VOEKS NIEUWS
Maandblad van de Vereniging van Oud-Employés der “Koninklijke/Shell” Nr. 7/8 | JULI 2014
50 Plus Beurs
Art & Cycle
Burton bouwer
COLOFON
Voeksnieuws
Officieel orgaan van de Vereniging van
Oud-Employés der ‘‘Koninklijke/Shell’’
64e jaargang, nr.07/08, juli 2014
Kopij inleveren
De kopij voor het volgende nummer
09-2014 dient uiterlijk vrijdag 1 augustus
2014 door de redactie te zijn ontvangen.
De kopij voor het daarop volgende
nummer 10-2014 moet uiterlijk vrijdag
29 augustus 2014 binnen zijn.
Inzendingen uitsluitend per e-mail aan:
[email protected]
Redactie
Anton Barendregt
Marieke van Bork
Oscar Franse
Eef Hummel
Leen Rijkers Meinen
Chris Whincup
Website
www.voeks.nl
Webmaster: [email protected]
Aan dit nummer werkten
verder mee:
Ank Herstel, Jim Keulemans, Henk
Mentink, Tom Reijers, Peter Visser,
Pim Visser.
Design
Shell – Production Centre of Excellence,
Den Haag
Druk
Roto Smeets Grafiservices, Utrecht
Oplage 21.450
© 2014 Voeks
De redactie behoudt zich het recht
voor, aangeboden kopij in te korten
of aan te passen. Voor het geheel of
gedeeltelijk overnemen of bewerken
van artikelen uit dit blad is toestemming
van de redactie vereist.
Bureau Voeks
Postbus 162
2501 AN Den Haag
Tel. 070 – 377 2371
Fax: 070 – 392 4835
E-mail: [email protected]
Voor informatie bereikbaar op maandag
t/m donderdag tussen 9 en 12 uur
Bankrekening NL14 INGB 0000 0405 08
t.n.v. Voeks te Den Haag
Shell Pensioenfonds
Tel. 070 – 319 9388
Website: www.shell.nl/pensioenfonds
Foto voorpagina
Oude (Nederlandse Hervormde) Kerk te
Oosterbeek
2
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
Voeks Jaarverslag 2013
Op de Voeks website is het uitgebreide geïllustreerde jaarverslag 2013 gepubliceerd.
Wie dat wil inzien, moet zich eerst als Voekslid op de website registreren, als dat nog
niet gebeurd is.
Laatste nieuws DR
Hieronder vindt u het bulletin met de belangrijkste punten van bespreking bij de
laatste vergadering tussen de Directie van het Pensioenfonds en de Deelnemersraad. Op 1 juli a.s. treedt het nieuwe Verantwoordingsorgaan (VO) aan, bestaande uit acht gepensioneerden (zie voor de namen van degenen die voorgedragen
zijn voor benoeming het vorige nummer van Voeksnieuws), vier werknemersleden
en twee vertegenwoordigers van de werkgever. Als voorzitter van het VO is Jenny
Tutein Nolthenius voorgedragen. Op het moment dat u dit leest zullen leden en
voorzitter ongetwijfeld benoemd zijn.
Het voorgaande betekent dat dit mijn laatste bijdrage namens de DR aan Voeksnieuws is. Mijn dank voor uw geduld.
Namens de VPC
Dick Swier
Bulletin Overleg Directie
Pensioenfonds/Deelnemersraad
Voor de laatste keer vond op 15 mei jl. het kwartaaloverleg tussen de Directie van het
Pensioenfonds en de Deelnemersraad plaats. Per 1 juli van dit jaar treedt immers het
nieuwe Verantwoordingsorgaan (VO) aan en worden de Deelnemersraad en het huidige Verantwoordingsorgaan opgeheven. Namens het Bestuur was voorzitter Garmt
Louw aanwezig.
Een samenvatting van de besproken onderwerpen:
n
De
voordracht van de gepensioneerde leden van het nieuwe VO werd geformaliseerd. Benoeming vindt plaats door het bestuur. De (vier) actieve leden van het
nieuwe VO zullen genomineerd worden door de COR en de werkgever nomineert
twee werkgeversleden.
nTeruggeblikt werd op de samenwerking tussen Bestuur en Directie van het Pensioenfonds en de DR. Geconstateerd werd dat de samenwerking de afgelopen jaren sterk
is verbeterd. Van de zijde van Bestuur en Directie werd waardering uitgesproken
voor de bijdrage van de DR aan het beleid van het Pensioenfonds.
nEen aantal adviesaanvragen werd afgewerkt, namelijk de statutenwijzigingen in verband met de opheffing van de DR en het huidige VO en de instelling van het nieuwe
VO, een reglementswijziging in verband met verdere flexibilisering van deeltijdmogelijkheden en het Jaarverslag 2013 (verkrijgbaar via het Pensioenfonds en ook in
te zien via de website).
n
Uitgebreid werd gesproken over de adviesaanvraag inzake indexatie per 1 juli
2014. De DR kondigde aan positief te zullen adviseren en drong onder andere aan
op zorgvuldige communicatie over het door het Bestuur te nemen definitieve besluit.
nTenslotte werd geruime tijd besteed aan de wetgeving die in de ‘pijplijn’ zit en waarover nog veel onduidelijkheid bestaat. Gedoeld wordt op de fiscale behandeling (verslechtering) van de pensioenopbouw en het Financieel Toetsingskader, waarvan het
wetsontwerp nog voor advies bij de Raad van State ligt.
Namens de VPC
Dick Swier
VAN DE BESTUURSTAFEL
Voeksleden gratis naar de
50PlusBeurs!
staat van dienst. Tony en Mariska straalden in musicals als De Jantjes, Oliver!,
42nd Street, Beauty and the Beast, Wat
Zien Ik?!, Ciske de Rat, Chicago, Miss
Saigon, Evita, Titanic, Saturday Night Fever en Les Miserables.
Voor u geven Musical Award winnaar
Mariska van Kolck en Tony Neef dit jaar
extra glans aan de 50PlusBeurs. De combinatie ‘Beurs & Concert’ verzekert u van
een bijzondere dag uit!
Kom gratis naar de 50PlusBeurs! Een
mooie traditie die wij u ook dit jaar weer
kunnen aanbieden.
Houdt u van Musicalsterren in Concert?
Geniet dan aansluitend van een bijzonder concert voor de speciale Voeksprijs
van slechts 15 euro!
bak en beurstas met hebbedingetjes. Kijk
op www.50plusbeurs.nl voor het laatste
nieuws.
Musicalsterren in Concert:
Tony Neef en Mariska van
Kolck
De 22e editie van de 50PlusBeurs is van
16 t/m 20 september in de Jaarbeurs
Utrecht. De Beurs is dagelijks open van
10.00 tot 17.30 uur. Aansluitend Concert van 17.30 tot 19.30 uur. Op zaterdag middagvoorstelling van 15.15 tot
17.15 uur. Op de terrassen zijn vooraf
warme snacks verkrijgbaar.
Voeks leden hebben 4x
voordeel
1.50PlusBeurs entrée: Gratis
(i.p.v. € 20,00)
2.Beurs én Concert: € 15,00
(i.p.v. € 65,00)
Let op: Voor de korting heeft u een actiecode nodig, die u bij voorkeur per mail
kunt opvragen bij het Voeks Secretariaat:
[email protected]
Bestel snel via www.plusticket.nl (klik op
Voeks logo en vul daarna de actiecode in,
die u van Voeks kreeg) of bel 026
3779736. Bestelkosten € 2,50 (U heeft
uw actiecode nodig).
Aanbieding geldig tot 1 september.
50PlusBeurs 2014:
Het leven daagt je uit!
De 50PlusBeurs is ’s werelds grootste
evenement voor actieve plussers en biedt
de 100.000 bezoekers zes hallen met
informatie, amusement en voordeel. Met
600 stands, workshops en presentaties.
Maar ook vele optredens op podia met
muziek, show, dans en exposities. Niemand verlaat de 50PlusBeurs met lege
handen! Voor bezoekers gratis appelge-
Tony Neef en Mariska van Kolck halen
het beste in elkaar naar boven in een
gevarieerd programma met musical-hits
en songs uit de hele wereld. Geniet van
hoogtepunten uit Cabaret, Miss Saigon,
Beauty and the Beast, Grease en Hazes.
Maar ook van onvergetelijke songs van
The Carpenters en winnende inzendingen van het Eurovisie Songfestival. Natuurlijk met hoogtepunten uit de musical
‘Sonneveld’ waarin Tony en Mariska met
groot succes schitteren.
Tony en Mariska brengen een prachtige
mix van herkenbaar musicalrepertoire,
internationale hit songs en onvergetelijke
Nederlandse evergreens. Verrassende
muziek, vol overgave gezongen door
veelzijdige musicalsterren met een grote
Wilt u met de bus van EFFEWEG naar de
Beurs of het Concert?
3.Beurs én Vervoer: € 19,95
4.Beurs én Concert én Vervoer: € 34,95
Busvervoer met entree bestelt u via www.
effeweg.nl/50plusbeurs of 0529 46 96
67
Opstapplaatsen in het hele land!
Commissie Vitale Zaken
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
3
VAN DE BESTUURSTAFEL
Belangenbehartiging: een
belangrijke rol voor de KNVG
Toelichting: In het juni 2014 nummer van Voeksnieuws verscheen deel 1 van het artikel 'Pensioenontwikkelingen in vogelvlucht.' In Deel 2 zal het
wetsvoorstel tot wijziging van de Pensioenwet worden behandeld. De indiening van dat wetsvoorstel
is echter vertraagd. Daardoor kon dit Deel 2 niet in
dit nummer van Voeksnieuws worden opgenomen.
Dat houdt u tegoed. Nu eerst een profielschets van
de KNVG.
In september 2012 heeft Voeks besloten lid te worden van de
– kort daarvoor - opgerichte Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG ). Oud-deelnemers in de
Stichting Gepensioneerden PUSH (Philips, Unilever, Shell en
Hoogovens) hebben bij die oprichting een belangrijke rol gespeeld; de KNVG is echter geen voortzetting van 'PUSH' onder
een andere naam. Bij PUSH stond informatie uitwisseling op de
voorgrond en belangenbehartiging op de tweede plaats. Bij de
vele malen grotere KNVG (40 aangesloten ledenverenigingen
met ongeveer 100.000 leden) staat belangenbehartiging van
gepensioneerden op de voorgrond. De KNVG (onder voorzitterschap van Martin van Rooijen, ex Shell employee) voorziet
daarmee in een opmerkelijke leemte: anders dan bij werknemers, werkgevers en pensioenfondsen beschikten gepensioneerden niet over een eigen, zelfstandige organisatie met een eigen
bureau en 'centre of expertise', dat zich de behartiging van belangen van gepensioneerden ten doel stelt. De eerste twee jaren
na haar oprichting is binnen de KNVG daarom niet alleen veel
tijd besteed aan de opbouw van de organisatie, maar ook aan
de erkenning van de representatieve rol van de KNVG tussen de
andere spelers die traditioneel een rol spelen in de Nederlandse
pensioenwereld. Die erkenning was nodig: ook gepensioneerden moesten zich een plaats verwerven aan de tafel, waaraan
de staatssecretaris van SZW ('Sociale Zaken en Werkgelegenheid') en ambtenaren werkzaam bij SZW overleg voeren met
vertegenwoordigers van de andere belangengroeperingen.
Gepensioneerden onderschatten soms de noodzaak van een
eigen organisatie voor de behartiging van hun belangen; zij
gaan er te snel van uit dat hun rechtspositie contractueel en wet4
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
telijk vaststaat en dat die onveranderlijk is. De Hoge Raad heeft
echter onlangs ten principale vastgesteld dat dit niet het geval
is; wat dit precies zal betekenen voor de praktijk is nog niet
duidelijk. Maar ook nieuwe wetgeving kan leiden tot aantasting van die rechtspositie. Dit was het geval bij voorstellen, die
staatssecretaris Klijnsma tijdens het zomerreces van de Tweede Kamer in 2013 voor kennisgeving en commentaar op het
internet plaatste. Belangenbehartigers hebben zich daar eendrachtig tegen verzet in een gezamenlijke verklaring (waarover
later iets meer), waarbij de KNVG een belangrijke rol heeft
gespeeld. De veelkleurige kop van deze verklaring staat hierboven afgebeeld. Deze gezamenlijke verklaring was reden voor
de staatssecretaris om haar voorstel in te trekken.
Pensioenen zijn het belangrijkste aandachtsgebied voor de
KNVG, maar ook de zorg komt regelmatig aan de orde. Ongetwijfeld zal in de komende maanden ook de vermeerdering van
de belastingdruk voor gepensioneerden de nodige aandacht
krijgen. Het is een breed gebied, waarop de KNVG haar stem
wil laten horen. Het werk daarvoor wordt gedaan door een
kring van ervaren gepensioneerden, hetzij als actuaris, bankier, politicus, PR deskundige, fiscalist, jurist, HR deskundige,
etc. Vaak hebben zij ervaring opgedaan als bestuurder van een
fonds, of als lid van een Deelnemersraad of Verantwoordingsorgaan, dan wel door deelname aan een Commissie of Raad
van Toezicht bij een pensioenfonds. Binnen de KNVG besteden
zij op basis van vrijwilligheid veel tijd aan deze gezamenlijke
belangenbehartiging. Daarnaast wordt ruimte vrijgemaakt voor
raadgeving, indien een lid vereniging een algemeen advies
nodig heeft. Gezien het vele werk is het van belang dat de
ledenverenigingen van de KNVG bereid blijven in eigen kring
te zoeken naar deskundige en geschikte mensen om dit werk te
blijven voortzetten.
Belangenbehartiging is een continu proces: het volgen van het
'pensioendebat' zowel tussen belangenbehartigers, maar ook
in de politiek en in de media; het bestuderen en begrijpen van
nieuwe wetgeving, het formuleren en uitdragen van standpunten
in diverse gremia, in voordrachten, in artikelen en interviews in
de media en hopelijk binnenkort ook weer op de eigen web-
VAN DE BESTUURSTAFEL
site. Wat de website betreft (www.knvg.nl): helaas, maar terecht
heeft de bestuurder van de KNVG, die met grote ervaring op
communicatie gebied de website had ingericht, afscheid moeten nemen om zijn eervolle en nuttige taak als bestuurder van
het pensioenfonds van zijn voormalige werkgever te kunnen
vervullen. Dergelijke wisselingen zullen zich blijven voordoen;
nieuwe mensen zullen nodig blijven. Het Voeksbestuur is van
mening dat deelname als lid van de KNVG al vele vruchten
heeft afgeworpen, ook voor de Shell gepensioneerden.
De structuur waarin de werkzaamheden worden verricht is vrij
informeel. Naast een bestuur dat de vele contacten onderhoudt
en de grote lijnen uitzet, waarover het in 4 jaarlijkse algemene
ledenvergaderingen rapporteert, functioneert een pensioencommissie van ongeveer 15 man als 'centre of expertise’. Deze
PC bereidt standpunten voor, vergezelt leden van het bestuur
naar politici, bestudeert gezamenlijke standpunten met andere
belangenbehartigers en ‘last but not least’ geeft desgevraagd
advies aan ledenverenigingen. De KNVG en de Nederlandse
Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden (NVOG)
hebben hun pensioencommissies samengevoegd, waardoor het
mogelijk is geworden de werkterreinen te verdelen in kleinere
groepjes.(De NVOG maakt deel uit van de CSO als koepel
van ouderen organisaties). Zo is er een groep die zich in het
bijzonder verdiept in het Financieel Toetsing Kader, een ander
in ontwikkelingen in Europa, weer een ander in 'governance en
communicatie', etc. Leden van het bestuur en van de PC zijn ook
welkom op de regionale bijeenkomsten, waarin ledenverenigingen uit een regio bijeenkomen om algemene ontwikkelingen te
bespreken, maar ook om eigen ervaringen uit te wisselen.
Tot slot nog iets over de belangenbehartigers, waarvan u de
veelkleurige namen hierboven aantreft in de kop van de gezamenlijke verklaring van 12 september 2013, die ook door de
KNVG is ondertekend. Een oude bekende is de Stichting van
de Arbeid (‘STAR’); die Stichting is het orgaan waarin VNO/
NCW en FNV overleg voeren over de belangen van de werkgevers en werknemers als partijen bij het pensioencontract. In
het spel rond het 'polderoverleg’ worden ze ook wel de ‘sociale partners’ genoemd. De KNVG is nu al een regelmatige
gesprekspartner aan de onderhandelingstafel van de Stichting
van de Arbeid. Een andere sleutelrol is weggelegd voor de Pensioenfederatie; zij vertegenwoordigt de pensioenfondsen als uitvoerders van het pensioencontract. De zakelijke contacten met
de federatie zijn goed, zij het dat de federatie zich wel eens
laat verleiden tot een suggestie als zouden gepensioneerden
(in het Verantwoordingsorgaan) niet evenwichtig zijn bij de weging van diverse belangen. Gelukkig hebben op een 'public
hearing' in de Tweede Kamer de aanwezige besturen van pensioenfondsen dat categorisch tegengesproken. De STAR en de
Pensioenfederatie zijn de invloedrijkste spelers op het veld; zij
zijn goed ingevoerd bij de overheid en zijn gesprekspartners
bij de voorbereiding en invoering van de meeste voorstellen tot
nieuwe pensioenwetgeving.
Nieuw in de pensioenwereld zijn 'de jongeren'; zij manifesteren zich veel duidelijker in de pensioenwereld dan voorheen en
in de partijpolitiek bestaat kennelijk ook een streven om hen 'bij
de les te houden.' Bestaat er zoiets als een politiek schuldgevoel
jegens de jongeren: zij hebben immers groot nadeel ondervon-
den van het gebrek aan toezicht op de woekerpolissen, op de
veel te hoge hypotheken, die zijn verschaft en nu ook nog van
de werkeloosheid, die vooral onder jongeren bijzonder groot is.
Bovendien koesteren jongere werknemers als grief jegens hun
oudere collega werknemers (dus niet jegens gepensioneerden!)
dat zij relatief te veel pensioenpremie betalen. De KNVG heeft
als regel goede contacten met deze jongere groeperingen. De
FNV en CNV jongeren zijn medeondertekenaars van de brief
aan staatssecretaris Klijnsma; een bewijs dat gepensioneerden
en jongeren in beginsel eenzelfde belang hebben bij een robuust pensioenstelsel. U ziet in het kleurrijke gezelschap ook de
organisaties van ‘ouderen‘; bij hen is deskundigheid aanwezig,
maar zij hebben die niet in die mate ingezet voor een zelfstandige belangenbehartiging als bij de KNVG het geval is.
Al deze belangenbehartigers kwamen in hun verklaring van 12
september 2013 tot de conclusie dat de voorstellen van staatssecretaris Klijnsma niet aanvaardbaar zijn. In de kern stelde
zij een nieuw pensioencontract voor waarin jaarlijkse indexatie
in beginsel verplicht was, buffers niet nodig waren, maar alle
deelnemers collectief afstand moesten doen van hun pensioenaanspraken in ruil voor 'voorwaardelijke aanspraken'. Los van
de grote inhoudelijke bezwaren tegen dit voorstel, is ook als
argument daartegen naar voren gebracht dat dit contract niet
goed kan worden uitgelegd aan de deelnemers. Het wensenpakket dat de ondertekenaars in hun gezamenlijke verklaring
hebben opgenomen, zal hopelijk duidelijk maken dat de wetgever geen extreme standpunten moet innemen. De ervaring van
de laatste zeven jaar heeft geleerd dat niet alle wijzigingen ook
verbeteringen zijn.
Voeks Pensioencommissie.
José Ouwerkerk (Voorzitter Pensioencommissie KNVG)
Willem van den Boom (Secretaris KNVG Regio West)
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
5
BIJBABBELEN
Het was wel weer wennen
Toen ik nog bij Shell werkte was de moeilijkste dag van elk jaar,
die waarop ik na de zomervakantie weer op kantoor terug
kwam. Het viel helemaal niet mee na een luie en zonnige tijd in
Spanje weer aan de slag te gaan.
Ik kwam dan terug op mijn kantoorkamer, gebruind, ontspannen en vol verhalen. Maar die verhalen kon ik voorlopig niet
kwijt. Mijn chef riep me onmiddellijk bij zich. Hij vroeg wel hoe
het geweest was, maar voordat ik kon antwoorden laadde
hij snel een paar urgente karweitjes op mijn schouders om
zich vervolgens haastig naar een managementbespreking te
spoeden.
Toen ik terugkwam op mijn kamer zat daar de collega al te
wachten die mijn werk zolang had overgenomen. Hij was
bleek, vermoeid en geprikkeld. Niet alleen had hij zijn vakantie
een paar weken moeten uitstellen, omdat er geen overlapping
mocht zijn, maar ook had hij zijn werkkracht tot aan de rode
streep opgejaagd om drie weken lang een dubbele taak te kunnen verrichten.
Tactvol bespaarde ik hem dus mijn juichende vakantieverhalen.
Hij droeg het werk weer aan mij over en laadde daarna ook
zijn taak op mijn gebruinde schouders, want nu was het zijn
beurt om met vakantie te gaan en mocht ik drie weken de last
torsen. Toen hij de kamer verliet was het alsof mijn vakantie al
weer maanden achter me lag. Met een snel groeiend wanhoop
gevoel ging ik vervolgens het IN-bakje uitmesten, waarin ook
het nodige bleek te liggen dat veertien dagen eerder al aan een
snelle afdoening toe was geweest. Bovendien ging de telefoon
er zin in te krijgen. Hij rinkelde onophoudelijk. Kennelijk was
aan iedereen verteld dat ik die dag weer voor het eerst op kantoor zou zijn.
Halverwege de middag zat ik volledig uitgeteld achter mijn
bureau. ‘ Weet je wat’, dacht ik, ‘laat dat werk maar even stikken. Ik ga fijn een half uurtje naar het secretariaat om daar de
meisjes mijn vakantiebelevenissen te vertellen.’
Op het secretariaat zaten ze echter ademloos te luisteren naar
een veel jongere, met mannelijk schoon gezegende collega, die
met vakantie naar Australië was geweest. Ja, waar blijf je dan
met middelbare leeftijd en je drie weken Spanje? Terug dus
naar mijn IN-bakje.
’ s Avonds thuis zei mijn vrouw: ‘ Wat zie je er moe uit.’ Dat zou
ze die week nog verschillende keren opmerken. Aan het eind
van de week was ik dan ook meer aan vakantie toe dan ik vlak
voor mijn vakantie was geweest.
Ik piekerde dan ook over hoe dit probleem het best kon worden
opgelost. En ik kreeg een idee. Een heel goed idee mag ik wel
zeggen. Ik stuurde het dan ook direct in een memo naar de
directie.
Mijn idee was dat iedere werknemer die van vakantie terugkwam, een week lang in quarantaine werd gezet. In een daartoe speciaal ingericht zaaltje kon hij (of zij) daar acclimatiseren.
Een leuk achtergrondmuziekje, wat vakantielectuur, een bar met
alle bijzondere drankjes uit het bezochte vakantiegebied en een
paar collega’s die waren geïnstrueerd af en toe met goed gespeelde belangstelling naar verhalen te luisteren.
En dan, daar tussendoor, af en toe een stukje echt kantoorwerk,
iedere dag iets meer totdat aan het eind van de quarantaineweek het normale werktempo weer bereikt was.
Helaas, ik heb geen antwoord op mijn memo gekregen. De directie was kennelijk met vakantie.
Mr. Jike
6
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
IN ALLE STATEN
Weerstand tegen Wetenschap
De Verenigde Staten hebben vele decennia voorop gelopen op wetenschappelijk gebied, in het bijzonder door
onderzoek in vooraanstaande universiteiten en instituten maar vooral ook
door succesvolle toepassingen van
nieuwe ontdekkingen en technologieën. Daardoor hebben Amerikaanse
universiteiten ook altijd een grote aantrekkingskracht geleverd op studenten
vanuit de hele wereld, terwijl die universiteiten best blij waren met buitenlandse slimme en gemotiveerde studenten. Dat laatste gaat steeds meer een
rol spelen omdat het opleidingsniveau
van Amerikaanse middelbare schoolverlaters geleidelijk aan steeds lager is
geworden dan dat van hun collega’s in andere landen. Dit
kwam duidelijk naar voren toen in 2012 de examen resultaten
van 65 verschillende landen werden vergeleken met behulp van
het Program for International Student Assessment of PISA, een
testmethode die sinds 2000 elke drie jaar wordt gebruikt door
de OECD. In totaal deden zo’n half miljoen 15-jarigen het PISA
examen. Dat examen omvat drie gebieden: Wiskunde, Lezen
en Wetenschap. In China deden alleen enkele provincies mee.
Het was opvallend dat Shanghai in alle drie gebieden het hoogste scoorde. Op Wiskunde gebied waren Singapore, Hong
Kong en Korea twee, drie en vier. Nederland was op de zevende plaats en de Verenigde Staten scoorde onder het gemiddelde op de 30-ste plaats. Op het gebied van Lezen waren de
scores dichter bij elkaar met Shanghai, Hong Kong, Singapore,
Japan en Korea op de eerste t/m de vijfde plaats, Nederland
op de negende plaats en de Verenigde Staten op de 20-ste
plaats met dezelfde score als het gemiddelde. Op het gebied
van Wetenschap waren Shanghai, Hong Kong, Singapore en
Japan op de eerste vier plaatsen met Nederland op de achtste
plaats en de Verenigde Staten net onder het gemiddelde op de
23-ste plaats. Bovenstaande scores maken het ook duidelijk
waarom zoveel studenten uit het verre Oosten op de beste universiteiten in de VS belanden.
De Verenigde Staten proberen al een jaar of tien om de studieprogramma’s op lagere en middelbare scholen aan te passen.
Kennelijk is er te vaak een tendens om kinderen alleen maar
voor te bereiden op examens in plaats van hen te leren na te
denken hoe de kennis in de praktijk kan worden toegepast.
Bovendien bestaat er een duidelijke behoefte om een gestandaardiseerd nationaal leerprogramma te ontwikkelen omdat
er nog steeds grote verschillen bestaan tussen de programma’s
in verschillende Staten. In 1996 nam de National Research
Council het initiatief om de National Science Education
Standards (NSES) te ontwikkelen. Daaraan werd deelgenomen door overheidsfunctionarissen van 26 Staten en verschillende groepen leraren en wetenschappers. Het was uiteraard
de bedoeling om de nieuwe standaards in het hele land te
implementeren, maar er zijn nogal wat barricades opgeworpen. Het blijkt dat twee onderwerpen daarbij vooral verant-
woordelijk zijn: de evolutietheorieën
van Darwin (waarover ik enkele jaren
geleden al schreef) en de problematiek van klimaatverandering veroorzaakt door menselijk handelen.
Enkele dagen geleden publiceerde
Christian News het artikel States reject
science education standards that promote evolution and global warming.
In het artikel wordt bezwaar gemaakt
tegen de stelling in de standaards dat
deze twee onderwerpen vaststaande
en geaccepteerde theorieën zijn. Eerder al had de staat Wyoming aangekondigd dat de standaards zouden
worden afgewezen, ondanks de unanieme aanbeveling van een groep wetenschappers in die staat. Een vertegenwoordiger van de staat
zei ‘ik zie allerlei sociale implicaties veroorzaakt door de standaards die niet goed zijn voor Wyoming’. Anderen zeiden:
‘we geloven dat ze uiteindelijk keuzes van de ouders wegnemen’. De voorzitter van het State Department of Education zei
over de standaards :’ze doen veel afbreuk aan de exploitatie
van fossiele brandstoffen’ (Wyoming is landelijk de grootste
exporteur van energie). Aan de andere kant hebben Exxon en
Chevron publiekelijk de nieuwe standaards gesteund. Bovendien hebben een aantal school districten in Wyoming de nieuwe
standaards al geïmplementeerd.
In Oklahoma en Texas zullen de nieuwe standaards ook
worden genegeerd. In Kentucky heeft de (Democratische)
Gouver­neur het besluit van de lokale senaat om de standaards
te verwerpen nietig verklaard. In Zuid-Carolina zijn de
standaards aangenomen nadat de referenties aan global warming en evolutie grondig waren gerelativeerd.
Het is duidelijk dat staten met een Conservatieve meerderheid
ongelukkig zijn met de standaards omdat vooral daar geprotesteerd wordt tegen een alsmaar toenemende bemoeienis
van Washington. Maar de scholing van jongeren verdient een
hogere prioriteit, bovendien zal het moeilijk worden om de
wetenschap blijvend te negeren.
Pim Visser
[email protected]
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
7
GLOBETROTTER
Art&Cycle:
schilderijen in het landschap
Kunstenaars zijn al eeuwenlang geïnspireerd door het cultuurlandschap met hoge luchten en lage horizon in het NederlandsDuitse grensgebied, dat wordt doorkruist door de Rijn, Waal en
Nederrijn. Museum Schloss Moyland in Bedburg-Hau heeft een
uniek project in werking gezet waarbij kunst door middel van
een app gecombineerd wordt met een fietsroute.
Wat heeft een app met een schilderijententoonstelling te maken?
Het antwoord daarop komt van Dr. Bettina Paust, artistiek directeur van het museum Schloss Moyland. ‘Met deze app brengen
wij een hommage aan dit schitterende gebied dat zo veel kunstenaars inspireerde. Bezoekers kunnen na het zien van de tentoonstelling per fiets het Nederlands-Duitse grensgebied verkennen en onderweg de motieven voor kunstwerken uit vervlogen
eeuwen bewonderen. Met de app art&cycle zijn we in Duitsland
pionier’, vertelt ze. Vijf informaticastudenten van de Hogeschool
Rhein-Waal ontwikkelden een app die eeuwenoude kunst, toerisme en informatietechnologie koppelt. In het museum wordt tot
24 augustus 2014 de tentoonstelling ‘Der Himmel so weit/De
hemel zo wijd’ gehouden. Museum Schloss Moyland in Bedburg-Hau bij Kleef (in het Duits Kleve) heeft een uniek project in
werking gezet waarbij kunst door middel van een app gecombineerd wordt met een fietsroute.
8
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
De ontdekkingstocht begint in het museum waar 125 werken
hangen van Duitse en Nederlandse kunstenaars die elk hun eigen visie op het landschap hebben gegeven. De Nederlandse
kunstenaars zijn rijk vertegenwoordigd met namen als Koekkoek, Ruysdael, Den Ouden en Couwenberg. De werken hangen in chronologische volgorde met als afsluiting foto’s van wolkenpartijen van de Duitse kunstenaar Ulrich Erben. De
kunstwerken zijn in collegiale samenwerking in bruikleen afgestaan door diverse musea in Nederland en Duitsland.
Het uur der waarheid is aangebroken als we na het bekijken
van de expositie op de fiets stappen en ons door de app door
Kleef laten leiden. Kleef is de thuisbasis geweest voor veel kunstenaars, waaronder de uit Middelburg afkomstige landschapsschilder Barend Cornelis Koekkoek. De ‘handy’, zoals ze in
Duits­land een mobiele telefoon noemen, wordt in een hoesje op
het stuur geplaatst waarna de app (offline) zijn werk gaat doen.
Ik weet eigenlijk niet wat ik ervan verwachten moet en start
nieuws­gierig de app die naar keuze in het Duits of in het Nederlands is af te lezen. Pijltjes wijzen de goede rijrichting en al
fietsend door Kleef komen we aan bij het eerste viewpoint. Ik tik
op het scherm en het eerste schilderij, dat ik eerder in het
museum zag hangen, verschijnt. De plaats waar ik sta is exact
de plaats waar de schilder 300 jaar geleden moet hebben gezeten. Ik voel me een tijdreiziger omdat ik op mijn mobiel zie
hoe het landschap er eeuwen geleden uitzag en in het echt kan
zien wat er is ver­anderd. Gelukkig zijn de meeste kerken een
lang leven bescho­ren, want juist kerken zijn vaak de constante
factoren in de kunstwerken en het hedendaagse plaatje. Via een
rustige weg fietsen we door Kleef naar het volgende viewpoint.
Onderweg rijden we door een typisch Duitse villawijk waar de
huizen op zich al een bezienswaardigheid zijn. Overal is de
geur van vers gemaaid gras te ruiken en al fietsend door velden
met wuivende graanhalmen en klaprozen bereiken we de uiterwaarden van de Rijn waar we een blik op de Ooijpolder kunnen
werpen, net zoals de schilder dat eeuwen geleden ook deed.
De volgende dag verkennen we aan de Nederlandse kant de
route per auto. Rafael en Marco, twee van de app ontwikkelaars
gaan met ons mee om het systeem verder uit te testen. De whizzkids hebben uitstekend werk geleverd, want de app werkt perfect. Voor het eerst zien ze de viewpoints in het echt in plaats
van in google-earth. In Nederland werkt de app met het fiets­
knooppunten systeem. Daarnaast geeft de app aan waar zich
hotels, horecagelegenheden en musea bevinden. We doen in
Nijmegen viewpoint 12 aan bij het Hollandsch-Duitsch gemaal,
waar Pieter Franciscus Peters in 1846 het gezicht op de sluis bij
maanlicht schilderde. Het gemaal is het enige punt dat we nog
herkennen van het schilderij, net als de blik op de Ooijpolder
vanaf het uitzichtpunt ‘Heerlijkheid Beek’. In het verrassend
mooie landgoed Duno vergapen we ons aan het uitzicht over de
Rijn en Betuwe en voelen dezelfde verwondering die Antoon
Markus in 1929 moet hebben gevoeld. Jan van Goyen schilderde rond 1646 zijn blik op Arnhem vanuit het Sonsbeekpark.
De app wijst ons exact de plek waar de schilder moet hebben
gestaan en dat er in 368 jaar het één en ander veranderd is in
de contouren van Arnhem moge duidelijk zijn.
Bedburg-Hau ligt vlak bij Kleef, net over de grens bij Arnhem en
Nijmegen. De afstand vanaf Utrecht is 111 km. Informatie over
Museum Schloss Moyland is te vinden op www.moyland.de.
Rondom het thema ‘Schilderijen in het landschap’ zijn drie fiets­
routes ontwikkeld. De route Kleef is 44 km, route Nijmegen is
16,5 km en route Arnhem is 26 km. De routebeschrijving van de
fietsroutes ‘Schilderijen in het landschap’ zijn gratis verkrijgbaar
bij de VVV-kantoren in Arnhem en Nijmegen, evenals in Museum Schloss Moyland. De app is te installeren via www.artandcycle.nl. Via www.Niederrheinrad.de zijn fietsen te huren.
Ank Herstel
[email protected]
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
9
POST
Gevonden geld. Wegwijzer in het nieuwe erfrecht
Vroeger of later krijgt iedereen met een erfenis te maken. In ’Gevonden geld’ legt Voekslid mr. Ton van Baar in begrijpelijke taal uit
welke juridische begrippen spelen, met als uitgangspunt het erf­
recht dat sinds 2003 geldt. Aan de hand van praktijkvoorbeelden
wordt verduidelijkt hoe een testament in elkaar steekt en uit welke
onderdelen dat kan of moet bestaan. Ook de erfbelasting, vroeger
successierecht, wordt besproken. Zo levert het boek uiteindelijk een
helder antwoord op de vraag ’Wie krijgt iets en wie krijgt niets’?
Het boek is thematisch opgezet en geschreven in Libelle-stijl. Lange
juridische zinnen zijn vermeden en de tekst is ook voor de leek
toegankelijk gemaakt. Gezien de leeftijdsgroep is dit boek zeker
interessant voor Voeksleden.
(Het boek ‘Gevonden Geld. Wegwijzer in het nieuwe erfrecht voor
iedereen’ is o.a. te koop bij BOL.com, € 30,-).
men zeer lang met elkaar voer, aanvankelijke dienstperioden van
één jaar met drie maanden verlof in de 60er jaren wat terugliep tot
vier maanden varen met twee en een halve maand verlof bij het
opheffen van Shell Tankers in 1996. Enige decennia geleden werd
het lidmaatschap opengesteld voor alle ex-Shell Tankers en ex-kantoorpersoneel. Het ging velen aan het hart dat in 1996 besloten
werd de Duitse, Franse en Engelse Shell vloten te integreren en
van­uit Londen te gaan besturen, de maritieme gemeenschap was te
zeer veranderd om een afzonderlijk bestaan te rechtvaardigen.
Recent heeft de heer Jelle Werkhoven, die zijn Shell carrière bij de
NAM eindigde, de voorzittershamer na tien jaar overgedragen
aan de heer Kees Storm, die net als Jelle zijn Shell Tankers carrière
bij de NAM eindigde.
Kees Storm
www.cnooks.nl
Geologisch-culturele excursiereis
Onder leiding van Tom Reijers en Leo Minnigh kunt u van 14 t/m
20 september 2014 deelnemen aan een Geologisch-culturele excursiereis naar het Cantabrische gebergte in Noord Spanje. Vooral
interessant voor degenen die in Voeksnieuws regelmatig de boek-
Commandowisseling bij de CNOOKS
Voor velen van u is de CNOOKS (Club
van Nederlandse Oud Gezagvoerders en Oud Hoofdwerktuigkundigen
der Koninklijke/Shell) een relatief onbekende Club. In de tweede wereld­
oorlog hebben op de Nederlandse
Shell vloten ongeveer 380 zeevaren­
den - gezagvoerders, officieren en bemanningsleden - hun leven geofferd.
Meestal voer men onder gevaarlijke
oorlogsomstandigheden zeer lang met
elkaar. Er zijn gevallen bekend waarbij aan het uitbreken van de oorlog
personeelsleden bijna hun driejarig
contract in ‘de Oost’, zonder Europees
verlof, erop hadden toen de oorlog uitbrak en zij daardoor nogmaals voor een periode van vijf jaar hun gezin niet zagen. Onnodig te stellen dat e.e.a. leidde tot grote lotsverbondenheid en zeer
hechte vriendschappen, men kende elkaar van haver tot gort. Na
de oorlog, in 1950, werd de Club van Nederlandse Oud-gezagvoerders en Oud-hoofdwerktuigkundigen opgericht met als doel
‘het onderhouden van vriendschapsbanden’. Men komt twee keer
per jaar bij elkaar, op de algemene ledenvergadering in het voorjaar en in het najaar tijdens een gezellig samenzijn van de leden
met hun partners. De Club hoopt in 2015 haar 65 jarig bestaan te
vieren.
Omdat, na de oliecrisis in 1972, het leven op zee drastisch veranderde en ook binnen de Groep gevochten moest worden de werkgelegenheid overeind te houden, zijn ook de banden tussen het
naoorlogse ex-Shell Tankers personeel zeer hecht. Ook weer omdat
10
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
besprekingen en geologische (reis) berichten volgen van Tom
Reijers, die in het recente verleden van hem een cursus voor Voeks­
leden of via de HOVO hebben bijgewoond en die geïnteresseerd
zijn in landen, volkeren en geschiedenis. Diepgaande kennis van
geologie en geschiedenis is niet vereist, alles wordt in het veld, met
een uitgebreide veldgids en ’s avonds tijdens de reis met PowerPoint presentaties toegelicht. Er worden enkele korte wandelingen
gemaakt over goed toegankelijke en begaanbare paden, en vrij­
wel alle excursiepunten liggen langs de weg en zijn per bus bereikbaar. De inhoud van de excursie sluit aan op die van diverse HOVO-cursussen. Iedereen die redelijk ter been is kan deelnemen.
Waarover gaat het? Goed ontsloten gesteenten pakketten, vaak
fossiel-rijk, zijn door belangrijke structurele gebeurtenissen beïn­
vloed. Zo ontstond dit Cantabrische gebergte. Afzettingsproducten
vulden het Duero bekken. In bekken en gebergte ontwikkelde zich
een indrukwekkende menselijke geschiedenis. Het is een landschappelijk-geologisch-culturele reis voor €1065,-.
Uitgebreide reisinformatie en boekingsformulier zijn te vinden
op www.spandon.nl/excursiereis/themareizen of via email
[email protected], tel. 06 53479754.
BOEKBESPREKING
How modern Science came into the world
ling van de wetenschap te eindigen
of te worden omgebogen. Maar
over deze belemmerende grenzen
wordt nagedacht en de problemen
worden deel voor deel aangepakt,
waardoor er toch weer nieuwe
doorbraken komen zoals de vierde
transformatie; het inzicht dat beweging van corpusculaire deeltjes richting heeft. En de vijfde transformatie via diverse experimenten die
Cohen ‘het brouwsel van Bacon’
noemt die een nieuwe legitimiteit
geeft aan de vermeende vreemde
resultaten. De vermeende heiligschennis wordt geïsoleerd door
geestelijke van natuurlijke zaken te
scheiden.
Dat we de moderne wetenschap in
belangrijke mate te danken hebben
aan de West- Europese Wetenschappelijke Revolutie in de 17e
eeuw is al lang duidelijk, maar dat
die revolutie in het westen plaatsvond en niet bijvoorbeeld in China
of in de Arabische wereld is niet
vanzelfsprekend, zoals Cohen in dit
boek in drie delen laat zien. Om dit
duidelijk te maken zet hij een grondig betoog op.
In deel 1 worden filosofische stromingen geanalyseerd van het krijgen van kennis van de natuur in
traditionele samenlevingen. Allereerst de Griekse pre-socratische Ionische filosofie die culmineerde in
vijf post-socratische filosofische stromingen, respectievelijk in Athene en
Alexandrië. Die worden samengevat. Daarnaast wordt kort aandacht
gegeven aan de Chinese natuurkennis die wordt vergeleken met die
van Griekenland. Vanaf het begin worden in dit boek systematisch onderlinge vergelijkingen gemaakt waarbij de opbloei en
de neergang van specifieke aspecten in de wereldgeschiedenis
vergeleken worden met de filosofische stromingen. De klassieke
filosofie loopt door in die van de vroege christelijke wereld in
Oost- en West-Europa en in de Islamitische wereld. Bij het vertalen van de Griekse geschriften naar enerzijds het Latijns en anderzijds het Perzisch, Syrisch en Arabisch werden de oorspronkelijke Griekse bedoelingen en betekenissen verrijkt en
aangepast aan de nieuwe culturen en geloven, een proces wat
volgens Cohen uitmondt in Athene ‘plus’ en Alexandrië ‘plus’. In
beide gevallen wordt de natuurbeschouwing aan- en ingepast in
de religies en doorgegeven via religieuze instellingen van (hoger) onderwijs. In West-Europa werden vooral de denkbeelden
van Aristoteles overgenomen nadat ze door Thomas van Aquino
en Albertus Magnus aangepast waren. Als Scholastiek worden
ze via de beginnende Universiteiten verspreid.
In deel 2 bespreekt Cohen de drie revolutionaire transformaties
in de Renaissance: De natuurwetenschap wordt wiskundig verrijkt door o.a. Johannes Kepler en Galileo Galilei. Descartes
meent dat de aard van de natuur corpusculair / atomistisch is.
Ook scheidt hij spirituele van materiele zaken waardoor hij
kerkelijk verzet opriep, Vooral Francis Bacon benadrukte het
belang van het uitvoeren van experimenteren om feiten te ver­
krijgen.
Deel 3 is het langste deel. Daarin wordt uitvoerig ingegaan op
de resultaten van deze drie transformaties en de grenzen ervan.
Soms botsen ze, soms roepen ze ongeloof op omdat ‘het gezonde verstand’ zich verzet tegen feiten, en er zijn vermeende
heiligschennende zaken. Hierdoor dreigt de verdere ontwikke-
In het jaar 1684, 2½ jaar vóór het
verschijnen van Newton’s ‘Princi­
pia’, (de zesde transformatie) wordt
een tussenbalans opgemaakt. Cohen staat stil bij de betekenis voor
de natuurfilosofie van de vrede van
Westfalen en van op het verleggen van het zwaartepunt van
natuurwetenschappen van de Zuid-Europese landen naar
Noordwest Europa. Daar ontstaan twee belangrijke centra op
van beschermende wetenschapsbeoefeningen: de Academie
des Sciences in Parijs en de Royal Academy in London. Die nemen de fakkel over van Florence en Rome. Ze geven sturing aan
de wetenschapsbeoefeningen die uitmondde in de Wetenschappelijke Revolutie. Onder andere legt Cohen uit dat het deze evolutie was die het Europese natuur wetenschap beoefening wereldwijd leidinggevend maakte in plaats van de Chinese of de
Arabische. De erfenis van deze ontwikkeling mondde uit in de
explosieve toename van kennis en inzichten die de laatste twee
eeuwen in een epiloog wordt toegelicht.
Elk van de 19 hoofdstukken, evenals voorwoord en epiloog, zijn
voorzien van notities over gebruikte literatuur. Bovendien zijn er
eindnotities en indexen van namen en onderwerpen. Het geheel
is geïllustreerd met diagrammen en regelmatig worden tabella­
risch vergelijkingen gemaakt. Dat maakt dit dikke boek toch
doorzichtig.
Een zeer erudiet boek, het werk van lange studie in voortreffelijk
Engels geschreven en in heldere letters gedrukt. Het is een aanwinst voor ieder die zich bezig houd met de wetenschapsgeschiedenis en wordt hartgrondig aanbevolen.
T. Reijers
[email protected]
How modern Science came into the world; four civilizations, one
17th century breakthrough. H. Floris Cohen, 2010, Amsterdam
University Press, 784 pp. ISBN 978 90 8964 239 4, € 65,00
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
11
GEOLOGISCH GEZIEN
Grote bouwwerken, geologisch gezien
Door de geschiedenis heen zijn wereldwijd veel grote gebouwen
opgericht. In de oudheid bijvoorbeeld de piramide van Cheops
(147 m hoog) en de toren van Babel (± 91 m hoog). Nu, in volgorde van (toekomstige) hoogte, de Kingdom Tower (in aanbouw,
Jedda, Saoedie Arabië, 1001 m) en de Sky City (in aanbouw,
Changsha, China, 838 m). Voltooid zijn o.a. de ‘lilliputters’ Burj
Khalifa (Dubai, 828 m) en de Maastoren (Rotterdam, 165 m).
Iets over de geschiedenis van deze krachtige bouwers. Welke organismen zijn dat?
Millimeter grote kalk-afscheidende poliepen die een uitwendig
buisvormig skelet maken en zo uiteindelijk de indrukwekkende riffen. Tot in de achttiende eeuw woedde een heftige discussie over
de aard van de bouwende koraal organismen. Waren het planten,
dieren of zoöfyten als tussenvorm? Al vanaf de oudheid werd een
‘wet van continuïteit’ aangenomen met vermeende overgangen tussen eenvoudige planten via plant-dieren tot dieren en uiteindelijk
de mens. De discussie over koralen werd ophangen aan zachte
koralen (gorgonen) en zee-boompjes (hydro poliepen of zeeanemonen). Met holtes waaruit witte bloemen opstaken met acht
blaadjes zoals die van olijfbomen. Dus zijn het planten, meende
men (let op de naam zeeanemoon). Maar kleine buisjes en kliertjes
produceerden een melkachtig sap. Was dat het bloed van zeeanemonen? Chemisch leek het op de menselijke huid of op hoorn van
dieren. Midden 18e eeuw ontdekte Abraham Trembly, privéleraar
van Graaf Bentinck, in de vijver van Zorgvliet (Voorburg) kleine
bewegelijke organismen met armpjes die hij hydra of zoetwaterpoliep noemde. Ze bewogen en vingen prooi. Waren het dus dieren?
Als hij ze herhaaldelijk in tweeën sneed kwamen er nieuwe poliepen. Vond voortplanting plaats door knopvorming? Dat paste niet
voor dieren in de toenmalige Linnaeus-classificatie. Die onderscheidde gorgonen als zoöfyten (plant-dieren) omdat ze voornamelijk leken op dieren en daarnaast waren er ‘echte’ steen- koralen
(lithofyten) die zeker dierlijk waren.
Geologisch gezien geldt de lilliputter-status eigenlijk voor alle genoemde bouwwerken van de mens in vergelijking met de grootste
natuurlijke bouwwerken. Het Groot Barrière Rif is daarvan het
beste voorbeeld. Met een lengte van 2900 km bestaat het uit ruim
2900 aaneen gegroeide riffen waarvan er ± 900 paradijselijke
eilanden zijn. Het rif gebied bedekt 334.000 km2 (ongeveer zo
groot als Groot-Brittannië) in de Koraal zee voor de kust van
Queensland (Noordoost Australië).
Samen en met veel andere organismen komen ze voor in riffen in
bewegend, tropisch, doorzond water. Door de handels- en ontdekkingsreizen werden de riffen steeds meer bekend. Aanvankelijk
vooral als gevaar voor de scheepvaart. Het bleek dat de poliepenbuisjes samen schotten vormen en die weer koraalbanken. In enkele miljoenen jaren kunnen die honderden meters zijdelings en
omhoog groeien als de zeebodem gelijkmatig daalt of de zeespiegel stijgt. Zulke riffen zijn de grootste bouwwerken ter wereld en
daarnaast zijn ze zeer kleurrijk door de grote variëteit van koraalsoorten. Soms meer dan driehonderd soorten zoals de blauwe en
12
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
GEOLOGISCH GEZIEN
bruine hertshoorn¬ koralen, de stralend witte steenkoralen en de
roze en paarse bloemenachtige waaier koralen. En de tapijten van
paarse en groene algen, bonte zeelelies, sponzen en gele boorzwammen. Tussen dat alles krioelen miljoenen vissen. Voor hen die
dit snorkelend of duikend voor het eerst zien, gaat een nieuwe
wereld open. Veel mooier dan de wereld van de wolkenkrabbers
van Broadway of Dubai. Daar bleef het bij tot Darwin als eerste
een geologische beschrijving en interpretatie van koraalriffen voorstelde en er zijn eerste boek over schreef. Zijn waarnemingen en
interpretaties zijn tot heden correct en werkzaam.
Niet gesteund door de toen nog onbekende theorie van bewegen-
de aardkorst plaatschollen, zag Darwin op zijn reis op de Beagle
vooral in de Pacifische- en Indische Oceanen dat er drie hoofdvormen waren van koraalriffen. Franje riffen direct langs de kust, barrière riffen voor kusten die een lagune afschermen, en soms ring
riffen of atollen. Hij stelde een elegante hypothese op.
Als een vulkaan een eiland vormt (bv. Tahiti) kan zich daar een
franje rif omheen vormen. Als de zeebodem daalt, zal het franje rif
losraken van de kust en een barrière rif worden en als de daling
verder doorzet en de vulkaan onder water verdwijnt, terwijl gelijktijdig de koraalrifbouw pas kan houden met de daling, ontstaat een
ring rif of atoll. De moderne plaattektoniek verklaart Darwins correcte waarnemingen en hypothese op elegante manier. Hij had
gelijk weten we nu.
Ten slotte hebben al deze waarnemingen, speculaties en interpretaties ook belangrijke economische betekenis. Heel veel olie- en gasreservoirs, vooral in het Midden Oosten, het Caribische gebied en
in delen van zuidoost Azië, produceren uit kalksteenafzettingen en
koraalriffen. De lichaamsholten van de skeletten die de poliepen
beschermen vormen goede porositeit. Late processen in de kalksteen vergroten de porositeit soms en bevorderen de doorlaatbaarheid. Zo wordt er veel olie en gas gevormd. In het westen van Texas
zijn zulke kalksteenafzettingen op land zichtbaar (bv. het beroemde
Capitan Reef) en olie- producerend in de nabijgelegen ondergrond.
Kennis van kalkstenen en koraalriffen is om verschillende redenen
belangrijk. Ze zelf bekijken onder water behoort tot de ingrijpendste natuurbelevenissen die ik ken. Ze in de ondergrond opsporen
met genoemde theorieën behoort tot de uitdagendste intellectuele
bezigheid die ik ken. Bovendien leveren ontsloten kalkstenen vaak
mooie, soms kostbare bouwstenen op waarmee homo sapiens dan
de hoge gebouwen kan maken waarmee dit relaas begon. Waarbij beroemde architecten de natuur in haar bouwend vermogen
nooit kunnen overtreffen.
Tom J. A. Reijers
[email protected]
Darwin, Charles, 1895. On the structure and distribution of Coral
Reefs, also Geologial Observations on the Volcanic Islands and
parts of South America visited during the voyage of H.M.S. Beagle.
London, Ward, Lock &Co Ltd.
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
13
HOEZO GERANIUMS
De Burton bouwer
Wie droomt er niet van, gepensioneerd en dan met een mooi
zonnetje in een cabriolet rondtoeren door onbekende streken.
Van hotel naar hotel, wie doet me wat. Wim Houweling en zijn
vrouw Gerda uit Zutphen hebben het voor elkaar, die doen dat al
een paar jaar.
Wim, 73 jaar nu, heeft als werktuigbouwkundige op het ontwerpbureau van SNR in Pernis en tijdelijk ook in Oman gewerkt. Terug
op Pernis is hij uiteindelijk als projectleider met pensioen gegaan.
Hij schrijft: ‘Wij, mijn vrouw Gerda en ik, vinden het steeds weer
mooi een oldtimer te zien. Waarom? Als mensen een Ferrari zien
reageren ze nauwelijks, maar zien ze een mooie oude auto dan
reageren zij blij. Is dat het kind in ons? Maar om er zelf één te
hebben en er altijd aan te moeten sleutelen om hem betrouwbaar
rijdend te houden leek ons niet aantrekkelijk. Bovendien had ik
daarvoor te weinig tijd en was het een prijzige hobby voor een
gezin met twee studerende kinderen’.
In het voorjaar van 2000 zag hij in een uitzending op TV-Gelderland een interview van DuckHunt, tegenwoordig Burton Car Company, een jong bedrijf waar men op basis van een Citroën 2CV
een eigen opbouw aan het ontwerpen en ontwikkelen was. Daar is
hij gaan kijken en zag daar het prototype wat hij wilde gaan maken.
De garage aan hun huis werd eind 2000 zijn werkplaats, de
basis van de auto is een donor-eend oftewel een tweedehands
Citroën 2CV. Het doel is een 'sportauto' te bouwen met hergebruik van bestaande materialen. En zo bouwde hij in die winter,
totaal in 585 uur tijd, een Burton, een cabriolet op basis van een
Lelijke Eend met een gereviseerde 2-cilinder boxermotor, 602cc,
26,86 Pk. Een bestaande 2CV, door de Rijksdienst in het verre
verleden voor Nederland goedgekeurd met registratie van kenteken en chassis. Hij noemt zijn Burton ‘Le Mariage’ vanwege het
huwelijk van de gereviseerde Eend en de body in epoxy met
aangepaste roestvast stalen onderdelen, ontworpen door DuckHunt in Zutphen. De body was toen nog van glasvezel versterkt
met epoxy GRE, die zij leverden in de gewenste kleur. Zelf moest
hij hem verder bewerken en passend maken op het chassis evenals de motorkap en het kofferbakdeksel. De uitsparing voor een
grille moest hij er ook maar zelf uitzagen. En waar de benzine
vuldop moest komen? Je moet een beetje lef hebben en het gat in
het spatscherm maken. Jammer toen dat dat niet op de juiste
plaats bleek te zijn, dan verzin je er maar wat op.
Een simpele handleiding was beschikbaar en speciale gereedschappen waren niet nodig. Wel heeft hij een momentsleutel aangeschaft voor de juiste aanhaalspanningen van de grote boutverbindingen en een steek- ringsleutel 32 voor de veerpotten. Alle
14
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
verdere benodigde gereedschappen had hij in huis. Een bedrijf in
België leverde het goedgekeurde chassis, dat hij gelijk maar liet
tectyleren. Op de oprit stond het nog een paar dagen te drogen.
Het ontwerp van een 2CV is zo basic, dat geen speciale kennis
nodig is en slechts logisch denken en handelen voldoende is.
Wilde hij of moest hij onderdelen vernieuwen dan was dat geen
probleem. In elk fors magazijn lag bijna alles op de plank, of
anders zocht hij in bekende winkels net zo lang tot hij vond wat
hij wilde hebben. Zonder voorruit accepteerden de Douane en
RDW hem voor keuring. Die keuring was bij de Douane voor het
chassis en het bijbehorende nummer en de Rijksdienst keurde de
ombouw van de Eend naar Burton. De techniek van de Citroën
hoefde niet nogmaals gekeurd te worden, die was immers lang
geleden als type reeds goedgekeurd.
Toen zij een paar jaar geleden in Zweden reden had ook zijn
vrouw zoveel vertrouwen in de auto dat zij stelde: ‘wij kunnen
voortaan met de Burton op vakantie’. Het vrije leven en het trekken van hotel naar hotel trok haar en was voor haar meer vakantie dan met de caravan, vandaar dat ze die verkochten. Volgende week gaan zij weer op pad en zien wel waar ze terecht
komen.
EH
Hebt u een hobby of bezigheid, waar een leuk verhaal over te
schrijven valt? Dan is deze rubriek uw kans. De redactie wacht
met belangstelling op uw inzending (max. 700 woorden), bij
voorkeur met een paar foto’s!
REGIONIEUWS
Regioactiviteiten
02 juli Wandelen
15 juli Wandel-Vierdaagse
16 juli Bezoek Distilleerderij
22 juli Fietstocht
24 juli Wandelen
25 juli Rondvaart
30 juli Dinerclub
06 aug Wandelen
19 aug Midgetgolf
20 aug Gezellige dag
27 aug Dinerclub
04 sep Landesgartenschau
09 sep Lezing Eerste Wereldoorlog
09 sep BBQ
09 sep Bezoek Slot Zuylen
24 sep Dagtocht Maeslantkering
30 sep Beeld en Geluid
30 sep Bustocht
27 okt 60-Jarig Jubileum
Twente
Nijmegen
Twente
Amsterdam
Het Sticht
Leiden
Leiden
Twente
Apeldoorn
Twente
Leiden
Het Noorden
Apeldoorn
Arnhem
Het Sticht
Haarlem/Alkmaar
Rijnmond
Amsterdam
Apeldoorn
Terugblik Heerlijkheid Mariënwaerdt
Dit landgoed, gelegen in het hart van de Betuwe in de kom van
de rivier de Linge, tussen de dorpjes Beesd en Tricht, vonden wij
zéér de moeite waard om er te zijn en rondgeleid te worden
door een gids, die ons van het begin tot het eind wist te boeien.
De lunch na afloop daar smaakte voortreffelijk.
Laatste nieuws en uitgebreide informatie is te vinden
op de regiowebsites!
Arnhem
Website
Secretariaat
www.voeksarnhem.nl
W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM
Nijmegen, tel. 024-3770765, [email protected]
Bankrekening NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem,
Elst
Welzijnswerk J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected]
ZKA-consulent T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected]
Activiteiten
Mw. T. Müller-Evers, tel.026-3643663,
[email protected]
Barbecue
De jaarlijkse BBQ in herenboerderij “De Hucht” Stationsstraat
24 in Elst wordt gehouden op dinsdag 9 september. Noteert u deze datum in uw agenda. Inloop vanaf 16.30 uur, barbecue van 17.30 uur tot plusminus 20.00 uur. Het eten zal weer
net zo gevarieerd zijn als vorig jaar. Wij hopen dat u gezellig
komt mee-eten. Voor de BBQ incl. twee drankjes dient u € 23,00
p.p. over te maken op de rekening van de penningmeester (zie
colofon).
Amsterdam
Website
Secretariaat www.voeksamsterdam.nl
Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen,
tel. 020 – 695 9502, [email protected]
Bankrekening NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp
Welzijnswerk Wilma Zwaag, tel. 036-5328077, [email protected]
ZKA-consulent Frits Terweij, tel. 036 – 531 9749, [email protected]
Activiteiten Trijntje de Vries-Visser, tel. 0299-601940,
[email protected]
Activiteit oktober
We zijn bezig om iets te organiseren op dinsdag 14 oktober.
Nadere mededelingen in het Voeksnieuws van september en op
onze website.
Bowlen
Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in
Arnhem-Noord aan de Schelmseweg, tel. 026-3529550. Speeltijd is van 10.00 tot 12.00 uur. De speeldata zijn: 2, 6 en 30
sept.; 14 en 28 okt.; 11 en 25 nov.; 9 en 23 dec.; 6 en 20
jan.; 3 en 17 febr.; 3, 17 en 31 mrt.; 14 en 26 apr.; 12 mei.
Nadere inlichtingen bij de heer Krahmer, tel. 0317-357309 (bij
verhindering ’s ochtends afbellen).
Frits Terwij
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
15
REGIONIEUWS
Medewerkersdag
Afgelopen dinsdag 8 april werd, traditie getrouw, weer de
‘medewerkers-dag’ gehouden, waar alle personen, die zich
het hele seizoen hebben ingezet voor Voeks, hiervoor werden
bedankt. Deze middag vond plaats bij Boergondineren, een locatie die onderdeel is van een nog in bedrijf zijnde boerderij
in Ransdorp. Uiteraard kregen wij daar ook een rondleiding en
speelden we Oud Hollandse spelletjes. Tijdens wat lekkere hapjes en drankjes werd Frits Terweij in het zonnetje gezet voor tien
jaar verzorgen van het regionieuws, samen met Hans van den
Bergh. Deze leuke middag werd afgesloten met een heerlijke
“Boergondische” maaltijd.
Bustocht
Hierbij een vooraankondiging van een bustocht op dinsdag
30 september. Nadere mededelingen volgen.
Apeldoorn
Website
www.voeks-apeldoorn.nl
Secretariaat
B.N. de Moel, Asselsestraat 303, 7312 CW
Apeldoorn, tel. 055 – 356 1825, [email protected]
Bankrekening NL08 INGB 0003 6259 30 t.n.v. Voeks te Apeldoorn
Welzijnswerk
Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055 – 506 4498,
[email protected]
ZKA-consulent J. Hamer, tel. 034 – 141 7178, [email protected]
Activiteiten
Mw. M.A. Müller-van der Burg, tel. 06-10765808,
Slotdag
We hebben het seizoen deze keer afgesloten met een soort
open dag bij ‘Vrij en Blij’. Onder het genot van een kopje koffie en in een relaxte sfeer werd eerst besproken wat men ging
doen, een kaartje leggen of toch maar een partijtje biljarten.
Men kon ook gaan schilderen of gezellig naar de quiltdames
waar niet alleen de quilt technieken werden besproken. Voor
vier brid­gers was de lunch om 13.00 uur iets te vroeg, zij zaten
nog volop in hun spel. Niet zo veel later nodigde onze voorzitter
Jan Snoeks iedereen uit voor het buffet. Het was in ieder opzicht
een geslaag­de slotdag die zeker voor herhaling vatbaar is.
[email protected]
60-jarig jubileum Voeksregio
Op maandag 27 oktober a.s. vieren wij het 60-jarig jubileum
van de Voeks regio Apeldoorn. De festiviteiten zullen plaatsvinden in de nieuwe JT Bioscoop, Nieuwstraat 381 te Apeldoorn.
Vanaf 18.00 uur staat in de lounge van de bioscoop een heerlijk grillbuffet voor ons klaar en u krijgt twee consumptiebonnen.
Om 20.15 uur wordt er een live verbinding gemaakt met het
wereldberoemde Royal Opera House in Londen om op breedbeeld te gaan genieten van een uitvoering, in drie bedrijven,
van de opera ‘I due Foscari’ van Giuseppe Verdi. De cast bestaat o.a. uit Plácido Domingo, het Royal Opera Chorus en het
Orchestra of the Royal Opera House. Topkwaliteit dus! Dankzij
het speciale budget dat Voeks voor dit soort (10-jarige) jubilea
beschikbaar stelt, kunnen wij dit evenement organiseren voor
een eigen bijdrage van € 25 per persoon. Om de noodzakelijke reserveringen te kunnen maken, moeten we half juli weten
hoeveel deelnemers we zullen hebben. Graag dus voor 15
juli uw bijdrage overmaken naar de penningmeester van de
regio Apeldoorn, dan is uw inschrijving verzekerd.
Midgetgolf
Voor dinsdag 19 augustus staat een gezellig dagje midgetgolf gepland. We verzamelen tussen 10.15 en 10.30 uur bij het
Veluws Eethuis, Ericaweg 2, 8162 PR Wissel (Epe), tel. 0578
629657. Twee drankjes voor rekening Voeks. De lunch en het
golfen zijn voor eigen rekening.
Jip Oostervink en Jannetje Loos tijdens de trip naar nationaal
park De Weerribben.
16
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
REGIONIEUWS
Media-Computerclub
Deze clubbijeenkomsten vinden plaats op de tweede donderdag van de maand in het paviljoen “Te Werve” in Rijswijk,
aanvang 13.30 uur. In de maanden juli en augustus houden
we vakantie. We beginnen weer op donderdag 11 september.
Iedereen is van harte welkom om kennis te maken met onze
clubactiviteiten.
Contact: [email protected]
Fietstocht met afscheid
Terugblik nat. park de Weerribben
Lezing over de eerste wereldoorlog
Op dinsdag 9 september komt Prof. Renner, zoals ieder
jaar het nieuwe Voeks seizoen openen met een historisch onderwerp. Ditmaal gaat zijn lezing over de eerste wereldoorlog.
Meer details in het volgende Voeksnieuws.
Wij wensen u verder een heel prettige zomer.
Den Haag
Website
Secretariaat www.voeks-regio-denhaag.nl
A.W.J. de Groen, Gen.Eisenhowerplein 186, 2284 XW,
Rijswijk-ZH, tel. 070-3943918, [email protected]
Bankrekening NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag
Welzijnswerk L. Tan, tel. 070-2164916, 06-12285125,
[email protected]
ZKA-consulent F.M. van der Veen, tel. 070-3687168,
[email protected]
Activiteiten Vacant
Computer cursussen
Met ingang van eind april heeft Ruud van der Ark de organisatie van deze activiteiten van Nico van Soldt overgenomen.
Nico, wordt namens alle docenten, bedankt voor zijn jarenlange inzet. Mede dank zij hem zijn er heel wat Voeksers ‘Bit-wijs’
geworden.
In oktober en november gaan wij twee cursussen geven met elk
acht cursisten. Het leslokaal van het tennispaviljoen op Te Werve
heeft de beschikking over acht laptoppen. Iedere cursist werkt
aan een eigen laptop. Een cursus bestaat uit acht lessen van
anderhalf uur en kost € 25. De nadruk zal in het begin liggen
op het gebruik van het nieuwe Windows 8.1. Natuurlijk gaat
men ook in op het gebruik van e-mail, surfen op het internet, en
afhankelijk van de wensen van de cursisten gebruik van gratis
Microsoft programma’s als Photogalery en Moviemaker. Deze
programma’s draaien ook onder Windows 7. Mogelijke andere
onderwerpen zijn: het beheer van mappen en bestanden, gebruiken van USB-sticks, foto’s van een camera overzetten op de
computer, internetbankieren, beveiliging enz. Er is altijd overleg
tussen cursisten en docenten over welke onderwerpen er behandeld gaan worden. Dus niet aarzelen, maar inschrijven! Maak
hierbij gebruik van het inschrijfformulier op de regiowebsite of
bel Ruud van Ark, tel. 070-3874410. Meer informatie nodig,
bel of mail [email protected], of maak gebruik van de
contactlink op de regiowebsite.
Tijdens de fietstocht langs de Vliet naar Delft en een wandeling
door Delft onder leiding van een gids van het Gilde werd een
hommage gebracht aan Nico van Soldt. Na achttien jaar nam
hij afscheid als activiteiten coördinator. Helaas was de opkomst
niet groot te noemen, maar het weer was ons welgezind en het
was een schitterende wandeling door Delft. Bij het afscheid nemen werd Nico nogmaals verwend. Goede wijn behoeft geen
krans, geniet ervan. Namens ons allen nogmaals dank voor
jouw jaren lange inzet als co-coördinator activiteiten Den Haag.
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
17
REGIONIEUWS
Haarlem/Alkmaar
Website
Secretariaat www.voekshaarlemalkmaar.nl
W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ Aerdenhout, tel. 023-5245855, [email protected]
Bankrekening NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks Haarlem
Alkmaar te Heemstede
Welzijnswerk Mevr. A.J.C. Spindlegger, tel. 072-5710927,
[email protected]
ZKA-consulent M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected]
Activiteiten P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]
tainer- en ertsoverslagbedrijven. Hier zien we schepen die groter zijn dan menig flatgebouw. Na de rondvaart hebben we
een goed beeld van één van de grootste zeehavens ter wereld.
De kosten voor deze dagtocht bedragen € 46,00 voor leden
en € 57,00 voor introducés. Opgeven voor deze dagtocht door
overmaken van het bedrag naar de penningmeester (zie colofon). Graag ook even een berichtje aan de secretaris en/of
acti­viteiten commissaris. De sluitingsdatum is 15 september. Het
bestuur hoopt op een grote opkomst.
Leiden
Terugblik Schiedam
De eerste bustocht dit jaar bracht 31 deelnemers naar Schiedam. Het bezoek aan de museummolen 'De Nieuwe Palmboom' was vooral indrukwekkend door de hoogte van de
molen (meer dan 40 meter) en het daar bijbehorende aantal trappen. Slechts enkele deelnemers haalde de uiterste nok
met schitterend uitzicht. Na de lunch werd een tocht gemaakt
op een fluisterboot door de havens van Schiedam. Tenslotte
werd, onder leiding van een gids, een rondgang gemaakt
door het Jenevermuseum. Een bezoek aan het Jenevermuseum
is natuur­lijk niet compleet wanneer er niet geproefd wordt. Een
geslaag­de dag, niet in de laatste plaats door het mooie weer
en de vaartocht in een open boot.
Jenevermuseum
Dagtocht Maeslantkering
Woensdag 24 september willen we een dagtocht maken
naar de Maeslantkering bij Hoek van Holland. We vertrekken,
met de bus, om 08.00 uur vanaf de P&R achter het station te
Schagen, om circa 08.30 uur vanaf winkelcentrum 'de Hoef’
in Alkmaar en tenslotte circa 09.00 uur vanaf het NS station te
Bloemendaal. Na een korte stop gaan we naar het Keringhuis
in Hoek van Holland. Het Keringhuis, Publiekscentrum Water,
is hét informatiecentrum over hoogwaterbescherming in ZuidHolland en over de indrukwekkende Maeslantkering. Daar
krijgen we een rondleiding en gebruiken we de lunch. Het
Keringhuis is geschikt voor personen die gebruik maken van
een rollator en het beschikt ook over een ringleiding. Vanaf het
Keringhuis maken we een rondvaart door het nieuwste havengebied van Rotterdam. Via de Nieuwe Waterweg varen we
langs Hoek van Holland naar het imposante Europoortgebied.
We zien een grote verscheidenheid aan industrieën, zoals con18
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
Website
Secretariaat www.voeks-leiden.nl
L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162XX Lisse,
tel. 0252-418296, [email protected]
Bankrekening NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp
Welzijnswerk Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139, [email protected]
ZKA-consulent P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected]
Activiteiten R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]
Dinerclub
Op woensdag 30 juli gaan we voor het eerst naar restaurant
Sevens, Boekhorsterweg 18, 2374 BN Oud Ade. We hebben
er ‘proef’ gegeten en dat was een aangename verassing. Rond
18.00 uur ontvangst met een glas Prosecco, aansluitend een
menu van drie gerechten (hoofdgerecht vis of vlees), begeleid
door twee glazen wijn p.p., tafelwater en afsluitend een kopje
koffie. De kosten zijn € 36 voor leden en € 45 voor introducés.
Jan Janssen is gastheer, tel. 071-5214010. Aanmelden door
betaling aan de penningmeester (zie colofon). S.v.p. duidelijk
vermelden ‘Diner juli’.
Op woensdag 27 augustus gaan we weer naar de ‘Hooi­
berg’ van Brasserie park, van Diepeningenlaan 2, 2352KA Leiderdorp. We worden vanaf 18.00 uur verwacht en omstreeks
18.30 uur gaan we aan tafel. Het menu is een verrassing van
voorgerecht, hoofdgerecht (vis, vlees of vegetarisch) en ter afsluiting koffie/thee compleet (inclusief drie consumpties). Extra
consumpties zijn voor eigen rekening. De kosten zijn € 34 voor
leden en € 42 voor introducés. Jan Janssen is gastheer, tel. 0715214010. Aanmelden door betaling aan de penningmeester
(zie colofon). S.v.p. duidelijk vermelden ‘Diner augustus’.
Activiteiten
Allereerst een vriendelijk verzoek om bij opgave voor deelneming aan nieuwe evenementen dit niet alleen te doen d.m.v.
betaling van het verschuldigde bedrag, maar dit ook te doen
bij Robert Le Grand via telefoon of email (zie colofon). Op die
manier kunnen we sneller en beter inspelen op de te maken
afspraken met organisatoren van zulke evenementen.
Katwijks museum. Ook voor dit uitje waren er maar weinig
aanmeldingen, maar deze keer zijn we toch gegaan. Een meer
uitgebreid verslag volgt mogelijk in VN09.
Stadsrondvaart Leiden. Al opgegeven voor deze rondvaart
op vrijdag 25 juli a.s.? (zie VN06). Dit kan nog tot 13 juli a.s.,
maar dan graag ook opgeven aan Robert Le Grand via tele­foon
of email. Helaas kon de rederij nog geen definitieve tijd afspreken, maar we blijven mikken op 12.00 of 13.30 uur; deelnemers zullen individueel worden ingelicht.
REGIONIEUWS
Sterrenwacht Leiden. Zo in september worden de dagen
al weer korter maar ook nog kans op (redelijk) mooi weer, zodat we ’s avonds de sterrenhemel kunnen aanschouwen in de
voormalige sterrenwacht van Leiden. Deze excursie staat op het
programma op 19 september, 20.00 uur. De kosten van de
rondleiding zijn een vast bedrag van € 75,- voor een groep
van max. 15 personen. Dus het aantal deelnemers bepaalt het
bedrag dat we individueel gaan betalen. U kunt zich vast opgeven bij Robert Le Grand via telefoon of e-mail (zie colofon) en
dan wordt u tijdig geïnformeerd over de kosten en de precieze
aanvangstijd.
Toneelvoorstelling Anne Frank. Zoals vermeld tijdens de
regionale ledenvergadering willen we de leden tegen het einde
van november in de gelegenheid stellen om deze voorstelling bij
te wonen in Theater Amsterdam, dat speciaal hiervoor werd gebouwd. Om dit zo goed mogelijk te kunnen organiseren, eventueel inclusief vervoer, is het voor ons van belang om zo vroeg
mogelijk te weten, of en hoeveel belangstelling er onder onze
leden is. Graag vast opgeven bij Robert Le Grand (zie colofon)
die ook nadere informatie kan geven.
Het Noorden
Website
Secretariaat
www.voekshetnoorden.nl
Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5,
7761CG Schoonebeek, tel. 0524-532162,
[email protected]
Bankrekening NL36 RABO 0131 7956 35
t.n.v. Voeks regio Het Noorden te Borger
Welzijnswerk Mw. M.J. van Os, [email protected]
ZKA-consulent Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected]
Activiteiten Wim Huizing, tel. 0592-310932,
[email protected]
Terugblik boottocht Groningen
Vanuit Hoogezand vertrokken afgelopen 24 april 113 deelnemers met de "Jan Plezier" door het Winschoterdiep naar de
stad Groningen. Onderweg eerst koffie met gebak en rond de
middag werd een lunch geserveerd. Nadat in het centrum van
Groningen werd aangelegd kon men een uur lang door de stad
wandelen. Via de waterwegen van de stad Groningen kon men
de stad vanaf het water bewonderen. Door het Eemskanaal
ging het weer richting Hoogezand met onderweg een Chinees
buffet. Het weer werkte de hele dag geweldig mee.
Middagtocht Landesgartenschau
In het Duitse stadje Papenburg is gedurende een aantal maanden een Landesgartenschau te bewonderen die wordt gehouden
in het stadspark. Het motto van de Landesgartenschau ‘bont
en blij’ is voor iedereen snel herkenbaar: kleurrijk en vrolijk,
bont en bloeiend. Een bezoek aan de Landesgartenschau wordt
een belevenis voor tuinliefhebbers. Op donderdagmiddag
4 september organiseert uw regiobestuur een middagtocht
naar deze tentoonstelling. We sluiten de dag op de terugweg af
met een diner. Alleen bij Wim Huizing (zie colofon) kunt u zich
vóór 15 augustus a.s. opgeven voor deze tocht. Na bevestiging
deelname kunt u uw eigen bijdrage, die voor deze middagtocht
€ 35,00 per persoon (incl. toegang en diner) bedraagt, overmaken naar onze penningmeester (zie colofon) o.v.v. “Middagtocht
Papenburg”. Bij annulering binnen veertien dagen vóór vertrek
is restitutie van kosten ter beoordeling van het bestuur. Mocht
u een dieet hebben, meldt u dit dan even. Wij vertrekken om
12.00 uur vanaf de parkeerplaats bij Rapide Tours, Stationsstraat 25, Tynaarlo, tel.0592-545680.
Rijnmond
Website
Secretariaat www.voeksrijnmond.nl
W.A. Meijnen, Terborchdreef 10, 3262 NB
Oud- Beijerland, tel. 0186-615905,
[email protected]
Bankrekening NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks Rotterdam
Vlaardingen
Welzijnswerk Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010,
[email protected]
ZKA-consulent Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760,
[email protected]
Activiteiten Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993,
[email protected] P. Groen, tel. 06-46717731 [email protected]
Oproep aan de leden
De animo om aan de door uw regiobestuur georganiseerde evenementen deel te nemen is een beetje tanende. Jammer, want
het kost de activiteitencommissarissen Piet Groen en Gerda Burger veel tijd en energie om de evenementen te plannen en te
organiseren. Graag zouden wij van onze leden vernemen wat
de redenen zouden kunnen zijn waarom we niet of nauwelijks
voldoende aanmeldingen binnen krijgen voor b.v. een uitstapje
naar de Glasblazerij in Leerdam met aansluitend een rondvaart
over de Linge. Ons budget laat helaas niet toe om via een mailing onze leden hierover te enquêteren. Wij zouden het op prijs
stellen wanneer u ons uw mening en ideeën laat weten via ons
e-mailadres [email protected].
BBQ op 26 juni. Vanwege het geringe aantal aanmeldingen
heeft het bestuur besloten om dit evenement geen doorgang te
laten vinden.
Dagtocht MAS museum Antwerpen 18 september. Helaas kan ook deze bustocht vanwege geringe belangstelling niet
doorgaan.
Dagtocht Beeld en Geluid
Deze tocht op 30 oktober naar Hilversum gaat wel door. U kunt
zich hiervoor nog opgeven t/m uiterlijk 30 september bij Piet
Groen of Gerda Burger. Zie voor info de mei editie van het
Voeksnieuws, onze website of de Nieuwsflits. De kosten bedraVoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
19
REGIONIEUWS
gen € 47,50 voor leden en € 57,50 voor introducees. U kunt dit
bedrag overmaken op de rekening van de penningmeester, zie
colofon, onder vermelding van “Beeld en Geluid”.
Wandeling
Een eerstvolgend evenement, een wandeling, staat gepland op
4 september. Gedacht wordt aan een wandeling in de natuur
van Oostvoorne. De definitieve locatie zal zo spoedig mogelijk
via onze website worden gepubliceerd. Ook aan deze wandeling zijn geen kosten verbonden.
Het Sticht
Website
Secretariaat www.voekshetsticht.nl
W.G. Reman, Flits 14, 1231 SN Loosdrecht,
tel. 035-5823161, [email protected]
Bankrekening NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio
Het Sticht te Huizen
Welzijnswerk J. van Berkel, tel. 06-53841190,
[email protected]
ZKA-consulent J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected]
Activiteiten E.J. Pater, tel. 06-22451195, [email protected]
Terugblik bezoek aan Amersfoort
Op dinsdag 13 mei werd een bezoek gebracht aan Amersfoort.
Na aankomst en koffie nam de groep van 22 personen plaats
in één van de boten die hen door de grachten van Amersfoort
bracht, waarbij op de belangrijkste punten door een gids uitgebreid werd stilgestaan bij de geschiedenis van Amersfoort.
Na de lunch werd te voet een rondgang gemaakt. Dat geeft
qua beeld een ander perspectief, dat op de eerder opgedane
indrukken een goede aanvulling gaf. Daar de zon intussen vol
was gaan schijnen werd het bezoek door velen afgerond met
een drankje op een terrasje.
Wandelen
Werd in een eerdere editie van VN positief bericht over de eer­
ste aanzet van de poging tot het komen van een wandelgroep,
dan moet nu gemeld worden dat die trend zich niet heeft voortgezet. Op 22 mei, toch een met zorg gekozen datum van de
eerder aanwezige mensen, bleef de opkomst nu beperkt tot de
initiatiefnemer Ewout van der Kuip en de scribent van dit stukje.
Aan het weer kan het niet hebben gelegen, want het was een
prachtige zonnige dag. Ondanks deze tegenvaller willen we
toch nog een poging wagen. Ewout heeft daarvoor weer een
wandeling op het oog, een wandeling op donderdag 24 juli
vanaf het NS station in Rhenen. Aanvang 10.00 uur. We lopen
langs de zuidelijke Rijnoever naar het oosten. Ter hoogte van de
pont naar De Blauwe Kamer houden we een koffiestop. Daarna
lopen we via de Grebbeberg terug naar het NS station Rhenen.
Verwachtte terugkomst omstreeks 13.00 uur.
Consumpties en veergeld zijn voor eigen rekening. Verder zijn
er geen kosten aan deelname verbonden.
Wilt u meer informatie, bel dan met Ewout van der Kuip (0630260879 of 0183-562590).
Resterende activiteiten
Wat de activiteiten betreft houden we zomerpauze tot dinsdag 9 september, dan wordt een bezoek gebracht aan Slot
Zuylen. Op 14 oktober volgt een bezoek aan het Paleis op de
Dam. In volgende edities van VN zal het programma voor deze
excursies worden vermeld. Intussen kan men natuurlijk zelf voorwerk doen door een bezoek te brengen aan de websites www.
slotzuylen.nl en www.paleisamsterdam.nl.
20
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
REGIONIEUWS
Twente
Website
Secretariaat www.voekstwente.nl
Mw. U.J.J. Kriekjes, Kobstederweg 3, Winterswijk
Henxel, tel. 0543-531248, [email protected]
Bankrekening NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio Twente
te Hengelo
Welzijnswerk Mw.B.Feunekes-Spruijt, tel. 053-4614598,
[email protected]
ZKA-consulent J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected]
Activiteiten H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]
Wandelen
De wandeling van woensdag 2 juli o.l.v. Theo en Anneke
Bartels, begint om 10.30 uur (openingstijd) bij de “Postelhoek”,
Laagsestraat 56, 7637 PC in Oud-Ootmarsum, tel. 0541293105. Deze wandeling hebben we twee jaar geleden in juni
gemaakt. Toen was het vreselijk slecht weer, hopelijk is het nu
beter! Tijdens de wandeling van ongeveer een uur zijn stevige
schoenen aan te raden, i.v.m. bospaden en boomwortels. Restaurant de “Postelhoek” staat goed bewegwijzerd: Bij de enige
rotonde op de N349 in Ootmarsum rijdt u richting Lage (Dld).
De “Postelhoek” bevindt zich na ca. 1 km op de eerste viersprong aan uw rechterhand.
Proeverij distilleerderij Kalkwijck
Op woensdag 16 juli willen we een bezoek brengen en aan
proeverij deelnemen bij Kalkwijck Distillers, Tonnendijk 176,
7681BT Vroomshoop, tel. 06-51414415. www.kalkwijckdistillers.nl Het minimum aantal deelnemers moet tien personen zijn
en het bezoek duurt van 14.00 – 17.00 uur. Na het welkom
met koffie/thee en lekkers volgt een rondleiding door de distilleerderij. Daarna is er een proeverij van drie producten en een
kaasplankje met Twentse kazen, droge worst en mosterd. U kunt
zich melden tot 3 juli bij Hans Freiboth, zie colofon. De kosten zijn voor Voeksleden € 10,50 p.p. en voor niet-Voeksleden
€ 13,00 p.p. Dit bedrag kunt u overmaken op de rekening van
de penningmeester o.v.v. Distilleerderij.
Vanuit Twente neemt u de N34 richting ‘Witte Paal’/Hardenberg.
Bij kruising Mariënberg rechtsaf en de eerste weg links. Deze
kronkelende weg heet eerst Stuwdijk en over de Vecht Rheezerweg. Na 6 km ligt links op een driesprong het restaurant.
Vanaf Hardenberg, bij de verkeerslichten op de Twenteweg/
Euro­paweg, richting Rheeze/Diffelen. Via de kronkelende Rheezerweg, Hardenberg weer uit rijden. Bij de eerste verkeersdrempel ligt het restaurant aan de rechterzijde. Verdere inlichtingen
over de wandelingen bij Ursel Kriekjes, zie colofon.
Bezoek Greftenhoeve
Op woensdag 20 augustus komen wij om 14.00 uur
bij elkaar bij de Greftenhoeve, Greftenweg 16, Vriezenveen-­­
De Pollen. tel. 0546-564876. Er is niets speciaal georganiseerd. Op het boerenerf, onder de oude eikenbomen of in de
hooischuur kunt u een kopje koffie met blauwe-bessen vlaai
gebruiken. In de boerenwinkel kunt u eigen gemaakte blauwe
bessen producten kopen maar ook een aantal bijzondere streekproducten uit Twente. Er is van alles te drinken. Men kan blauwe
en rode bessen en bramen plukken. Dit allemaal kunt u lezen op
www.greftenhoeve.nl/content/home/
Het Zuiden
Website Secretariaat www.voeksregiozuid.nl
Agnes Hengst-van der Meer,
Gravin v Sulzbachstraat 10, 4854 EV Bavel,
tel 076-5612138, [email protected]
Bankrekening NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio
Het Zuiden te Oosterhout (NB)
Welzijnswerk A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur,
tel. 076- 5018065 of 06-24396021,
[email protected]
ZKA-consulenten Brabant & Limburg: J. van Beusekom,
tel. 076-5218259, [email protected],
Zeeland & Limburg: L. van Zon, tel. 0113-270144,
[email protected]
Activiteiten (Vacant)
Bijeenkomsten
Goes: Iedere tweede dinsdag van de maand sociëteit in Hotel
Terminus Stationsplein 1 in Goes vanaf 10.00 uur.
Zevenbergen: iedere eerste woensdag van de maand
sociëteit van 10.00 tot 12.00 uur.
Wandelen
Op woensdag 6 augustus wandelen we met Ali en Roel
Schokker in de buurt van Hardenberg. Omdat enkele mensen
uit deze welzijnsregio graag wat dichter bij huis willen blijven,
nodigen we ze uit om naar de mooie omgeving van de Rheezer­
belten te komen. De wandeling is niet zo erg lang, maar wel
in een prachtig, iets heuvelachtig gebied. In restaurant, ‘De
Rheezer­belten’, Grote Beltenweg 1, 7771 SX Hardenberg, tel.
0532-270012, worden we om 10.00 uur verwacht, het gaat
dan speciaal voor ons open.
Terugblik lezing Kees IJzerman
Het was imposant om te zien en te horen aan het beeldverslag
van Kees IJzerman hoe het project Pearl GTL van Shell in Qatar
midden in een kale zandvlakte tot stand is gekomen. Kees was
een van de eerste betrokkenen bij deze operatie in het kleine
emiraat Qatar, waar de gehele infrastructuur nog moest worden aangelegd en er een goed onderkomen vereist was voor
de vele tienduizenden werknemers bij de start. De bijeenkomst
werd afgesloten met een gezellige lunch, waar iedereen nog
wat na kon praten.
Welzijnswerk
Albert Don blijft op zoek naar een welzijnswerker voor de regio
Noord Limburg. Heeft u belangstelling, het telefoonnummer van
Albert is 06-24396021.
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
21
PENSIEF
Eerlijkheid
Het zal je maar gebeuren, je gaat op
vakantie en als je thuis komt is je appartement afgebrand. Het is mijn zoon overkomen. Een week nadat hij en zijn
vrouw vertrokken waren, is hun housesitter in slaap gevallen nadat hij een pan
olie op het vuur gezet had. Het vermoeden bestaat dat de jongeman een behoorlijke dosis alcohol genuttigd had,
want hij heeft niet zelf aan de bel getrokken, de onderburen hebben de brandweer gealarmeerd, de house-sitter heeft
rook ingeademd en is in het ziekenhuis
terecht gekomen.
Ik zal het niet hebben over de trieste
aanblik van het kale huis, noch over het
aantal weken dat mijn zoon en zijn
vrouw op klapstoeltjes en een matras op
de grond geleefd hebben, tenslotte weet
iedereen dat de levertijd van meubelen
aanzienlijk is. Nee, de reden dat ik dit
schrijf is om duidelijk te maken hoe belangrijk het is om je inboedelverzekering
up to date te hebben. En hoe cruciaal
eerlijkheid uiteindelijk kan zijn. Ik weet
dat diverse mensen tegen mijn zoon gezegd hebben dat hij te bescheiden geclaimd heeft, dat hij er veel meer ‘uit zou
kunnen halen’. Hij heeft steeds voet bij
stuk gehouden. ‘Ik hoef er niet op te ver-
BRIDGE
De Eerste Wereldoorlog
Het is 100 jaar geleden dat deze oorlog
begon met de moord op de OostenrijkHongaarse troonopvolger Franz Ferdinand en zijn echtgenote Sofie in Sarajevo.
Op de TV krijgen we in deze tijd dikwijls
programma’s aangeboden die over deze
tijdperiode gaan. Het heeft me altijd geïntrigeerd wat er nu precies gebeurd is, zeker nadat we een bezoek gebracht hadden aan de strijdtonelen in de buurt van
Verdun. Nederland was niet direct betrokken bij de vijandelijkheden maar kreeg
wel vele Belgische vluchtelingen op bezoek om te helpen. Onlangs vonden we
bij Paagman een boekje getiteld: ‘Een
korte geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog’ door Roel Tanja. In ruim honderd
korte hoofdstukken worden alle gebeurtenissen behandeld om de lezer een goed
overzicht te geven hoe deze oorlog verliep. Daarbij komen personen langs als
keizer Wilhelm II, koningin Wilhelmina,
Anthonie Fokker, Petain, Clemenceau,
Lloyd George, Woodrow Wilson en vele,
vele anderen.
Dit spel kwam onlangs voor op de club en
leidde tot discussies over wat en hoe er
geboden moest worden.
Als de ruiten ‘normaal’ verdeeld zijn, dus
3-2 (meest waarschijnlijk) levert die kleur
al 7 slagen op. Met klaveren aas komt de
leider nog maar 1 slag tekort. Hartens levert die als de aas eruit is of niet direct
22
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
genomen wordt. NZ komen in ieder geval
in afgooi problemen. Het beste is dus om
alle ruiten direct te incasseren. Goed opletten wat de tegenstanders bijgooien! In
de praktijk werd het enige paar dat 3SA
bood beloond met de hoogste score. De
andere paren boden allen dealscores in
ruiten. Ik heb het al eens eerder gezegd
dat als je een mooie dichte lage kleur hebt
je altijd moet bedenken of SA niet beter is
dan de manche in de lagere kleur, want
dat levert meestal minder punten op tenzij
er slem kan worden geboden. In dit spel
kan slem natuurlijk niet omdat er 2 azen
buitenboord zijn.
Henk Mentink
[email protected]
dienen, ik wil alleen quitte draaien, de
brand is niet mijn schuld, het mag me
toch geen geld kosten?’ Een verzekeringsinspecteur is kennelijk goed in staat
om in te schatten wanneer iemand niet
probeert het onderste uit de kan te halen, want de standvastigheid van mijn
zoon heeft vruchten afgeworpen, zijn
hele claim is toegekend.
Pas als zoiets in je directe omgeving gebeurt, sta je stil bij de gevolgen. En loop je
tegen de nasleep aan die oneindig lang
lijkt te duren. De schuldige jongeman heeft
nooit meer iets van zich laten horen.
MvB
PERSONALIA
De volgende leden heten wij welkom:
A. Deurhof, Blokker; ex SRTCA
A.H.W. Foederer, Capelle aan den
IJssel; ex SPN
A.H. Grevelink, Asten; ex Shell
Tankers
Mw. M.H. van Haaps-Simon van
Leeuwen, Den Haag
C.F.A.M. Habets, Roosendaal;
ex SNC Moerdijk
A. Hoekstra, Vierpolders; ex SNR
E.K.R. Jahnke, Amersfoort; ex SNR
Mw. H. Kempees-de Minjer,
Ridderkerk
M.C.H. Koevoet, Zevenbergen;
ex SNC Moerdijk
Mw. M. van Leeuwen-de Niet,
Ridderkerk
J.F. Maassen, Wassenaar; ex SIPM
Mw. G. Mantel-de Jong, Almere
M.S. Mennes, Den Haag; ex SGSI
P.J. Mul, Thailand; ex Gabon
Mw. Z. Posthuma-Buist, Veendam
H.G.A. Reimers, Dordrecht; ex SI
C.J. Wijngaarden, Alkmaar; ex NAM
Mw. H. Zwarts-Oostwouder,
Spijkenisse
Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden:
E. Abels, ex Maleisië, 16/05, 67 jr;
Exloo
J. Akkerman, ex SNR, 1/05, 92 jr;
Schiedam
L.G. Barends, ex SNR, 4/05, 79 jr;
Hekelingen
J.C. Boudesteijn, ex SNR, 29/04,
85 jr; Maassluis
Mw. M.K. van Brummelen-van
Stein, (Japan), 30/04, 98 jr; Zeist
Mw. W. Brunnmaijer-Schilt,
ex KSLA, 11/05, 88 jr; Ouderkerk aan
de Amstel
Mw. W. Duque-Raaff, (SIPM), 3/05,
87 jr; Huis ter Heide
G.E. Hakkers, ex SIPM, 14/05, 94 jr;
Voorburg
W.G. den Held, ex SIPM, 9/05, 92 jr;
Den Haag
G.J. van Hengel, ex SIPM, 9/05,
87 jr; Alphen
N.C.S. van der Klugt, ex SIPM,
7/05, 81 jr; Leidschendam
Mw. K.P. de Korte-Schönfelder,
ex SIPM, 30/04, 99 jr; Den Haag
F. Lijmberg, ex KSLA, 6/05, 87 jr;
Amsterdam
A.H. van der Linden, ex SNV, 5/05,
91 jr; Rotterdam
J.P. Meuldijk, ex SNR, 1/05, 88 jr;
Spijkenisse
W.J.H. Noë, ex KSLA, 9/05, 87 jr;
Amstelveen
W. Onrust, ex KSLA, 2/05, 96 jr;
Duivendrecht
A. Oortman, ex NAM, 3/05, 88 jr;
Schoonebeek
W. Pronk, ex SNR, 18/05, 79 jr;
Spijkenisse
A. Richter, ex Billiton, 12/5, 72 jr;
Den Haag
G.W. Schepers, ex NAM, 26/05,
89 jr; Rijswijk
Mw. M.L. Sebek, (Billiton), 18/05,
89 jr; Den Haag
H. Selser, ex Shell Tankers, 30/04,
81 jr; Berkel en Rodenrijs
Mw. J.C. Storm-de Poter, (Shell
Tankers), 5/05, 97 jr; Vlissingen
Mw. E.G. Timmer-Neervoort,
(Curaçao), 14/05, 91 jr; Rotterdam
P.E. van der Veld, ex Shell Tankers,
23/05, 79 jr; Terschelling
Mw. J. van der Voordt-Salomons,
ex SNR, 8/05, 73 jr; Vlaardingen
B. van de Wall, ex SNR, 19/05,
94 jr; Vlissingen
E.H. Wegkamp, ex NAM, 18/05,
62 jr; Assen
F.A.A.K. van West, ex SNV, 19/04,
81 jr; Delft
Familieberichten:
Mw. J.H. Bogaards-Kalkman,
13/05, 68 jr; echtgenote van J.L.
Bogaards (SNC), Spijkenisse
Mw. J. Sla-Melief, 16/05, 88 jr;
echtgenote van C. Sla (SNR), Schiedam
Mw. W. Wieten-van Egmond,
10/05, 85 jr; echtgenote van H. Wieten
(SIRM), Voorschoten
Mw. H. Zwier-de Mooij, 3/05,
86 jr; echtgenote van C.F. Zwier (SIPM),
Nederweert
✁
Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks!
Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voekswelzijnswerk? Dan zegt u:
JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS!
Ondergetekende, de heer/mevrouw
Adres
Postcode
Geb.datum
Laatste maatschappij
Telefoon
E-mail
Ingangsdatum Shellpensioen
Woonplaats
Betaalnr
Naam echtgeno(o)t(e) /partner
.Geb.datum partner
meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie (€ 20,–) in januari met het pensioen wordt verrekend.
NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in
betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden.
Datum
Handtekening
In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag
N.B. U kunt zich ook aanmelden via onze website www.voeks.nl
VoeksNieuws | nr. 7/8 - juli 2014
23
KRUISWOORD KW-10
-10
De oplossing in de Voeksbalk KW-09 was LICHTBRON
Beste puzzelaars,
Het vorige kruiswoord was best moeilijk heb ik begrepen uit
sommige reacties maar ondanks dat kwamen er toch nog
een paar honderd goede oplossingen binnen. Ook
onderstaande puzzel is pittig, maar dat moet toch geen
probleem zijn? Een woordenboek is soms nodig maar zo
leren we weer wat nieuwe woorden erbij. Na het oplossen
van dit kruiswoord en de herschikking van de gevonden
letters in de werkbalk dient u alleen het gevonden woord
(onder vermelding van KW-10) uit de Voeksbalk in te
zenden. Wilt u eraan denken om uw volledige adres te
vermelden?
Het adres om deze oplossing naartoe te zenden is:
P.J. Visser - Sparrendal 552 - 3142 LR MAASSLUIS of per
E-mail: [email protected]
Luuk toverde de volgende winnaars uit de hoge hoed:
1 Mvr. N. van Schieveen-Bik - ALMERE
2 P.E. Kuipers - SPIJKENISSE
3 G. van Tuijl - SOUSTONS (Frankrijk)
Zij hebben hun cadeaubon inmiddels ontvangen.
Van harte gefeliciteerd en tot de volgende opgave.
Onder de goede inzenders mag ik weer drie cadeaubonnen
van € 12,50 verloten onder hen die Voekslid zijn .
1
2
3
4
5
6
7
8
9
13
10
11
Peter
12
14
15
16
17
18
20
22
23
28
24
21
25
29
19
26
27
30
31
VOEKS NIEUWS
32
33
36
37
38
39
47
40
41
48
49
34
42
43
44
35
45
50
46
51
52
53
54
55
58
60
56
57
59
61
62
63
64
65
Horizontaal: 1 Nazien; 7 Plaats in Zuid-Holland; 13 Soort sportgebeurtenis; 14 Gezondheidsleer; 16 Lanceerplaats; 18
Plaksel; 19 Zandheuvel; 20 Galerij; 22 Mestvocht; 24 Gekheid; 25 Verboden Ierse leger; 26 Hevige neerslag; 28 Esdoorn; 30
Roeiwedstrijd; 31 Europese Rekeneenheid; 32 Scout; 33 Tijdelijke tandheelkundige behandeling; 36 Ik (Lat.); 39 Sinds lang;
43 Meisje; 47 Beoordelaar; 48 Grootvader; 50 Rijstbrandewijn; 51 Noorse god; 52 Moeraskoorts; 53 Italiaans keukenkruid; 55
Gezwets; 58 Buiten de lijn; 60 Hebreeuwse bijbel; 61 Streek met lage luchtdruk; 63 Deel van de sterrenkunde; 65 Schrik
aanjagen.
Verticaal: 1 Zeggenschap; 2 Lichtknop; 3 Stipt; 4 In bezit nemen; 5 Stang; 6 Heumerig; 7 Bouillon; 8 Verzoek opzeggen
arbeidsovereenkomst; 9 Speeltoestel; 10 Predicatie in het open veld; 11 Beroep; 12 Haastig schrijven; 17 Familielid; 21
Tropische vogel; 23 Technische Hogeschool (afk.); 24 Ondernemingsraad; 27 Daar; 29 Elfenkoning; 32 Zeilschip; 34 Leugen;
35 Nieuwe vondst; 36 Dieptemeter; 37 Persoonlijk voornaamwoord; 38 Voetbalclub uit Almelo; 40 Onbesuisd mens; 41
Bronwater; 42 Groep ziekenhuisspecialisten; 44 Persoonlijk voornaamwoord; 45 Bevel; 46 Analyseren; 54 Muze van het
minnedicht; 56 Onheilsgodin; 59 Stad uit de oudheid; 62 Stichting Milieueducatie (afk.).
Werkbalk
49 15 36 64 57 60 28
Breng de gevonden letters uit het
kruiswoord over naar deze balk
Voeksbalk KW-10
Zet de resterende letters in de
goede volgorde en u vindt de
naam van een bedrijfsafdeling
49
57
8
13
Twee letters krijgt u weer cadeau en
staan reeds in Voeksbalk KW-10
op de juiste plaats.
Het gevonden woord uit
de Voeksbalk kunt u inzenden t/m
22 augustus 2014

Klik hier voor de laatste uitgave

Relaxen in Toscane Marron en Papillon 100 Jaar IJ-research

Downloaden

Batkid saves SF! Algemene Ledenvergadering De

Downloaden

Klik hier voor de laatste uitgave

download productinformatieblad

Lees het meest recente nummer

Meer info

Nigeria Gepensioneerden in Pensioenfondsbestuur Sinkholes en

Impressie - Topsectoren.nl

Wandeling aan zee in Cadzand op 26 oktober

Shell Helix Ultra Professional AR-L 5W-30

BETERE PRESTATIES

Klik hier voor de laatste uitgave