Angry birds: uitbraak psittacose in een vogelopvang in Rotterdam 12 juni 2014 Nancy Reedijk en Aimée Tjon-A-Tsien Onder de indruk! Even voorstellen… Disclosure (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Geen met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Geen Honorarium of andere (financiële) Gemeente Rotterdam – regulier vergoeding salaris Aandeelhouder Geen Andere relatie, namelijk … Geen Inhoud  Psittacose en klachten  Casus  Aanpak  Diagnostiek  Resultaten  Knelpunten  Wat hielp..  Conclusie Wat is psittacose?  Ook: papagaaienziekte  Infectieziekte door bacterie Chlamydophila psittaci die voorkomt bij vogels  Vooral bij mensen die beroepshalve met vogels omgaan  Ook bij hobbyhouders en bezoekers vogeltentoonstelling of vogelmarkt Incubatietijd: circa 10 dagen (1-4 weken) Besmettelijkheid: niet van mens-op-mens Ziekteverschijnselen: zéér variabel Ziekteverschijnselen - Afwezig of zeer variabel - Mild griepachtig ziektebeeld met koorts, hevige hoofdpijn, spierpijn, hoesten, rillerigheid en zweten - Ernstig pneumonie of multi-orgaanfalen Behandeling: tijdig specifieke antibiotica! (Doxycycline) LCI Richtlijn Psittacose 2007 Transmissieroute Direct contact met vogels (aanhoesten/niezen) Inademen van besmette stofdeeltjes en druppels in de lucht  uitgedroogde, besmette vogeluitwerpselen en vogelsnot en -oogvocht.  schoonmaken van besmette vogelkooien  vogeluitwerpselen kunnen tot wel 8 maanden besmettelijk blijven Komt voor onder verschillende soorten vogels Casus Vogelopvang in Rotterdam Vangen ca. 8000 wilde vogels op / jaar 108 medewerkers, op 3 na vrijwilligers meerderheid vogelcontact gezonde mensen leeftijdsmediaan: 40 opleidingsplek voor stagiaires dierverzorging Veel rondleidingen aan o.a. donateurs Melding: zieken! 29 mei 2012  1 vrijwilliger met pneumonie, meer mensen met luchtwegklachten, allen werkzaam in de vogelopvang.. Juni  steeds meer zieke vrijwilligers, ook een zieke eendjes “bezorger”  2 verdachte zieke vogels  uiteenlopende klachten - 6 mensen pneumonie, 2 opnames ziekenhuis - hoesten, kortademig, zweten, rillingen, koorts, hoofdpijn, spierpijn, hevige nekpijn, vermoeidheid, malaise Aanpak  Hoofddoel: tijdige behandeling met geschikte antibiotica en diagnostiek!  Case definitie? Literatuur onderzoek, overleg LCI en 3 MMB’en > pneumonie, hoesten, benauwdheid, rillerig/koorts, griepachtige verschijnselen, hoofdpijn, spierpijn > Minimaal drie klachten óf koorts >38,5 graden én een andere klacht > Uitsluiten: Q-koorts, Influenza A en C. pneumoniae Acties - Eerste week juni: gezamenlijke melding aan NVWA - Schriftelijk informeren medewerkers - Overleg met huisartsen en medisch specialisten - Diagnostiek - Geen rondleidingen tot nader orde - Extra aandacht voor hygiënemaatregelen op vogelopvang - Totaal drie werkbezoeken, 2 met NVWA Diagnostiek Geen sensitieve en specifieke diagnostiek voor deze verwekker in een uitbraaksituatie! PCR Onderzoek keelswab of sputum Serologie 2-3 punts serologie nodig Keelswab/sputum en 1e bloedafname moet binnen 7-10 dgn na EZD Sputum lastig te verkrijgen zonder productieve hoest Liefst zelfde lab, zelfde methode, zelfde tijdsspanne.. Aantal zieken Zieke medewerkers vogelopvang periode 29-05 tot 08-11-2012 (n=40) 45 40 Aantal personen 35 30 25 20 40 15 10 23 17 5 0 Ja Nee Voldoet aan casedefinitie Eindtotaal Onderzoek 19 personen onderzocht  18 personen driepunts serologie  12 PCR op materiaal van diepe keelswab  NVWA nam 30 cloaca-swabs, 6 mestmonsters  behandelt aanwezige 250 vogels via het drinkwater  Genotypering Resultaat 8 (19) bewezen psittacose cases  6 serologisch  2 PCR Typering: genotype E/B  3 PCR + vogelmonsters Typering: genotype B Speelt snelheid inzet diagnostiek een rol? Binnen 10 dgn (10/19) 6+ Later dan 10 dgn (9/19) 2+ 11-5 13-5 15-5 17-5 19-5 21-5 23-5 25-5 27-5 29-5 31-5 2-6 4-6 6-6 8-6 10-6 12-6 14-6 16-6 18-6 20-6 22-6 24-6 26-6 28-6 30-6 2-7 4-7 6-7 8-7 10-7 12-7 14-7 16-7 18-7 20-7 22-7 24-7 26-7 28-7 30-7 1-8 3-8 5-8 7-8 9-8 11-8 13-8 15-8 17-8 19-8 21-8 23-8 Aantal cases dat voldoet aan casedefinitie Tijdslijn, eerste ziektedagen PCR positief 3 Serologie positief Voldoet aan casedefin 2 1 0 Datum eerste ziektedag Knelpunten - Herkenning uitbraak en formuleren casedefinitie lastig - Geen accurate diagnostiek (tijdig, sensitief én specifiek) - Strakke coördinatie diagnostiek (soort en tijdspad) Wat hielp..  Soepele samenwerking met vogelopvang  Samenwerking met dierenarts vogelopvang  Zéér enthousiaste medewerkers  Inzet van de NVWA en laboratoria  Advies van LCI  Geen onrust, geen media aandacht Voorlichting ter afsluiting  Bij reinigen hokken en kooien van vogels:  goed ventileren  mondmasker gebruiken (FFP2, geen chirurgisch masker)  stofjas en schort aan  handschoenen  spatbril (bij schoonmaak hokken en verzorgen zieke dieren)  apart schoeisel  verstuiving van stof en opgedroogde uitwerpselen voorkomen  afval in daarvoor bestemde afvalbakken deponeren  handen wassen met water en zeep  Het liefst wegwerpmaterialen óf op 60 graden wasbaar Vogelopvang Opname Conclusie  Tijdige herkenning van psittacose en –uitbraken  Niemand overleden, wel ernstige zieken  Geen snelle accurate diagnostiek voor clusters  Bronopsporing is moeilijk  Hygiëne maatregelen lastig te handhaven  Multidisciplinaire samenwerking is de basis van goede bestrijding! Dankwoord Vogelopvang Francisca Velkers NVWA en LCI Tjaco Ossewaarde en Oscar Pontesilli - Maasstad Ziekenhuis Edou Heddema-Orbis Medisch Centrum Vragen?