sociaal fonds architectenbranche opgericht in 1981 Zzp'er of niet? De jacht van de belastingdienst op schijnzelfstandigheid komt niet uit de lucht vallen. In het sociaal akkoord heeft de brede coalitie al aangekondigd anders om te gaan met flexibiliteit en zekerheid, er moet een nieuwe balans komen. Onder meer door het tegengaan van schijnconstructies voor zzp'ers. Voorbeelden genoeg inmiddels in de zorgsector, het onderwijs en op de bouwplaats. "Schijnzelfstandigheid is een van de rafelranden van de flexibilisering op de arbeidsmarkt", zegt Jannes van der Velden van de AWVN in De Volkskrant van 9 april jl. Architectenbureaus Zzp-schap in de architectenbranche is een relatief nieuw fenomeen, maar het komt niet uit de lucht vallen. Er worden nauwelijks arbeidsovereenkomsten aangegaan. Afspraken van korte duur ja, maar zelfs dat is soms lastig als projecten moeilijk in tijd, omvang en rendement zijn te vatten. Dan liever een freelancer die bekend is met het bureau en dan komt men snel uit op oud-werknemers. Dat is niet zonder risico. De rechtspraak heeft meerdere malen vastgesteld dat het onderscheid tussen werknemerschap en opdrachtnemerschap op zijn inhoudelijke merites moet worden beoordeeld. Op papier kan een opdracht verstrekt worden, maar in werkelijkheid is er gewoon sprake van een gezagsverhouding en is er nauwelijks verschil met een arbeidsovereenkomst. Dat heet in juridische termen een fictief dienstverband en als dat bij een controle verkeerd uitpakt, wordt de relatie ook in die sfeer beoordeeld, met premie, belasting en pensioenafdracht als het tegenzit ook nog met terugwerkende kracht. Partijen moeten de afspraken dus goed doornemen en vooral toetsen op een paar criteria. Criteria zelfstandig ondernemerschap De Belastingdienst gebruikt criteria om te bepalen of er sprake is van een zzp-situatie, lees zelfstandig ondernemerschap. Dat zijn overigens niet allemaal harde criteria. Het is mogelijk dat een zzp'er aan één of meer criteria niet voldoet en toch als zelfstandig ondernemer wordt beschouwd. Per situatie kan het anders zijn en daarom is het moeilijk om het in een paar zinnen samen te vatten. Daarom hier de belangrijkste aandachtspunten: 1. VAR verklaring (informatie site belastingdienst) 2. Aantal opdrachtgevers (minimaal 3, inkomsten uit verschillende opdrachten enigszins in balans met elkaar, uitzonderingen mogelijk bij langer lopende projectafspraken, het is ook branche-afhankelijk, welke rechtsvorm wordt gebruikt, een zzp’er kan niet of niet altijd meerdere grotere projecten tegelijk doen en soms is er zelfs maar één tegelijk mogelijk. Daar wordt in redelijkheid mee omgegaan, Belangrijk is dat de persoonlijke omstandigheden helder in beeld gebracht kunnen worden als de omstandigheden in orde zijn). 3. Niet in een gezagsverhouding werken voor de opdrachtgever(s) en niet permanent werken op de werkplek van de opdrachtgever. Eigen werkplek om de opdracht(en) uit te kunnen voeren heeft voorkeur en is onderdeel van toetsing. 4. Eigen uitstraling (kaartje, website, professioneel mailadres etc.) 5. Voldoende uren maken en die kunnen aantonen. (meer dan 700 uur is de hoogste categorie, minder kan ook, acquisitie e.d. horen bij die uren) 6. Zelf het ondernemersrisico dragen ( wie is verantwoordelijk voor fouten en schade) 7. naar winst streven (offertes sturen, facturen maken) 8. Investeren ( in tijd en geld, marketing, bedrijfsmiddelen) 9. rechtsvorm (éénpitter is kwetsbaarder dan onderdeel uitmaken van een groter verband) bijvoorbeeld een bv, een coöperatie of een maatschap. De onderlinge kosten- en inkomstenverdeling kan in een reglement worden vastgelegd. De uitwisselbaarheid van werkzaamheden ook. Waar kijkt de rechter naar? De rechter kijkt vooral naar de omvang van de onderneming, de behaalde winst en de tijd die aan de onderneming wordt besteed. Zijn er investeringen gedaan, is er sprake van enige bekendheid van het bedrijf, is er ondernemersrisico. Hij beoordeelt ook de eventuele gezagsrelatie met de opdrachtgever, dar gebeurt zeer adequaat, gebaseerd op heel veel kennis van en ervaring met dat onderwerp. De duurzaamheid van de onderneming speelt een rol. Is het zo maar even opgezet of is er continuïteit en is dat hard te maken met kosten, investeringen en tijd. Dan het aantal opdrachtgevers. Dat telt mee, maar de hiervoor genoemde criteria zijn belangrijker, het aantal opdrachtgevers is nooit van doorslaggevende betekenis voor het vaststellen van een zzpschap. Een architect of een technisch ontwerper die verbonden is aan een project en daar een groot deel van de week mee bezig is gedurende een periode, kan moeilijk hetzelfde voor een andere opdrachtgever doen. Belangrijk zijn de eerder genoemde criteria. Is er vervolgens een andere opdrachtgever of twee kleinere en welke powered by Bond van Nederlandse Architecten CNV Dienstenbond De Unie FNV Bondgenoten 1 sociaal fonds architectenbranche opgericht in 1981 inspanningen zijn geleverd om die opdrachten te verwerven, bijvoorbeeld offertes en gesprekken. Alle begin is moeilijk en onzeker Vaak heeft een beginnende zzp'er bij de start van zijn onderneming maar één opdrachtgever. De opdrachten liggen niet voor het oprapen, zeker niet in onze branche en daarom zal de starter - als dat al kan - kiezen voor een langdurige opdracht bij één opdrachtgever ten behoeve van zekerheid. Het hebben van één opdrachtgever in een jaar hoeft dan niet direct een probleem op te leveren gezien het hiervoor vermelde. Maar let op, als de zzp’er langdurig voor één opdrachtgever werkt en er duidelijk een gezagsrelatie begint te ontstaan, is het belangrijk dat wordt ingegrepen. Bespreek de situatie met opdrachtgever, kaart een dienstverband aan of organiseer een andere rechtsvorm, bijvoorbeeld samen met anderen, waarin de werkzaamheden bijvoorbeeld door wisselende deelnemers kunnen worden verricht. Dan wordt niet zozeer de persoon aangeboden als wel een dienst of een product. Anders doet zich het gevaar zich voor dat die situatie door de belastingdienst en door de rechter als arbeidsovereenkomst gekwalificeerd kan worden. In dat geval staan de ondernemersvoordelen op het spel en kan opdrachtgever onaangenaam verrast worden met naheffingen. Check de werkzaamheden Ten overvloede wellicht, houdt altijd goed in de gaten of de zzp-situatie niet als arbeidsovereenkomst kan worden gekwalificeerd. Duidelijke afspraken zijn hierbij van essentieel belang om zelfstandig ondernemerschap niet in gevaar te brengen. Een makkelijke en veel voorkomende valkuil is na ontslag terugkeren als freelancer bij de voormalige werkgever en dan ook nog min of meer je oude werk te doen, met dit verschil dat de oud-werknemer nu ineens als zzp'er aan de slag gaat met btw nummer en factuur. Eigenlijk is alles hetzelfde gebleven en daarom wordt dit doorgaans als een vorm van schijnzelfstandigheid beoordeeld, niet van fiscaal gevaar ontbloot. Neem met ons contact op bij twijfel of onduidelijkheden. Dat kan hier. powered by Bond van Nederlandse Architecten CNV Dienstenbond De Unie FNV Bondgenoten 2