S EGME NT De dag van de medezeggenschap Utrecht vrijdag 10 oktober 2014 Congres De dag van de medezeggenschap Utrecht, vrijdag 10 oktober 2014 De positie van de gemeente in het openbaar bestuur kent woelige tijden. Misschien heeft u ook het gevoel, dat de Opening en welkom Willem Haarsma Dagvoorzitter (consultant – partner Gearing Consultancy Advies, voorheen gemeentesecretaris/ algemeen directeur gemeente Eemsmond) ontwikkelingen harder gaan dan ooit tevoren. De politieke tijdgeest staat voor het streven naar een kleinere efficiënte overheid: de terugtredende overheid. We gaan van ‘bepalen, betalen en uitvoeren’ naar ‘regisseren en faciliteren’. En dat alles moet op grotere schaal met minder personeel. Maar het takenpakket breidt wel uit; dat wringt. Het sterkste voorbeeld is natuurlijk de ontwikkeling op het sociaal domein. Al deze ontwikkelingen gaan gepaard met een andere kijk op wat van medewerkers mag worden verwacht. Dit vertaalt zich in andere rollen en andere competentieprofielen. Van een goed werkgever mag worden verwacht dat deze overgang goed wordt begeleid en wordt gefaciliteerd. Scholing en ontwikkeling van bekwaamheden zijn hierbij een vereiste. Aan u als Medezeggenschapsraad de opgave hier constructief advies bij te geven en te waken over de rechtspositionele belangen. Dit congres helpt u daarbij. Wij bieden u inzicht in de ontwikkelingen, de consequenties voor de medewerkers en de rol van de Medezeggenschapsraad. Het succes en de uitdaging van medezeggenschap Rienk Goodijk (senior adviseur GITP en hoogleraar Governance in de publieke sector aan TIAS) Veranderingen voltrekken zich steeds sneller, ook binnen gemeenten. De OR wordt daarbij uitgedaagd om in het krachtenveld van diverse partijen een eigen actieve rol te spelen, die verder gaat dan een advies uitbrengen op het moment dat ‘de zaak rond is’. Het vraagt van de OR een pro-actieve houding, een groei in strategisch inzicht ‘om het spel te kunnen spelen’, eigen kennisopbouw, een projectmatige aanpak, stevige verbindingen (en coalities) met stakeholders en voldoende kunnen ‘meebewegen’ met de veranderingen. Bovendien zal de OR aan uitstraling moeten werken en successen laten zien, wil hij nog aantrekkelijk blijven voor nieuwe generaties. Is de OR daartoe bereid en in staat, en onder welke condities dan? Landelijke ontwikkelingen rond medezeggenschap in de gemeente Patrick Fey (bestuurslid CNV Publieke Zaak) Het tempo waarin de veranderingen plaats vinden en de hoeveelheid partijen die daarbij een rol spelen vragen van de OR veel flexibiliteit. De OR kan hierin een positieve rol spelen, omdat hij de dagelijkse praktijk van het werk en het omgaan met de burgers goed kent. Daardoor kan hij oplossingen aandragen en beoordelen of deze in de praktijk werken. Hij kan de gevolgen van de voorgenomen maatregelen voor de werkvloer en de burgers zien en beoordelen. Binnen de kaders van de WOR zijn er mogelijkheden om snel te schakelen en te experimenteren met nieuwe medezeggenschapsstructuren. Daarbij vergroot samenwerking met de vakbonden de kracht van de OR. Met vriendelijke groet, Nico van Dijk Bezuinigen op personeel en reorganiseren in de gemeente Jeroen Goudt directeur Segment Opleidingen (16 jaar wethouder geweest in Enschede en 3 jaar burgemeester geweest van Hof Van Twente) Gemeenten moeten gemiddeld 15% op hun personeelbestand inkrimpen. Gemeentesecretarissen en directies staan met hun rug tegen de muur en moeten maatregelen nemen. Herplaatsing in de markt is lastig, omdat er aanbod is uit meerdere gemeenten. Als er incidenteel geld is kan dit ingezet worden bij de afvloeiing van oudere medewerkers. Medewerkers die blijven kunnen geconfronteerd worden met reorganisaties en een verhoogde werkdruk. Daarnaast heeft een nieuwe visie op de burgers en de relatie met de overheid grote gevolgen voor de werkwijze van de gemeentelijke medewerkers. Welke taken kan de gemeente afstoten? Heeft de gemeente duidelijk zicht op haar kerntaken? Is hierover gesproken en zijn er conclusies getrokken? De OR heeft de taak en de bevoegdheid om bij al deze beleidsbeslissingen mee te denken, te adviseren en al of niet in te stemmen met voorgenomen besluiten. De OR kan het verschil maken! gemeente dan komen te staan? Vaak hebben medewerkers een terugkeer-garantie en zijn er ook andere juridische regelingen. Op wiens belangen richt de OR zich in een dergelijke situatie? Op de medewerkers die geoutsourced worden of juist op de medewerkers van de achterblijvende organisatie? Ook bij arbeidspools voor onderlinge uitwisseling van personeel spelen soortgelijke vragen waarover de OR zich zal moeten buigen. Workshop 3 – De OR als onderhandelaar en goed samenwerkend team Frank Dijkstra (directeur Dijkstra Consult; voormalig 4 workshops sectormanager Arbeidsvoorziening) U kunt twee van de vier workshops volgen. Workshop 1 – OR en gevolgen van rijksontwikkelingen voor de gemeentebegroting Peter Ramautarsing (directeur Intermezzo Advies, voorheen hoofd concernstaf gemeente Emmen) Cijfers zijn de neerslag van beleid. Het beleid wordt steeds complexer doordat steeds meer partijen betrokken zijn. Voor de OR is het dus zaak de cijfers goed te analyseren en te interpreteren. Welke keuzen liggen ten grondslag aan de gemeentebegroting? Hoe worden bijvoorbeeld de gevolgen van rijksontwikkelingen verwerkt? De OR doet er goed aan betrokken te zijn op het moment dat de begroting wordt opgesteld. Op dat moment worden er immers keuzes gemaakt, die verstrekkende gevolgen hebben voor de organisatie en het personeel. Een belangrijk thema is bijvoorbeeld ‘de aanbestedingen’. Voor de medewerkers van de gemeente heeft het grote gevolgen wanneer werk wordt uitbesteed dat voor die tijd door gemeentelijke medewerkers uitgevoerd wordt. Hoe gaat de OR in dit beleidsproces invloed uitoefenen? Workshop 2 – De OR en personele gevolgen van uitbesteding en regionale samenwerking Wim de Jong (adviseur en onderzoeker Beleid en Bedrijfsvoering bij Kennispunt Twente) Een onderdeel van de gemeente wordt ondergebracht bij een centrumgemeente of bij de regio-organisatie, het wordt verzelfstandigd of zelfs geprivatiseerd. Voor een OR is het dan van belang na te gaan wat het langetermijnperspectief is. Hoe zijn de startvoorwaarden voor deze nieuwe organisatie? Is die reëel in staat gezond te (gaan) functioneren? Wat zijn mogelijke faalfactoren? Wat zijn de terugvalopties als het fout loopt? Voor welke onaangename verrassingen kan de Het is nodig dat de OR de spelregels volgens de WOR kent, maar daarna begint het pas goed: Welke stijl wil de OR hanteren in zijn spel, in overleg en onderhandelingen? Wat is het meest effectief? Wil de OR vooral afwachten en controleren? Wil de OR initiatieven nemen en voorstellen doen? Gaat de OR onderhandelen om de belangen van de medewerkers zeker te stellen? Of varieert de OR zijn stijl al naar gelang de beleidsonderwerpen die aan de orde komen? Dat is een uitdaging, want de OR-leden komen uit verschillende afdelingen, hebben uiteenlopende achtergronden en leren elkaar vaak pas door het OR-lidmaatschap beter kennen. Workshop 4 – De OR en de drie decentralisaties Leonie Bandell (afdelingshoofd Welzijn en Educatie, gemeente Capelle aan den IJssel) Gemeenten moeten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk zijn voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen (Jeugdwet, Participatiewet en Wmo). Een deel van deze taken hebben zij nu ook al, een deel nemen zij over van de Rijksoverheid. In de volksmond heet dit ‘de drie decentralisaties’ (3D) of transities. Van alle kanten klinkt het geluid dat gemeenten daar op dat moment niet klaar voor zijn. Dit najaar gaan gemeenten wel hard aan de slag om zich voor te bereiden op deze drie decentralisaties. Voor de OR is het zaak dus juist nu intensief betrokken te zijn bij de keuzes die in deze periode worden gemaakt. Tijdsschema Kosten 09.45 uur Opening en welkom Willem Haarsma U betaalt e 175,- per persoon. Komt u met meer dan 5 personen, dan betaalt u e 125,- per persoon. Vanaf 10 of meer deelnemers per gemeente bedragen de kosten e 100,- per persoon. 10.00 uur Het succes en de uitdaging van medezeggenschap Rienk Goodijk 10.50 uur Landelijke ontwikkelingen rond medezeggenschap in de gemeente Patrick Fey Aanmelden Schrijf u vóór 1 oktober 2014 in via www.segment.nl. 11.30 uur Pauze 11.45 uur Bezuinigen op personeel en reorganiseren in de gemeente Jeroen Goudt 12.30 uur Lunch 13.30 uur Eerste workshopronde, keuze uit: Workshop 1 OR en gevolgen van rijksontwikkelingen voor de gemeentebegroting Peter Ramautarsing Workshop 2 De OR en personele gevolgen van uitbesteding en regionale samenwerking Wim de Jong 14.30 uur Pauze 14.45 uur Tweede workshopronde, keuze uit: Workshop 3 De OR als onderhandelaar en goed samenwerkend team Frank Dijkstra Workshop 4 De OR en de drie decentralisaties Leonie Bandell 15.45 uur Plenaire afsluiting met borrel. S EGMENT E-mail [email protected] Telefoon 033 - 434 50 80 Website www.segment.nl