20140211_2_f_Memo_sturing_en_grip_op_gr_01

Wijk bij Duurstede, 28 januari 2014
Betreft: Sturing en grip op gemeenschappelijke regelingen
Van: College van B&W
Aan: gemeenteraad
Behandeld door
Joop Muilerman
Onze gemeente neemt deel aan een aantal gemeenschappelijke regelingen. Deze
gemeenschappelijke regelingen opereren in de praktijk redelijk autonoom en de
invloed van de deelnemende gemeenten lijkt beperkt. De afgelopen jaren is een aantal
pogingen gedaan om meer sturend op te treden richting gemeenschappelijke
regelingen. In de praktijk blijkt echter dat het voor individuele gemeenten moeilijk is
om invloed uit te oefenen op het gevoerde beleid en op de financiën.
Ook de mate van (inhoudelijke) betrokkenheid wisselt per gemeenschappelijke
regeling, wij hebben te maken met zowel beleidsarme (voorbeeld RID) als
beleidsrijke (voorbeeld RDWI) regelingen.
Gemeenschappelijke regelingen zijn de afgelopen periode meer dan ooit onder de
aandacht van gemeentebesturen gekomen vanuit zowel inhoudelijke keuzes (wel of
niet blijven deelnemen aan recreatieschap of welstand) als financiële achtergrond
(problemen bij de ODRU). De financiële impact van gemeenschappelijke regelingen
is groot, in totaal gaat er zo’n 11 miljoen euro (ongeveer 25% van onze gemeentelijke
begroting) in onze gemeenschappelijke regeling om. Hiervan is ruim 3,6 miljoen euro
aan apparaatskosten.
Landelijke ontwikkelingen
In 2014 zal de Wgr worden aangepast. Zo dienen gemeenschappelijke regelingen vóór
15 april van het jaar voorafgaande aan dat waarvoor de begroting dient, de algemene
financiële en beleidsmatige kaders en de voorlopige jaarrekening aan, daarnaast dient
de gemeenschappelijke regeling de ontwerpbegroting acht weken voordat zij
definitief aan het algemeen bestuur wordt aangeboden.
Deze nieuwe wetgeving biedt derhalve mogelijkheden voor raad en college om meer
vooraf te gaan sturen via kadernota's.
Regionale initiatieven
Specifiek op het gebied van financiën heeft onze gemeente in het verleden pogingen
ondernomen om bezuinigingen door te voeren bij gemeenschappelijke regelingen. De
ervaring leert dat onze gemeente te klein is om grote invloed uit te kunnen oefenen op
de gemeenschappelijke regelingen. De afgelopen jaren bleek er beperkte bereidheid
binnen de deelnemende gemeenten om de gemeenschappelijke regeling actief te
bewegen om te komen tot bezuinigen. De indruk is dat de afgelopen maanden mede
gezien de toenemende bezuinigingopgaves, andere gemeenten meer geneigd zijn om
mee te bewegen in onze richting1. De gemeente Leusden heeft in juli 2013 een
beleidsnota vastgesteld omtrent sturing en controle van gemeenschappelijke
regelingen. Ook hier wordt uitgebreid ingegaan op de wens om meer grip te krijgen
1
Intern is recent een inventarisatie gemaakt van gemeenschappelijke regelingen inzake de afhandeling
van jaarstukken en begrotingen van gemeenschappelijke regelingen.
1
op onze gemeenschappelijke regelingen, zowel richting het bestuur van de
gemeenschappelijke regeling als richting interne organisatie om de processen te
optimaliseren.
Recent zijn daar enkele ontwikkelingen vanuit de regionale griffierskring bijgekomen
die streven naar regionale afspraken tussen gemeenten omtrent sturing en beheersing
van gemeenschappelijke regelingen. Onze griffie heeft hier recent initiatieven
genomen, met als insteek de sturingsmogelijkheden van de raad te bespreken.
Hiervoor verwijzen wij naar het memo van 17 januari 2014 van de griffier. De daarin
aangegeven uitgangspunten onderschrijven wij van harte
Deze initiatieven komen nu goed samen, wat de kans op slagen sterk zal vergroten.
De tijd lijkt derhalve rijp voor het zetten van concrete stappen.
Taakstelling
In de begroting 2014 is, evenals eerdere jaren, vanaf 2015 een
bezuinigingstaakstelling opgelegd voor de gemeenschappelijke regelingen. De
urgentie is hoog om deze bezuinigingen te realiseren. Hiervoor hebben wij echter de
consensus van alle betrokken gemeente(raden) nodig.
Aanpak
Wij nemen u mee in de aanpak die wij als college gaan ondernemen. Het College gaat
de aangesloten deelnemers benaderen teneinde druk uit te oefenen op de
gemeenschappelijke regelingen. Doel van deze benadering is om actiever als
gemeenten te sturen op de resultaten en bedrijfsvoering van de gemeenschappelijke
regeling, en daarnaast de rol van gemeente(n) als opdrachtgever richting de
gemeenschappelijke regeling te versterken en betere afspraken en monitoring van de
voortgang te realiseren. Naast het inhoudelijke aspect wordt daarnaast actief door het
college ingezet op het realiseren van een taakstellende bezuiniging, zoals in onze
begroting opgenomen.
Als inbreng voor de benadering is een ‘position paper’ geschreven die wordt
verstuurd aan regiogemeenten als input voor een gezamenlijk overleg.
Deze position paper wordt als startdocument gezien voor het benaderen van collegabestuurders (algemeen bestuur en dagelijks bestuur), de raad(sleden) en betrokken
beleidsambtenaar. De kern van de position paper is dat gemeenten eigenaar zijn van
de gemeenschappelijke regelingen maar in de praktijk meer eigenaarschap moeten
gaan tonen. Te vaak lopen we als gemeente achter de feiten aan, en staan we als
individuele gemeente machteloos. Deze position paper treft u in de bijlage aan.
Als tastbaar resultaat wordt met ingang van 2014 gestreefd naar een gezamenlijk
(intergemeentelijk) standpunt inzake algemene beleidsmatige en financiële kaders per
gemeenschappelijke regeling;
Ook wordt de Planning en control cyclus van de gemeenschappelijke regelingen
integraal opgenomen in de gemeentelijke Planning en control cyclus. Met daarbij
focus op sturing (kadernota en begroting) en beheersing (tussentijdse evaluatie).
Wat merkt u als raad er van?
Wij streven naar meer sturing vooraf op gemeenschappelijke regelingen door zowel
college als raad. In 2014 zal de wet gemeenschappelijke regelingen worden
aangepast. Deze nieuwe wetgeving sluit nauw aan bij de nieuw te volgen werkwijze
van raad en college om meer vooraf te gaan sturen via kadernota's. Zo dienen
gemeenschappelijke regelingen vóór 15 april van het jaar voorafgaande aan dat
waarvoor de begroting dient, de algemene financiële en beleidsmatige kaders en de
voorlopige jaarrekening aan, daarnaast dient de gemeenschappelijke regeling de
2
ontwerpbegroting acht weken voordat zij definitief aan het algemeen bestuur wordt
aangeboden.
Onze planning en control cyclus zal hierop worden aangepast, u krijgt als raad
derhalve eerder in het jaar de mogelijkheid om sturend op te treden. Dit maakt een
meer directe sturing door college en raad realistischer. U als raad komt
nadrukkelijker in de rol als kaderstellend en opdrachtgever richting
gemeenschappelijke regelingen. Een cyclische evaluatie zal hier ook deel van
uitmaken.
Met vriendelijk groet,
Namens het college van B&W
Tjapko Poppens
3
Bijlage :
Tabel taakstelling voor gemeenschappelijke regelingen
Taakstelling (3%)
Begroting
2014
2015
2014
VRU
1.571.022
0
50.137
RHC
79.932
0
2.551
GGD
275.192
0
8.782
ODRU
204.680
0
6.532
RDWI
1.438.415
0
45.905
Recreatieschap
43.794
0
Pm
3.613.035
0
115.305
Totaal
2016
2017
54.613
2.779
9.566
7.115
50.003
Pm
125.598
54.613
2.779
9.566
7.115
50.003
Pm
125.598
4