Wanneer kinderen omwille van ernstige psychosociale problemen voor een lange periode worden opgenomen, dreigt er vervreemding van hun vertrouwde leefomgeving en de dagelijkse realiteit. Onderwijs is één van de kanalen die opgenomen kinderen helpen om verbonden te blijven met deze context. Daarom is het belangrijk om de schoolse realiteit aanwezig te houden tijdens de opname. Bovendien is het recht op onderwijs een fundamenteel recht voor alle kinderen. Het onderwijs levert een belangrijke bijdrage om deze kwetsbare groep kinderen met ernstige psychosociale problemen te herintegreren in de samenleving. 4 Een leerschool voor leerling en leerkracht een zoekende leerkracht in een ziekenhuisschool van een psychiatrisch ziekenhuis Bij langdurige opnames vraagt het realiseren van het recht op onderwijs de nodige aandacht en zorg. Een ziekenhuisschool is in die optiek van het grootste belang. Hier wordt een onderwijsaanbod op maat van elk opgenomen kind uitgewerkt, in nauw overleg met de thuisschool en het behandelteam van het ziekenhuis. Ik zal niet dieper ingaan op de concrete organisatie van de school. Wel wil ik jullie graag meenemen in mijn persoonlijke zoektocht van weinig ervaren leerkracht binnen deze complexe, maar boeiende en uitdagende werkplek. k Maatwerk gebeurt met een buigzame lat Maatwerk is een kernbegrip in de psychiatrie en dus ook in de klas. Ondanks het kleine aantal leerlingen in één klas (max. vier) vormt de klasgroep vaak een heterogene groep: kinderen met verschillende problematieken, met diverse leeftijden (6 tot 18 jaar) en cognitieve niveaus en met onderscheiden interesses; ze vergen elk hun specifieke aanpak. Voor één lesuur heb je als leerkracht niet genoeg aan één lesvoorbereiding, maar maak je telkens vier verschillende die op elkaar afgestemd zijn. Als leerling A instructie krijgt, moet leerling B zelfstandig kunnen werken. Wanneer leerling C, met een slechte schrijfmotoriek, op de computer mag typen kan leerling D dan geen informatie opzoeken. Je zorgt dat je afrondingsspelletje met icoontjes is, want leerling A kan nog niet lezen. Niet enkel qua organisatie en lesinhoud maar ook qua afspraken moet je differentiëren. Sommige leerlingen werken met een verkeerslicht: bij ongepast gedrag het verkeerslicht op oranje, als het kind zich herpakt terug groen, bij slechter gedrag echter rood licht, met een time-out. Voor anderen geldt een strepensysteem: één streep bij ongewenst gedrag, drie strepen is time-out. Een krachtige Fuck you! van een kind met een hechtingsstoornis heeft vaak een kwetsende intentie psyche. Jaargang 26 (1), maart 2014 terwijl Fuck you! van een kind met Gilles Tourette een oncontroleerbare tic is. Een schooldag in de ziekenhuisschool verloopt anders dan in gewone scholen. We streven ernaar de leerlingen minstens zeven lesuren per week te laten volgen. De leerlingen worden door de leerkrachten afgehaald in de leefgroep. Hoe hun voorbije dag of ochtend verlopen is, hoort de leerkracht in de briefing. Regelmatig komt een leerling mokkend, kwaad, verdrietig of niet mee. Dan dreigt de hele les in het water te vallen en moet je de leerling zien te motiveren en tegelijk de anderen aan het werk houden. Voorspelbaarheid voor de leerlingen creëren en tegelijk je flexibel opstellen is nodig om de les vlot te laten verlopen. Het gaat om evenwicht zoeken tussen het aanbieden van gepaste leerinhouden, het ondersteunen op emotioneel gebied, het aanspreken van de mogelijkheden van de leerling en het omgaan met de beperkingen in zijn functioneren. Sommige kinderen zijn heel faalangstig. In het multidisciplinaire team bespreken we dan hoe dat aan te pakken, waarna die aanpak in de klas met aangepast materiaal omgezet moet worden in werkvormen. Het kind leren met zijn eigen talenten de leerstof verwerken, vergt veel creativiteit van de leerkracht, gezien het beperkte specifieke leermateriaal en de weinige lesuren. Hoe krijg je een kind, dat blokkeert op alles wat met boeken, werkblaadjes of papier te maken heeft, toch aan het rekenen en lezen? Ondanks het differentiërende vermogen, de flexibiliteit en creativiteit van onze ziekenhuisleerkrachten, is een nieuwe aanpassing op een moeilijke werkdag er wel eens één teveel. In bepaalde gevallen vind je ook pas na weken een geschikte aanpak voor een bepaalde leerling. Je denkt: Eureka! maar de volgende les blokkeert hij opnieuw…