Proactieve opstelling OR bepleit bij workshop over pensioen en duurzame inzetbaarheid “Controleer in ieder specifiek geval wat de rol van de Ondernemingsraad is bij ontwikkelingen rond de pensioenregeling.” Dit was een van de vele adviezen die Inge Bakker en Dorinde Brands gaven aan de deelnemers van de workshop pensioen en duurzame inzetbaarheid voor OR-leden op donderdag 20 maart in Rijswijk. Eerder was een soortgelijke workshop georganiseerd in Eindhoven. INGE BAKKER DORINDE BRANDS ADVISEUR ADVISEUR MONTAE LEEFTIJD EN WERK De ondernemingsraad heeft niet altijd een rol, bijvoorbeeld als de pensioenregeling is ondergebracht bij een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds. “Maar”, zo hield Montae adviseur Inge Bakker het gehoor voor, “de politiek is de ondernemingsraad goed gezind en vindt dat die meer te vertellen moet hebben bij veranderingen rond de pensioenregeling”. Onlangs is de wetgeving al zodanig uitgebreid dat een werkgever instemming van de OR nodig heeft bij vaststelling of intrekking van een regeling ondergebracht bij een ondernemingspensioenfonds. Daar komt binnenkort ook wijziging van de regeling bij. Idee van aftopping is geaccepteerd Ongeveer 30 OR-leden van bedrijven uit verschillende branches waren INGE BAKKER: “HET IDEE VAN AFTOPPING IS GEACCEPTEERD. DIE GRENS VAN € 100.000 KAN ZO MAAR WORDEN VERLAAGD.” naar Montae gekomen. Daar werden ze eerst werden bijgepraat over veranderingen rond de pensioenregeling. Vervolgens kregen ze van Dorinde Brands, adviseur bij Leeftijd en Werk, een overzicht van ontwikkelingen op het terrein van duurzame inzetbaarheid. Inge Bakker begon met een kort overzicht van het Nederlandse pensioenstelsel en de verschillende pensioenregelingen. Uit vragen en reacties vanuit de zaal bleek dat er best nog wat onduidelijkheid bestaat over hoe het nu precies zit met de AOW-leeftijd. Bij de bespreking van de aanvullende pensioenen ging het natuurlijk om de recente en komende aanpassingen van de belastingregels voor pensioenopbouw. Een van de deelnemers aan de workshop merkte op dat de extra belastinginkomsten die de regering met deze maatregelen binnenhaalt korte-termijn politiek zijn. Als mensen minder pensioen opbouwen zullen ze in de toekomst daarover wellicht ook minder PENSIOEN ASSET MANAGEMENT GOVERNANCE belasting betalen. Ook de aftopping van pensioenopbouw tot een jaarsalaris van € 100.000 kwam ter sprake. Inge Bakker meldde dat die maatregel nu nog maar 5 procent van de werknemers in Nederland raakt. “Maar”, zo voegde ze eraan toe, “het idee van aftopping is nu geaccepteerd. Die grens van € 100.000 kan in de toekomst zo maar worden verlaagd.” Binnen OR pensioencommissie inrichten DE OR-LEDEN NAMEN ACTIEF DEEL AAN DE WORKSHOP MET VRAGEN EN OPMERKINGEN. Inge gaf aan dat we in Nederland gemiddeld één dag per week werken voor ons pensioen. “Het is uitgesteld loon en dus een gezamenlijk onderwerp van werkgevers en werknemers.” Ze adviseerde de deelnemers om binnen de OR een pensioencommissie in te richten. “Op die manier kunnen de OR-leden die daarin zitting nemen zich goed in de materie verdiepen en gericht aan de slag gaan.” Speciaal aandachtspunt voor de ondernemingsraden op dit moment is dat de premies omlaag gaan door de daling van het opbouwpercentage. De vraag is wat er met deze vrijval van middelen gebeurt. Het is immers arbeidsvoorwaardengeld, zeker als de werknemers ook pensioenpremie betalen. Fitter en met meer plezier werken Dorinde Brands van Leeftijd & Werk toonde de deelnemers een filmpje van een autofabriek van BMW in Duitsland waar de arbeidsproductiviteit omhoog en het ziekteverzuim omlaag ging door een aantal praktische maatregelen en hulpmiddelen om mensen te helpen bij hun werk. Een van de deelnemers vertelde een soortgelijk verhaal uit de praktijk van haar bedrijf. Medewerkers moeten daar vaak lang zittend dezelfde handelingen verrichten. Door af en toe 10 minuten de tijd te nemen voor fitnessoefeningen zijn medewerkers fitter en doen ze hun werk met meer plezier. “In het begin deden we een beetje lacherig over die oefeningen”, vertelde ze, “maar nu ziet iedereen het nut ervan in.” Wendbaarheid en veerkracht Er ontstond een levendige discussie over wat zwaar werk is. Een deelnemer wees erop dat functies ook zwaar kunnen zijn door de geestelijke belasting. Dorinde Brands vertelde dat veel organisaties in hun arbeidsvoorwaardenbeleid nog de omslag moeten maken van traditionele naar moderne werkpatronen waarin flexibiliteit een belangrijke rol speelt. Ze gaf aan dat er verschillende definities zijn van duurzame inzetbaarheid. Volgens haar zijn wendbaarheid en veerkracht daarbij kernbegrippen. Duurzame inzetbaarheid is niet alleen iets voor medewerkers van 55+ maar voor medewerkers in alle levensfasen. Werkgevers zouden hun werknemers moeten stimuleren en ondersteunen om zelf de regie van hun eigen loopbaan ter hand te nemen. Dat kan door hiervoor ruimte te scheppen in de arbeidsvoorwaarden, waaronder het pensioen. “Duurzame inzetbaarheid is maatwerk”, zei Dorinde. “Begin daarom klein, bijvoorbeeld op één afdeling, kijk hoe het gaat en laat het van daar uitwaaieren binnen het bedrijf.” PENSIOEN ASSET MANAGEMENT GOVERNANCE Acute regelingen en modernisering arbeidsvoorwaarden Ze deed de aanbeveling om in bedrijven met een vergrijsd personeelsbestand, fysiek belastend werk en ploegendienst duurzame inzetbaarheid op twee manieren te benaderen. Enerzijds door het treffen van acute regelingen voor oudere werknemers en anderzijds door modernisering van de arbeidsvoorwaarden en –verhoudingen voor jongere en toekomstige generaties. In de discussie die volgde kwamen verschillende praktijkvoorbeelden naar voren. Zo vertelde iemand hoe een medewerker die vele jaren had gewerkt met een flessenspoelmachine in een melkfabriek zich snel moest aanpassen omdat de melk voortaan in kartonnen pakken werd gedaan. Een andere DORINDE BRANDS: “ONTWIKKEL JE EIGEN VISIE EN IDEEËN OP INZETBAARHEID ALS OR EN GA MET JE WERKGEVER IN GESPREK.” deelnemer aan de workshop vertelde hoe in zijn bedrijf ouderen en jongeren bewust bij elkaar werden gebracht om van elkaar te leren.” Eigen visie ontwikkelen Dorinde raadde de OR-leden aan om als OR een eigen visie op duurzame inzetbaarheid te ontwikkelen. “Wees proactief en wacht niet af tot de werkgever een visie op dit onderwerp heeft. Maak gebruik van je recht tot initiatief. Denk na over de manier waarop er in het bedrijf veilig, verantwoord en met plezier kan worden gewerkt, inclusief deeltijdpensioen. Leg dit in een concreet plan of discussiestuk neer bij de werkgever.” PENSIOEN ASSET MANAGEMENT GOVERNANCE