De woningen van de toekomst zijn flexibel

De woningen van de toekomst zijn flexibel
Bouwen als
Barbapapa
We willen unieke huizen, duurzamer gebouwd,
waar ouderen langer kunnen wonen. Daartoe
volstaat het traditionele bouwen niet meer.
De huizen van de toekomst kunnen wel eens
in de fabriek worden gemaakt, zijn flexibel en
demontabel.
TEKST GONNIE OUSSOREN FOTOGRAFIE PETER ARNO BROER
eigen huis magazine nov 2014 35
G
oed nieuws voor iedereen
die Vinex-locaties als
Leidsche Rijn in Utrecht
en Ypenburg in Den Haag
verafschuwt: ze komen
nooit meer terug. Tenminste, als we
de bouwexperts mogen geloven.
Vooral twintig jaar geleden werden
op grote schaal veel dezelfde soort
huizen gebouwd. Die werden toch
wel gekocht, zegt Bob Gieskens,
hoofd brancheontwikkeling bij Bouwend Nederland. ‘De bevolking
groeide. Er was veel vraag.’ De
woningbouw was een vetpot voor
projectontwikkelaars en bouwers.
Ondertussen veranderde de samenleving: meer ouderen die langer in
huis blijven wonen, mondiger burgers die meer van hun eigen smaak
willen terugzien in een huis en
bouwproces, de verwachting van
bevolkingskrimp, en meer aandacht
voor duurzaamheid. Toch leek er
voor de bouw nog onvoldoende prikkel om de manier van werken daarop aan te passen. Tot de crisis. Toen
niet meer zomaar elk huis een koper
vond, en de marges kleiner werden.
Legohuizen
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waarschuwt zelfs niet te
veel nieuwe huizen te bouwen. Nu
bouwen zou werken zijn aan leegstand van de toekomst. Vereniging
Eigen Huis is daarvan niet overtuigd,
maar vindt wel dat de bouw zich
moet aanpassen aan de tijd, en de
36 eigen huis magazine nov 2014
wensen van kopers van nu. Gezien
de genoemde kenteringen is het
beste recept volgens de vereniging
flexibel bouwen. ‘Concepten die inspelen op de veranderende behoefte van de gebruiker en de snel veranderende wereld’, zegt Maarten
Eeke van der Veen, beleidsadviseur
Woningmarkt bij de vereniging.
Al verschillende bouwbedrijven – en
niet de minsten – zijn begonnen met
flexibele bouwmethodes. Zo heeft
BAM Woningbouw een concept
waarbij woningen kant-en-klaar
worden opgeleverd, naar de behoeftes van de koper. Die hoeft niet meer
te klussen en bepaalt zelf de indeling
van zijn huis.
Ballast Nedam ontwikkelde de iQwoning, een ‘betonnen blokkendoos’,
volgens het bedrijf. De koper beslist
zelf over het ontwerp van zijn huis.
Volgens emeritus hoogleraar Integraal Ontwerpen Hennes de Ridder
kan het nog verder. De hele bouwwereld moet volgens hem de kant
op van Industrieel, Flexibel en De-
'De bouwwereld
is de grootste
verspillende sector
in de wereld'
montabel bouwen (IFD). Huizen
worden dan vrij indeelbaar en levensloopbestendig.
‘Flexibel toepasbare onderdelen
van woningen worden in een fabriek
geproduceerd. Die onderdelen zijn
de basis om woningen digitaal op
maat te tekenen, en vervolgens op
de bouwplaats in elkaar te zetten.’
Net zoals je nu een legohuisje via
internet kunt maken. ‘Mocht een
gebouw een andere bestemming
krijgen of wil je de woning zelf aanpassen binnen de technische grenzen, dan is dat eenvoudig omdat alle
onderdelen (inclusief installaties) te
koppelen zijn.’ Zo krijgen nieuwbouwkopers een woning op maat.
En de woningvoorraad kan in de
toekomst makkelijker worden aangepast, door oude onderdelen te
hergebruiken. Bijkomend voordeel:
minder faalkosten – kosten die het
gevolg zijn van fouten tijdens de
bouw – doordat onderdelen machinaal worden gemaakt. De bouwwereld is volgens De Ridder de grootste
verspillende sector in de wereld.
‘Steeds wordt het wiel opnieuw uitgevonden: weer ontwerpen, weer
bouwmaterialen kopen, weer tig
partijen langs om het project van de
grond te krijgen.’ Behalve dat dit het
bouwproces onnodig duur en tijdrovend maakt voor de koper, is de
manier van werken niet duurzaam.
‘We bakken maar stenen en mengen
lees verder op pagina 38
beton terwijl de grondstoffen op
raken. Een kilo bouwmateriaal staat
voor één ons CO2.’
Demontabel bouwen wordt al toegepast. Zo bouwde architect Jan
Wind bijvoorbeeld in de Haagse wijk
Moerwijk woningen volgens zijn
concept MindBuilding (mindbuilding.nl), een vorm van IFD-bouwen.
‘De bewoners zijn enthousiast. Ze
vinden de woning in de zomer koel
en in de winter behaaglijk warm.’
Een aantal bewoners heeft ook al zelf
de indeling veranderd: de badkamer
op een andere plek of een hele verdieping anders ingedeeld. Wind ziet
zelfs een markt voor de onderdelen
van huizen. ‘Een soort Marktplaats.
Als mensen een deel van een woning
willen verkopen of kopen, kunnen
ze elementen uitwisselen. Als iedereen met dezelfde koppelingen werkt,
kan dat.’ En het zou de bouw goedkoper maken.
Niet terug naar minder
Is flexibel bouwen een hype of zal het
blijven, als de woningmarkt weer
aantrekt, en kopers zich gaan verdringen om een huis? Hennes de Ridder
en Bob Gieskens denken dat IFDbouwen blijft. ‘Mensen worden niet
ineens minder mondig en willen niet
terug naar een mindere kwaliteit’, zegt
Gieskens.
In dit artikel vindt u drie voorbeelden
van bouwconcepten die inspelen op
de toekomst.
38 eigen huis magazine nov 2014

Download Report