Column: ETF's zijn hot, maar ook riskant? 30 oktober 2014 Exchange Traded Funds zijn bijzonder populair. Begrijpelijk, ze geven sne lle toegang tot een grote variëteit aan effecten, tegen lage kosten. De omvang van ETF investeringen die deze populariteit met zich brengt, momenteel zo'n 2,5 biljoen dollar, gaat mogelijk gepaard met een risico voor de kapitaalmarkten, wordt gezegd. Is dat terecht? Hoe werkt het ook al weer? ETF's zijn in de basis portfolio's van samengenomen genoteerde aandelen of obligaties. Een fondsmanager koopt van ieder fonds van een index een plukje, of in ieder geval van de meest representatieve fondsen, zodat de koers van het ETF de index volgt. ETF's kunnen gedurende een handelsdag worden gekocht en verkocht. Het is voor het ETF essentieel dat voldoende handel mogelijk is in het ETF fonds – als een investeerder een groot belang wil verkopen, moet daarvoor steeds een koper zijn, anders daalt de prijs. Hiervoor zorgen bepaalde authorized participants, AP's, veelal banken. Als het fonds groeit (meer mensen willen kopen dan verkopen), koopt een AP een nieuw uit te geven belang in het fonds, en betaalt de manager de AP met effecten. Als het fonds krimpt, koopt de manager het belang in van de AP, en geeft de effecten terug. Risico's Een risico is een discrepantie in liquiditeit. Omdat de onderliggende effecten (bijvoorbeeld bedrijfsobligaties) soms minder liquide zijn dan de snel verhandelbare ETF's, is het denkbaar dat de verkoopbaarheid van een ETF en die van de onderliggende effecten kortstondig niet goed op elkaar aansluiten. Als hierdoor onrust ontstaat, en beleggers ETFs massaal de rug toe zouden keren, zou dat het op grote schaal tegen te lage prijzen dumpen van effecten tot gevolg kunnen hebben. Feit is dat tot nu toe bij plotselinge grote handelsvolumes, zoals bij de schommelingen op de markten eerder deze maand, altijd de discrepanties tussen de waarde van de ETF's en onderliggende effecten snel werden gecorrigeerd. Het tweede risico bestaat als de AP's tekort zouden schieten. Onvoldoende verkoopmogelijkheid in het ETF zou een te lage prijs voor het instrument, en daarmee een discrepantie met de waarde van de onderliggen effecten veroorzaken. Die discrepantie zou er toe kunnen leiden dat het ETF onvoldoende onderliggende effecten houdt om haar benchmark te halen, of onvoldoende cash heeft om haar investeerders te betalen. De aanbieders van ETF's wijzen er geruststellend op dat zij altijd met meerdere AP's werken, soms wel 40. Bovendien is het handelen van de AP's vaak gewaarborgd door een clearing instelling of onderpand. Daarnaast wijzen ze er op dat slechts een heel klein deel van de handel plaatsvindt tussen de ETF manager en een AP - het overgrote deel van de handel vindt plaats tussen of met investeerders. Risicoloos rendement? De risico's die samenhangen met ETF's lijken daarmee niet groter dan die van actief vermogensbeheer. ETF's kunnen een uitkomst bieden voor een overbruggingsperiode waarin aandelen of obligaties worden geselecteerd, of voor een belegger die actief vermogensbeheer spannend vindt. Beleggen zal nooit zonder risico zijn. No pain, no gain. Sjoerd Buijn is kandidaat-notaris bij Stibbe en lid van Stibbe's Investment Management Groep.