chemotherapie
palliatieve radiotherapie
Blaasreconstructies
 http://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/
zob2/Stoma/Algemene_informatie_over_st
omas/Soorten_urinestomas/Pages/default.
aspx
 Neoblaas
 Nefrostomie
volgens Bricker
Blaascarcinoom/
urinewegencarcinoom
 Complicaties




van de behandeling
geen normale mictie mogelijk
bij man impotentie
bij vrouw menopauze, infertiliteit
lymfoedeem
Blaascarcinoom/
urinewegencarcinoom
 Metastaseringpatroon





lymfogeen tot mediastinum
botmetastasen
longmetastasen
levermetastasen
hersenmetastasen
Niercelcarcinoom
 Symptomen






hematurie
algehele malaise
koorts
hemolytische anemie
pijnlijke metastasen
hypercalciëmie
Niercelcarcinoom

Metastaseringpatroon








via bloedbaan: tumortrombus tot in rechter harthelft
lymfogeen
longmetastasen
levermetastasen
hersenmetastasen
botmetastasen
metastasen in borsten, huid, tractus digestivus,
bijholtes
metastasen hebben neiging tot bloeding
Niercelcarcinoom

Diagnostiek



CT scan abdomen/thorax
Tijdens follow up X-thorax
Behandeling:




nefrectomie
metasectomie longmetastasen
palliatieve radiotherapie
palliatieve immunotherapie met angiogeneseremmers
• sunitinib/sorafinib
• everolimus/temsirolimus
• interferon
Penis/vulvacarcinoom
 zeldzaam
tot zeer zeldzaam
 locale klachten
 (chemo)radiotherapie evt. met salvage
chirurgie
 lymfoedeem is een frequente combinatie
 vaak locale recidieven
 metastasering meestal lymfogeen
Cervixcarcinoom
 symptomen






BVO
contactbloeding
dyspareunie
fluor
postmenopauzaal bloedverlies
mictieklachten
Cervixcarcinoom
 Metastaseringpatroon:



lymfogeen tot aan mediastinum
hematogeen: long, lever, botten
locale doorgroei
Cervixcarcinoom
 sexueel
overdraagbare aandoening:
Human Papillomavirus (HPV)
Cervixcarcinoom
 diagnostiek





uitstrijk
colposcopie
MRI bekken
X-thorax
stadiëring volgens FIGO classificatie
Cervixcarcinoom
behandeling








lisexcisie
cryocoagulatie
laser-evaporisatie
conisatie
hysterectomie
radicale uterusextirpatie met pelviene
lymfadenectomie
totale exenteratie bij locaal recidief
( chemo)radiatie: inwendig en uitwendig
Cervixcarcinoom; complicaties
behandeling
 infertiliteit
 verklevingen
vagina
 radiatie proctitis
 fistelvorming
 droge vagina
 radiatie cystitis
 lymfoedeem
 urethrostomie en colostoma bij exentratie
Endometriumcarcinoom

Symptomen




postmenopauzaal bloedverlies
vaginale afscheiding
BVO
Diagnostiek





vaginale endo-echo
hysteroscopie
curettage
MRI bekken
X-thorax
Endometriumcarcinoom
behandeling

totale extirpatie (uterus en ovaria, evt met cervix
en deel vagina)
 adjuvante radiotherapie


inwendig of uitwendig
adjuvante chemotherapie
 bij oudere patiënten en laaggradig tumor Mirena
spiraal of progestageen
 palliatieve chemotherapie
 palliatieve hormonale therapie
Endometriumcarcinoom
metastaseringpatroon
 abdominaal,
peritonitis carcinomatosa
 longmetastasen
 levermetastasen
Ovariumcarcinoom
 4e
doodsoorzaak kanker bij vrouwen
 diagnose vaak in hoog stadium
 weinig symptomen
 deels erfelijk bepaald
 stadiëring volgens FIGO classificatie
Ovariumcarcinoom
risicofacoren
Diagnostiek ovariumcarcinoom
 vaginale
endo-echo
 CT scan abdomen/thorax
 evt MRI scan
 diagnostische laparoscopie
Ovariumcarcinoom
Metastaseringpatroon



abdominaal
longmetastasen
levermetastasen
Ovariumcarcinoom
behandeling
 debulking
 stadiering
 adjuvante
chemotherapie (paclitaxel en
carboplatine)
 palliatieve chemotherapie
Ovariumcarcinoom
Follow up
 gedurende
5 jaar klinisch consult
 geen routinematig onderzoek
 geen meerwaarde vervolgen tumormarker
Vulvacarcinoom
 symptomen:



jeuk
pijn
zwelling
 diagnostiek:




Vaginaal toucher
X-thorax
CT abdomen
MRI bekken
Vulvacarcinoom
 Behandeling:


laser-evaporisatie bij lage stadia of
premaligne aandoeningen
chirurgie:
• ruime resectie met bdz femoro-inquinale
lymadenectomie
• vulvectomie

radiotherapie: uitwendig of inwendig
Vaginacarcinoom
 zeer
zeldzaam
 meestal bij DES-dochters
 behandeling: operatief of radiotherapie
uitwendig en brachytherapie
Vaginacarcinoom
complicaties van behandeling
 infertiliteit
 verklevingen
vagina
 radiatie proctitis
 fistelvorming
 droge vagina
 radiatie cystitis
 lymfoedeem
Kiemcel tumoren
 Immature
teratoom of choriocarcinoom na
een mola bij vrouw
 Testiscarcinoom


Seminoom
Non-seminoom
•
•
•
•
Mature teratoom
Choriocarcinoom
Yolksac-carcinoom
Embryonaal carcinoom
Kiemceltumoren
 Diagnostiek:




Echo scrotum
Hemicastratie voor PA
CT scan abdomen en long
Tumormarkers: LDH, AFP, B-HCG
 Risicofactoren

Niet ingedaalde testis
Kiemceltumoren
 Stadiering:
• TNM
• Good, intermediate, poor risc
 Behandeling:



Hemicastratie
Radiotherapie
Chemotherapie
Casus 1
 Mw
75 jaar meldt zich bij HA met vaginale
jeuk en postmenopauzale bloedverlies
 Wat is de differentiaale diagnose?
Casus 1
 vulvacarcinoom
 cervixcarcinoom
 vaginacarcinoom
 endometriumcarcinoom
 blaascarcinoom
Casus 2
 Man
19 jaar meldt zich vrijdag middag bij
de huisarts met pijnlijke gynecomastie
sinds 2 weken
 Waar
denk je aan?
Casus 2
 LO:
geen afwijkingen aan testes
Sluit dit testiscarcinoom uit?
 Bij
anamnese blijkt patiënt sinds 3 dagen
kort van adem te zijn bij hardlopen, gaat
volgende dag op vakantie naar
Griekenland voor 2 weken
 Wat nu?