BOEKBESPREKING Boekbespreking - Johan Atsma Maandelijks bespreekt GGZTotaal een recent uitgegeven boek, dat betrekking heeft op de GGZ. Onderstaande recensie is van Johan Atsma, docent/ coach MBO verpleegkunde. Dr. Jim van Os: De DSM-5 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ “Het voorstel daarom is dat de diagnosticerende hulpverlener zich vragend opstelt, zonder preconcepties, en dat het diagnostisch proces aldus wordt gereduceerd van 400 DSM-diagnosen tot vier vragen, (....)”. Die vragen zijn: Wat is er met je gebeurd? Wat is je kwetsbaarheid en je weerbaarheid? Waar wil je naartoe? Wat heb je nodig?” In ‘De DSM-5 voorbij’ komt Jim van Os na een grondig betoog tot een voorstel voor een sterk gewijzigde vorm van diagnostiek: “Een GGZ die een reflectie is van de DSM ondervindt problemen; bij een nieuw diagnostisch systeem moet de GGZ mee veranderen”. Het nieuwe diagnostisch systeem dat van Os introduceert in het boek wordt voorafgegaan door een grondig betoog dat uit een aantal onderdelen bestaat. Hij beschrijft het ontstaan en de positie van de DSM in de huidige psychiatrische wereld die gedomineerd wordt door “de reductionistische hersenwetenschap van de invloedrijke Noord-Amerikaanse academische psychiatrie”. Hij schrijft uitgebreid over de Nederlandse GGZ die sterk beïnvloed wordt door het ingevoerde marktdenken waarin de DSM wordt ingezet als gereedschap om te snoeien. Dat hoofdstuk geeft een zorgwekkende kijk op de huidige praktijk met daarin een bedenkelijke rol weggelegd voor de zorgverzekeraars. Ook geeft van Os een genuanceerd beeld van de wereld van commercie en wetenschap die beiden toch vooral hun eigen belangen vertegenwoordigen. Vooral is hij zeer kritisch over de biologische psychiatrie. De “harde feiten” die daar worden gepresenteerd worden door van Os, zelf afkomstig uit de wetenschap, grondig gefileerd. Hij verzucht ergens: “Wat in de praktijk nogal eens vergeten wordt: de DSM-diagnosen zijn praktische labels, geen ziekten die bestaan in de natuur.” Steeds komt van Os met een ontnuchterende kijk op wat we nu eigenlijk weten over psychiatrische ziekten, oorzaken en medicatie. De argumenten die hij gebruikt met schizofrenie als voorbeeld, zijn grondig uitgewerkt en overtuigend. Van Os laat niet na ons er meermalen op te wijzen dat het hem er niet om gaat aan modieus “DSM-bashing” te doen. Het gaat hem om gedegen argumenten. Daarin overtuigt hij. Maar ook klinkt in alles een grote zorg en ook wel ingehouden woede door. Van Os ziet de cliënt slecht gediend in het huidige zorgmodel dat wordt bepaald door het DSM denken. Het diagnostisch model waar van Os uiteindelijk mee komt, wil niet uitgaan van denken in DSM hokjes. De diagnosticerende hulpverlener moet zich vragend opstellen, zonder preconcepties. Hij laat in dit boek zien dat de psychiatrisch patiënt in al zijn menselijke variaties opnieuw centraal moet komen te staan, niet de diagnose. Een pleidooi voor een veranderende attitude! Voor de professional in de GGZ is het lezen van dit boek een must. Het zet je aan het denken en helpt mee je visie op de zorg aan psychiatrische patiënten aan te scherpen. De belangstellende leek leest een helder betoog dat een interessante inkijk geeft in het hedendaagse denken over psychiatrische stoornissen. Een aanrader! De DSM-5 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ. Diagnosis uitgevers; 224 pagina’s € 30,00, ISBN: 978-94-91969-00-3. - 13-