AANDACHT VOOR PROMOTIEONDERZOEK Doorgaan na een hartstilstand Geregeld verschijnen proefschriften over revalidatieonderwerpen. Informatie hierover is te vinden op www.revalidatiemagazine.nl. Het is de moeite waard om daar te kijken, want die proefschriften zijn relevant voor de revalidatiepraktijk. Neem het onderzoek van revalidatiearts Véronique Moulaert. Zij merkte dat mensen vaak hersenschade overhouden aan een hartstilstand, en besloot de gevolgen beter in beeld te brengen. Het leverde informatie op die is gebruikt om de begeleiding van deze groep te verbeteren. klachten lijken te ervaren dan er stoornissen lijken te zijn.’ ‘Bijzonder aan dit project is dat we niet alleen de patiënten volgden, maar ook 42 mantelzorgers. Ook bij hen kwamen veel problemen voor: zo had 50 procent symptomen van posttraumatische stress en was 17 procent overbelast.’ Jullie hebben het niet gelaten bij het in kaart brengen van de gevolgen? ‘Klopt. Om de kwaliteit van leven te kunnen vergroten, ontwikkelden we een nazorginterventie met de naam Stilstaan…, en doorgaan. De interventie is gebaseerd op kennis uit de literatuur over effectieve interventies bij patiënten met hartziekten en traumatisch hersenletsel. Daarnaast is gebruikgemaakt van de kennis van experts en ervaringsdeskundigen. De interventie komt erop neer dat patiënten samen met hun eventuele mantelzorger één tot zes gesprekken hebben met een gespecialiseerde verpleegkundige. De gesprekken hebben drie doelen: opsporen van cognitieve en emotionele problemen; verschaffen van informatie en steun; bevorderen van zelfmanagement. Als dat nodig blijkt volgt doorverwijzing naar gespecialiseerde zorg, zoals revalidatiebehandeling.’ ‘We hebben de effectiviteit van dit nazorgprogramma onderzocht met een grote gerandomiseerde studie waaraan 185 overlevenden van een hartstilstand meededen, samen met 155 mantelzorgers. De patiënten die het nieuwe nazorgtraject kregen, hadden één jaar na de hartstilstand duidelijk een betere kwaliteit van leven dan de mensen die alleen de gebruikelijke zorg ontvangen hadden. Ook hadden ze minder emotionele problemen en hervatten ze eerder hun werk. De interventie had geen effect op de mantelzorgers.’ Wat hield uw promotieonderzoek in en wat waren de bevindingen? ‘We deden een studie onder 63 overlevenden van een hartstilstand. De hartstilstand had gemiddeld drie jaar geleden plaatsgevonden. Uit deze studie bleek dat er veel problemen voorkwamen: zo ervaarde 21 procent cognitieve klachten, zoals geheugen-, plannings- of concentratieproblemen, 21 procent had symptomen van posttraumatische stress, 35 procent kampte met angst en depressie en 50 procent had last van ernstige vermoeidheid. Bij 74 procent was de participatie afgenomen; mensen werkten bijvoorbeeld niet meer. Om meer zicht te krijgen op met name de cognitieve problemen, hebben we vervolgens literatuuronderzoek gedaan. Hieruit bleek dat na een hartstilstand bijna de helft van de mensen op lange termijn objectief gezien cognitieve stoornissen heeft. Het is natuurlijk opvallend dat mensen minder En nu? ‘Nu we weten dat de interventie daadwerkelijk effectief is, is het zaak dat hij wordt ingevoerd in de praktijk en daar willen we op korte termijn mee starten. Leuk is dat het Catherina Ziekenhuis in Eindhoven er ook mee gaat werken en dat er interesse is vanuit twee Britse ziekenhuizen. Juist vanwege het compacte van de interventie is hij goed inzetbaar; voor de meeste mensen waren één of twee gesprekken met de verpleegkundige al voldoende. Het is belangrijk dat er meer aandacht komt voor de hersengerelateerde gevolgen van een hartstilstand, want die gevolgen blijken ingrijpend. Het blijkt bovendien goed mogelijk om er iets aan te doen en om de kwaliteit van leven te verbeteren.’ Véronique Moulaert is revalidatiearts bij Adelante in Hoensbroek. Ze promoveerde op 25 april jl. op haar proefschrift ‘Life after survival of a cardiac arrest. The brain is the heart of the matter’. Kijk voor informatie over proefschriften op www.revalidatiemagazine.nl. RM 2 2014 7