Kunnen gemeenten samenwerken?

Kunnen gemeenten
samenwerken?
Prof. dr. Ard-Pieter de Man
Vereniging Directeuren Publieksdiensten
Er zijn verschillende redenen voor
gemeenten om samen te werken
Strategische agenda’s
Holland Rijnland rondom o.a. infrastructuur
Kosten
Zwolle en Kampen met een SSC rondom o.a. inkoop
Complexiteit
Maasgouw-Echt-Susteren-Roerdalen (MER) rondom decentralisaties
Kennis
Gemeenten in Zaanstreek Waterland rondom arbeidsrechtspecialisten
Macht en kracht
Leidschendam-Voorburg, Voorschoten, Wassenaar ivm zorginkoop
Wettelijke verplichting
Veiligheidsregio’s en nationale politie
2
Wat is samenwerkingsvaardigheid en waarom is
het van belang?
Samenwerkingsvaardigheid kijkt
naar:
• Ervaring met allianties
• Kennis van allianties
• Managementtechnieken
Organisatie
A
Organisatie
B
Alliantie
Traditioneel onderzoek
kijkt naar:
• Alliantiestructuur
• Afspraken
• Fit tussen partners
Bron: Draulans, De Man & Volberda, 1999
-3-
Data en demografie: 106 gemeenten deden
mee
Inwoners
Onderzoek
Nederland
<25.000
30%
46%
25.001-50.000
37%
35%
50.001-80.000
10%
9%
80.001-150.000
11%
7%
>150.000
12%
3%
223 Sioo alumni gemaild
118 hebben geantwoord (53%)
Zij vertegenwoordigen 106
gemeenten
Respondenten zijn voor 30%
gemeentesecretarissen; 70%
ambtelijke top (griffiers,
projectmanagers, interne
adviseurs)
4
Aantal samenwerkingsverbanden
70
60
Percentage
gemeenten
72% ziet belang sterk toenemen
21% ziet belang enigszins
toenemen
7% ziet belang gelijk blijven
0% ziet belang afnemen
54%
50
40
30
22%
20
10
6%
8%
10%
26-40
40+
0
0-5
6-15
16-25
Aantal samenwerkingsverbanden
5
Gemeenten gaan steeds meer samenwerken
met niet-gemeentelijke organisaties.
Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten bij
samenwerking met andere organisaties dan
gemeenten?
6
Enkele verschillen tussen bedrijven en
gemeenten
Bedrijven
Gemeenten
Eenduidige, meetbare
doelstelling; korte termijn
Meervoudige doelstellingen;
lange termijn
Eenvoudig schuiven met
financiële middelen
Moeilijk schuiven met
financiële middelen
Kostencontrole strak
Democratische controle
Vrije partnerkeuze
Partnerkeuze sterk beperkt
Zwak
stakeholdermanagement
Sterk
stakeholdermanagement
Monitoring en continue
verbetering
Monitoring staat in
kinderschoenen
Ambities getemperd
Te veel in één keer willen
doen
7
Het succes van samenwerking verschilt
sterk tussen gemeenten
30%
30
28%
22%
Percentage
gemeenten 20
10
9%
11%
0
<20
21-40 41-60 61-80 >80
Succespercentage
samenwerkingsverbanden per
gemeente
Percentage van
samenwerkingsverbanden
dat succesvol is in termen
van beleidseffectiviteit,
efficiëntie en/of leren
Meerderheid vindt dat de
samenwerkingsverbanden
op koers liggen om doel te
bereiken
Ook het proces van
samenwerking loopt
soepel, volgens een kleine
meerderheid
8
Er is een groot verschil in het gebruik van
Gemeenschappelijke Regelingen
30
27%
Percentage
gemeenten 20
22%
21%
15%
14%
10
0
<20
21-40 41-60
61-80
>80
Percentage Gemeenschappelijke
Regelingen per gemeente
Welk percentage van uw
samenwerkingsverbanden is
een Gemeenschappelijke
Regeling?
Sommige gemeenten
gebruiken alleen maar GRs,
andere niet of nauwelijks
Gemeenten met weinig (minder
dan 5) en veel (meer dan 25)
samenwerkingsverbanden
gebruiken minder
Gemeenschappelijke
Regelingen
9
Als er geen vertrouwen is tussen personen die bij een
samenwerking betrokken zijn, kan je beter de
samenwerkingsplannen stopzetten
10
Hoe verhouden gemeentes zich tot wat in
het bedrijfsleven succesvol is?
Tools die meest aan
succes bijdragen
Percentage
gemeenten
(2014)
Percentage
bedrijven
(2011)
Individuele monitoring
53
89
Gezamenlijke
monitoring
40
92
Cross-samenwerking
monitoring
11
81
Prestatie-indicatoren
33
88
11
Gezamenlijke monitoring
Co1
O48
100
Co4
90
O45
Co5
80
O43
70
Co6
60
50
O42
Co9
40
30
O40
Co10
20
10
0
Cu37
T12
Cu36
Thema’s zijn doel,
structuur/besturing, relatie
Vragenlijst naar alle lagen van
de samenwerking
Workshop om verbeteracties
te identificeren
T16
Cu34
T18
Cu31
T19
S30
S23
S25
S24
12
Bij succesvolle gemeenten is vooral het
kennisniveau van het college doorslaggevend
Succes
<40%
Succes
>60%
Kennis college
3,2
3,7
Kennis ambtelijk apparaat
3,4
3,7
Kennis gemeenteraad
2,7
2,9
13
De Raad heeft onvoldoende kennis van onze
samenwerkingsverbanden en dat is niet goed
14
Aanbevelingen
1. Besteed meer aandacht aan monitoring. Hiervoor kunnen
standaardtools worden ontwikkeld die voor een breed
scala aan samenwerkingsverbanden toepasbaar zijn
2. Zorg voor voldoende kennis in het college
3. Wees scherp over het aantal samenwerkingsverbanden
dat u kunt onderhouden, met name wanneer u van een
klein naar een middelgroot portfolio gaat
4. Besteed aandacht aan leren samen te werken in elk
nieuw samenwerkingsverband (action learning)
5. Werk aan het verlaten van de controlcultuur en werk
meer richting een samenwerkingsgerichte cultuur in de
gemeente
15
Zou iemand anders dit verhaal ook
moeten horen?
2 juli 20.00 uur: Gratis Sioo webinar
Meldt u aan via [email protected]
Of download het white paper ‘Kunnen
gemeenten samenwerken?’ op sioo.nl
16

Download Report