praktijk Elis Bardelmeijer Karen Konings De specialist ouderengeneeskunde werkt in de huisartspraktijk Eerste ervaringen zijn zeer positief pag. 1 van 3 Afgelopen april verscheen een artikel met de titel ‘De huisarts is het afvoerputje van de zorg’ in Medisch Contact, het landelijk vakblad voor artsen. De auteur? De Maastrichtse huisarts dr. Karen Konings die in het artikel haar zorg uitspreekt over de verschuiving van steeds meer taken naar de eerste lijn. Door de extramuralisering in combinatie met een bovengemiddelde vergrijzing in Zuid-Limburg zal de druk op de huisarts de komende jaren alsmaar verder toenemen, maar hoe dan? De rek is eruit, nieuwe oplossingen zijn nodig. Een van die oplossingen is een specialist ouderengeneeskunde die de huisarts ondersteunt. De eerste praktijkervaringen van Karen Konings en specialist ouderengeneeskunde Elis Bardelmeijer leest u in dit artikel. Momenteel is in negen huisartsenpraktijken in Maastricht en Heuvelland een specialist ouderengeneeskunde (SO) van Envida actief. Zij delen hun expertise met de huisarts. En het werkt. Karen Konings en Elis Bardelmeijer kijken tevreden terug op het afgelopen halfjaar. Sinds april is Elis Bardelmeijer een dagdeel per maand in de praktijk als SO actief. Samen hebben ze ervoor gekozen om die tijd niet te besteden aan een spreekuur in de praktijk. Kwetsbare ouderen, die vaak helemaal niet in staat zijn om zelf naar de praktijk te komen, bezoekt Elis Bardelmeijer thuis. Daardoor krijgt de SO een rol die veel breder en waardevoller is dan alleen informatie verstrekken aan ouderen en advies geven aan de huisarts. Elis Bardelmeijer: “Voor Envida werk ik als SO in verschillende verpleeghuizen, waar we ouderen continu in de gaten kunnen houden en problemen direct signaleren. Voor mensen die thuis wonen is het vangnet vaak verre van optimaal, terwijl er van ouderen met steeds complexere problemen wordt verwacht dat ze zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen.” Karen Konings: “Er moet meer aandacht zijn voor de signaleringsfunctie van thuiszorgmedewerkers; als huisarts krijg ik nu al heel vaak telefoontjes van mantelzorgers die helemaal niet medisch-inhoudelijk zijn, maar verzorgend of zelfs praktisch van aard. Met gerichte huisbezoeken van de SO willen we voorkomen dat er bij de ouderen voor wie de optie verzorgingshuis is weggevallen thuis onhoudbare situaties ontstaan.” Knelpunten signaleren Mensen thuis zien, in hun eigen omgeving, levert veel waardevolle informatie op. Door met een integrale blik te kijken, brengt de SO de belangrijkste knelpunten in kaart. Waar zit de kwetsbaarheid van deze patiënt en waar is de mogelijkheid om pag. 2 van 3 de hele organisatie rond de patiënt te verbeteren? Karen Konings: “Daarin adviseert Elis mij en daardoor kunnen wij op onze beurt weer instructies geven aan de thuiszorg. Mijn praktijkondersteuner gaat vaak mee met de huisbezoeken van de SO en kan daarna heel gericht zaken gaan regelen. Verder kunnen we de familie informeren en bekijken wat zij allemaal kunnen doen. Er wordt immers ook steeds meer van het systeem om mensen heen verwacht, maar als huisarts heb ik niet altijd het overzicht of de specifieke expertise die nodig is om mantelzorgers op weg te helpen.” Multidisciplinaire samenwerking De ouderen die de SO thuis bezoekt hebben vaak te maken met klachten die een multidisciplinaire aanpak behoeven. De vraag is dan hoe zij zo lang mogelijk thuis kunnen wonen, ondanks chronische problemen op meerdere gebieden. Ook de SO schakelt daarbij de hulp in van andere specialisten. Elis Bardelmeijer: “Ik heb regelmatig contact met fysiotherapeuten en ergotherapeuten. Ook kan ik indien nodig gebruikmaken van de expertise van een logopediste, diëtiste en psycholoog. Die zijn heel enthousiast over onze aanpak. Zelf zien zij natuurlijk ook welke uitdagingen er op ons af komen en steeds meer fysiotherapiepraktijken hebben inmiddels geriatrisch geschoolde fysiotherapeuten in dienst. Het is een brede ontwikkeling die we samen oppakken.” De samenwerking tussen huisartsen en SO past in de door de overheid voorgestane versterking van de eerstelijnszorg voor ouderen, met nadruk op een meer proactieve ouderenzorg dicht bij de woonomgeving van de ouderen zelf. In 2015 en daarna zal de meerwaarde van deze samenwerking verder duidelijk worden. < Spreekuur van de specialist ouderengeneeskunde in/vanuit de huisartspraktijk De huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde van Envida in Maastricht-Heuvelland (regio ZIO) zijn al geruime tijd met elkaar in overleg om te komen tot een goede regionale samenwerking en proactieve samenhangende zorg. Hierbij hebben zij de volgende doelen voor ogen: – de zorg voor ouderen te optimaliseren; – crisissituaties bij ouderen te voorkomen; – kwetsbare ouderen zolang mogelijk thuis te laten wonen. De kerncompetentie van de specialisten ouderengeneeskunde is de medisch geriatrische deskundigheid ten aanzien van complexe problematiek bij (chronisch) zieke ouderen. De huisarts kan voor deze ouderen een SO consulteren in de thuissituatie of in het verzorgingshuis. De meerwaarde van de SO ligt vooral op het gebied van zorg diagnostiek, zorgprognostiek en individueel zorgmanagement. Het gaat daarbij niet alleen om het geven van adviezen, ook medebehandeling kan een optie zijn. De huisarts blijft hoofdbehandelaar. pag. 3 van 3 De huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde experimenteren met het concept: ’spreekuur in/vanuit de praktijk’, waarbij in feite alle vormen van samenwerking: telefonisch consult, consultatie per e-mail of aan huis, deelname aan MDO binnen de huisartsenpraktijk, deskundigheidsbevordering, crisis interventie tot aan het daadwerkelijk spreekuur houden door de SO verenigd kunnen worden. Belangrijk is dat de huisarts aangeeft waar zijn/haar behoefte tot samenwerking ligt. De financiering van de consultatiefunctie van de SO loopt vooralsnog via een AWBZ-financiering, waarvoor productie afspraken met het zorgkantoor zijn gemaakt. Recent is een eerste evaluatieronde geweest waarbij de eerste, positieve ervaringen van deze samenwerking zijn geïnventariseerd. De samenwerking wordt gezien als een groeimodel, waarbij de wederzijdse inbreng en de interactie elkaars visie en expertise op ouderen aanvullen. De behoefte aan de expertise van de SO wordt echt gevoeld! Meer informatie Monique Durlinger-Janssen, manager Expertise Envida 043-369 06 97 [email protected]