Download - Ars Aequi

Penitentiair recht
Penitentiair recht
Annelies van Vliet
1 Beleid
Was onlangs besloten dat er 1000 nieuwe cellen
bij moesten komen (als het aan Justitie ligt deels
te bekostigen door gedetineerden voor hun
verblijf in de cel te laten betalen), nu blijken er
nog eens 2000 cellen te moeten komen. Deze keer
zou leasen de financiële problemen moeten
oplossen. Bovendien meent de staatssecretaris
dat sommige categorieën gedetineerden wel met
zijn tweeën op een cel kunnen - kwestie van een
veldbed bij-plaatsen - of dat recreatiezaaltjes wel
kunnen worden ingericht tot verblijfplaats van
een aantal gedetineerden (zie NJB 1993, afl. 25,
pp. 944-945).
Alle gedetineerden in extra beveiligde
inrichtingen (ebi's) worden in de zomer van 1993
naar een tijdelijke ebi in Vught overgeplaatst,
de TEBI (!) die Fort Vught wordt genoemd. Dit
gebeurt in afwachting van de bouw van twee
nieuwe ebi's in Lelystad en, jawel, Vught. Het
regiem blijft in grote trekken zoals dat nu ook
bestaat in de ebi's, zij het dat voortaan wel een
uur per dag mag worden gelucht (zie hieronder
bij CPT).
De 'kampementen' voor jongeren van 16 tot
23 jaar beginnen ook vorm te krijgen. Er zouden
dit jaar al twee proefprojecten moeten worden
gestart. Plaatsing zal geschieden via een
schorsing van de voorlopige hechtenis, dus niet
bij veroordeling. Training en vorming staan
centraal, onder strenge discipline (zie Balans
1993, nr. 4, p. 5).
Wie geïnteresseerd is in cijfers over cellen,
ontsnappingen, detentieduur en dergelijke verwijs
ik
naar
het
tweede
kwartaalbericht
gevangeniswezen 1993 (persbericht Justitie 2802,
15 juli 1993, te vinden in de Knipselkrant van
Justitie op p. 1182).
2 Rechtspositie van gedetineerden
2.1 Committee for the Prevention of Torture
(CPT)
De European Committee for the Prevention of
Torture and Inhuman or Degrading Treatment
or Punishment, in september 1989 ingesteld op
grond van het (gelijknamige) anti-folterverdrag
2262 KATERN 48
van de Raad van Europa, heeft van 30 augustus
tot 8 september 1992 Nederland bezocht. Het
rapport (CPT (93) 20) is op 15 juli 1993 door de
regering openbaar gemaakt. Hoewel de CPT
geen aanwijzingen heeft gevonden van foltering,
staat er toch de nodige kritiek in het rapport.
Om een paar punten te noemen: sommige
politiecellen voldoen niet aan de eisen,
raadslieden zouden bij het politieverhoor moeten
zijn, het regiem in Demersluis Paviljoen 4
(Amsterdam), waar gedetineerden zitten die een
beheersprobleem vormen, kan niet door de
beugel en in de ebi's wordt te kort (namelijk
minder dan een uur) gelucht. Bovendien zou
elke drie maanden moeten worden bezien of de
ebi-plaatsing nog nodig is. Aan de regering
wordt een aantal aanbevelingen gedaan en wordt
bovendien om nadere informatie gevraagd op tal
van punten. Het wachten is nu op het antwoord
van de regering.
2.2 Jurisprudentie
De uitspraak in kort geding van 15 januari 1993
(Pres. rb. Den Haag; zie Katern 46) is
geannoteerd door Rino Verpalen {Sancties
1993, afl. 3, p. 195, nr. 27). In dezelfde
aflevering van Sancties zijn ook de volgende
uitspraken interessant.
Als er wordt geklaagd over beperkende
maatregelen op grond van vluchtgevaar zal aan
de beklag- en beroepscommissie deugdelijke
informatie moeten worden verstrekt over die
vluchtgevaarlijkheid. Aangezien die informatie
niet was gegeven en er dus niet getoetst kon
worden, was het beroep om die reden gegrond
(nr. 22).
De Algemene Verlofregeling mag niet worden
gehanteerd als beheersinstrument. Verlof is
immers bedoeld als hulpmiddel bij de
voorbereiding van gedetineerden op hun
terugkeer in de samenleving (nr. 23).
3 TBS
De commissie TBS en Sanctietoepassing
Geestelijk
Gestoorde
Delinquenten
(cie.
Fokkens) heeft haar eindrapport uitgebracht,
getiteld 'Sancties op maat'. Bij een combinatie
van TBS met verpleging en gevangenisstraf moet
de volgorde van ondergaan worden omgedraaid:
TBS eerst in plaats van gevangenisstraf eerst. De
tijd die al in een TBS-kliniek is doorgebracht
moet dan van de gevangenisstraf worden
afgetrokken. Als er nog uit te zitten tijd resteert
na de TBS kan de rechter de betrokkene
vervroegd in vrijheid stellen. De commissie acht
speciale TBS-kamers bij
Staatsrecht
de rechtbanken gewenst. Voor jeugdigen zal de
maatregel plaatsing in een inrichting (enigszins
vergelijkbaar met de TBS voor volwassenen) niet
meer eindigen bij het bereiken van het 21ste jaar.
De commissie adviseert echter niet de omzetting
van de jeugdmaatregel in een TBS.
'De toekomst van de TBS' is de titel van
Justitiële Verkenningen 1993 nr. 3. In dit
nummer zijn cijfers te vinden, wordt de
geschiedenis van de TBS belicht en wordt door
D. van der Landen gepleit voor afschaffing van
het instituut (zie ook zijn dissertatie over dit
onderwerp, Straf en maatregel, Gouda Quint,
1992).
4 Overige literatuur
- Dading in plaats van strafrecht, Symposium
bundel, red. P.G. Wiewei e.a., Gouda Quint,
Arnhem, 1993.
- European Rules on Community Sanctions and
Measures, Recommendation No. R (92) 16
and Explanatory Memorandum, adopted by
the Committee of Ministers of the Council of
Europe on 19 October 1992.
- Kroniek van het penitentiair recht, in: Sanc
ties, 1993, afl. 2, pp. 111-136.
- Sancties, (nummer over resocialisering), 1993,
afl. 2.
- G.J. Slump en G. Snel, Organisatie- en onder
zoeksverslag van het projekt dading (vervolg
van het Experiment Strafrechtelijke Dading),
Universiteit van Amsterdam, Instituut voor
Pedagogische Wetenschappen, maart 1993.
- Tussen de bajes en een nieuw leven, Tien jaar
Tussenfasehuis, Verslag van het symposium,
gehouden op 20 november 1992, Tussenfasehuis voor ex-gedetineerde vrouwen, Amster
dam, mei 1993.
- Vast of zeker, Een kansrijke aanpak buiten de
gevangenis: het Dagtrainingscentrum Eindho
ven, red. Jan van Leeuwen en Arend Maris,
Uitgeverij SWP, Utrecht, 1993.
KATERN 48 2263

Download Report