Executive nr. 03

executive
6 min
1/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 6 februari 2014 | www.zorgvisie.nl
UW KENNISPARTNER IN DE BESTUURSKAMER
BENCHMARK
> Lees verder op pagina 2
IN HET KORT
r Van 2000 tot 2011 steeg het aantal klinische opnamen met 2,5
procent, in 2012 daalde het met 2,5 procent.
r In 2012 werden 10.000 minder amandelen verwijderd en 2000
minder buisjes geplaatst bij oorziekten.
‘Medisch specialisten doen
niet meer dan het omzetplafond; daarvoor krijgen ze
immers niet betaald’
Leo Vandermeulen, senior onderzoeker Kiwa Carity
foto: RGBstock
Vraaguitval bij ziekenhuizen
komt niet alleen door het eigen risico. Volgens Kiwa
Carity zijn daar ook andere
factoren voor aan te wijzen.
foto: ANP/Lex van Lieshout
Waarom de patiënten
wegblijven
RAPPORTEN
BESTUURLIJKE
ONDERTOEZICHTSTELLING VAN
ZORGINSTELLINGEN
Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn
Onderzoek naar
de toegevoegde
waarde van een
nieuw instrument
> Lees de samenvatting op
pagina 3
> Download het hele rapport
SUBSTITUTIEMODEL GGZ
KPMG Plexus
Een inschatting
van de effecten
van de invoering van de generalistische
basis-ggz en versterking van de
huisartsenzorg voor de ggz
> Lees de samenvatting op
pagina 5
> Download het hele rapport
BUITENLAND
Eskimo’s halveren
ziekenhuisbezoek
Dankzij multidisciplinaire
teams die de zorg voor
eskimo’s in Alaska voor
hun rekening nemen, is
het ziekenhuisbezoek
drastisch gedaald.
> Lees verder op pagina 4
Substitutiemodel GGZ
Een inschatting van de effecten van de
invoering van de Generalistische Basis
GGZ en versterking van de
huisartsenzorg voor de GGZ in
Nederland
In opdracht van het Ministerie van VWS
Januari 2014
MEER EXECUTIVE
Bekijk eerdere uitgaven van de
Zorgvisie Executive in het archief.
IN HET KORT
r Bezoek aan de SEH en opnames zijn
gehalveerd
r Medisch specialisten zien 63 procent minder
patiënten, huisartsen 20 procent minder
‘Zorgverleners moeten patiënten
met chronische aandoeningen
leren omgaan met hun ziekte’
Steve Tierney, medisch directeur Southcentral
Foundation
executive
5 min
2/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 6 februari 2014 | www.zorgvisie.nl
UW KENNISPARTNER IN DE BESTUURSKAMER
BENCHMARK
Waarom de patiënten wegblijven
Foto: ANP/Lex van Lieshout
De vraaguitval bij ziekenhuizen komt
door een mix van oorzaken. Een
verandering van registratieregels, het
omzetplafond voor medisch specialisten, het verdwijnen van wachtlijsten,
strengere richtlijnen voor artsen en
het eigen risico.
Sinds 2012 is een eind gekomen aan de
sterke groei van klinische productie in de
Nederlandse ziekenhuizen. In de periode
2000 tot 2011 steeg het aantal opnamen
met 2,5 procent en het aantal dagopnamen met 8,4 procent per jaar. In 2012
halveerde de groei van het aantal dagopnamen tot 4,6 procent. Het aantal klinische opnamen daalde zelfs met 2,5 procent. De groei van het aantal opnamen
en dagopnamen totaal lag het afgelopen
decennium op gemiddeld 5,2 procent en
daalde in 2012 naar 1,2 procent.
Verschillende oorzaken
Voor deze productiedaling zijn verschillende factoren verantwoordelijk. Een belangrijke oorzaak is een wijziging in de registratieregels op de Spoedeisende
Eerste Hulp (SEH). SEH-opnames mogen
niet meer leiden tot eendagsopname.
Hiermee heeft de Nederlandse Zorgautoriteit een einde gemaakt het groeiende
aandeel SEH-opnames dat uitmondde in
een eendaagse klinische opname. Deze
categorie groeide jaarlijks met 10 procent, wellicht omdat dit voor ziekenhuizen financieel voordelig was. Sinds dit
niet meer mag, is het aantal eendaagse
klinische opnamen gedaald met 40.000
(ofwel 10 procent). Een deel van deze
productie is terechtgekomen bij de dagopnamen (met name bij hartziekten).
Kiwa Carity verwacht dat de wijziging van
de registratieregels ook in 2013 en 2014
nog effect zullen hebben op de ontwikkeling van het aantal opnamen, omdat nog
niet alle ziekenhuizen deze regels al in de
Landelijke Medische Registratie hebben
toegepast.
Een andere factor is de invoering van het
Beheersmodel Medisch Specialisten.
Hierdoor is een omzetplafond aangebracht op het productievolume van de
medisch specialisten. Dat heeft gevolgen
voor de productieontwikkeling. Medisch
specialisten sturen op volume en zorgen
dat ze niet meer doen dan het omzetplafond; daarvoor krijgen ze immers niet betaald. Ook de afspraken in het Hoofdlijnenakkoord beperken de groei.
Zo werden er 10.000 minder amandelen
verwijderd en 2000 minder buisjes geplaatst bij oorziekten. Ten slotte zorgt de
verhoging van het eigen risico en beperking van de aanspraken ook voor vraaguitval bij patiënten. Patiënten zien af van
routinematige controleonderzoeken of
stellen operaties uit.
(Leo Vandermeulen)
Geen wachtlijsten meer
Nog een oorzaak is het verdwijnen van
de wachtlijsten, waardoor een reservoir
voor zorg is weggevallen. Ook is de verruiming van de indicatiestelling op een
aantal terreinen (zoals oogoperaties) inmiddels uitgewerkt; patiënten nog eerder
opereren voor staar is niet goed mogelijk.
Verder zijn er verschillende richtlijnen
voor artsen ingevoerd die een duidelijke
terughoudendheid laten zien op de behandeling van bepaalde aandoeningen.
Programma voor curatieve en langdurige zorg
Tijdens dit congres hoort u (voor zowel curatieve als langdurige
zorg) hoe u hiermee moet omgaan en hoe u hierin kunt samenwerken met zorgverzekeraars. Een niet te missen kans dus om
stuur-informatie te krijgen voor uw kwaliteitsbeleid.
advertentie
Sturen op gepaste zorg
17 april 2014 • Philharmonie, Haarlem
Schrijf u nu in!
U kunt een op maat gemaakt programma volgen en in de
lunchpauze kunt u verder de diepte in aan de thematafel van
uw keuze! Aan het einde van de dag wordt tevens bekend gemaakt wie zich in 2014 de Zorgmanager en het Talent van het
jaar mogen noemen.
www.congresgepastezorg.nl
executive
6
2 min
3/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 6 februari 2014 | www.zorgvisie.nl
UW KENNISPARTNER IN DE BESTUURSKAMER
RAPPORT
BESTUURLIJKE
ONDERTOEZICHTSTELLING
VAN ZORGINSTELLINGEN
SAMENVATTING
Zet bestaande zorgwetgeving inventiever in
Het is niet nodig een nieuw instrument
voor bestuurlijke ondertoezichtstelling
te introduceren. Ingrijpen bij falende
zorginstellingen is prima mogelijk op
basis van de bestaande regels en op
handen zijnde aanvullende wetgeving.
Pels Rijcken & Droogleever
Fortuijn
> Lees de hele publicatie
RECENSIE
Innovatief gehalte Ì
Praktische
bruikbaarheid ÌÌÌÌ
Leesbaarheid ÌÌÌÌ
Vormgeving ÌÌ
QUOTE
‘De continuïteit van
cruciale zorg moet gewaarborgd blijven, niet
die van de zorginstelling’
De Inspectie voor de Gezondheidszorg
(IGZ) heeft onvoldoende instrumenten om
in te grijpen wanneer de kwaliteit van een
zorginstelling in het geding is. Dat opperde de Tweede Kamer na het klebsielladrama in het Maasstad Ziekenhuis, waar
de multiresistente bacterie lange tijd ongehinderd kon woekeren. Maar volgens
advocaten- en notarissenkantoor Pels
Rijcken & Droogleever Fortuijn voldoet de bestaande wetgeving. Die schrijft voor
dat de inspectie uitsluitend mag ingrijpen
als de kwaliteit van de zorg of verantwoorde zorg in het geding is.
Escalatieladder
De Kwaliteitswet zorginstellingen en de
Wet toelating zorginstellingen bieden genoeg mogelijkheden, aangevuld met de
buitenwettelijke bevoegdheden van de inspectie en de aanvullende wetgeving die
nog in voorbereiding is. Wel zouden de
minister van VWS en de inspectie inventiever gebruik mogen maken van de bestaande mogelijkheden, schrijven de auteurs. De minister zou een beleidskader
moeten opstellen met daarin een ‘escalatieladder’ van acht ingrepen, variërend
van een concrete opdracht aan de raad
van bestuur of toezicht tot het bijplaatsen
van een externe adviseur met bevoegdheden. Tegenwoordig is in de zorg alleen
een van de laagste vormen van interventie gebruikelijk, namelijk de bijplaatsing
van een buitengewoon inspecteur.
Bijplaatsing
Bijplaatsing van een adviseur of vervanging van bestuurders of toezichthouders
is vooral denkbaar bij grote zorginstellingen, zoals ziekenhuizen, intramurale zorginstellingen voor ouderen of gehandicaptenzorg. Nadeel voor de minister is dat
die medeverantwoordelijk wordt voor de
geleverde zorg en daarop politiek kan
worden aangesproken. Daarom is het
zaak vooraf duidelijke voorwaarden te formuleren voor ingrijpen, aldus de auteurs.
Een breed spectrum aan ingrepen heeft
als grootste voordeel dat maatwerk
mogelijk is. Bestuurders kunnen beter gedwongen worden complexe bestuurlijke
problemen daadwerkelijk op te lossen. Bij
wantoestanden zijn bovendien niet meteen paardenmiddelen nodig, zoals sluiting van de instelling.
Niet passend
Bestuurlijke ondertoezichtstelling in de
meest strikte zin, het aanstellen van een
bewindvoerder, is volgens de auteurs niet
passend in de zorg. Daarvoor is de financiële relatie tussen overheid en zorgaanbieder te indirect. Ook is terughoudendheid op zijn plaats bij het inzetten van
zwaardere vormen van ondertoezichtstelling. Waar in de sectoren onderwijs en
wonen wanbestuur voldoende reden kan
zijn voor bestuurlijke ondertoezichtstelling, ligt dat in de zorg anders. Als een
zorginstelling in financiële moeilijkheden
verkeert is dat niet een zaak van de overheid, bleek eind 2013 al bij de sluiting van
het Ruwaard van Putten Ziekenhuis.
(KK)
> Zie ook www.pelsrijcken.nl
executive
5 min
4/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 6 februari 2014 | www.zorgvisie.nl
UW KENNISPARTNER IN DE BESTUURSKAMER
BUITENLAND
Eskimo’s halveren ziekenhuisbezoek
De zorg aan de eskimo’s in Alaska is
radicaal hervormd. Multidisciplinaire
zorgteams nemen het gros van de
zorg voor hun rekening.
De gezondheidszorg van de Southcentral
Foundation (SCF) was inefficiënt en duur.
Patiënten in het mid-zuidelijke deel van
Alaska moesten lang wachten voordat ze
toegang kregen tot artsen. Patiënten en
dokters waren ontevreden. Dat veranderde in 1995. Toen namen de eskimo’s de
verantwoordelijkheid voor SCF over van
de federale overheid. Ze grepen de overname aan voor een radicale hervorming.
SCF-medisch directeur Steve Tierney
was een van de initiatiefnemers. Volgens
hem kan de westerse medische gezondheidszorg maar eenderde van de gezondheidsklachten goed aan. Als het gaat om
acute zorg, infectieziektes en het repareren van kapotte lichaamsdelen, dan voldoet het medische model. Bij dit soort
aandoeningen is de patiënt passief en
heeft de dokter controle. Maar voor chronische ziekten, goed voor twee
derde van de klachten, voldoet het medi-
sche model niet. Als artsen enkel diagnoses stellen, pillen voorschrijven en protocollen volgen, maken ze de patiënten
passief en afhankelijk. Terwijl bij chronische aandoeningen patiënten juist moe-
ten leren omgaan met hun ziekte. Tierney:
‘Patiënten en hun familieleden bepalen de
mate van succes. Nemen patiënten trouw
hun medicijnen in? Leven ze gezond?
Hoe gaan ze om met stress? Het draait
om kleine gedragsveranderingen. Goede
zorg leveren, is veel meer patiënten coachen en adviseren. Hen aanmoedigen,
geruststellen en moed inspreken.’
Nuka System of Care
In het nieuwe zorgsysteem, ‘Nuka System of Care’ genoemd, staat het aangaan
van relaties met mensen centraal. ‘Nuka’
staat in de inheemse taal van de eskimo’s
voor kracht, grote structuren en levende
wezens. Multidisciplinaire zorgteams
gaan relaties aan met de inwoners.
In de teams zitten behalve huisartsen,
verpleegkundigen en medisch assistenten vaak ook gedragsdeskundigen,
maatschappelijk werkers, fysiotherapeuten, tandartsen en traditionele dokters.
Ze zitten ook fysiek samen, in één kantoorruimte. De lijntjes kunnen niet korter.
Ze maken maximaal gebruik van elkaars
expertise.
Bij de Southcentral Foundation (SCF)
werken circa 1500 mensen. Zij leveren zorg in een gebied van 150.000
vierkante mijl aan een bevolking van
ongeveer 140.000 mensen.
Elk team draagt verantwoordelijkheid
voor de gezondheid van circa 1200 inwoners. Patiënten met klachten krijgen nog
dezelfde dag een afspraak. Dat hoeft
lang niet altijd met een huisarts te zijn.
Voor bekende patiënten is vaak de assistent of verpleegkundige voldoende. Nieuwe patiënten zien wel eerst de huisarts.
De zorgteams nemen de bulk van de
zorg voor hun rekening. Sinds het systeem echt draait (1999) is het bezoek aan
de spoedeisende hulp van het Alaska
Native Medical Center in Achorage (foto)
gehalveerd, net zoals het aantal ziekenhuisopnames. Niet alleen zien medisch
specialisten 63 procent minder patiënten,
ook het aantal patiënten dat naar de
huisarts gaat, is afgenomen met 20 procent. (BK)
executive
6
2 min
5/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 6 februari 2014 | www.zorgvisie.nl
UW KENNISPARTNER IN DE BESTUURSKAMER
RAPPORT
SAMENVATTING
advertentie
SUBSTITUTIEMODEL GGZ
KPMG
Plexus
Een inschatting
van de
effecten van de invoering van de
Generalistische Basis GGZ en
versterking van de huisartsenzorg voor de GGZ in Nederland
Scenario’s om gespecialiseerde ggz te ontlasten
Substitutiemodel GGZ
Een inschatting van de effecten van de
invoering van de Generalistische Basis
GGZ en versterking van de
huisartsenzorg voor de GGZ in
Nederland
In opdracht van het Ministerie van VWS
Januari 2014
> Lees de hele publicatie
RECENSIE
Innovatief gehalte Ì
Praktische
bruikbaarheid ÌÌÌ
Leesbaarheid ÌÌ
Vormgeving ÌÌ
QUOTE
‘We gaan ervan uit dat
straks iedere huisarts
gebruikmaakt van een
POH GGZ’
In de ggz valt 338 tot 375 miljoen euro te
besparen. Dat vraagt om een stevige
basis, met een grote rol voor praktijkondersteuners en meer zelfhulp.
Momenteel zijn er 1,1 miljoen patiënten in
de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg. Om te voorkomen dat mensen
met lichte en matige psychische problematiek onnodig in de gespecialiseerde ggz terechtkomen of blijven, is dit jaar de basisggz geïntroduceerd. Huisartsen krijgen
versterking van een praktijkondersteuner
huisarts ggz (POH GGZ). Wat voor verschuivingen in aantallen patiënten en budget
kunnen we verwachten? Het ministerie van
VWS liet een ‘substitutiemodel’ ontwerpen.
Twee scenario’s werden onderzocht. Het
eerste gaat uit van de besparing van 338
miljoen euro die experts voorheen maximaal
haalbaar achtten. Huisartsen behandelen
5 procent van de patiënten, 75 procent gaat
naar de praktijkondersteuner, 10 procent
naar de basis- of gespecialiseerde ggz en
10 procent terug naar de nulde lijn: e-mental
health en zelfhulp.
Scenario twee schroeft de ambities verder
op, onder meer door 35 procent van alle patiënten terug te verwijzen naar de nulde lijn.
In beide scenario’s halveren de huisartskosten bijna. Momenteel behandelen huisartsen
89 procent van hun patiënten zelf en verwijzen zij de rest door.
E-mental health en zelfhulp
Het rapport besluit met een lijst van voorwaarden om het systeem te laten functioneren. Zoals de beschikbaarheid van e-mental
health, huisartsen die goede indicatieve
diagnoses stellen en het monitoren van patiëntverschuivingen. Er zijn ook zaken die
roet in het eten kunnen gooien. Een daarvan
is het feit dat voor de generalistische basisggz geen eigen risico of maximaal aantal
consulten geldt, terwijl dat voorheen wel
bestond voor de eerstelijnspsycholoog.
Zorgverzekeraars zullen moeten zien te
voorkomen dat dit soort verschillen leiden
tot ongewenste patiëntverschuivingen,
maar ook afstemming tussen huisartsenzorg en andere ggz-aanbieders is daarvoor
noodzakelijk. (KK)
Zorgvisie Executive Studiereis
Virginia Mason Medical Centre | Seattle
25 t/m 29 mei 2014
Het programma
Zondag 25 mei
pŸ6LUCHTŸ!MSTERDAMŸŸ3EATTLE
Maandag 26 mei
pŸŸ%XCURSIEŸNAARŸ"OEINGŸENŸBEZICHTIGINGŸ
,EANŸPRODUCTIELIJN
Dinsdag 27 mei
pŸŸ6IRGINIAŸ-ASONŸPRODUCTIONŸSYSTEMŸ
INŸACTIE
Woensdag 28 mei
pŸŸ0RESENTATIESŸVANŸENŸDISCUSSIEŸMETŸDEŸ
EXECUTIVESŸVANŸ6IRGINIAŸ-ASON
pŸ6LUCHTŸ3EATTLEŸŸ!MSTERDAM
Donderdag 29 mei
pŸ!ANKOMSTŸOPŸ3CHIPHOL
Beperkt aantal plaatsen beschikbaar
2ESERVEERŸVANDAAGŸNOGŸUWŸPLAATSŸ
OPŸDEZEŸEXCLUSIEVEŸREISŸ%RŸZIJNŸMAARŸ
ŸŸPLEKKENŸBESCHIKBAARŸENŸUŸBETAALTŸ
SLECHTSŸØŸŸPPŸINCLŸBTWŸŸ
www.reedbusinessevents.nl/studiereis
Initiatiefnemer
> Zie ook www.kpmg.com
Partner
executive
1 min
6/6
Nieuwsbrief voor bestuurders | 3 | Donderdag 6 februari 2014 | www.zorgvisie.nl
UW KENNISPARTNER IN DE BESTUURSKAMER
MEER ZORGVISIE
ADVERTEREN
COLOFON
Emile van der Velden
Key Accountmanager
Eric Bassant
Hoofdredacteur
[email protected]
020 515 97 04
[email protected]
06 13 34 46 00
Marike Cloosterman
Key Accountmanager
[email protected]
06 51 33 15 17
Arian Azad
Senior Accountmanager
Zorgvisie Magazine
Het magazine voor beleid
en management in de zorg
verschijnt maandelijks.
Zorgvisie Special
Eenmaal per jaar verschijnt
een glossy gewijd aan één
thema.
Zorgvisie Weekoverzicht
Abonnees ontvangen
tevens het Zorgvisie
Weekoverzicht.
Krista Kroon
Freelance journalist
DIRECT NAAR > Abonneren
Alie Zwart en Berber Bast
Eindredactie hr en zorg
[email protected]
020 515 97 35/41
[email protected]
06 10 53 06 34
CONGRESSEN
Reed Business Events
organiseert in samenwerking met
Zorgvisie congressen voor
bestuurders en managers in de
zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma,
uitgaande van een origineel
concept.
Bart Kiers
Redacteur
[email protected]
020 515 97 31
Ben Konings
Uitgever
Vormgeving
Twin Media bv
Zorgvisie e-nieuwsbrief
Elke werkdag nieuws en
een speciale zondageditie.
Zorgvisie.nl
De website Zorgvisie.nl is
hét online platform voor
zorgmanagers.
Zorgvisiebanen.nl
Op de online vacaturebank
kunnen managers in de
zorg terecht voor actuele
vacatures.
Op gebruik van deze nieuwsbrief zijn de volgende regelingen
van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement
© Reed Business Media
Auteursrecht voorbehouden