Inhoud Deel 1. Feiten, cijfers en denkkaders 1. Diversiteit in de hulpverleningsrelatie: een benadering vanuit verschillende perspectieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ste´phanie De Maesschalck Diversiteit is een feit. Ermee (leren) omgaan is een opgave, zeker in het geval van hulp- en zorgverleners. Onze huidige samenleving is een lappendeken van culturen geworden, niet alleen gekleurd door etnische afkomst maar evenzeer door iemands sociaal-economische status, geslacht, seksuele geaardheid, religie of professionele rol. Hoe daarmee omgaan? Een denkkader helpt hierbij. Deze eerste bijdrage reikt het kruispuntdenken aan als een kader dat houvast kan geven. 7 2. Diversiteit in cijfers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sara Willems, Ste´phanie De Maesschalck en Stijn Segers Leren omgaan met diversiteit in een professionele context is voor een zorgverlener een noodzaak. Cijfers tonen de omvang van de toegenomen diversiteit. Ze vormen een uitdaging en een uitnodiging tot een open en creatieve houding. 24 3. Interculturele competentie: kennis, vaardigheden en attitude. . . . . . . . . . . . . Kristin Hendrickx De term competentie duidt op een vaardigheid die niet zonder meer aangeboren is. Integendeel, de term suggereert dat het gaat om iets dat je verwerft door opleiding, training en ervaring. Kristin Hendrickx pleit ervoor dit leerproces een prominente plaats te geven in de opleiding van zorgverstrekkers. 44 4. Intercultureel competent aan de slag in de zorg- en hulpverleningssector. . . . Joke Simons, Yunsy Krols en Fanny Matheusen Welke inhoud geeft men aan interculturele competentie? Is het een containerbegrip? De merite van CIMIC is daarover helderheid te brengen. Het CIMIC-model distilleert negen concrete componenten die hanteerbaar zijn om gedrag te herkennen en te trainen. 55 5. Interculturele benadering in de zorg: context, rol van de hulpverlener en succesfactoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Saloua Berdai Om succesvol om te gaan met diversiteit is de interculturele competentie van de zorgverlener noodzakelijk. Andere factoren mag men echter niet Professioneel omgaan met diversiteit 73 VII Inhoud over het hoofd zien. Saloua Berdai vestigt de aandacht op de ervaring dat de rol van de zorgverlener meer succesvol kan zijn als die kan gespeeld worden in een samenwerkingsverband dat uitdrukkelijk focust op diversiteit. Deel 2. Omgaan met diversiteit in de praktijk 1. Ondersteunen van kwetsbare burgers in een context van diversiteit: het verhaal van De Sloep vzw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bea Van Robaeys Een ‘‘divers-sensitieve’’ benadering is de naam die Bea van Robaeys aan de aanpak van De Sloep geeft. Om dit te illustreren heeft ze een reeks uitspraken van sociaal werkers geregistreerd en deze van commentaar voorzien. Je oor te luisteren leggen is de boodschap. 87 2. Mind-Spring: psycho-educatie voor en door vluchtelingen . . . . . . . . . . . . . . Joke Impens De sprong maken naar een andere en erg verschillende cultuur blijkt heel wat psychische gevolgen te hebben voor een individu. De omstandigheden waarin vluchtelingen die stap dienden te zetten, maken de kans groter op ernstige psychische en somatische klachten. Mind-Spring biedt een aangepast antwoord op deze problematiek. 103 3. Allez Changer!? Een diversiteitsproject in de jeugdsector . . . . . . . . . . . . . . Miet Neyens Hoe kan je jongeren ertoe brengen door de culturele bril van leeftijdsgenoten te kijken? Het is geen sinecure om groepen die hun eigen leefwereld hebben bij elkaar op ontdekking te laten gaan. De Ambrassade had zich dat tot doel gesteld in het project Allez Changer!? De auteur beschrijft de gevolgde strategie van het project en concrete acties die werden opgezet. 115 4. Socio-economische diversiteit: de aanpak in wijkgezondheidscentra . . . . . . . Louis Ferrant en Jo Bernagie Armoede is een cultuur die aan de basis ligt van de gezondheidskloof. Wil men die ongelijkheid terugdringen dan zijn interculturele competenties van wezenlijk belang. Dit blijkt uit de ervaringen van de huisartsen Louis Ferrant (WGC MediKuregem) en Jo Bernagie (WGC ’t Spoor Antwerpen). 131 5. Ervaringen van informele tolken in een medische setting. . . . . . . . . . . . . . . Rena Zendedel en Ludwien Meeuwesen Dat een kind gevraagd wordt te tolken bij de dokter over de ziekte van een van zijn ouders kan erg navrant zijn. Het schaamt zich soms dood en laat heel wat hiaten in het verhaal als het te delicaat wordt. Waarom schakelt men geen professionele tolk in? De auteurs brengen een grondige analyse van de wet- en regelgeving voor tolken en focussen op de problemen van de 143 VIII Cahier Welzijnsgids – Kluwer Inhoud informele tolken, meestal familieleden. Ze doen concrete aanbevelingen. 6. Moeilijke beslissingen in de palliatieve zorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inge Bossuyt en Walter Rombouts Hoe een stervende de waarheid vertellen? Hoe omgaan met een crisis bij de patie¨nt en zijn omgeving? Op een moment waarop sterke emoties nooit ver weg zijn, zal de palliatieve hulpverlener geconfronteerd worden met problemen van pijn, verlies en zingeving. Deze bijdrage toont welke spanningen en conflictsituaties zich kunnen voordoen tussen de betrokkenen. Professioneel omgaan met diversiteit 158 IX