EMDR bij chaos Congresworkshop 12 april 2014 Matty Geurink GZ-psycholoog GGZ Leiden Wijkteams EMDR practitioner Cognitief gedragstherapeut VGCt Inleiding • EMDR bij psychotische stoornissen of andere EPA is doorgaans heel gewone EMDR: casusconceptualisatie LO, RO of RD en basisprotocol • Stabilisatie vooraf niet nodig • Chaos verdwijnt en regie bij de patiënt komt terug door een systematische protocollaire aanpak • …maar wat te doen als de chaos blijft? Wat als de patiënt telkens al van zijn dagelijks leven heftig emotioneel ontregelt en volkomen overspoeld binnen komt? Casus J. Ter illustratie is in de workshop een behandeling beschreven van een patiënte uit wijkteams met chronisch psychotische klachten en ernstige emotionele ontregeling. Zij heeft een diagnose paranoïde schizofrenie. Zij heeft voortdurend last van hoge emotionele arousal en dissociatie en als zij zich overprikkelt voelt of dissocieert geeft zij een angstaanjagende externe psychotische attributie aan haar ervaringen. Dissociatieve klachten en psychotische klachten zijn dus sterk verweven. Er zijn frequente crises en er is een lange behandelgeschiedenis van opnames, separaties, psychofarmaca, ECT en CGT met gering effect. Er zijn frequente conflicten met ouders. In de voorgeschiedenis is er sprake van fysieke mishandeling als kind door vader, langdurig gepest zijn op school en langdurige separaties tijdens opnames. De aanleiding voor de aanmelding is de zoveelste crisis. Hulpvraag • Wil rust en stoppen met zichzelf branden en snijden. Een bijkomend probleempje • Heeft het niet op psychologen. Die zijn zweverig en halen dingen overhoop. Indruk • Zeer angstig en gejaagd • Door voortdurende paniek nauwelijks in staat tot een gesprek en tot reflectie op zichzelf • Reageert snel bozig op vragen of oefeningen • Heeft moeite met vragen over wat er kort geleden is gebeurd. Zegt vaak dat ze het niet meer weet. • Stuurloos • Na 20-25 minuten niet meer in staat iets op te nemen Vraag 1): Is EMDR bij deze patiënt geïndiceerd? Waarom wel/niet? Problemen bij toepassing van EMDR • Conceptualisatie: Voor LO, RO of RD conceptualisatie is enige mate van afstand kunnen nemen wenselijk, maar ze is daarvoor meestal te veel in paniek • Uitvoering: als je een CC hebt, dan komt het vaak voor dat ze bij start van de sessie volledig in paniek is over iets anders dan het geplande target Vraag 2): Moet er dan vooraf gestabiliseerd worden? Waarom wel/niet? Hoe? Indicaties en problemen bij stabilisatie Indicaties voor stabilisatie: • Het ontbreekt aan reflectief vermogen en gezond volwassen perspectief • Het ontbreekt aan emotieregulatievaardigheden en vermogen tot zelftroost en zelfgeruststelling Problemen bij stabilisatie: • Vaardigheidstraining en CGT is moeizaam door de voortdurende overspoeling • Het blijft instabiel door de voortdurende overspoeling Vraag 3): Zou EMDR bij zo’n patiënt ingezet kunnen worden om te stabiliseren? Filmpje: J. vertelt over EMDR Behandeling • Normaliserende geruststellende vaak herhaalde psycheducatie over emoties, PTSS, psychose en dissociatie gekoppeld aan G-schema’s • Exposure aan ‘adrenalinestoten’ • Zelfcontroleprogramma voor spanningsopbouw ter voorkoming van automutilatie (met TOR) • EMDR met uitgangspunt ontregelende gebeurtenis of intrusieve ervaring van die week Filmpje: EMDR J. Conceptualisatie EMDR als stabilisatie Ontregelende gebeurtenis/ intrusieve ervaring (afgelopen week) Traumatische ervaring (verleden) Sessie (heden) EMDR Conclusie • Ook bij uiterst instabiele patiënten is EMDR mogelijk • EMDR lijkt ingezet te kunnen worden om te stabiliseren • EMDR op individu toesnijden • EMDR onderdeel van een geïntegreerde cognitieve gedragstherapie • Onderzoek lastig maar gewenst! Vragen? Bedankt voor de aandacht! Email: [email protected]