Informatie over EMDR EMDR staat voor Eye

Informatie over EMDR
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing.
Dit betekent: Door oogbewegingen minder gevoelig worden en opnieuw informatie
verwerken. EMDR is een kortdurende effectief wetenschappelijk bewezen
behandelmethode om ingrijpende of schokkende gebeurtenissen die mensen niet goed
hebben verwerkt alsnog te verwerken. Deze therapie kan bij kinderen, adolescenten en
volwassenen worden toegepast. Bij een EMDR-behandeling wordt de onaangename
gebeurtenis bewust teruggehaald met alle beelden, gevoelens en lichamelijke sensaties
die daarbij horen. Tegelijk wordt een afleidende taak aangeboden. Dit kan op
verschillende manieren: 1. Het met de ogen volgen van de hand van de therapeut die op
30 cm afstand van het gezicht heen en weer beweegt, 2. via een koptelefoon luisteren
naar tikjes die afwisselend in het linker en rechteroor worden aangeboden, 3. tactiele
stimulatie door afwisselend op de rechter- of linkerhand van het kind te trommelen of te
tappen. Door deze afleidende taak kan informatieverwerking beter plaatsvinden.
Wanneer heeft een kind* EMDR nodig?
Iedereen krijgt wel eens te maken met een ingrijpende gebeurtenis. Een ouder** kan zijn
kind daar niet altijd tegen beschermen. Het is niet te voorspellen of een kind de
mogelijkheid heeft een ingrijpende gebeurtenis goed te verwerken. Dit is mede
afhankelijk van het karakter en de oplossingsvaardigheden van een kind. EMDR is
inzetbaar wanneer een kind met problemen blijft kampen die te maken hebben met
eerder meegemaakte gebeurtenissen. Helaas is het niet altijd makkelijk om onverwerkte
herinneringen als zodanig te herkennen. Wanneer kinderen dwars of prikkelbaar zijn,
wordt dit nog wel opgemerkt. Maar wanneer kinderen stilletjes of overmatig rustig zijn,
valt dit vaak minder op. Kinderen begrijpen zelf vaak niet waarom ze ergens last van
hebben. Ook houden kinderen hun klachten soms voor zich omdat zij ouders niet willen
belasten.
* Waar kind staat kan ook puber/adolescent ingevuld worden.
** Waar ouder(s) staat, kan ook verzorger(s)/voogd(en) ingevuld worden.
Voor welke klachten is EMDR bedoeld?
Na een ingrijpende gebeurtenis kunnen kinderen/adolescenten klachten en problemen
vertonen. Zo kunnen zij last krijgen van intrusies (nachtmerries, flashbacks), vermijding
(zich sociaal terugtrekken, vermijden van bepaalde personen/plaatsen) en hyperarousal
(prikkelbaar, hyperactief, rusteloos). Tevens kan er sprake zijn van een stagnatie in de
(leer-)ontwikkeling. Soms vertonen kinderen/adolescenten gedragsveranderingen waar
de link met de beschadigende gebeurtenis minder duidelijk is, zoals (in)slaapproblemen,
angsten, een stagnerende (leer-)ontwikkeling, somberheid, vaker huilen, het steeds
naspelen van de traumatische gebeurtenis, vastklampen aan/verstoten van een ouder,
woedeaanvallen, dagdromen, bedplassen, duimzuigen, schaamte- of schuldgevoelens,
lichamelijke klachten of onzekerheid over zichzelf.
Deze klachten kunnen ook wijzen op andere psychische of lichamelijke problemen. Het
komt voor dat kinderen de diagnose ADHD of autistiforme stoornis krijgen, terwijl er
feitelijk sprake is van onverwerkt trauma. Toepassing van EMDR bij kinderen kan al
vanaf de leeftijd van + 2 jaar. Nieuwe ontwikkelingen richten zich zelfs al op jongere
kinderen. Ook ingrijpende gebeurtenissen die voor de taalontwikkeling plaatsvonden
(preverbaal trauma), kunnen met behulp van EMDR worden verwerkt.
Na welke gebeurtenissen is EMDR geschikt?
Er is een brede waaier van gebeurtenissen die voor kinderen ingrijpend/beschadigend
kunnen zijn en die aanleiding kunnen geven tot veranderingen in hun gedrag, zoals:
● brand, (verkeers)ongeval, inbraak, overval
● echtscheiding, adoptie, uithuisplaatsing
● huiselijke ruzies en geweld
● misbruik, mishandeling, verwaarlozing (emotioneel, pedagogisch)
● ernstige ziekte en/of plots overlijden van een ouder, geliefd familielid of huisdier
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
natuurramp, oorlogsgeweld
faalervaringen op school, proefwerk, spreekbeurt
pestervaringen, afwijzing door leeftijdgenoten
gebeten worden door of schrikken van een dier
opgesloten raken in een toilet of lift
ernstig ziek zijn, hoofdpijn hebben
verslikken, moeten overgeven of zien overgeven
het zien van een enge film of gewelddadige tv-beelden
(terugkerende) nachtmerrie
eenmalige of opeenvolgende medische ingrepen, zoals prikken of narcose
momenten van in paniek raken, hyperventilatie, ademnood
hebben van beangstigende fantasieën, bijvoorbeeld over de dood of over dingen die
mis zouden kunnen gaan.
Leidt EMDR ook tot gedragsverandering?
Als kinderen in een schokkende situatie terecht komen, komt een automatisch
overlevingsmechanisme in werking. Dit leidt ertoe dat zij gaan vechten, vluchten of
bevriezen. Als de herinnering niet goed verwerkt wordt kan dat betekenen dat kinderen,
in situaties die lijken op de onverwerkte herinnering, automatisch weer in deze
overlevingsstrategie schieten. Het kan ook zo zijn dat als een kind ‘bevroor’ toen het
gepest werd door een groepje kinderen, het opnieuw ‘bevriest’ als het een groepje
kinderen ziet. Deze reactie verdwijnt veelal na het toepassen van EMDR. Hierdoor kan
het kind beter omgaan met probleemsituaties en is het beter in staat om verschillende
oplossingsstrategieën te gebruiken, zoals bedenken wat te doen met dat groepje
kinderen, zichzelf gerust te stellen, moed in te spreken, zich assertief te gedragen of weg
te lopen. Soms is aanvullend behandeling om deze nieuwe oplossingsstrategieën aan te
leren of te oefenen noodzakelijk.
Wanneer kan gestart worden met EMDR?
Onverwerkte herinneringen kunnen de gezonde ontwikkeling van kinderen remmen of
blokkeren. Vroegtijdige herkenning van traumagerelateerde gedragsreacties en gerichte
doorverwijzing voor gespecialiseerde behandeling met EMDR is dan ook van belang. Met
EMDR kan de gestagneerde ontwikkeling van een kind weer op gang worden gebracht.
EMDR is inzetbaar wanneer een kind/puber/(jong-)volwassene met problemen blijft
kampen die te maken hebben met eerder meegemaakte ingrijpende gebeurtenissen.
Er kan niet met EMDR worden gestart zolang er nog sprake is van een onveilige situatie
voor het kind of wanneer er nog onvoldoende sociale ondersteuning is voor het kind. In
deze gevallen zal de behandelaar onderzoeken wat er eerst nodig is en kan EMDR een
onderdeel van een breder behandelingspakket worden.
Wat zijn de voordelen van EMDR bij kinderen/pubers/(jong)volwassenen?
● EMDR is een wetenschappelijk bewezen, effectieve methode. Klachten verminderen of
verdwijnen na behandeling en uit onderzoek blijkt dat dit resultaat blijvend is.
● EMDR werkt snel. Vaak zijn bij een enkelvoudig trauma 3-5 sessies voldoende.
● Bij EMDR hoef je minder te praten. Dit is een voordeel voor jonge kinderen, maar ook
voor kinderen die de Nederlandse taal niet goed spreken. Voor kinderen met een
verstandelijke beperking of een handicap is EMDR ook een passende therapie. De
therapie kan aangepast worden aan de leeftijd en het ontwikkelingsniveau.
● EMDR is afwisselend om te doen. Bij kinderen is dat extra belangrijk omdat kinderen
korter hun aandacht kunnen vasthouden dan volwassenen.
● Bij EMDR spelen ook ouders/verzorgers een belangrijke rol. Meer dan bij andere
behandelvormen worden ouders actief betrokken bij de behandeling. Dit bevordert de
band tussen ouders en kind.
Hoe verloopt een EMDR-behandeling?
De EMDR-behandeling wordt toegepast door middel van een vaststaand protocol. Dit is
belangrijk omdat de EMDR op deze manier het beste werkt. De standaard EMDRprocedure kent een aantal stappen:
■ Stap 1:
De therapeut vraagt het kind vanuit het hier en nu aan de gebeurtenis terug te denken
met daarbij alle bijbehorende beelden, gedachten, gevoelens, en lichamelijke sensaties.
Dit gebeurt om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen en om het
verwerkingsproces op te starten.
■ Stap 2:
Het kind denkt opnieuw aan de gebeurtenis, nu in combinatie met een afleidende taak.
■ Stap 3:
Na elke set van afleiders (+ 30 à 40 seconden) volgt een korte pauze waarin kinderen
vertellen wat er bij hen opkwam of wat er veranderde in hun gedachte of in hun lijf.
EMDR kan een stroom van gedachten, beelden, gevoelens en lichamelijke sensaties op
gang brengen. Tijdens het verwerkingsproces ervaren kinderen dat de spanning afneemt
en dat het herinneringsbeeld minder angstaanjagend wordt. Kinderen worden daarbij
vaak vermoeid, gaan hangen in de stoel of geeuwen.
■ Stap 4:
Van tijd tot tijd wordt de spanning die het beeld nog oproept geëvalueerd. Als de
spanning voldoende is gedaald, wordt het kind aangezet om negatieve, niet helpende
gedachten over zichzelf of over het trauma te veranderen in positieve, helpende
gedachten.
■ Stap 5:
Er wordt nagegaan of het kind nog spanning in het lijf ervaart. Door het kind zichzelf een
compliment te laten geven, wordt de behandeling positief afgesloten.
Het kan zijn dat het kind moe is na de behandeling of dat de behandeling nog even
doorwerkt. Vaak verdwijnt dit weer na een paar dagen. Er kunnen ook nog nieuwe
beelden naar voren komen. Het is raadzaam om deze beelden op te schrijven, zodat deze
beelden in een volgende sessie behandeld kunnen worden.
Wat zijn de te verwachten effecten van EMDR?
Door EMDR verliezen herinneringen hun kracht en emotionele lading. Herinneringsbeelden veranderen, worden wazig of verdwijnen naar de achtergrond. Minder onprettige
aspecten van dezelfde situatie kunnen naar voren komen. Zo wordt het steeds
gemakkelijker om aan de gebeurtenis terug te denken. Een andere mogelijkheid is dat er
nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis
aan de gebeurtenis geven. Op deze manier krijgt de gebeurtenis beter een plekje in de
levensgeschiedenis van het kind. Kinderen merken dat ze op verschillende gebieden
beter functioneren, komen makkelijker voor zichzelf op en/of ervaren meer
zelfvertrouwen. Vaak gebeurt dit onbewust en valt het de omgeving meer op dan het
kind zelf. Het komt zelfs voor dat kinderen hun klachten helemaal vergeten na de EMDR,
ook wanneer de klachten voordien best ernstig waren.
Wat is de rol van ouders bij een EMDR-behandeling?
Tijdens de EMDR-behandeling schakelt de therapeut de ouders actief in. Hoe zij worden
ingeschakeld, hangt af van de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind. Bij jonge
kinderen mogen de ouders bij de behandeling aanwezig zijn, tenzij er een goede reden is
om dit niet te doen. Bij oudere kinderen worden ouders aan het eind van de zitting altijd
betrokken bij het nagesprek. De hulp van ouders bij de behandeling is niet alleen
essentieel voor kinderen, maar helpt ouders ook bij het eigen verwerkingsproces. Het
samen werken aan verwerking schept een band en zorgt dat het trauma van het kind ook
een plekje krijgt in de gezinsgeschiedenis. Er komt meer begrip voor datgene wat het
kind heeft meegemaakt en reacties van het kind worden beter begrepen.
Ook na de behandeling is medewerking van de ouders gewenst. Gedragsobservaties zijn
nodig om effecten van de EMDR-behandeling te signaleren.
Ouders kunnen opvallendheden rondom gedrag en slapen in een dagboek bijhouden.
Indien de ouders de schokkende ervaring zelf nog niet verwerkt heeft, zal de EMDRtherapeut kunnen voorstellen om eerst het trauma bij de ouder te verwerken. Wanneer
de ouder de schokkende ervaring verwerkt heeft, verloopt de EMDR bij het kind vlotter.
Wanneer geen van de biologische ouders kan deelnemen aan de behandeling, kan die
plek worden ingenomen door andere vertrouwenspersonen van het kind, bijvoorbeeld
grootouders, pleeg- of adoptieouders.
EMDR ook voor thuis?
EMDR kan een makkelijke behandeling lijken om uit te voeren, zeker als het wordt
uitgevoerd door een ervaren therapeut. Dat betekent echter niet dat het verstandig is
wanneer ouders de methode op zichzelf of op hun kinderen uitproberen. Tijdens de
therapie kunnen er onverwachte reacties optreden of onbedoeld herinneringen worden
opgeroepen die door mensen zonder ervaring met de behandelmethode niet goed zijn te
hanteren. Therapeuten maken veel afwegingen tijdens de behandeling. Deze
professionaliteit zorgt ervoor dat kinderen in staat zijn om de behandeling aan te
kunnen, dat de emoties niet te hoog oplopen en laat het proces goed verlopen. Voor het
behandelen met EMDR is het noodzakelijk dat iemand een ervaren psycholoog of
orthopedagoog en erkend EMDR therapeut is. Zoals je ook een operatie laat uitvoeren
door een deskundig chirurg, zo moet een EMDR-behandeling door een deskundige
therapeut uitgevoerd worden. Bij Timpaan Support wordt de EMDR behandeling
uitgevoerd door Arianne Buning, een ervaren Orthopedagoog-generalist die geschoold is
in EMDR therapie en voldoet aan de criteria opgesteld door de ziektekostenverzekeraars.
Voor actuele informatie over EMDR of als je meer wilt weten over EMDR, verwijzen wij je
naar de website van de beroepsvereniging www.emdr.nl én de website van Timpaan
Support www.timpaansupport.nl
Timpaan Support voert EMDR behandelingen op Timpaan Supportpunten uit in heel
Noord-Nederland (Friesland, Groningen en Drenthe).
Wil je weten of behandeling met EMDR zinvol kan zijn in jouw specifieke situatie, neem
dan contact op met de EMDR therapeut: drs. Arianne Buning, 06 – 1550 9119 |
[email protected].

Download Report