14:00 Presentatie 6 Spreker

Behandeling van complexe vormen
van PTSS door EMDR
Prof. dr. Ad de Jongh
Universiteit van Amsterdam en Vrije Universiteit
Casus #1
Fanny is een 40-jarige vrouw die werd
beroofd. Vijf gewapende overvallers drongen
haar huis binnen en gijzelden haar samen met
haar 4-jarig zoontje. Ze vroegen haar om een
sleutel te geven, maar ze wist van niets. Ze
was doodsbang en vreesde voor haar leven en
dat van haar kind.
Het is nu 5 jaar later; ze heeft verschillende
behandelingen gehad. Maar ze heeft nog
steeds symptomen die met elkaar voldoen aan
de diagnose PTSS.
EMDR is een evidence
based - eerste keuze behandeling voor PTSS
Meta-analysis of 66 trials with 4190 patients
who received psychological treatment for PTSD
Maar is een evidence based
traumabehandeling, zoals
EMDR, ook een optie als er
sprake is van veel
comorbiditeit, of wat men
noemt ‘Complexe PTSS’?
Complexe PTSS

Kernsymptomen van PTSS (herbelevingen,
vermijdingsgedrag en hyperarousal)
+5





extra kernsymptomen
Moeite met emotieregulatie
Verstoring van relationele vaardigheden
Veranderingen in aandacht en bewustzijn
De aanwezigheid van negatieve kernopvattingen
Somatisch lijden of desorganisatie
(Cloitre e.a. 2012)
Maar er is wel een
probleem…….
PTSS en Complexe
PTSS verschillen niet
ten aanzien van de
hoeveelheid en ernst
van traumatische
gebeurtenissen in hun
leven

The prevalence of exposure to physical and sexual
assault histories (in childhood or adolescence) was
similar in those diagnosed with PTSD versus
CPTSD
There was no difference in the number of reported
traumatic experiences across the two groups in
either sample
We aimed to test the
postulates of CPTSD in
samples of 2,695 community
participants and 323
trauma-exposed military
veterans. CPTSD prevalence
estimates were 0.6% and
13% in the community and
veteran samples,
respectively; one quarter to
one half of those with PTSD
met criteria for CPTSD.
Wolf et al. (2014). ICD-11 Complex PTSD in U.S. national and veteran samples: Prevalence and structural associations with PTSD. Clinical Psychological Science.
Verschillen ze dan wel wat
betreft hun symptomen?
Meer traumatisering leidt
tot meer traumasymptomen, maar
vroegkinderlijkheid lijkt
geen grote rol te spelen
The present study found no differences in
depressive symptoms or psychiatric comorbidity between childhood versus
adulthood trauma patients and single
versus multiple trauma patients.
 Single versus multiple groups differed in
associated PTSD features (dissociation,
guilt, shame, anger direction and
interpersonal sensitivity)
 ... except for multiple trauma patients
experiencing more dissociation and
shame, all effects disappeared after
controlling for PTSD severity.

Hagenaars, M.A., Fisch, I., van Minnen (2011). The effect of trauma onset and frequency on
PTSD-associated. Journal of Affective Disorders, 132, 192-199..
Er zijn geen aanwijzingen voor ernstige
ontregeling (‘decompensatie’) of suicidaliteit als
reactie op een evidence based behandeling van
PTSS bij mensen met symptomen van
‘complexe PTSS’
In this study, we examine the evidence for or against the use of PE with patients
with problems that often co-occur with PTSD, including dissociation, borderline
personality disorder, psychosis, suicidal behavior and non-suicidal selfinjury, substance use disorders, and major depression. It is concluded that
PE can be safely and effectively used with patients with these comorbidities, and is
often associated with a decrease in PTSD as well as the comorbid problem (van
Minnen e.a. 2012)
Is ‘Complexe PTSS’
misschien dan niet gewoon
een ernstiger vorm van PTSS
(op een continuum)?
Hebben we ander gereedschap
nodig als de patient complexer
wordt?
Of is ook in dat geval een
‘thermische lans’ nog steeds het
meest geschikt?
Maar moet er niet eerst
gestabiliseerd worden dan?
Meta-analyse PTSS behandelingen bij
mensen met misbruik in de jeugd
Immers, mensen kunnen toch
‘psychotisch
decompenseren’?
Mean duration of psychotic symptoms: 21.0 years
Average number of suicide attempts:
3.0
PSS‐SR
32
30
28
26
24
22
20
EMDR: 60% geen
PTSS diagnose
18
16
WL
EMDR
PE
Exposure: 56% geen
PTSS diagnose
14
12
B
S1
S2
S3
S4
S5
Patienten met psychose
of schizofrenie reageren
‘normaal’ op EMDR of
PE zonder stabilisatie
vooraf: relatief weinig
uitval en minder serious
adverse events dan
TAU
S6
S7
S8
Post FU
N=155
Dropouts (%)
Serious
adverse
events
during
treatment
(n)
EMDR
11 (20%)
1
PE
13 (25%)
2
TAU/WL
8 (17%)
4
van den Berg D.P.G., de Bont P.A.J.M., van der Vleugel B.M., De Roos C., De Jongh A., van Minnen, A. van der Gaag M.,. Prolonged
Exposure versus Eye Movement Desensitization and Reprocessing versus Waiting List for Posttraumatic Stress Disorder in Patients With a
Psychotic Disorder: A randomized Clinical Trial. JAMA Psychiatry.
En als je psychotrauma behandelt
wat gebeurt er dan met de
psychotische fenomenen?
Nieuwe mogelijkheden:
EMDR direct op de psychose
Croes, C.F., van Grunsven R., Staring, A.B.P., van den Berg, D.P.G., De Jongh, A., van der Gaag, M.
(2014). Imagery bij psychose: EMDR als een nieuwe interventie bij het behandelen van stemmen en
wanen. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56, 568-576.
EMDR behandeling op
flashforward
Flashforwards
in clinical practice
Reactie vier maanden na de
interventie
”Het bezoek bij de tandarts is mij goed bevallen.
Vooral de week voor het tandartsbezoek. Eigenlijk
ben ik er helemaal niet mee bezig geweest. Ik heb
ook geen dromen gehad, met verbrijzelde tand etc.
Zelf de avond ervoor heb ik heerlijk geslapen. Heel
apart... Het was net alsof het er niet echt toe deed
of zo. Ik was er gewoon niet mee bezig en ik was er
heel rustig onder. Normaal zat ik te huilen van angst
in de stoel, maar nu was het heel rustig. Ik vind het
echt nog steeds niet leuk om naar de tandarts te
gaan, maar op een of andere manier is de beleving
ervan heel anders. Minder groot, of minder
aanwezig... Echt super!”
“Waar is het rampscenario nu?”
”Heel vaag heb ik het beeld nog wel een
beetje (denk ik). Maar het is afgevlakt, en
ik kan niet echt de details vormgeven in
gedachte. Ik ga wel eens "in mijn
gedachte" op zoek naar dat angstbeeld,
maar ik kom er nooit bij in de buurt. Het
voelt als: ik vind niks, maar ja ik weet niet
eens wat ik zoek, dus laat maar lekker
zitten.”
Conclusie
De empirie biedt op dit moment weinig
aanknopingspunten om te veronderstellen dat
ten aanzien van mensen die lijden onder de
gevolgen van (complexe vormen van)
psychotrauma (dus met veel comorbiditeit):
stabilisatie vooraf noodzakelijk is
 traumabehandeling gevaarlijk, of niet
werkzaam, is (dwz. deze patienten een
evidence-based behandeling moet worden
onthouden)


Download Report