ADMINISTRATIEF MEDEWERK(ST)ER

Het duizelt u met al die inkomenstoeslagen? U bent niet de enige
Door: Robert Giebels, Gijs Herderscheê − 04/09/14, Bron: de Volkskrant
© ANP. Een loonstrookje.
Burgers krijgen inkomensondersteuning via gemiddeld dertien regelingen, waarbij acht
verschillende inkomensdefinities worden gebruikt. Verschillende instellingen zijn ervoor
verantwoordelijk, zoals de Belastingdienst, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank en
de gemeenten. Ze hanteren allemaal hun eigen inkomensgrenzen en -definities,
betalingsmoment en aanvraagtermijnen.
Het stelsel met 27 regelingen is gevangen in zijn eigen complexiteit. Met ict is dit niet meer
op te lossen
Actal-voorzitter Jan ten Hoopen
De zogenoemde inkomensafhankelijke regelingen zijn daardoor zo ingewikkeld geworden dat
ze averechts werken. Mensen durven er geen gebruik van te maken uit vrees een fout te
maken, waardoor er beslag op het inkomen kan worden gelegd.
Dit concludeert Adviescollege toetsing regeldruk (Actal) in een advies aan het kabinet. 'Het
stelsel met 27 regelingen is gevangen in zijn eigen complexiteit', zegt Actal-voorzitter Jan ten
Hoopen. 'Met ict is dit niet meer op te lossen.' Actal is een door Paars II ingestelde adviseur
die het kabinet moet waarschuwen als politiek Den Haag onlogische of onwerkbare regels en
wetten produceert voor burgers en bedrijven.
Noodklok
Bij Actal kwamen zo veel klachten van burgers, ambtenaren en sociaal raadslieden binnen,
dat de adviseur besloot de noodklok te luiden. Volgens Ten Hoopen gebruiken 16 miljoen van
de 17 miljoen burgers minstens één regeling. 'Alle werkenden krijgen bijvoorbeeld de
arbeidskorting.'
Ook professionals zien door de bomen het bos niet meer. 'Burgers en uitvoerders zijn
lotgenoten', zegt Ten Hoopen. 'We vroegen het specialisten. Niemand kent alle regelingen. De
sociaal raadslieden waren het best op de hoogte.'
Regelingen werken elkaar tegen, signaleert Ten Hoopen. 'Stijgt het inkomen door de ene
regeling dan heeft dat vaak gevolgen voor de inkomensdefinitie voor de andere regeling. Dan
moet later geld worden terugbetaald, bijstand worden aangevraagd en zelfs beslag op het
inkomen worden gelegd.'
Ontmoedigen
De ingewikkelde en op elkaar inwerkende regelingen ontmoedigen burgers sterk om ze aan te
vragen, stelt Actal. Sterker: de groepen voor wie ze het meest bedoeld zijn - laagopgeleiden,
migranten en laaggeletterden - haken het eerst af. 'Dat verklaart het grote niet-gebruik van
regelingen', legt Ten Hoopen uit. 'Daar zijn miljarden mee gemoeid, maar hoeveel geld blijft
liggen, weet niemand.'
Het systeem kan volgens Ten Hoopen vrij simpel door de overheid worden gestroomlijnd.
'Zorg voor één definitie voor inkomen en vermogen. De overheid heeft die gegevens al bij de
Belastingdienst. En zorg voor één datum van uitbetalen. Dat maakt het voor de burger en voor
de overheid zelf een stuk begrijpelijker.'
Actal wil dat de overheid een site maakt waar mensen eenvoudig nagaan op welke regelingen
zij aanspraak kunnen maken. 'Kijk naar een site als Independer waar verzekeringen
vergeleken worden.' De overheid moet mensen actief benaderen als ze geen aansluiting op
internet hebben - volgens Actal 1,6 miljoen Nederlanders.
Ten Hoopen benadrukt dat het hem niet om een bezuiniging gaat. 'Het gaat om stroomlijnen
en vereenvoudigen.' Het kabinet wilde oorspronkelijk vier regelingen onderbrengen in een
huishoudentoeslag. Dat gaat niet door omdat veel meer geld dan tot nu toe naar het buitenland
zou moeten worden overgemaakt. Bovendien kan de Belastingdienst de nieuwe toeslag niet
uitvoeren. 'Dat was vooral een bezuiniging. Wij benaderen hetzelfde vraagstuk nu vanuit het
standpunt van de burger en de problemen die hij ervaart.'
o-o-o-o-o