Winkels in woningrenovaties

Winkels
De afgelopen decennia was de vernieuwing van woonwijken min of meer synoniem aan sloop-nieuwbouw.
Door de economische crisis en de heffing op woningcorporaties staat de grootschalige stadsvernieuwing
echter onder druk. Steeds meer corporaties – evenals particulieren
met een gat in hun hypotheek – realiseren zich dat ze het voorlopig
moeten doen met de huizen die ze hebben. Dat het ook in deze
‘impasse’ mogelijk is om wijken structureel te verbeteren, bewijst
KAW architecten met Reimarkt, een winkel waar je duurzaam wonen
kunt kopen. — tekst Kirsten Hannema
Reimarkt is geen project. Het is een
nieuw bedrijf, opgericht door KAW en
Kuub, dat producten voor de verduurzaming van woningen aanbiedt, van zonnepanelen en dubbel glas tot volledige
‘energieneutralisatie’. Doel: de verbetering van huizen net zo bereikbaar maken
als het aanschaffen van een nieuwe televisie. Wat betreft prijs en gemak, maar
ook qua begeerte. “Dit soort verbouwingen wordt toch gezien als een enorm
gedoe”, vertelt Reimar von Meding, architect en partner bij KAW. “Het is iets
waar je mensen doorgaans toe moet zien
over te halen. Dat willen wij omdraaien.
Als je de Reimarkt binnenloopt moet je
denken: dat wil ik hebben.”
Via de Reimarkt kunnen woningen
aangepast worden aan de (nieuwe) behoeften van hun bewoners. “Eerder was
het idee: je verhuist als je woonwensen
veranderen. Nu maken wij de solocarrière
mogelijk binnen de huidige woning. Het
adaptief vermogen van woningen is groot,
als je maar durft in te grijpen.” Essentieel
28 — architectenweb
daarbij is de financiering; die wordt mogelijk door de besparing op de energierekening. Een architectonische aanpassing
gaat dus altijd samen met een verbetering
van de isolatie en/of installaties.
Verbouwpakketten
In de regio Bergen op Zoom, waar dit
jaar de eerste Reimarkt is geopend, staan
honderden betrekkelijk kleine na-oorlogse rijtjeswoningen van zo’n 70 – 80 m2.
Vergrijzing is in deze regio een groot probleem, maar Von Meding ziet in de groeiende groep senioren potentiële klanten.
“Op het moment dat zij zorgbehoevend
worden – niet meer kunnen traplopen,
De verkoop
in de winkels
loopt, vooral de
erkers “zijn niet
aan te slepen”
in een rolstoel terecht komen – ‘moeten’
zij nu hun huis uit. Maar stel dat het hen
lukt om in de eigen woning te blijven tot
en met de fase dat ze bedlegerig worden? Dan zijn deze mensen gelukkiger,
bespaar je op zorgkosten en sluit je aan
op het beleid om mensen langer thuis te
laten wonen. Het product dat we hebben
bedacht is een kleine aanbouw die het
mogelijk maakt om de slaap- en badkamer op de begane grond te plaatsen, terwijl deurbreedten worden aangepast en
het huis drempelvrij wordt gemaakt.”
Er zijn ook jonge stellen die ‘vast’
zitten in hun woning. “Inmiddels hebben ze kinderen”, vertelt Von Meding.
“Zij hebben behoefte aan meer ruimte,
maar kunnen niet weg omdat huizen in
deze krimpregio onverkoopbaar zijn.
Voor hen hebben we een family-pakket
ontwikkeld, met een aanbouw, een erker
en een dakkapel. Extra kuubs waarmee
het huis niet alleen groter en mooier,
maar ook duurzamer wordt.”
Een verschil met de stadsvernieuwing uit de jaren tachtig en negentig is
dat het initiatief nu niet meer bij de overheid ligt, maar bij de markt. Dat heeft
consequenties voor zowel het bouwproces als het architectonisch ontwerp.
“Wat wij doen gaat over individuele keu-
Beeld: Reimarkt
in woningrenovaties
Linkerpagina en boven
Bewoners kunnen in de
Reimarkt verschillende
verbouwpakketten voor
hun woning bestellen.
Hier wordt het ‘makeover’-pakket getoond
naar ontwerp van Biq.
“Wat er in het verleden met kunststof
kozijnen is gedaan, drukt nog altijd een
stempel op het begrip renovatie. Wij willen naar het Apple-gevoel. Wat je in de
Reimarkt koopt, moet er ook cool uitzien.”
zes. De grote opgave is om opties aan te
bieden die passen in de omgeving, maar
ook de renovatie laten zien. Zo zijn we in
een jaren zestig-buurt bezig met ‘traditionele’ metselwerkgevels, ter vervanging
van de bestaande puien. Een product
dat het goed doet in de schappen, maar
wel behoorlijk anders is dan de oorspronkelijke modernistische architectuur. Je
moet zoeken naar middelen om dat op te
vangen. De positie ten opzichte van de
rooilijn, verhoudingen en materiaalgebruik zijn belangrijk om de kwaliteit van
het straatbeeld te behouden.”
De architectonische ambitie is hoog.
In juni is in Enschede de tweede Reimarkt geopend, met een voedingsgebied
van 40.000 woningen. Uit de samenwerking met bouwpartners zijn interessante
technische innovaties voortgekomen.
“Er zijn aanbieders van plug and playgevelelementen die binnen tien minuten
geplaatst en weer verwijderd kunnen
worden. Daardoor ontstaat de mogelijkheid om een gevel te leasen. Dat is een
van de belangrijkste dingen die we met
Reimarkt willen bereiken: een nieuw
perspectief op wonen, financieren, bedrijfsvoering. De bestaande structuren
openbreken. Zo zijn we met verzekeraars
Nieuwe businesscases
in gesprek over de verbouwing van woningen voor zorgbehoevenden uit de
besparing uit zorglasten.”
De verkoop in de winkels loopt,
vooral de erkers “zijn niet aan te slepen.” En hoewel het nog enkele maanden
wachten is op de eerste gebouwde resultaten, wordt al gedacht aan uitbreiding
van de formule. Het begin van een renovatiegolf? Von Meding is voorzichtig.
“Reimarkt is geen manifest tegen nieuwbouw. We sluiten niet uit dat we zelf
nieuwbouw gaan verkopen. Als een verbouwing van € 50.000,– tot € 60.000,– te
financieren is, zijn bepaalde nieuwbouwproducten een serieus alternatief.”
“Het probleem van de renovatie- en
transformatieopgave is dat er nog teveel
gedacht wordt vanuit de belangen van
beleggers. Kantoren staan leeg, dus dan
moeten er maar appartementen in. Maar
niemand wil op die locaties wonen. Het
wordt pas interessant als het lukt om de
consument een keus aan te bieden, zoals
in onze winkel. Dan zie je vanzelf waar
transformatie kansrijk is en waar niet.” —
architectenweb — 29