VOEKS NIEUWS
NR.9
SEPTEMBER 2014
MAANDBLAD VAN DE VERENIGING VAN OUD-EMPLOYÉS DER “KONINKLIJKE/SHELL”
GOLFERS EN WANDELAARS
THÜRINGEN EN GALAPAGOS
PENSIOENBELANGEN!
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
1
COLOFON
VOEKSNIEUWS
Officieel orgaan van de Vereniging van
Oud-Employés der ‘Koninklijke/Shell’
64e jaargang, nr.09, september 2014
Kopij inleveren
De kopij voor het volgende nummer
10-2014 dient uiterlijk vrijdag 29 augustus
2014 door de redactie te zijn ontvangen.
De kopij voor het daarop volgende nummer
11-12-2014 moet uiterlijk vrijdag 3 oktober
2014 binnen zijn.
Inzendingen uitsluitend per e-mail aan:
[email protected]
Redactie
Anton Barendregt
Marieke van Bork
Oscar Franse
Eef Hummel
Leen Rijkers Meinen
Chris Whincup
Website
www.voeks.nl
Webmaster: [email protected]
Aan dit nummer werkten verder
mee:
Ank Herstel, Jim Keulemans, Henk Mentink,
Tom Reijers, Peter Visser, Pim Visser
Design
Shell – Production Centre of Excellence, Den
Haag
Druk
Roto Smeets Grafiservices, Utrecht
Oplage 21.450
© 2014 Voeks
De redactie behoudt zich het recht voor,
aangeboden kopij in te korten of aan te
passen. Voor het geheel of gedeeltelijk
overnemen of bewerken van artikelen uit dit
blad is toestemming van de redactie vereist.
BUREAU VOEKS
Postbus 162
2501 AN Den Haag
Tel. 070 – 377 2371
Fax: 070 – 392 4835
E-mail: [email protected]
Voor informatie bereikbaar op maandag
t/m donderdag tussen 9 en 12 uur
Bankrekening NL14 INGB 0000 0405 08
t.n.v. Voeks te Den Haag
SHELL PENSIOENFONDS
Tel. 070 – 319 9388
Website: www.shell.nl/pensioenfonds
Foto voorpagina:
Golfer in actie tijdens het Voeks golftoernooi
op 18 juli
VOEKS NIEUWS
2
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
Corrosiediner 2014
Corrosie-materiaalspecialisten van de Koninklijke/Shell Groep worden hierbij geattendeerd op het traditionele Corrosiediner, dat zal plaatsvinden op
woensdag 29 oktober a.s. in het Van der Valk Hotel Den Haag-Nootdorp te
Nootdorp.
Voor bijzonderheden gelieve u contact op te nemen met Cas Robbe,
Frankenslag 180 , 2582 HZ Den Haag, tel. 070-3545138, robbegielbert@
gmail.com.
AFSCHEID HENK DIJXHOORN
HAN KOOY
Vele generaties Shell hockeyers hebben gediend onder ‘Bondscoach’
Henk Dijxhoorn van het Shell bedrijfs­
hockeyteam. Henk bekleedde deze
functie gedurende 25 jaar, niet alleen
tijdens zijn actieve dienst bij SNV maar
daarna ook 30 jaar als gepensioneerde. In totaal dus 55 jaar. In die periode behaalde het Shell team tien keer
het bedrijfshockeykampioen­
schap van
Nederland. Henk was ook een enthousiast promotor van de traditionele jaarlijkse wedstrijd van het Shell team tegen de
‘Batavieren’ oud-internationals.
Vele actieve hockeyers maar ook veel
gepensioneerden die de stick allang
aan de wilgen hadden gehangen,
woonden op 21 juni op het HGC veld
Henks afscheidswedstrijd bij, tussen
het huidige bedrijfshockeyteam en een
‘All Stars’ team van oude grootheden.
De wedstrijd werd kundig gefloten door
de oud-internationale scheids­
rechters
Bob Davidzon en Henk Nefkens.
Na de wedstrijd was er een BBQ met
gloedvolle en gevatte toespraken van de
huidige captain Steven Moerman, en de
Shell gepensioneerden Bob Davidzon
en Pieter Berkhout. Henk waardeerde
het afscheid zeer en beloofde in zijn
dankwoord, tot hilariteit van de aanwezigen, géén comeback meer te zullen
maken, zoals hij in het verleden nog wel
eens placht te doen.
PLANNEN MET DE AOW
Sommige NRC lezende Voeksleden zal op maandag 28 juli rauw
op hun dak gevallen zijn dat het kabinet draconische maatregelen
in de zin heeft betreffende de fiscalisering van AOW premies en
uitkeringen. In het kort lijken de voorgenomen plannen erop neer te
komen dat het AOW premiegedeelte in de belastingschijven (18%
over maximaal € 34.000) gedurende een periode van 18 jaar geleidelijk wordt
afgebouwd en vervangen wordt door reguliere inkomsten­belasting. Voor werkenden
zal dit weinig uitmaken, maar gepensioneerden betalen géén AOW premie, wél
inkomstenbelasting. Dus dat zou neerkomen op een fiks oplopende extra belastingaanslag, vooral voor hen die naast hun AOW een pensioenuitkering ontvangen.
Oud-staatssecretaris Martin van Rooyen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging
van Gepensioneerden (de KNVG, waar Voeks bij is aangesloten) heeft de discussie
een aftrap gegeven door een ingezonden stuk in de NRC. Een kopie van zijn brief
vindt u op de Voeks website, onder ‘Belangen’ / ’Pensioenbelangen’. Het laatste
woord over deze materie is nog lang niet gezegd, maar u bent dus gewaarschuwd.
mijn
AOW
PENSIOENZAKEN
BERICHT VAN DE STICHTING SHELL PENSIOENFONDS
INDEXATIE PER 1 JULI 2014
Het Pensioenfonds
(SSPF) probeert ieder
jaar de premievrije
en ingegane pensioenen te verhogen
met de prijsontwikkeling. Wij gebruiken
daarvoor de stijging
van het ‘afgeleide prijsindexcijfer alle
huishoudens’, zoals vastgesteld door het
Centraal Bureau voor de Statistiek. Dit
noemen wij onze ambitie. Jaarlijks besluit
het bestuur van het Pensioenfonds of indexatie van de pensioenen plaatsvindt en
hoeveel deze dan bedraagt.
Voorwaardelijke indexatie 2014
Het bestuur heeft besloten om het ouderdomspensioen en het partnerpensioen
met ingang van 1 juli 2014 te verhogen
met 0,4%. Ook het ‘gekozen’ tijdelijk
pensioen onder Reglement V en VI wordt
per 1 juli 2014 met 0,4% verhoogd. De
prijsontwikkeling over de periode van
maart 2013 tot maart 2014 was 0,4%.
Daarmee is onze ambitie gerealiseerd.
Inhaalindexatie
Per 1 juli 2012 is, in lijn met het indexatiebeleid, geen indexatie toegekend. De
gemiste indexatie bedroeg 2,2%. In het
indexatiebeleid is opgenomen dat als
de financiële middelen dat toestaan, het
bestuur kan besluiten om in het verleden niet (geheel) toegekende indexaties
(gedeeltelijk) in te halen.
Het bestuur heeft besloten om per 1 juli
2014 de helft van de in 2012 niet toegekende indexatie vanaf 1 juli 2014 alsnog
toe te kennen. Bij dit besluit tot een gedeeltelijke inhaalindexatie hebben verschillende overwegingen meegespeeld. Het
nog openstaande deel van de in 2012
niet toegekende indexatie kan tot en met
2017 alsnog geheel of gedeeltelijk worden toegekend, als de financiële positie
van het Pensioenfonds dat toestaat.
Pensioengerechtigden en gewezen deelnemers hebben inmiddels de indexatiebrief ontvangen. Daarin is alle informatie
over de aanpassingen per 1 juli 2014
opgenomen. Alle voorwaardelijke indexaties over de afgelopen10 jaar kunt
u terugvinden in het historisch overzicht
in de brochure ‘2013 in het kort’. Deze
is begin juni aan deelnemers, pensioengerechtigden en gewezen deelnemers
verstuurd. n
BULLETIN OVERLEG BESTUUR PENSIOENFONDS/VERANTWOORDINGSORGAAN
Tweemaal per jaar vergadert het Verantwoordingsorgaan (VO) met het Bestuur
van Shell Pensioenfonds. Hieronder een
samenvatting van de op 10 juli besproken
onderwerpen:
Het Bestuur gaf een toelichting op de
ontwikkeling van de financiële positie van het fonds. Die laat zien dat de
dekkingsgraad, onder invloed van zeer
gunstige ontwikkelingen op de financiële
markten, per 1 juli iets hoger lag dan
verwacht.
Een aantal adviesaanvragen werd
besproken, waaronder wijzigingen van
statuten en reglementen en ook de indexatie die inmiddels is gecommuniceerd
naar alle pensioengerechtigden. Het
Bestuur lichtte toe dat ondanks de (nog
korte) gunstige ontwikkeling op de financiële markten voorzichtigheid geboden
blijft. De nieuwe wetgeving zal hogere
eisen stellen aan de financiële buffers van
pensioenfondsen. In verband hiermee
kan het VO binnenkort weer een aantal
adviesaanvragen tegemoet zien.
Ook het Bestuur van het pensioenfonds
blikt vooruit op de nieuwe manier van
werken met het VO en de Raad van Toezicht. Enkele processen en procedures
moeten nog op elkaar worden afgestemd.
Het pensioenfonds is gestart met de
3-jaarlijkse studie die wordt gedaan
om het financiële beleid voor de periode 2015-2017 uit te zetten. Uiteraard
hebben de nieuwe wetgeving en het
sluiten van de regeling per 1 juli 2013
hier grote invloed op. Afgesproken is dat
het Bestuur het VO tijdig en zo efficiënt
mogelijk op de hoogte zal houden van
de nieuwe ontwikkelingen. Het is duidelijk dat de grenzen waarbinnen pensioenfondsen kunnen opereren behoorlijk
worden aangescherpt.
Namens Shell en het Pensioenfonds
nemen veel van de bestuurders en
medewerkers deel aan verschillende
externe overlegorganen, niet alleen in
Nederland, ook in Europees verband.
Dit is van groot belang om waar nodig
en zo mogelijk invloed uit te oefenen op
wetgeving en uitvoeringsrichtlijnen, maar
ook om hierover contacten te onderhouden met andere pensioenfondsen. n
EERSTE VERGADERING NIEUW VERANTWOORDINGSORGAAN
VAN DE VOEKS PENSIOENCOMMISSIE NAMENS DE VPC, MARJAN TIMMERMANS
Op 10 juli jl. vond de eerste vergadering
plaats van het nieuwe Verantwoordingsorgaan (VO). Zoals u eerder heeft kunnen
lezen is dit een samenvoeging van het
oude Verantwoordingsorgaan en de Deelnemersraad, welke nu beide zijn opgeheven. De samenstelling van het VO en de
VPC is te vinden op de Voeks website.
Het VO heeft met name gesproken over
de manier van werken, zijn rol en zijn
bevoegdheden. Tevens zijn de aangepaste
statuten en het geschiktheidsplan van SSPF
aan de orde gekomen, als ook de vereiste
competenties voor de VO leden. Het nieuwe VO reglement is doorgesproken en met
enkele aanpassingen afgerond.
Het VO heeft ook kennis genomen van de
pensioenaanpassingen voor actieve medewerkers in het kader van de nieuwe wetgeving per 1 januari 2015. Shell Nederland is voornemens de eindloon­
regeling
te vervangen door een middelloon-plus
regeling. n
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
3
VAN DE BESTUURSTAFEL
VOEKS GOLFTOERNOOI 2014
NAMENS DE CVZ, JAN HOLLA EN ROB LOUWE
Het was een zonovergoten dag op vrijdag 18 juli, de dag van
het derde Voeks golftoernooi. Om 12 uur gingen 76 spelers vol
goede moed op weg op de fraaie golfbaan van de Efteling. Voorzien van veel drank, want het was heet! De karretjes met koele
dranken vonden eveneens gretig aftrek. Veiligheidshalve (we
waren tenslotte senioren) liepen de heren vanaf de blauwe tees,
maar toch was de speeltijd nog bijna 5 uur, voordat iedereen op
het terras kon bijkomen. We hadden een mooie groep Voeksers
bij elkaar, vanuit het gehele land en van alle Shell afdelingen en
het was voor velen een heel leuke reünie.
De eerste prijs bij de heren ging naar Piet Hein Deiters met een
fraaie voorsprong op 36 Stableford punten. Hij werd gevolgd
door vijf deelnemers met 32 punten van wie, na toepassing van
NGF regels, Anton Barendregt tweede werd, Jacques Meys derde, Johan Kleingeld vierde, Joop Klok vijfde en Jaco Feenstra
zesde. De longest drive bij de heren werd gewonnen door Erik
Trommelen en bij de dames door Marijke Klok. De neary, op
slechts luttele centimeters van de 12e hole, werd gescoord door
Cees Pekaar. Er waren ook nog elf spelers met birdies, die allemaal een balletje mee naar huis mochten nemen.
Het belangrijkste van de dag was uiteraard de leuke en gezellige sfeer, zodat uw organisatoren dit volgend jaar het toernooi
graag zullen herhalen. Onze dank gaat ook uit naar Margriet
en Pauline van het Voeksbureau voor hun geweldige hulp bij het
verwerken van de aanmeldingen. n
De dag werd besloten met een goed diner en uiteraard de prijsuitreiking. Onze voorzitter Han Kooy nam de honneurs waar,
geassisteerd door uw organisatoren, Jan Holla en Rob Louwe. Bij
de dames werd de eerste prijs gewonnen door Annemarie Ohm.
Zij kreeg de fraaie wisselbeker en een lint met medaille, wijn en
golfballen als persoonlijke prijs. De tweede en derde prijs met
een gelijk aantal Stableford punten vielen toe aan Marianne Hordijk en Marijke Klok. En de vierde en vijfde plaats, ook met gelijk
resultaat, waren voor Tineke Leenders en Ineke van de Dries.
4
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
REIZEN
WIE GAAT ER MEE NAAR SURINAME?
OSCAR FRANSE
Omdat iedereen blij en tevreden van de
laatste reis is teruggekeerd en omdat ik
het nog steeds een prachtig land vind,
heb ik besloten nogmaals een reis naar
Suriname te organiseren en wel van
1 maart t/m 21 maart 2015.
Als u geïnteresseerd bent, ga dan naar
www.suriname-rondreizen.nl en daarna
VOEKS Suriname reis maart 2015 voor
de reisbeschrijving en een inschrijfformulier. Ongeveer de helft van de excursies
naar locaties buiten Paramaribo zijn
nieuw, ook voor mij! Als u het verslag van
de vorige reis wilt lezen, ga dan naar
de VOEKS website www.voeks.nl, dan
Voeks reizen in de rechter kolom. Mocht
u vragen hebben, stuur die dan met een
mail naar [email protected]. n
POST
WHERE IS MY HOME?
DIE VENT IS GÉK!
Shell
gepensioneerden
blijven
vruchtbare auteurs.
Van George Pogany, [email protected],
noemden
wij al eerder zijn
boek ‘When even
the poets were
silent’ (ook vertaald uitgegeven
als: ‘Toen zelfs de dichters zwegen’). Dat
boek ging over zijn tijd in Hongarije voor
en na de Tweede Wereldoorlog. George
heeft nu een vervolg op dit boek geschreven, handelend over zijn tijd als Hongaarse vluchteling in Engeland en de daarop
volgende periode als chemicus bij Shell in
Engeland en Amsterdam. Het boek (in het
Engels) heet ‘Where is my home?’ en het
is verkrijgbaar via Amazon.com.
Toen Theo Kors,
[email protected], zijn baan bij
SNV vaarwel zei
om met pensioen te
gaan, had hij drieste
plannen om het pelgrimspad naar Santiago de Compostela
af te wandelen. Zijn
collega’s waren sceptisch en een neefje
slaakte zelfs bovenstaande uitroep. Maar
Theo heeft het gehaald en hij heeft er een
boek over geschreven. Niet alleen over
zijn pelgrimage, maar ook over zijn ervaringen als vrijwillig herbergier. Het boek,
met de uitroep van zijn neefjes als titel, is
verkrijgbaar bij www.denieuwebestseller.
nl/books/52137.
TERUG VAN WEGGEWEEST:
POMPEN!
We hebben er al weer een tijdje niet over
gerept, maar we hebben nog een rijke
voorraad mooie plaatjes waar we uit kunnen putten. Deze komt uit Matjiesfontijn,
Zuid Afrika en is ons toegestuurd door J.T.
Mets, [email protected]. Volgens overlevering heeft in ieder geval de nieuwe pomp
nog dienst gedaan tot 2012.
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
5
EVEN BIJBABBELEN
GEZELLIG ZIEK ZIJN
MR. JIKE
Ieder jaar ga ik braaf in oktober bij de huisarts mijn
anti-griepprik halen. Ik heb dan ook al heel lang
geen griep meer gehad. Ik kan me zelfs niet eens
precies herinneren wanneer, de laatste griep was
ongeveer eind van de jaren zestig. En ik weet het
alleen nog doordat ik er toen een verhaaltje over
geschreven heb.
In die tijd heerste de zogenaamde
Hong-Kong-griep, die veel slachtoffers maakte, de virussen uit het Verre
Oosten kregen ook mij te pakken. De
eerste avond dacht ik het nog te kunnen
redden met aspirine en vroeg naar bed
gaan. Maar toen ik de volgende ochtend ik een paar passen door de slaapkamer wankelde moest ik ijlings terug
tussen de lakens te kruipen. De thermometer sprak vervolgens duidelijke taal.
De kinderen bekeken me vanachter de
ruit in de slaapkamerdeur alsof ik een nog nooit eerder vertoond
dier was. Ze wuifden me bemoedigend toe en verdwenen naar
school. Mijn vrouw ging de dokter en kantoor bellen.
Om zes uur kwam een
belangstellende collega
vertellen, dat ze het die
dag op kantoor zonder
mij hadden weten te
klaren. Dat was niet erg
vleiend voor mijn ego,
maar ook weer zo geruststellend, dat ik die nacht
diep en droomloos sliep.
De volgende ochtend
begon het stadium van
het gezellig ziek zijn.
Ik mocht uiteraard mijn
bed nog niet uit, maar
mijn vrouw zette de radio en de platenspeler bij me neer. Half
sluimerend, nog een beetje koortsig, liet ik me strelen door de
zoetgevooisde stem van Sarah Vaughn. De koffie en het gebakje
smaakten uitstekend en ’s middags was ik al zo ver dat ik de
Verzamelde Werken van Elsschot bij me in bed kon nemen.
‘Als ze het bij Shell maar redden zonder mij’, zeurde door mijn
oververhitte hoofd, terwijl ik onrustig woelde. Ik dacht aan
alles dat nog gedaan moest worden en kwam daardoor in een
benauwde droom terecht: ik was op kantoor en werd bedolven
onder een grote stapel stukken en dossiers, die allemaal vandaag
nog afgehandeld moesten worden. En toen werd ik plotseling
achterna gezeten door een stel coördinatoren en afdelingschefs.
Een woeste achtervolging voerde ons door de gangen en tunnels
van de Haagse Shell-gebouwen en eindigde in het torentje, waar
ik wanhopig uitsprong.
Met een stekende pijn in mijn hoofd werd ik wakker. De dokter
stond naast mijn bed. ‘Tja’, sprak hij vermoeid, ‘alle verschijnselen van de Hong-Kong-griep. Daar zullen we je een paardenmiddel tegen geven.’ Nadat mijn vrouw in de rij had gestaan
bij de apotheek, bleek dat middeltje te bestaan uit rood-zwarte
capsules, een weinig vertrouwenwekkende kleur. Toch nam ik
snel zo’n NSB’ertje en legde fatalistisch mijn gepijnigde hoofd
op het kussen om mijn body de strijd te laten voeren tussen het
geheimzinnige Oosterse virus en het geneesmiddel, het resultaat
was van decennia research. De pientere mannen in steriele witte
jassen die die research gedaan hadden, hadden eer van hun
werk. Na de tweede capsule was de vijand eerst in mijn neusholte verslagen en ik voelde hoe hij ook elders de aftocht ging
blazen. Mijn vrouw verwende me met vele kopjes thee en de
kinderen zwaaiden nog eens naar me. Ik kreeg het idee dat ik
het er toch misschien wel levend af zou brengen.
6
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
Nog een ochtend onder de wol en een middag met wankele knieën voorzichtig weer op. De dag daarna, weer in de kleren en
zo druk bezig met achterstallige correspondentie, achterstallig
verenigingswerk en achterstallige studie, was ik om vijf uur zo
uitgeput, dat ik door mijn vrouw met boze blik weer naar bed
werd gestuurd.
De volgende middag voor het eerst naar buiten. En dan, de
zesde dag naar kantoor. Een beetje bleek, een beetje beverig.
Maar gelukkig, het IN-bakje bevatte allerlei zaken die ze op mij
hadden laten wachten. Dat was het zetje dat mijn zelfvertrouwen
nodig had. De molen kon weer draaien. Einde van dat virusbezoek from Hong-Kong without love. n
IN ALLE STATEN
DE KINDERKARAVAAN
PIM VISSER [email protected]
De grens tussen de Verenigde Staten en Mexico is met 360 miljoen officiële passages per jaar de drukste in de wereld. Ook het
aantal illegale grenstransities is enorm. Jaarlijks komen volgens
schattingen ongeveer een half miljoen mensen in het geheim de
grens over, in 2011 ongeveer 4000 niet-begeleide kinderen (in
2013 waren dat er al 21.000). Het is de verwachting dat er dit
jaar 90.000 minderjarigen onrechtmatig de grens zullen oversteken. De meesten van hen worden door betaalde mensensmokkelaars, de zogenaamde Coyotes, tot aan de grens ‘begeleid’
(lopend en op daken van goederentreinen).
De gevallen van misbruik
zijn legio en de kinderen
worden ook gebruikt om
drugs te smokkelen, in op
hun lichaam geplakte pakketten. Eenmaal over de
grens worden ze aan hun
lot overgelaten en honderden van hen komen in het
droge woestijngebied door
uitputting om het leven.
De grote meerderheid van deze kinderen komt uit Honduras,
Guatemala en El Salvador. Dat komt doordat President George
W. Bush in 2008 een wet heeft ondertekend waarin staat dat minderjarigen uit deze drie landen niet mogen worden teruggestuurd
als uit onderzoek zou blijken dat ze dan grote risico’s zouden
lopen. Geen wonder dus dat de jeugdige vluchtelingen uit die drie
landen proberen om zo snel mogelijk een Amerikaanse functionaris te vinden bij wie ze zich kunnen laten registreren. Maar er zijn
meer redenen. Uit een recente enquête onder ca. 400 kinderen
kwam naar voren dat het gaat om vluchtelingen die in hun eigen
land geen toekomst hebben en voor hun eigen bestwil door hun familie werden weggestuurd.
De belangrijkste drijfveren
daarbij zijn armoede,
corruptie, georganiseerde
misdaad en het extreme
geweld in het thuisland.
Er zijn ook kinderen die
hopen op een hereniging
met ouders die eerder, al
dan niet legaal, naar de
Verenigde Staten kwamen.
De minderjarige vluchtelingen moeten allemaal geregistreerd en
gehoord worden, opdat gezocht kan worden naar eventueel in de
US aanwezige ouders of verantwoorde pleeggezinnen. Dat kost
veel tijd en op dit ogenblik duurt het al tenminste een half jaar voor
een kind aan de beurt is. Intussen worden ze opgevangen in oude
schoolgebouwen, tentenkampen en zelfs gevangenissen.
U.S Apprehensions of Unaccompanied Minors
from Top Four Countries, 2009-May 2014
Het is duidelijk dat de grensautoriteiten en de plaatselijke bevolking de massale volksverhuizing niet aan kunnen. Er wordt van
alles geprobeerd om vluchtelingen op te vangen, tijdelijk te huisvesten, te voeden en medisch te verzorgen. Illegale Mexicanen
worden zonder veel omhaal teruggebracht, busladingen vol, wat
velen er niet van weerhoudt om het opnieuw te proberen. Vaak
met succes, in de Verenigde Staten is de economie nu eenmaal
afhankelijk van de massale inzet van ‘ongedocumenteerde’
Mexicanen.
Het probleem vereist dus een grootschalige aanpak. President
Obama heeft het een ‘humanitaire crisis’ genoemd en plannen
geformuleerd. Maar de autoriteiten zijn verdeeld; aan de ene
kant wordt benadrukt dat het land groot is geworden door immigratie en dat het mogelijk moet zijn om de kinderen een goed
tehuis te bieden, anderzijds wordt, onder de leuze ‘Amerika voor
de Amerikanen’, aangedrongen op massale repatriëring van alle
illegalen, inclusief kinderen. Een aantal gemeenten en districten
hebben al aangekondigd geen vluchtelingen te willen herbergen. Het Congres in Washington DC is verdeeld en onderneemt
geen actie. Het is bovendien tot eind augustus met vakantie, dus
ook dit probleem wordt vooruit geschoven. Ondertussen blijven
de kinderen komen, ongeveer 7500 per maand… n
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
7
GLOBETROTTER
CULTUUR EN NATUUR
IN THÜRINGEN
ANK HERSTEL [email protected]
Precies in het geografische middelpunt van Duitsland
ligt de deelstaat Thüringen. Cultuur en natuur hebben
hier de handen ineengeslagen. Met bekende plaatsen
als Eisenach en Weimar, het UNESCO werelderfgoed
Nationaal Park Hainich en het wijdse Thüringer Wald
ten zuiden ervan biedt Thüringen garanties voor
een gevarieerd verblijf, voor zowel cultuurminnaars
als natuurliefhebbers. De deelstaat was vóór 1989
onderdeel van Oost Duitsland.
moderne vleugel bijgebouwd. In het Bachhuis worden dagelijks
Bachconcerten gegeven door enthousiaste jonge studenten van
het conservatorium, www.bachhaus.de. Eisenach kende al sinds
1860 een periode van grote bloei en welvaart, vanaf de 20ste
eeuw mede door de automobielindustrie (denk aan de Wartburg!). Gekoppeld aan het prachtige landschap trok Eisenach
de welgestelden uit Europa aan. Die vroegere grandeur is nog
steeds merkbaar aan de talloze villa’s die je buiten het stadscentrum vindt, www.eisenach.info.
We beginnen in Eisenach. UNESCO heeft de historische Wartburg, die hoog boven Eisenach uittorent, in 1999 tot wereldcultuurerfgoed verklaard. De Wartburg herbergt een grote verzameling kunstschatten, wandtapijten en meubels, waaronder de
beroemde Dürerkast uit 1520. Luther vertaalde hier in 1522 Het
Nieuwe Testament (in slechts elf weken) van het Grieks naar het
Duits. De ruimte waar hij dit deed is nog helemaal in de originele
spartaanse staat, met als enige meubilering tafel en stoel en een
walvissenwervel als voetenkruk.
Het is tijd om de natuur op te zoeken en de eerste stop is bij Wildkatzendorf Hütscheroda. Deze nieuwe attractie in het Nationaal
Park Hainich stelt zich ten doel de Europese wilde kat (Felis silvestris) voor uitsterven te behoeden. Er wordt geschat dat er op dit
moment nog 5000 tot 7000 dieren in Duitsland leven. Hier wordt
informatie gegeven over deze dieren en wordt het reddingsplan
toegelicht. In het kattendorp zelf zijn de wilde katten te observeren vanaf een uitzichtsplatform, www.wildkatzendorf.de.
Eisenach is ook de geboorteplaats
van Johann Sebastian Bach. Het
lijkt wel of de hele stad doorspekt
is met zijn erfgoed, overal vind
je standbeelden van hem. Een
bezoek aan het Bachhuis is een
must voor liefhebbers. Aan het
oorspronkelijke woonhuis is een
8
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
We rijden een stukje verder tot we aankomen in het hart van het
Nationale park Hainich, één van de grootste beukenwouden van
Duitsland. Een boswachter staat ons op te wachten voor een wandeling door een stuk oerbos. Ten tijde van mijn bezoek (half april)
stond het bos vol met daslook en de bomen deden hun uiterste best
om zo veel mogelijk jonge groene blaadjes te laten zien. Een schitterend gezicht. Volgens onze boswachter is het najaar echter de
allermooiste tijd om het park te bezoeken, als duizenden beuken
en eiken in herfsttooi gehuld zijn, www.nationalpark-hainich.de.
Thüringen beschikt niet alleen over een reusachtig netwerk aan
wandelpaden, ook de fietser kan zich er volledig uitleven. Mario
Hirt verhuurt fietsen, al dan niet met elektrische ondersteuning, die
hij op elke gewenste plek in Thüringen komt brengen en halen.
Ook complete fietsvakanties met bagagetransport zijn bij hem te
boeken, www.radfahren-in-thueringen.info. We volgen Mario over
de fietspaden door de Hainich tot we, midden in het bos bij het
‘boomkroonpad’ zijn aangekomen. Rolstoel-, rollator- en kinderwagengebruikers kunnen met de lift omhoog; wie goed ter been
is, kan via een licht stijgende weg naar een hoogte van 44 meter
wandelen. Over een lengte van 530 meter slingert het boomkroonpad zich langs de toppen van de bomen. Op deze grote hoogte
voelt een mens zich klein door het overweldigende natuurschoon.
Een unieke belevenis, www.baumkronenpfad-hainich.eu.
We nemen afscheid van de natuur en vervolgen onze reis naar
cultuurstad Weimar, waar elke straat geschiedenis ademt. De
vorsten die in Weimar woonden brachten hun sociale interesses mee en ook dat had weer een grote aantrekkingskracht op
componisten, intellectuelen en kunstenaars. De meest bekende
naam ter plaatse is natuurlijk die van Goethe, maar ook Johann
Sebastian Bach, Friedrich Schiller en Franz Liszt hebben er hun
sporen achtergelaten. Een rondleiding met een gids geeft een
absolute meerwaarde aan een bezoek. Dagelijks worden vanaf het toeristenbureau in het centrum van de stad rondleidingen
gegeven langs alle UNESCO werelderfgoederen, www.weimar.de.
In 2017 is het nieuwe Bauhaus museum klaar; tot die tijd moeten
liefhebbers het doen met een houten gebouwtje aan het Theaterplatz in het midden van de stad. Op de Theaterplatz neemt
het gedenkteken van Goethe en Schiller een prominente plaats
in. Goethe staat bij onze oosterburen in hoog aanzien en het
gedenkteken wordt doorlopend omringd door stelletjes, schoolklassen en groepen die met het tweetal op de foto gezet willen worden. Johann Wolfgang von Goethe leefde van 1749 tot
1832. Hij was wetenschapper, toneelschrijver, filosoof, dichter,
natuuronderzoeker en staatsman. Zijn naam is onlosmakelijk met
Weimar verbonden. Goethe woonde 50 jaar aan het Frauenplan
en het Goethe Museum is hier dan ook gevestigd.
Wij lopen verder naar de Platz der Demokratie waar in een historisch pand de Hertogin Anna Amalia Bibliotheek is gevestigd.
Voor we naar binnen mogen, moeten we een paar grote sloffen
over onze schoenen aantrekken, ter bescherming van de oude
houten vloeren. In deze historische bibliotheek heeft enige jaren
geleden een enorme brand gewoed waarbij honderden boeken
verloren zijn gegaan. Het gebouw zelf is gerestaureerd en in
de Rococozaal kan wat is overgebleven van de oude boeken
van een afstand worden bekeken. De meeste hertogen en hertoginnen die vroeger in Weimar woonden hadden een enorme
verzamelwoede.
In het rococoslot Belvedere, een voormalig jachtslot uit 1728, is
een groot deel van deze verzamelingen te bewonderen. Schilderijen, meubels, porseleinen beelden, glaswerk en Chinese vazen
strijden met elkaar om de aandacht. Belvedere ligt in een prachtig aangelegd park met onder meer een orangerie, een Russische
tuin en een doolhof. In de hal van Belvedere hangen grote Delfsblauwe panelen met oer-Hollandse taferelen waarvoor ooit de
Nederlandse Groothertogin Sophie opdracht gaf. Weimar heeft
namelijk een historische band met het Koninklijk Huis van Nederland. De erfenis van de dochter van koning Willem II, Sophie
van Oranje-Nassau, die op 8 oktober 1842 in het huwelijk trad
met Carl Alexander van Saksen-Weimar-Eisenach, is overal in en
rond Weimar te vinden.
In de 55 jaar dat ze in Weimar leefde investeerde ze in kunst,
literatuur, cultuur en maatschappelijke projecten. Weimar maakt
dan ook deel uit van de ‘Oranjeroute’, een tocht langs vele plaatsen in Duitsland die op enigerlei wijze een band met ons Koninklijk Huis hebben, www.ade.nl/oranjeroute. n
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
9
REIZEN
DE ANAHI FAMILY
MVB
‘Hellohellohello, Anahi family hellooo! In fifteen
minutes the next stop!’ (sorry Galo, ik weet dat ik
je eigenlijk geen gids maar ‘ranger’ moet noemen,
maar dat nu al doen maakt het verhaal wat onoverzichtelijk). Weet u nog dat er een oproep in uw Voeksnieuws gestaan heeft om naar de Galapagoseilanden te gaan? Wel, we zijn inmiddels geweest en het
was een ervaring die zo overweldigend was dat ik u
die niet wil onthouden. Ik ga er zelfs meer dan een
artikel aan wijden, misschien haal ik u alsnog over
de streep om ooit dit avontuur aan te gaan. Zolang je
redelijk ter been bent... maar ik loop vooruit.
voorts enzovoorts. Je handbagage wordt minutieus doorgespit
(ik maakte me zorgen over mijn pakje reiskoekjes, tenslotte
organisch, maar daar viel niemand over) en je krijgt een toegangsbewijsje van $ 10. Je wordt zó bedolven onder de papieren en papiertjes dat ik op een gegeven moment álles maar ben
blijven bewaren, opgevouwen in mijn paspoort (Gelukkig maar
want op de terugweg vroegen ze naar je ‘immigration card’ en
dat bleek een onooglijk papiertje te zijn dat heel gemakkelijk
had kunnen verdwijnen).
Zoals u waarschijnlijk weet liggen de Galapagos eilanden bij
Ecuador, in Zuid Amerika. De vlucht naar Ecuador was net zo
saai als vliegreizen over de oceaan altijd zijn: 11 uur op je
achterste zitten, lezen, filmpje kijken, vliegtuigeten eten, lezen,
proberen te slapen, een deel van u kent het ongetwijfeld. De
nacht die we in een hotel in Guayaquil moesten blijven stelde
ook niet veel voor, als je moe bent slaap je altijd. We waren de
volgende morgen fris genoeg om uit te kijken naar de volgende vlucht, anderhalf uur over de Stille Oceaan naar Baltra, het
belangrijkste vliegveld op de Galapagos. Zoals u vast en zeker
allemaal weet zijn de Galapagos beroemd geworden door hun
geïsoleerde ligging en het feit dat Charles Darwin door die eilanden zijn evolutietheorie bedacht heeft. Op het kleine vliegveld is
al te merken dat de regering van Ecuador hun ‘Nationale Park’
heel serieus neemt, je moet overal een papiertje voor invullen:
je moet beloven dat je niet zult vervuilen, niets organisch hebt
meegenomen, niet op stap zult gaan zonder een ‘ranger’, enzo-
10
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
‘Welcome, welcome, I am Galapégno (op de Galapagos eilanden geboren) and I’m a ranger.’ Galo, een knappe man van
35 jaar, wachtte ons op. Zijn overhemd had een embleem dat
we nog vaak zouden zien. Rangers zijn een soort bewakers.
Er zijn er 800. De 300 die ‘de natuur behouden’ doorkruisen
dagelijks de eilanden, de 500 die toeristen begeleiden kom je
tijdens de hikes (wandelingen) zo af en toe tegen. Niet vaak
want bezoek aan de eilanden is strak geregeld. Het gebied is
enorm. Transport tussen de eilanden gebeurt met toerboten. Het
maximale aantal toerboten is 96, variërend van 12 toeristen op
een boot tot één schip voor 100 man (waar ik voor geen geld
op zou willen zitten). Ieder vaartuig heeft een toegestane route
waar niet vanaf geweken mag worden. Er worden geen nieuwe
vergunningen verleend (ook niet als een schip uitvalt) waardoor
het aantal toeristen dat per jaar de eilanden bezoekt gelimiteerd
is en dus zelfs teruggebracht wordt. Als toerist moet je luisteren
naar je ranger, je mag niet van het door hem toegestane pad
afdwalen en je moet de flitsfunctie van je fototoestel uitschakelen.
‘We wilden eigenlijk alleen op
stap maar dat is onmogelijk, je
bent verplicht om met zo’n dure
cruise mee te gaan.’ Een stel jonge Nederlanders in onze groep
klaagden hun leed. Ook ik vroeg
me af waaróm Ecuador zo streng
was; voor jonge mensen moest het
geweldig zijn om alleen over de
eilanden te trekken. Maar na de
eerste ontmoeting, op een strand,
met zeeleeuwen, begreep ik het: Galapagosdieren hebben geen
natuurlijke vijanden en zijn niet bang, lopen niet weg. Het is
ongelooflijk indrukwekkend als de grote bruine ogen van zeeleeuwen naar je knipogen als je, hurkend op anderhalve meter
afstand, een foto maakt. En als het er dan ook nog tientallen zijn,
op een klein strand, met baby’s, dan smelt je, je hart slaat over en
je bent even later met de ranger mee boos als een vogel met blauwe poten vlak naast je schrikt en met een krijs opzij hipt omdat
een domme Amerikaanse haar flits heeft vergeten uit te schakelen.
Slapen op de Stille Ocraan is een ervaring. Iedere zeezeiler
weet waar ik het over heb: zodra je de horizon niet meer ziet
kan zeeziekte toeslaan. Mania-Ruut, mijn reisgenote, zeilt erg
veel en zij verwachtte nergens last van te hebben maar ik (twee
keer in mijn leven zeeziek) was voorbereid op het ergste. Toen
Galo vertelde dat
hij drie categorieën
‘choppiness’ onderscheidde, ‘choppy,
super choppy and
super duper mega
choppy,’ sloeg de
schrik mij dan ook
om het hart; helemaal toen hij eraan toevoegde dat ons de
hoogste graad golven te wachten stond en dat we de hele nacht
door moesten varen om het meest afgelegen eiland (Genovese)
te bereiken. We moesten op ons bed blijven liggen, mochten
niet uit de cabin komen en langs het dek lopen. Niets is echter
verbazingwekkender dan het menselijk lichaam. Na het diner
(over de kok vertel ik later) ging ik gehoorzaam met mijn ogen
dicht plat liggen. Het schip ging enorm te keer, mijn maag werd
alle kanten uitgetrokken, af en toe werd ik van mijn bed gelicht
en moest me vasthouden om er niet uit te vallen. Maar er gebeurde niets. In de zin van misselijk worden bedoel ik, er gebeurde
natuurlijk een boel, de stoel in onze hut vloog alle kanten uit, de
harde dingen in de kastjes rammelden, een deur klapte, de enige
la in de kamer vloog open en dicht... en op een gegeven moment
zwalkte Mania-Ruut naar de wc, bonkend tegen de muren. Bij
haar hadden de pillen kennelijk niet gewerkt. Een ander groepslid vertelde later dat hij alleen op zijn knieën het toilet had kunnen bereiken. Volgende keer: hiken. n
BRIDGE
HET MAURITSHUIS WEER GEOPEND
HENK MENTINK
[email protected]
O/OW
Het Mauritshuis in den Haag is onlangs
weer geopend. Het is ons favoriete museum, onder andere omdat Vermeer onze
favoriete schilder is en er een aantal prachtige Rembrands en de stier van Potter in de
collectie zitten. Wie is er niet weg van het
meisje met de parel? Het Mauritshuis, zeer
de moeite waard om te bekijken!
Het bijgaande spel deed zich onlangs
voor en bevatte een aantal interessante
bied- en uitspeelproblemen. West heeft
een zevenkaart in klaveren en oost waarschijnlijk een singleton vrouw. De 6SA
van noord is wat aan de optimistische
kant, maar de hartenboer van klaveren
levert twee slagen op. Er zijn ook twee
slagen in de schoppen, vijf slagen in de
ruiten en twee harten – in totaal elf slagen. Er moet dus een extra slag komen uit
één van de hoge kleuren.
Het beste is om eerst de lange ruiten uit
te spelen om te zien of er een verkeerde
kaart wordt weggedaan door een van de
♠
♥
♦
♣
tegenstanders. West zal wel een klaveren
doorspelen. Direct is oost in de problemen. Hij of zij zal wel kiezen voor het
wegdoen van een kaart van de op het oog
meest waardeloze kleur: ruiten. Nu speelt
de leider alle ruiten uit en moet oost twee
kaarten afgooien. Zuid kan zo langzamerhand de hand van oost uittellen en besluit
om vanuit noord een kleine schoppen voor
te spelen en in zuid de negen te leggen,
zolang oost tenminste niet direct de 10 en
de vrouw legt.
Dit alles leidt tot succes zolang NZ goed
letten op de hoge kaarten om van de ene
naar de andere hand te kunnen komen.
Dat kan betekenen dat eerder tot de schop-
♠ AB83
♥ B7
♦ HV64
♣ HB6
764
♠ V 10 5 2
10 8 4
♥V962
♦ 10 7 5 2
A 10 9 8 7 3 2
♣V
♠H9
♥AH5 3
♦AB9 8 3
♣54
Het biedverloop:
O
Z
W
N
pas
1SA1)
3♣2)
4SA3)
pas
4)5♥
pas
6SA
allen passen
1) Niet een echte SA opening, geen SA
distributie (2 doubletons)
2) Een preëmptief bod, minstens een
zevenkaart klaveren
3) Azen vragen met Roman Keycard
Blackwood (eventueel troef heer telt mee
als aas)
4) Kleur staat niet vast dus zuid heeft 2 azen
Uitkomst: ♣A
pensnit moet worden besloten. Slechts
weinig paren hadden dit slem geboden en
slechts één van hen maakte het. n
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
11
GEOLOGISCH GEZIEN
STENEN ALS MEDICIJN
TOM J. A. REIJERS [email protected]
Al vanaf de klassieke oudheid bestond grote belangstelling voor de heilzame werking van diverse stoffen als medicijn. Reeds de Egyptenaren, Sumeriërs,
Babyloniërs, bewoners van de dalen van de Ganges,
de Indus en de Gele rivier beschreven al veel soorten geneeskunde met ‘Materia Medica’. Die medische
grondstoffen varieerden van klei, stenen, mineralen
en kristallen tot olie, kruiden, gedroogde reptielen,
gemalen beenderen en hoorn. Ze werden toegepast
om wonden te genezen, kneuzingen te zwachtelen,
bloedingen te stelpen, pijn weg te nemen, lichamen te
balsemen en om andere medische —en soms religieuze— handelingen te verrichten.
Na de Arabische expansie over grote delen
van de wereld werd die
esoterische kennis bijeenbracht, versterkt met
nieuwe inzichten, en over
Europa verspreid via de
nieuwe
universiteiten.
Zo ontstond o.a. lithotherapie. Dat is genezen
met stenen voor uit- of
inwendig gebruik; ook
‘vertrouwen-gevende
talismannen’ of gemalen
stenen gemengd met zalf
om rechtstreeks op het
lichaam aan te brengen vallen eronder. De gebruikte middelen,
soms zelfs edelstenen of goud (de vergulde pil!), met hun vermeende geneeskundige werking, werden in gesteentelijsten (‘lapideria’) omschreven. Een praktijk die nog niet helemaal is verdwenen
zoals we op markten zien waar ook nu nog ‘heilzaam werkende’
en ‘uitstralende’ stenen en talismannen verkocht worden.
12
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
Met de Verlichting werden de grondslagen gelegd van de moderne wetenschappen: chemie (uit alchemie), biologie (uit plant- en
dierkunde), fysica (natuurkunde, daaruit mechanica, optiek,
hydrodynamica en zwaartekrachtmetingen), en geologie uit o.a.
genoemde medische bedrijvigheden. Dus is het niet verbazingwekkend dat veel vroege geologen arts of apotheker waren. We
laten enkelen de revue passeren.
De Deen Ole Worm (1588-1655) was hoogleraar medicijnkunde in Kopenhagen. Het was zijn hobby natuurlijke producten en
voorwerpen te verzamelen waaronder fossielen. Als een van de
eersten bestudeerde hij de ‘verstening’ van dieren en planten
en verzamelde versteende producten, in een bekend geworden
rariteitenkabinet, met o.a. opgezette dieren, schilden van schildpaden en diverse hele of gefragmenteerde botten. Het kabinet
werd na zijn dood deel van de Kunstkammer van de Deense
koningen. Pas vanaf begin 19e eeuw werd het toegankelijk voor
het publiek zoals Ole had gewenst. Een van Ole’s leerlingen
was de Lutheraanse anatoom Nicolaus Steno (1638-1685) die
in Kopenhagen, Leiden en Parijs studeerde, en daarna werkte
aan het hof van de Medici in Florence. Later trad hij toe tot de
Katholieke kerk en werd hij bisschop-missionaris in Noord-Duitsland waar hij veel goed werk deed. Daardoor werd hij enige
tientallen jaren geleden zalig verklaard. Voor de aanvang van
zijn religieuze carrière ontdekte en beschreef hij het beginsel
van ‘superpositie’, een van de hoofdwetten in de geologie die
stelt dat gesteentelagen die onderop liggen, ouder moeten zijn
dan de lagen erboven. Een Britse ambt- en tijdgenoot van Ole
en Nicolaus was Sir Hans Sloane (1660-1753). Hij had evenals Ole Worms een enorme collectie waaronder veel Materia
Medica. Na zijn dood werd die de kern van het British Museum
(1759), een van de eerste Europese musea.
Maar ook aan andersoortige stenen werden heilzame eigenschappen toegedicht. ‘Bezoar’ stenen in
de maag van mensen en
dieren zijn samengeklonterde resten van onverteerbare haren en draden die
steenvormig worden. Arabische artsen gebruikten zulke bezoars als antigif tegen arseen.
Dat gebruik werd overgenomen door 17e eeuwse en latere Europese artsen die soms in als drinkvazen gepolijste en uitgeholde
bezoars zulk antigif aanboden. In 1746 deed zich in Cremona,
Italië, een bizar geval voor van een jonge vrouw die stenen en
andere vreemde voorwerpen uitbraakte. Dat soort ‘lithogenesia’
werd onderwerp van intensieve medische studie. wDe bisschop
van Cremona stuurde ook exorcisten op de beklagenswaardige
jongedame af, met als doel een onderzoek naar vermeende duivelse invloeden.
pen had als anatoom belangstelling voor de toen net ontdekte
dinosauriërs. Hij beschreef, als eerste, vele soorten. Nog bekender werd de arts Arthur Conan Doyle (1859-1930), de geestelijk ‘vader’ van Sherlock Holmes. Hij had belangstelling voor de
Pterodactylus, een toen net ontdekt reusachtig groot vliegend
reptiel dat o.a. was beschreven door de Franse baron Cuvier.
De Pterodactylus speelt een belangrijke rol in een van zijn boeken, ‘The Lost World’ (1912). Dat boek is later verschillende
keren verfilmd en zo werden Pterodactyli bij een wijd publiek
bekend. Het verhaal is anachronistisch maar het sloeg bij een
groot publiek aan. n
Apotheker-chirurg James Parkinson (1755-1824), vooral bekend
door de naar hem genoemde ziekte, was erg geïnteresseerd in
de zich in zijn tijd ontwikkelende wetenschap geologie. Hij was
een religieus man die zijn opvattingen in overeenstemming probeerde te brengen met zijn verzamelìng fossielen. Waren dat
getuigen van achtereenvolgende ‘scheppingen’? Gaandeweg
kreeg hij problemen om zijn geloof en vooral het boek Genesis
in de pas te laten lopen
met geologie. In zijn tijd
werd ook het belang en
de mogelijke medische
betekenis van schoon
helder bronwater duidelijk en medische volksgezondheid kwam op.
Voor wie geïnteresseerd is in historische verbanden tussen geologie en medicijnen wordt het boek ‘A History of Geology and
Medicine’ aanbevolen, zie hieronder:
John Whitaker Hulke (1830-1995), president van het Londense
Geologische Genootschap en het Koninklijk College van Chirurgen, en actief voor de Klinische en Pathologische Genootschap-
C. J. Duffin, R. T. J. Moody, C. Gardner-Thorpe: A History of
Geology and Medicine. ISBN978-1-86239-356-1. GSL SP 375,
2013.
PENSIEF
WANDELEN
EH
Er is wandelen en er is WANDELEN.
Onlangs heb ik ervaren dat er wel degelijk verschil in zit. Gewoon ‘wandelen’ is
volgens Van Dale ‘voor je ontspanning
lopen’. Op een route door een stad of een
natuurgebied, zoals in het regionieuws
vaak wordt aangekondigd, dus op je
gemak genieten van mooie gebouwen of
natuurschoon. Maar WANDELEN heeft
een uitdagingselement in zich, en dan heb
ik het over de Vierdaagse van Nijmegen.
Dan zijn afstand en tijd de hoofdzaak.
Ik heb dus onlangs GEWANDELD en dat
was een hele belevenis.
De eerste Vierdaagse Afstandsmarsen
werden in 1909 gehouden. Vanuit vijftien
verschillende plaatsen in Nederland startten iets meer dan driehonderd uitsluitend
mannelijke deelnemers naar Nijmegen. Ze
moesten in vier dagen 140 km afleggen,
35 km per dag. Tegenwoordig lopen meer
dan 42.000 mensen mee, vier dagen lang
in en rond Nijmegen. Afhankelijk van keuze, leeftijd en geslacht leggen ze in totaal
120, 160 of 200 kilometer af. Met zo’n
massa lopers kun je niet je eigen tempo
aanhouden, want je wordt voortdurend in
de weg gelopen of op je hielen getrapt en
dat bepaalt in hoge mate je vermoeidheid
aan het eind van de dag.
Ook lijkt het ‘Vierdaagse gevoel’ niet langer betrekking te hebben op de lopers,
maar op de toeschouwers. Tegenwoordig
zijn er daar meer van dan lopers. Waren
de wandelaars vroeger vaak zingend
onderweg, tegenwoordig wordt de meeste herrie veroorzaakt door het publiek
langs de kant. Er lijkt sprake van een soort
rivaliteit tussen groepen en straten, hoe
harder de muziek hoe meer je opvalt. En
om de tien meter klinkt andere muziek,
zodat je een beetje ritmisch meelopen wel
kunt vergeten. Geluidsinstallaties, de één
nog groter dan de andere, blèren zo hard,
dat ik er serieus over denk een volgende
keer gehoorbescherming mee te nemen.
De toeschouwers vieren feest en de horeca doet goede zaken. De wandelaars zijn
slechts een bezienswaardigheid, lijkt het.
En die feestvreugde lijkt nog besmettelijk
te zijn ook. Om op te vallen lopen veel
wandelaars vooral de laatste dag in de
meest vreemde uitdossingen. Slechts een
kleine groep wandelaars loopt voor eigen
prestatie, het merendeel schijnt alleen te
lopen om op te vallen of om mee te doen
met de feestende massa langs de kant van
de weg.
OK, als je weinig of niet traint is het best
zwaar, vooral die 50 km. Maar toch, vind
ik, is deze WANDELING vooral mentaal
een bezoeking, met de juiste instelling kan
iedereen die gezond is van lijf en leden de
Vierdaagse van Nijmegen uitlopen. U en
ik dus ook. n
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
13
HOEZO, GERANIUMS?
EEN HUIS OP WIELEN
A.B.
Volgers van de website van onze regio ’t Zuiden zullen hem
wel kennen: Martin Peeters, in 2010 in Moerdijk met pensioen
gegaan na 40 jaar trouwe dienst. Martin was al jaren gescheiden en hij vroeg zich af wat hij met z’n pensioenjaren wilde
gaan doen. ‘Reizen’ was al gauw zijn conclusie, want hij had
al heel wat over de wereld gezworven. Maar hoe? Een camper leek hem wel wat, lekker gaan en staan waar je wilt, overal je huis opzetten en doortrekken als je er genoeg van hebt.
Maar dan wel met het nodige comfort. Dus na enige proefritten
met een gehuurde camper en een bezoek aan de jaarlijkse
camper-beurs in Düsseldorf besloot hij dat het een ‘Hymer B SL’
moest worden. Geen kinderachtige keuze, want dat zijn halve
autobussen, waarin je nog maar net met je rijbewijs B in mag
rijden. En het interieur... dat kun je nauwelijks nog kamperen
noemen. Samen met de door Martin gewenste extra’s (zoals
een satellietschotel en plaats voor een vouwfiets en een scootertje) kwam de prijs al dik over de ton. Geen nood, Martin
had besloten dat z’n huis in Brabant toch een blok aan z’n
been zou worden, dus dat werd te koop gezet en vlot verkocht.
Zo kon het gebeuren dat Martin de laatste maand vóór z’n
pensionering met zijn camper aan het haventje van Etten-Leur
kampeerde en bij zijn afscheid trots zijn paleis-op-wielen
aan z’n collega’s kon tonen. Sindsdien heeft hij vele tochten
gemaakt, zoals naar Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië,
Tsjechië, Hongarije en Kroatië. Zijn tot nu toe verste bestemming was een schitterende tocht van bijna twee maanden naar
Marokko, in het najaar van 2010, samen met zijn drie jaar
oudere zus Marie-José. Van deze tocht vindt u een zeer uitgebreide beschrijving op de website van ’t Zuiden.
Overwinteren doet Martin bij voorkeur in Portugal, aan de
Algarve, maar hij komt nog regelmatig terug naar Nederland; voor familiebezoek (in 2013 werd hij opa) en voor het
onderhoud aan z’n Hymer, want als ex-onderhoudstechnicus
weet hij hoe belangrijk dat is. Tijdens een van die beurten
ontdekte men overigens een vogelnestje onder de motorkap;
toch ergens te lang blijven staan! En de geraniums? Daar is in
deze Hymer geen plaats voor… n
14
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
Hoezo geraniums?
Hebt u een hobby of bezigheid, waar een leuk verhaal over te
vertellen valt? Dan is deze rubriek uw kans. De redactie wacht
met belangstelling op uw inzending (max. 700 woorden), bij
voorkeur met een paar foto’s!
BOEKBESPREKING
JOHANNES GRAAF VAN DEN BOSCH
TOM J.A. REIJERS [email protected]
Johannes van den Bosch heeft een avontuurlijk en gevarieerd
leven geleid. Geboren in 1780 volgde hij al op vijftienjarige
leeftijd een opleiding tot genieofficier om zich daarna in Indië
bij het garnizoen in Batavia te voegen. Daar werd hij al snel eerste luitenant, daarna directeur topografisch bureau en ten slotte
adjudant van de gouverneur-generaal. In 1808 keeg hij eervol
ontslag als kolonel. Op de terugreis maar Nederland werd hij
door de Engelsen (met wie Nederland, als Franse ‘provincie’, in
oorlog was) krijgsgevangen gemaakt en in Engeland vastgehouden. Daar sloot hij zich aan bij het ‘voorlopige bewind’ van de
Prins van Oranje. Eindelijk weer terug in Nederland veroverde hij
Utrecht en de vesting Naarden op de Fransen. In 1815, tijdens
de slag bij Waterloo, was hij chef militaire staf in Maastricht. In
1819 werd hij op eigen verzoek uit militaire dienst ontslagen.
land. Hij overleed in januari 1844. Een minder belicht aspect
van zijn loopbaan was dat Johannes ijverde voor het vestigen
van een kolonie in Noord-Nederland voor behoeftige stedelingen die daar vanaf 1818 heen werden gebracht om de onontgonnen streken Overijssel en Drenthe te bewerken. Lang leidde
hij de door hem gestichte ‘koloniën van weldadigheid’.
Toch bleef hij in hoog aanzien. Na een rapportage in 1928 van
de in onbalans zijnde baten en lasten in Suriname werd van
den Bosch in 1930 gouverneur-generaal van Nederlands-Indië
waar dezelfde problemen zich voordeden. Het moederland, in
kostbare strijd gewikkeld met zich afscheidend België, had dringend geld nodig. Johannes streefde naar vrije arbeid en handel,
zonder extra belasting voor de inlander, maar vrije werkkrachten
op Java werden als te lui en te duur gezien, waardoor Europese
ondernemers aarzelden om op Java ondernemingen te vestigen.
Daarom moesten ‘slapende bevolkingskrachten’ in beweging
worden gezet. Het begon met het door hem bedachte ‘cultuurstelsel’ in de suiker- en indigoteelt. De koloniale regering nam
het beheer en de leiding van de cultures over en de Javanen
moesten producten tegen vastgestelde prijzen leveren aan gouvernementsfabrieken. Dit alles werd georganiseerd door dorpshoofden die daar inkomsten uit kregen.
Zo vloeiden al spoedig grote sommen gelds in de Nederlandse
schatkist. Handel en industrie bloeiden, maar de Javanen werden onderdrukt door hun eigen dorpshoofden, feitelijk werden
ze gedwongen werk te leveren tegen minimale compensatie.
Bovendien leidde het streven naar een zo hoog mogelijke winst
tot onvoldoende investering in bv. de infrastructuur. Van den
Bosch voelde zich tegengewerkt bij zijn poging, de nood van
de inlanders te lenigen. Hij wilde terug naar Nederland maar
koning Willem I liet hem nog niet terugkomen. Dus richtte Johannes zich op de ontwikkeling van Sumatra. Alleen in Zuid-Sumatra behaalde hij enig succes. Midden 1834 keerde hij terug in
Nederland om daar Minister van Koloniën te worden met als
opdracht ervoor te zorgen dat het geld uit de kolonies bleef binnenkomen. Dat maakte uitbreiding van het cultuurstelsel nodig.
Omdat de onkosten van het Belgische conflict bleven oplopen,
werden bij de Nederlandse Handelmaatschappij (voorloper van
ABN-AMRO) grote leningen gesloten. Toen de regering die met
nieuwe leningen in 1839 - 1840 wilde aflossen werd dat in de
tweede kamer geblokkeerd. Van den Bosch trad af en werd twee
jaar later zelf lid van de Tweede Kamer waar hij met adviezen
en geschriften bijdroeg tot herstel van de geldmiddelen van het
Een woelig leven van een van de minder bekende ‘Grote Mannen’ van onze Vaderlandse Geschiedenis die regelmatig de revue
passeren, nu we tweehonderd jaar Koninkrijk vieren. De auteur
vat het leven en de daden van van den Bosch op staccato-achtige
manier zeer overzichtelijk samen. Daarbij worden regelmatig
neven- en tussenopmerkingen gemaakt die de gebeurtenissen in
een wijder perspectief plaatsen. Een zeer leesbare boek dat ik
van harte aanbeveel. n
‘Johannes graaf van den Bosch, de levensloop van een groot
man’, 2013, Michiel van Wersch, 148 pp. Printforce, Alphen,
ISBN 9789461938190. Vastgestelde verkoopprijs € 27.94.
Voeksleden krijgen korting bij rechtstreekse bestelling bij auteur
[email protected]
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
15
REGIONIEUWS
Aftreden voorzitter
Uw redactie ontving een e-mail van Bert Westerveld uit Rijnmond, met daarin de volgende passages: ‘… Moet bekennen
dat ik, hoewel al 15 jaar regiolid, nog nooit aanwezig ben
geweest bij een activiteit. Tja, geen tijd, geen belangstelling,
of de activiteit zelf al een keer gedaan. Toch heb ik laatst in
een andere regio meegedaan! Een simpele wandeling, maar
dan wel in een gebied waar ik nog nooit geweest was. Je
ziet andere dingen en je ontmoet andere mensen. Mensen
die jouw verhalen nog nooit gehoord hebben... en jij die van
hen niet. Ik ga me nu in Rijnmond aanmelden voor Beeld en
Geluid in Hilversum in oktober. Maar eerst naar de distilleerderij van Kalkwijck in Twente…’ Wie volgt?
Regioactiviteiten:
3 sep
WandelenTwente
4 sep Landesgartenschau Papenburg
‘t Noorden
4 sep
WandelenRijnmond
9 sep
BarbecueArnhem
9 sep Wandelen
‘t Sticht
9 sep Lezing Eerste Wereldoorlog
Apeldoorn
17 sep
BarbecueTwente
19 sep Bezoek Sterrenwacht
Leiden
24 sep Dagtocht Maeslantkering
Haarlem
24 sep
DinerclubLeiden
30 sep Bustocht Marken, Volendam
Amsterdam
22 okt Wandelen
‘t Noorden
14 okt Excursie Schijndel
Arnhem
22 okt Interregionale ontmoeting
Amsterdam
24 okt Lezing ‘Vermist in Borneo’
Haarlem
27 okt 60 j. viering, buffet en opera
Apeldoorn
30 okt Beeld en Geluid, Hilversum
Rijnmond
Amsterdam
Website
Secretariaat
Bankrekening
Welzijnswerk
ZKA-consulent
Activiteiten
www.voeksamsterdam.nl
Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen,
tel. 020-6959502, [email protected]
NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp
Wilma Zwaag, tel. 036-5328077, [email protected]
Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected]
Trijntje Visser, tel. 0299-601940,
[email protected]
In memoriam Jan de Gooijer
Ons bereikte het droevige bericht dat ons Lid van Verdienste
Jan de Gooijer op 13 juli jl. is overleden. Jan heeft veel voor
de regio Amsterdam betekend. Hij heeft o.a. in september
1986 de bowling club opgericht. Wij zijn Jan veel dank verschuldigd. Ons medeleven gaat uit naar de nabestaanden,
die wij langs deze weg sterkte wensen bij de verwerking
van hun verlies. Bestuur regio Amsterdam
16
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
Tot onze spijt moeten wij melden dat Jan Snoeks om voor hem
van belang zijn de redenen is afgetreden als voorzitter van onze
regio. Wij, de vier overige regiobestuursleden, zullen proberen
zo snel mogelijk een nieuwe voorzitter te vinden. Aanmeldingen
zijn welkom.
Start nieuwe seizoen
In de eerste week van september start het nieuwe seizoen. Vrij en
Blij opent de deuren op donderdag 4 september voor de biljarters, klaverjassers, bridgers, schilders en quilters. Een dag later,
vrijdag 5 september laten de bowlers de ballen weer rollen bij
Borchland. De culinaire club gaat maandag 8 september in de
pannen roeren. De tennissers spelen het hele jaar door op de donderdagen bij TOB. Heeft u belangstelling of wilt u eens een keer
komen kijken bij een van deze activiteiten dan bent u van harte
welkom. Zie de website voor meer informatie of neem contact op
met het secretariaat, zie colofon.
Fietstocht Almere, 22 juli
Bustocht Marken en Volendam
Op dinsdag 30 september reizen we af voor een uitje terug
in de tijd, we bezoeken het mooie schiereiland Marken. Na de
koffie zal een gids ons rondleiden. Een uitgebreide lunch volgt
met daarna een boottochtje naar Volendam vanwaar we met
de bus verder gaan. Onderweg naar Edam bezoeken we een
kaashoeve. Rond 18.00 uur zijn we terug op ons vertrekpunt in
Amsterdam. De bus vertrekt om 9.45 uur vanaf Ronald McDonald
Centre (Sportpark de Weeren 5, 1027 EC Amsterdam), het is
ook mogelijk om 10.15 uur in te stappen bij de Grote Kerk in
Monnickendam.
Het reisje kost voor leden € 39,50 en niet-leden € 49,00 inclusief alle bovengenoemde zaken. Wilt u deelnemen dan dit
bedrag overmaken op de rekening van de penningmeester regio
Amsterdam (zie colofon) o.v.v. ‘Najaarstocht’. U kunt zich tot
uiterlijk 12 september opgeven. Op de dag zelf zijn wij bereikbaar op 06 42186395.
Arnhem
Website
Secretariaat www.voeksarnhem.nl
W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM Nijmegen,
tel. 024-3770765, [email protected]
Bankrekening NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem,
Elst
Welzijnswerk J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected]
ZKA-consulent T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected]
Activiteiten
Mw. T. Müller-Evers, tel.026-3643663, [email protected]
REGIONIEUWS
Barbecue
Onze jaarlijkse barbecue vindt plaats op dinsdag 9 september in Herenboerderij ‘De Hucht’, Stationsstraat 24 in Elst. Inloop
vanaf 16.30 uur. Voor deelname (BBQ incl. 2 drankjes ) dient u
€ 23,00 p.p. over te maken op rekening van de penningmeester
Zie verder de website van Voeks regio Arnhem of VN juli/aug.
Excursie Schijndel
Op dinsdag 14 oktober organiseren we een halve-dag-excursie naar Schijndel, met eigen auto’s omdat buskosten te duur worden. We verzamelen rond 11.00 uur voor koffie in Restaurant Le
Verre, de Glazen boerderij 1, te Schijndel. Daarna gaan we met
zijn allen lunchen. Rond 13.00-13.30 uur steken we te voet over
naar museum Jan Heestershuis (Pompstraat 17). Na het bezoek
aan het museum gaan we nog iets drinken.
Als u wilt deelnemen dient u € 14,00 p.p. over te maken op
rekening van de penningmeester. Dit is exclusief toegang tot het
museum (€3,00 p.p., met museumjaarkaart gratis). We proberen
om zoveel mogelijk leden met elkaar mee te laten rijden, dus als u
bereid bent iemand mee te nemen, dan graag. U kunt bellen naar
het secretariaat of de commissaris activiteiten (zie colofon).
Bowlen
Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in
Arnhem-Noord aan de Schelmseweg. Nadere inlichtingen zijn
te verkrijgen bij de heer P. Krahmer tel. 0317-357309. Bij verhindering graag ’s ochtends afbellen bij hem. Het tel.nr. van de
bowlingbaan is 026-3529550. Speeltijd is van 10.00 – 12.00
uur. De data zijn: 14, en 28 okt., 11 en 25 nov., 9 en 23 dec.,
6 en 20 jan.,3 en 17 febr., 3, 17, 31 mrt, 14 en 26 apr., 12 mei.
Apeldoorn
Website
Secretariaat www.voeks-apeldoorn.nl
B.N. de Moel, Asselsestraat 303, 7312 CW Apeldoorn,
tel. 055-3561825, [email protected]
Bankrekening NL08 INGB 0003 6259 30 t..n.v. Voeks te Apeldoorn
Welzijnswerk Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498,
[email protected]
ZKA-consulent J. Hamer, tel. 0341-417178, [email protected]
Activiteiten Mw. M.A. Müller-van der Burg, tel. 06-10765808,
[email protected]
Lezing Eerste Wereldoorlog
Op dinsdag 9 september, 14.00 uur opent Prof. Renner in De
Rank te Vaassen ons nieuwe Voeks seizoen met een lezing over de
Eerste Wereldoorlog, 1914-1918.
De Grote Oorlog, later Eerste Wereldoorlog geheten, wordt dit
jaar overal in Europa herdacht. Anders dan de Belgen en vele
andere Europese volkeren hebben de Nederlanders niet direct
iets gemerkt van vechten, de meeste ontberingen zijn ons dus
bespaard gebleven. Bij deze bloedige oorlog die zich grotendeels op het Europese continent afspeelde, waren ruim 60 miljoen soldaten uit vijf werelddelen betrokken. Voor elke zesde
(10 miljoen totaal) eindigde zijn leven op het slagveld of in het
lazaret, zeker 20 miljoen militairen raakten gewond.
De politieke consequenties van de Eerste Wereldoorlog waren
enorm en zijn in het Europa van vandaag nog steeds voelbaar. In
rest van de wereld overigens ook. Kunnen wij lessen uit dit conflict
trekken? En zijn wij heden ten dage beter in staat om dit soort catastrofes te voorkomen? Het wordt vast en zeker een zeer interessante
middag met Prof. Renner, die dit soort dramatische onderwerpen
toch altijd met een zekere ‘lichtheid’ weet te presenteren.
Na afloop is er diner met de dinerclub.
Den Haag
Website Secretariaat www.voeks-regio-denhaag.nl
A.W.J. de Groen, Gen.Eisenhowerplein 186, 2284 XW,
Rijswijk-ZH, tel. 070-3943918, [email protected]
Bankrekening NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag
Welzijnswerk L. Tan, tel. 070-2164916, 06-12285125,
[email protected]
ZKA-consulent F.M. van der Veen, tel. 070-3687168, fmvanderveen@
hetnet.nl
Activiteiten Vacant
Ons 60-jarig jubileum
Er zijn nog plaatsen beschikbaar voor de viering van het 60-jarig
jubileum van onze regio. De festiviteiten zullen plaatsvinden in de
nieuwe JT bioscoop, Nieuwstraat 381 te Apeldoorn. Op maandag 27 oktober a.s. staat vanaf 18.00 uur in de lounge van
de bioscoop een heerlijk grillbuffet klaar. Om 20.15 uur wordt
er een live verbinding gemaakt met het wereldberoemde Royal
Opera House in Londen om op breedbeeld een uitvoering, in
drie bedrijven, van de opera ‘I due Foscari’ van Giuseppe Verdi
te kunnen aanschouwen. U kunt u nog opgeven door € 25,00
per persoon over te maken naar de penningmeester van de regio
Apeldoorn. Graag tot ziens bij onze bijeenkomsten.
Feest in onze regio!
Eind november is het 60 jaar geleden dat onze Voeksregio Den
Haag werd opgericht. En het kan niet anders dan dat zoiets feestelijk moet worden gevierd. U doet er goed aan om nu reeds in uw
agenda de datum, vrijdag 21 november, vrij te houden. De
feestelijke bijeenkomst vindt plaats in het voor ons zo vertrouwde
Te Werve Paviljoen. Als u lid van Voeks bent, mag u natuurlijk niet
ontbreken. We beginnen om 17.00 uur en wij hopen u te zien!
Details in volgende uitgave van Voeksnieuws.
Computer cursussen
De al eerder aangekondigde cursussen in oktober-november, zijn
vol, er staan zelfs drie mensen op een wachtlijst. Bij voldoende
deelname organiseren we begin volgend jaar weer een serie en
daarvoor kunt u zich nu al aanmelden via het inschrijfformulier op
de regiowebsite of telefonisch of per e-mail bij Ruud van der Ark,
tel. 070-387 44 10; e-mail: [email protected]. De cursus
bestaat uit acht bijeenkomsten van anderhalf uur en loopt van
woensdag 21 januari tot en met woensdag 11 maart.
Naar gelang het niveau van de deelnemers, maken we een beginners- en een gevorderdengroep. De kosten bedragen € 25,00
voor de gehele cursus. Voor nadere informatie kunt u terecht bij
Ruud van der Ark.
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
17
REGIONIEUWS
Inloopmiddagen
Sterrenwacht Leiden
Op donderdag 2 oktober en donderdag 6 november
zijn er inloopmiddagen voor mensen met computerproblemen.
Als u langs wilt komen dient u zich uiterlijk de voorafgaande vrijdag aan te melden bij Ruud van der Ark, zie contactgegevens
hierboven. Graag opgeven wat het probleem is. Wij zorgen
ervoor dat er iemand aanwezig is die u kan helpen. De locatie
voor de inloop is de bovenzaal van het Tennispaviljoen van Te
Werve, aanvang: 14.00 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden.
Heeft u zich al opgegeven voor de rondleiding in de sterrenwacht? Die gaat plaatsvinden op 19 september om 20.00 uur
(zie VN 2014-07/08). Er zijn nog acht plaatsen beschikbaar.
Opgeven bij Robert Le Grand via telefoon of e-mail (zie colofon).
Deelnemers worden uiterlijk een week van te voren geïnformeerd
over de kosten en de precieze aanvangstijd.
Media-Computerclub
Na een zomerstop van twee maanden beginnen we donderdag
11 september weer met onze bijeenkomsten, die daarna elke
2e donderdag van de maand in het paviljoen ‘Te Werve’ in Rijswijk (aanvang: 13.30 uur) gehouden zullen worden. De komende
maanden willen we aandacht geven aan o.a. computerveiligheid, foto- en videobewerkingssoftware, toegepast op door leden
gemaakte vakantiefilms. Iedereen is van harte welkom om kennis
te maken met onze clubactiviteiten. Contact: [email protected]
Leiden
Website Secretariaat www.voeks-leiden.nl
L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162 XX Lisse, tel. 0252-418296,
[email protected]
Bankrekening NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp
Welzijnswerk Mw. L. de Graaf-Wijsman, tel. 0252-216139, [email protected]
ZKA-consulent P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected]
Activiteiten R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]
Dinerclub september
Op woensdag 24 september gaan we voor het eerst naar
Brasserie de Zijlstroom, gelegen aan de rivier de Zijl, in een meelfabriek uit 1916, Zijldijk 28, Leiderdorp. De voorgerechten zijn
een verrassing (proeverij van diverse voorgerechten van de chef).
Voor het hoofdgerecht is er keuze uit vis, vlees of vega. We sluiten
af met koffie/ thee en een klein dessert. Prijs, inclusief drie drankjes (bier, wijn, of fris), bedraagt voor leden € 34,00, € 42,00
voor introducés. Aanmelden door betaling aan de penningmeester (zie colofon). S.v.p. duidelijk vermelden ‘Diner september’.
Uw gastheer is Jan Janssen.
Terugblik Stadsrondvaart
De rondvaart over de wateren rond en door de stad Leiden bood
voor veel deelnemers een nieuwe blik op de voor hen zo bekende
stad. Het was een gezellige middag met vele onderlinge contacten o.a. met leden uit andere regio’s.
18
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
Toneelvoorstelling Anne Frank
Het bezoek aan deze voorstelling zal in november plaatsvinden
(zie VN 2014-07/08). In dit vroege stadium hebben zich twee
personen aangemeld. Er is nog tijd genoeg om u als deelnemer te
melden, maar wacht niet TE lang. We willen er een leuk uitstapje
van gaan maken en dat kost voorbereidingstijd.
Het Noorden
Website Secretariaat
www.voekshetnoorden.nl
Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5, 7761CG
Schoonebeek, tel. 0524-532162, [email protected]
Bankrekening NL36 RABO 0131 7956 35 t.n.v. Voeks regio
Het Noorden te Borger
Welzijnswerk Mw. M.J. van Os, [email protected]
ZKA-consulent Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected]
Activiteiten Wim Huizing, tel. 0592-310932, [email protected]
Landesgartenschau Papenburg
In het Duitse stadje Papenburg is gedurende de zomermaanden
een Landesgartenschau te bewonderen, die wordt gehouden
in het stadspark aldaar, een belevenis voor tuinliefhebbers. Op
donderdagmiddag 4 september organiseert uw regiobestuur een middagtocht naar deze tentoonstelling. We sluiten de
dag af met een diner. Mocht u een dieet hebben, meldt u dit dan
even. Alleen bij Wim Huizing (zie colofon) kunt u zich vóór 1 september a.s. opgeven. Uw eigen bijdrage, € 35.00 p.p. (incl. toegang en diner), graag overmaken op de bankrekening van onze
penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Middagtocht Papenburg’. Bij
annulering binnen twee weken vóór de vertrekdatum is restitutie
van kosten ter beoordeling van bestuur. Wij vertrekken om 12.00
uur vanaf de parkeerplaats bij Rapide Tours, Stationsstraat 25,
Tynaarlo, telefoonnummer 0592-545680.
Wandeltocht
Jan Koerts en Harry Wiggers hebben een wandeling uitgezet
voor woensdag 22 oktober, ditmaal in de omgeving van
Deurze, via Rolde naar het Poepenhemeltje. Geadviseerd wordt
goed schoeisel te dragen. De tocht is niet geschikt voor rollators.
Het begin- en eindpunt is Zalencentrum Eetcafé ‘De Aanleg’
Asserstraat 63, 9451 TA Rolde, te bereiken onder telefoonnummer 0592-241251 www.de-aanleg.nl We verwachten u voor de
koffie om 9.30 uur en we vertrekken om 10.30 uur. Wij sluiten
de wandeling af met een buffet. U kunt zich vóór 15 oktober
opgeven bij Wim Huizing (zie colofon). Uw eigen bijdrage, €
10,00 per persoon, graag overmaken op de bankrekening van
onze penningmeester (zie colofon) o.v.v. ‘Wandeltocht 22/10’.
Bij annulering binnen twee weken vóór 22 oktober is restitutie van
de kosten ter beoordeling van het bestuur.
REGIONIEUWS
aandragen. Het houdt de cursusleider ook scherp!. De cursussen
zijn op de 1e en 3e woensdag van de maand vanaf 9.30 uur.
De start van de nieuwe cursus staat gepland voor begin oktober 2014. De kosten zullen dit jaar naar alle waarschijnlijk weer
€ 25,00 bedragen voor Voeksleden en € 30,00 voor introducees.
Opgeven kan nu al bij Gerda Burger of Piet Groen (zie colofon).
U kunt informatie inwinnen bij onze cursusleider Wes Moraal,
e-mail [email protected].
Activiteiten
Alle wekelijkse activiteiten, zoals bowlen, klaverjassen, schilderen tekenclub, beleggingsclub zullen aanvangen in de 1e week
van september. Wij wensen iedere deelnemer wederom een goed
seizoen toe. Kijk op onze website waar en wanneer de activiteiten plaatsvinden alsmede de kosten.
Rijnmond
Website Secretariaat www.voeksrijnmond.nl
W.A. Meijnen, Terborchdreef 10, 3262 NB
Oud-Beijerland, tel. 0186-615905,
[email protected]
Bankrekening NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks regio
Rotterdam te Hellevoetsluis
Welzijnswerk Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010,
[email protected]
ZKA-consulent Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760,
[email protected]
Activiteiten Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993,
[email protected]
P. Groen, tel. [email protected]
In memoriam Ton de Ridder
Met leedwezen hebben wij moeten vernemen dat ons lid
van verdienste Ton de Ridder op donderdag 19 juni jl. op
81-jarige leeftijd na een kortstondige ziekte is overleden.
Ton heeft vele jaren zitting gehad in het bestuur van de
Voeksregio Rijnmond, voornamelijk als penningmeester en
heeft daarbij een onuitwisbare indruk achtergelaten. Voeks
is hem zeer veel dank verschuldigd. Ook zijn inbreng bij
de afdelingen Biljart en Beleggingsclub mag niet onvermeld
blijven. Wij zullen een bijzonder mens missen. Wij wensen
zijn vrouw Ina en (klein)kinderen alle sterkte toe bij het verwerken van dit grote verlies.
Wandelen
De eerstvolgende wandeling zal plaatsvinden op donderdag 4
september a.s. De wandeling zal worden georganiseerd door
onze voorzitter en zijn vrouw en we zullen gaan wandelen in
de natuur van Oostvoorne. De definitieve locatie zal zo spoedig
mogelijk via onze website www.voeksrijnmond.nl worden gepubliceerd. Opgeven kan nu al bij Gerda Burger of Piet Groen (zie
colofon).
Interregionale ontmoeting
Deze ontmoeting zal plaatsvinden op woensdag 22 oktober
en zal worden georganiseerd door de regio Amsterdam. Zoals
elk jaar zal deze in Landsmeer worden gehouden. De activiteiten
zullen zijn: Biljarten, Bowlen, Bridge, Klaverjassen en Rummicub.
De ontmoeting staat open voor alle regio Rijnmond-leden. Nadere mededelingen volgen. U kunt zich nu al opgeven bij Gerda
Burger of Piet Groen, zie colofon.
Beeld en Geluid in Hilversum
Deze dagtocht, die al eerder is aangekondigd, is gepland voor
30 oktober maar u dient zich uiterlijk 30 september aan te
melden bij Piet Groen of Gerda Burger (zie colofon). De kosten
bedragen € 47,50 voor leden en € 57,50 voor introducees. U
kunt dit bedrag overmaken op rekening van de penningmeester
(zie colofon) onder vermelding van ‘Beeld en Geluid’.
Secretaris gezocht!
In het komende jaar heeft onze secretaris, dhr. W.A. Meijnen,
de wens geuit om af te treden, waardoor in het bestuur van regio
Rijnmond een vacature gaat ontstaan. Heeft u interesse in deze
verantwoordelijke functie, meldt u zich dan aan bij ons secretariaat, liefst via e-mail (zie colofon). Lidmaatschap van Voeks is
noodzakelijk.
Het Sticht
Website Secretariaat www.voekshetsticht.nl
W.G. Reman, Flits 14, 1231 SN Loosdrecht,
tel. 035-5823161, [email protected]
Bankrekening NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio
Het Sticht te Huizen
Welzijnswerk J. van Berkel, tel. 06-53841190,
[email protected]
ZKA-consulent J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected]
Activiteiten E.J. Pater, tel. 06-22451195, [email protected]
Computercursussen
Terugblik jubileumviering
Binnenkort gaan we weer van start met het nieuwe seizoen. Het
is opnieuw de opzet om díe onderwerpen te behandelen waar
U problemen mee heeft of waarbinnen u nieuwe mogelijkheden
wilt ontdekken.U moet dus zoveel mogelijk zelf onderwerpen
Op dinsdag 10 juni vierden we ons 12e lustrum met diverse
activiteiten in natuurpark De Veluwezoom en museum Bronbeek
in Arnhem. Op de volgende pagina ziet u een fotografische
impressie.
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
19
REGIONIEUWS
Twente
Website Secretariaat www.voekstwente.nl
Mw. U.J.J. Kriekjes, Kobstederweg 3, Winterswijk Henxel,
tel. 0543-531248, [email protected]
Bankrekening NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio
Twente te Hengelo
Welzijnswerk Mw.B.Feunekes-Spruijt, tel. 053-4614598,
[email protected]
ZKA-consulent J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected]
Activiteiten H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]
Wandelen
Op woensdag 3 september gaan wij wandelen in ‘Het
Hulsbeek’ te Oldenzaal. We komen om 10.00 uur samen in het
restaurant Carte Blanche 99 (vroeger ‘Het Buitenhuys’), Bornsedijk 100, 7576 PG te Oldenzaal. De wandeling is uitgezet door
Meintje en Frederiek Zoethout.
Routebeschrijving: Vanaf de A1 volgt u de borden ‘Het Hulsbeek’.
Vanuit Hengelo afslag 32/N342. Op de derde rotonde neemt
u de 3e afslag, de Schipleidelaan op en gaat u rechtdoor. Op
de volgende rotonde ook rechtdoor. Dan de 1ste afslag links, na
het Shell tankstation, de Oude Almeloseweg op. Tenslotte de 1ste
afslag, de Bornsedijk en na ca. 300 m vindt u aan de rechterzijde
Carte Blanche.
Voor verdere informatie: Ursel Kriekjes, zie colofon.
Wandelen
Barbecue
Op donderdag 25 juli had Ewout van der Kuip weer een prachtige wandeling uitgezet langs de Blauwe Kamer, Rhenen en de
Grebbeberg. Helaas verschenen slechts drie personen naast
Ewout aan de start, uw secretaris en een fanatiek wandelechtpaar
uit Leerdam. We hebben dus moeten besluiten om geen verdere
wandelingen meer te organiseren. Jammer! Nog veel dank aan
Ewout voor de inspanning om binnen onze regio een wandelclub
van de grond te krijgen!
Op woensdag 17 september gaan wij met elkaar aan de
barbecue, bereid door de koks van restaurant Kampkuiper. Bij
mooi weer kunnen we buiten onder een grote luifel zitten, bij
slecht weer gaan we naar binnen. Het buffet zal bestaan uit een
zeer ruime sortering van koude en warme gerechten (karbonade,
rib-eye, zalm, varkensribstuk, kipsaté), met verschillende sauzen,
brood. Graag ontvangen wij u om 16.00 uur met een drankje van
het bestuur. Tegen 17.00 uur starten wij met de barbecue, die zal
duren tot ongeveer 19.00 uur.
Slot Zuylen
Op dinsdag 9 september bezoeken we Slot Zuylen in Maarssen. Het slot is vooral bekend door de schrijfster en componiste
‘Belle van Zuylen’(1769-1805) die er is geboren en er een groot
deel van haar jeugd heeft doorgebracht. Het programma in het
kort: 11:00 aankomst met koffie/thee en gebak in het koetshuis;
11:45 rondleiding onder leiding van een gids, aansluitend lunch
in restaurant Belle (een paar minuten lopen van het slot). Helaas
is het slot niet toegankelijk voor rolstoelen. Er is ruime parkeergelegenheid.
De kosten bedragen voor regioleden en partners € 24,50 p.p.
incl. toegang, koffie/thee, rondleiding en lunch. Met geldige
museumkaart is dit € 16.00. Niet-regioleden betalen € 30,50
p.p., mét museumkaart € 22,00 p.p. Adres slot Zuylen: Tournooiveld 1, 3611 AS Oud-Zuilen. U kunt zich tot uiterlijk dinsdag
2 september aanmelden bij Evert Pater (email: [email protected])
met vermelding van wel/geen museumkaart. Museumkaart wel
meenemen! Het verschuldigde bedrag graag overmaken naar de
penningmeester (zie colofon).’
20
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
U kunt zich tot 4 september a.s. opgeven bij Hans Freiboth (zie
colofon). De kosten van de barbecue (excl. dranken) bedragen
voor Voeksleden € 16,50 p.p., voor niet-Voeksleden € 20,50 p.p.
Dit bedrag kunt u overmaken op de rekening van de penningmeester (zie colofon).
Restaurant Kampkuiper is gelegen aan de Almeloseweg 113,
7615 NA Harbrinkhoek. Tel: 0546 – 62.99.62. Routebeschrijving: Vanaf A1 de afslag Borne West, langs Borne, dus niet rechts
afslaan, over het spoor weg vervolgen bij T-kruising linksaf, bij
rotonde links af richting Almelo. In Zenderen bij verkeerslichten
rechtsaf richting Albergen. Dat is de N744. Bij rotonde in Albergen naar links de N349 op. Vervolgen tot afslag Harbrinkhoek
naar rechts de N746. Na een paar kilometer zie je links Kampkuiper liggen vlak voor de rotonde in de verte. Dan zie je ook een
oprit naar de parkeerplaats van Kampkuiper. Ga je te ver dan
rotonde nemen links om en direct 1e weg in en na 100 meter de
poort van Kampkuiper.
REGIONIEUWS
Haarlem/Alkmaar
Website Secretariaat www.voekshaarlemalkmaar.nl
W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ
Aerdenhout, tel. 023-5245855,
[email protected]
[email protected]
Bankrekening NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks Haarlem
Alkmaar te Heemstede
Welzijnswerk Mevr. A.J.C. Spindlegger, tel. 072-5710927,
[email protected]
ZKA-consulent M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected]
Activiteiten P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]
Maeslantkering
Op woensdag 24 september gaan we een dagtocht maken
naar de Maeslantkering bij Hoek van Holland. We vertrekken
om 8.30 uur vanaf de P&R achter het NS-station van Schagen en
gaan dan via de opstapplaats bij Winkelcentrum ‘De Hoef’ in Alkmaar (aankomst circa 9.00 uur) naar het NS station te Bloemendaal waar om 9.30 uur de laatste deelnemers kunnen opstappen.
Na een korte stop voor de koffie met gebak rijden we naar Hoek
van Holland. We beginnen, in tegenstelling tot een eerdere aankondiging, met de rondvaart. Deze begint bij de steiger van het
Keringhuis. Tijdens de twee uur durende boottocht wordt een uitgebreide broodmaaltijd geserveerd. Via de Nieuwe Waterweg
vaart u langs Hoek van Holland en via het Breeddiep komt u in
het imposante Europoortgebied. U ziet een grote verscheidenheid
aan industrieën, zoals container- en ertsoverslagbedrijven. Vele
schepen zijn groter dan een flatgebouw. Na de rondvaart brengen we een bezoek aan het Keringhuis, hét informatiecentrum
over hoogwaterbescherming in Zuid-Holland en over de indrukwekkende Maeslantkering. Het Keringhuis is geschikt voor rollators en het beschikt over een ringleiding.
De kosten voor deze dagtocht bedragen voor leden € 46,00
en voor introducés € 57,00. U kunt zich opgeven door het verschuldigde bedrag over te maken op het rekeningnummer van de
penningmeester (zie colofon). Graag een bevestiging naar ons
e-mailadres (zie colofon). De sluitingsdatum voor deze dagtocht is
15 september. Het bestuur hoopt op een grote opkomst.
Vermist in Borneo
Op vrijdag 24 oktober de jaarlijkse lezing, in Johanna’s Hof.
We hebben onze oud-collega Arie van Haaren bereid gevonden om een lezing te geven met de titel ’Vermist in Borneo’. In
december 1941 begonnen de Japanse aanvallen op doelen in
Zuidoost-Azië, waaronder de olievelden en raffinaderijen aan de
noord/oostkust van Borneo. Vliegtuigen van de Militaire Luchtvaart KNIL bombardeerden de Japanse invasievloot bij Miri.
Twee toestellen gingen daarbij verloren. In 1985 werd bij toeval
één toestel teruggevonden en geïdentificeerd in de jungle van
NO Borneo.
De lezing gaat over de ontdekking, identificatie en (gedeeltelijke)
berging van deze ’Baram Bomber’. Na de lezing zullen we een
drankje drinken en, zoals we van Johanna’s Hof gewend zijn,
aansluitend staat een warm en koud buffet voor ons klaar. Ontvangst om 15.30 uur (koffie / thee), om 16.00 uur de lezing tot
ongeveer 18.00 uur, daarna het drankje en het buffet.
De kosten voor deze bijeenkomst zijn € 25,00 voor leden en
€ 30,00 voor introducés. Door storting van dit bedrag op rekening van de penningmeester (zie colofon), gaarne vóór 20 oktober, wordt u genoteerd voor deelname. Daarnaast graag ook
bevestigen per e-mail of telefoon aan de secretaris of activiteitencommissaris (zie colofon). De Johanna’s Hof ligt aan de Zeeweg
te Castricum aan Zee (1901 NX Bakkum), tegenover bezoekerscentrum De Hoep van het PWN.
Het Zuiden
Website
Secretariaat www.voeksregiozuid.nl
Agnes Hengst-van der Meer, Gravin v Sulzbachstraat 10,
4854 EV Bavel, tel 076-5612138,
[email protected]
Bankrekening NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio
Het Zuiden te Oosterhout (NB)
Welzijnswerk A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur,
tel. 076- 5018065 of 06-24396021, [email protected]
ZKA-consulentenBrabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259,
[email protected],
Zeeland & Limburg: L. van Zon, tel. 0113-270144,
[email protected]
Activiteiten (Vacant)
Bijeenkomsten
Goes: iedere tweede dinsdag van de maand sociëteit in Hotel
Terminus, Stationsplein 1 in Goes vanaf 10.00 u. Na twee maanden rust start de sociëteit weer in september.
Zevenbergen: Sociëteit iedere eerste woensdag van de maand
in Hotel van der Hooft van 10.00 tot 12.00 u. Ook hier wordt in
september weer gestart.
Welzijnswerk
Onze welzijnscoördinator, Albert Don, is dringend op zoek naar
een welzijnswerker voor de regio Noord-Limburg (Roermond) en
één voor de regio Eindhoven. Het is dankbaar en leuk vrijwilligerswerk! Aarzel dus niet: pak de telefoon of stuur een e-mail
naar Albert (zie colofon).
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
21
PERSONALIA
De volgende leden heten wij welkom:
Mw. H.L.M. Abels-Kloos, Maleisië
C.A. ’t Hart, Spijkenisse; ex SNC
H.C.N.M. Olsthoorn, Den Hoorn; ex SGSI
Mw. K.I. Al-Petersen, Duitsland
Mw. M. van Hengel-Visser, Spanje
W. Ploeger, Borgercompagnie; ex NAM
J. Assies, Donderen; ex NAM
K. Hofland, Spijkenisse; ex SNR
Mw. J. Pronk-de Looze, Spijkenisse
G. Baks, Schoonebeek; ex NAM
J.A. Hofman, Zuid-Scharwoude; ex NAM
R.W.B. Blaisse, Lomm; ex Basell
Mw. A.C. van der Horst-Vrij, Enkhuizen
Mw. G.K. Richter-van Leeuwen,
Den Haag
G. Bodewitz, Den Haag; ex SGSI
D. Kipperman, Nieuw Amsterdam; ex
NAM
Mw. K. de Boer-Feenstra, Wolvega
Mw. J. Boudesteijn-de Niet, Maassluis
Mw. M.E.C. van Boxtel-Jonkers,
Apeldoorn
H.J.L. Brunnmayer, Ouderkerk a/d Amstel
P.H. van Dongen, Oosterhout; ex SNR
J.A. Dubbelhuis, Beilen; ex NAM
J.L. den Dulk, Assen; ex NAM
J.M.I. van Gils, Maleisië; ex Dubai
R.W. de Gooijer, Papendrecht; ex SNC
Moerdijk
G. Hage, Hoogvliet; ex SNR
Mw. J.A. Hakkers-van Goor den
Oosterlingh, Voorburg
C. de Koning, Geldrop; ex Oman
Mw. M. Schepers-Blaauw, Rijswijk
Mw. C.W. Selser-Wassink, Berkel en
Rodenrijs
H.K. Krijgsman, Wassenaar; ex SI
G.P. van der Sluis, Spijkenisse; ex SNR
Mw. G. Lagendijk-Trentelman,
Burgh-Haamstede
H.A.C. Smit, Den Haag; ex SIPM
G. van Straalen, Den Haag; ex SCIS
A.J.A. van Loon, Molenschot; ex SNC
Moerdijk
Mw. J.H. Swaak-van Plateringen,
Zuid-Scharwoude
J.W. van der Meer, Rotterdam; ex SNR
B. van der Voordt, Vlaardingen
Mw. E. Meuldijk-van Houwelingen,
Spijkenisse
Mw. A.A.B.M. Wegkamp-Krabbe,
Assen
N.A. Muilwijk, Groot Ammers; ex SNR
Mw. C.C. van Westenbrugge-de
Hoog, Klundert
Mw. E.G. Neeleman-van den Bosch,
Oosterbeek
Mw. W. Nugteren, Valburg
J.G. Winkel, Heerhugowaard; ex STCA
Mw. C. van der Woerdt-Arends, Frankrijk
Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden:
P. van Ballegooyen, ex SNR, 11/06,
96 jr; Haaften
R.H. Helweg, ex SNV, 16/07, 91 jr;
Oegstgeest
P. de Bie, ex NAM, 7/06, 91 jr; Rolde
W.P.A.M. Hoefnagels, ex Billiton, 10/06,
76 jr; Arnhem
W. Bijlholt, ex NAM, 24/05, 73 jr; Smilde
E. Boskers, ex SNR, 30/06, 83 jr;
Vlaardingen
Mw. A.I. Braaksma-van Hateren,
(KSLA), 22/07, 97 jr; Zwartsluis
E.W. Brekelmans, ex SNV, 30/06, 80 jr;
Heesch
Mw. P.W.M. Brok-Laging Tobias,
(Curaçao), 16/06, 93 jr; Enschede
Mw. M. Brouwer-van Minnen, (SNR),
5/07, 91 jr; Vlaardingen
Mw. M. Cornelissen-van Wijk, (SIPM),
24/07, 90 jr; Den Haag
G.J.W. Dekkers, ex NAM, 26/06, 84 jr;
Gasselte
B. Duut, ex SNR, 12/07, 84 jr; Roden
Mw. C.J. Eiff-Bokelman, (Billiton),
16/07, 79 jr; Haarlem
Mw. I. Estarippa-Bouma, (Billiton),
20/07, 84 jr; Wassenaar
Mw. F.B.L. Geurts-van Leeuwen,
(Cyprus), 9/07, 85 jr; Breda
J.C.M. de Gooijer, ex KSLA, 13/07,
86 jr; Amsterdam
J.M. de Graaf, ex Billiton, 20/06, 75 jr;
Duiven
Mw. A. Grimme-van der Wal,
(KSLA), 30/05, 82 jr; Purmerend
Mw. A.E. de Groote, ex NAM, 1/07,
79 jr; Ede
22
Mw. M.N. Hordijk-Timmerman, (SNR),
6/07, 85 jr; Vianen
Mw. H.D.T.M. van den Hoven-Kirch,
(Billiton), 25/07, 87 jr; Vught
L. IJlstra, ex NAM, 11/07, 96 jr; Loosdrecht
Mw. L.C. van IJperen-Bikker, (SNR),
18/07, 83 jr; Leerdam
O.K. IJzerman, ex KSEPL, 30/06, 87 jr;
Den Haag
Mw. P.M. de Jongh-Nummerdor,
(Venzuela), 18/07, 82 jr; Wolfheze
C.J. Kok, ex SNV, 18/07, 99 jr;
Steenwijkerwold
W. Koning, ex KSLA, 22/06, 87 jr;
Volendam
A.N. Kuit, ex NAM, 31/05, 91 jr;
Schoonebeek
Mw. H.A.M. van Laar-Bouman, (SIPM),
10/07, 93 jr; Breda
H. de Lange, ex KSLA, 22/05, 87 jr;
Purmerend
E.L. Lennards, ex SN, 21/07, 77 jr;
Den Haag
H.G.F. Leufkens, ex SIPM, 12/06, 84 jr;
Breda
R.H. Leukfeldt, ex Billiton, 10/06, 87 jr;
Arnhem
H.W. Liefhebber, ex KSLA, 20/06, 85 jr;
Heiloo
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
H. Litzouw, ex SIPM, 15/06, 80 jr; Voorburg
Mw. A.H. van der Meer-Ydema, (SNR),
16/07, 88 jr; Schiedam
Mw. H. Mensing-Zondag, (SNC
Moerdijk), 18/07, 84 jr; Zevenbergen
Mw. M. Mol-Priem, (SNR), 21/07, 84 jr;
Rotterdam
Mw. N. van Mourik-den Boer,
(Curaçao), 4/07, 100 jr; Zeist
B.T. Mulder, ex NAM, 3/06, 87 jr; Assen
Mw. J.F. Mulder-Janssen, (Shell Tankers),
18/06, 89 jr; Rhenen
Mw. J. Naerebout-Rutteman,
(Shell Tankers), 11/07, 79 jr; Zevenbergen
J. Neeleman, ex Billiton, 5/06, 86 jr;
Oosterbeek
G.H.M. Nelemans, ex SNR, 2/07, 64 jr;
Vlaardingen
J. Oepkes, ex KSLA, 31/05, 79 jr; Soest
Mw. R.D.D. van Oldenborgh-Volz,
(UK), 26/07, 83 jr; Wassenaar
G.W. Overbosch, ex Iran, 27/05, 97 jr;
Ermelo
G. Overeem, ex Venezuela, 13/07, 89 jr;
Baarn
H.B. van Perlstein, ex Hong Kong,
24/05, 97 jr; Heemstede
J.T. Reijnst, ex SNR, 5/07, 90 jr;
Vlaardingen
Mw. P.C.W. Reitsma-Rooyakkers,
(SIPM), 6/07, 91 jr; Den Haag
A. de Ridder, ex SNR, 19/06, 81 jr;
Vlaardingen
PERSONALIA
Mw. H.A. van Vliet-van der Vaart,
(SNR), 21/07, 90 jr; Vlaardingen
J.L. Rietman, ex SNR, 13/07, 80 jr; Rhoon
G. Smit, ex SNR, 26/06, 93 jr; Doorn
Mw. C.J. van Rijn-Spruijt, (SNV), 4/06,
97 jr; Den Haag
Mw. A.M. de Snoo-de Klerk, (Libië),
20/06, 93 jr; Krimpen aan den IJssel
H.J. van Rossen, ex SNR, 27/06, 89 jr;
Vlaardingen
F. Spoor, ex Nigeria, 26/06, 76 jr; Gouda
Mw. J.A.M. Schoffelmeijer, ex SNV,
28/06, 81 jr; Den Haag
H.C.G. Schoonderwoerd, ex SNR,
16/07, 74 jr; Roosendaal
Mw. M. Schut-Cruz Sancho y Gracia,
(SIPM), 16/07, 85 jr; Den Haag
Mw. B.F. van Seeventer-de Bruin,
(Curaçao), 12/06, 94 jr; Alkmaar
J. Seriese, ex KSEPL, 9/07, 90 jr; Den Haag
J. Sibering, ex NAM, 12/07, 80 jr;
Hoogezand
C.J. van der Sluis, ex SICM, 23/06,
83 jr; Zwitserland
P. Staartjes, ex SIPM, 30/06, 84 jr;
Maastricht
T.P. de Vries, ex Shell Tankers, 29/06,
90 jr; Vlaardingen
Mw. H. van der Wal-Lenstra, (Turkije),
27/07, 95 jr; Heerenveen
Mw. J.F. Wattimena-Brakel, (KSLA),
18/07, 91 jr; Loenen aan de Vecht
Mw. J. Steehouwer-van Bodegom,
(SNR), 8/06, 98 jr; Piershil
Mw. H. Wesselink-Kroeze, (NAM),
3/06, 99 jr; Schoonebeek
P.C. Timmerman, ex SNV, 6/07, 72 jr;
Strijen
A. Toet, ex SIPM, 15/07, 84 jr; Leidschendam
C.J. Verbaan, ex SIPM, 17/06, 96 jr;
Den Haag
W.A. Wesselman, ex Billiton, 2/07,
73 jr; Nieuwegein
G. van der Wilk, ex Maleisië, 29/06,
94 jr; Den Haag
Mw. A. de Wit-Fraikin, (Argentinië),
9/07, 92 jr; Den Haag
N.A.M. van Vessem, ex Billiton, 26/07,
87 jr; Venlo
Mw. J. Vijsma-Mendoza, (SIPC), 17/7,
98 jr; Amsterdam
B. van der Ziel, ex SNV, 20/07, 81 jr;
Zwolle
Familieberichten:
Mw. M.P. Beerman-van Grondelle,
15/07, 67 jr; echtgenote van C.J. Beerman
(SNR), Abbenbroek
Mw. J. Blans-Siegel, 31/05, 83 jr;
echtgenote van E. Blans (SNR), Zoetermeer
Mw. M.A.J.C. van Bommel-Brackel,
26/06, 63 jr; echtgenote van F. van Bommel (Shell Tankers), Doesburg
Mw. B. Brouwer-van Straaten, 1/06,
87 jr; echtgenote van D.M. Brouwer (KSLA),
Soest
Mw. C.T. Gerlofsma-Miedema, 17/06,
82 jr; echtgenote van F. Gerlofsma (SNR),
Rotterdam
Mw. M. van der Kemp-Torres Rodriguez,
19/06, 86 jr; echtgenote van W. van der
Kemp (Qatar), Den Haag
J. Schellevis, 12/06, 80 jr; echtgenoot
van mw. F.P. Schellevis-Hoek (KSEPL),
Den Haag
Mw. H.C. Klaij-Goes, 19/06, 94 jr;
echtgenote van F. Klaij (SNR), Vlaardingen
Mw. J.B. Krol-Behre, 4/06, 77 jr; echtgenote van N.A. Krol (Billiton), Benthuizen
Mw. K. Meeling-Rook, 28/07, 71 jr;
echtgenote van A.J. Meeling (SNR), Poortugaal
Mw. J.T.C. van Oosten-van Rossum,
10/07, 86 jr; echtgenote van R.P. van
Oosten (SICM), Heemstede
Mw. A.J. van der Pas-Blinde, 24/06,
74 jr; echtgenote van P. van der Pas (SNR),
Heerjansdam
Mw. P.W. Poons-Gezelle, 21/07, 90 jr;
echtgenote van M. Poons (SIPM), Den Haag
Mw. S.J.B. Rantong-Buma, 10/07,
77 jr; echtgenote van J.P. Rantong (SNR),
Spijkenisse
Mw. M.H. Scherpen-Schwieters,
31/05, 79 jr; echtgenote van A. Scherpen
(NAM), Schoonebeek
Mw. G.T. Schildt-Reijm, 29/06,
80 jr; echtgenote van H.A.W. Schildt (SN),
Spijkenisse
Mw. H. Stouten-van Rijswijk, 27/06,
75 jr; echtgenote van H.J. Stouten (SNR),
Vlaardingen
Mw. J.H.M. van Vessem-van Vugt,
30/06, 86 jr; echtgenote van N.A.M. van
Vessem (Billiton), Venlo
Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks!
Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voekswelzijnswerk? Dan zegt u:
JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS!
Ondergetekende, de heer/mevrouw
Adres
Postcode
Geb.datum
Laatste maatschappij
Telefoon
E-mail
Ingangsdatum Shellpensioen
Woonplaats
Betaalnr
Naam echtgeno(o)t(e) /partner
.Geb.datum partner
meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie (€ 20,–) in januari met het pensioen wordt verrekend.
NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in
betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden.
Datum
Handtekening
In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
23
VOEKSKRONKEL V-49
VOEKSKRONKEL V-49
VOEKSKRONKEL V-49
Beste Kronkelkrakers, de oplossing van Kronkel 48 luidt:
Beste Kronkelkrakers,
de oplossing
van Kronkel
48 luidt: 16
Horizontaal:
10 Echtgenoten;
12 Dagrantsoen;
15 Okselfris;
Eetzaal;
17 Emelt;
Ringkade; 12
20 Dagrantsoen;
Innovatie; 23 15
Europacup;
26
Horizontaal:
1019
Echtgenoten;
Okselfris; 16
Braampje;
3420Afwasbaar;
36 Europacup;
Familieband;
Eetzaal;31
17Ootje;
Emelt;33
19Paraplu;
Ringkade;
Innovatie; 23
26 38
Lekkerbekje.
Braampje; 31 Ootje; 33 Paraplu; 34 Afwasbaar; 36 Familieband; 38
Verticaal:
0 Geboortegolf; 2 Egelskop; 3 Knar; 4 Stasi; 5 Angel; 6
Lekkerbekje.
La; Verticaal:
7 Mallen; 80 Stee;
9 Docent;
11 Hijsen;3 12
Dito;
13 Glazig;
146
Geboortegolf;
2 Egelskop;
Knar;
4 Stasi;
5 Angel;
Netbeheerder;
Sparta;
Ritsma;
25 Cipier;
27 Plank;
La; 7 Mallen;21
8 Vaals;
Stee; 922
Docent;
11 24
Hijsen;
12 Dito;
13 Glazig;
14
28 iPad;
29 Duplo;2130Vaals;
Tanks;
Eelt; 24
35 Ritsma;
Wiek; 37
39 Bij.
Netbeheerder;
2232
Sparta;
25Nu;
Cipier;
27 Plank;
28 iPad; 29V-48
Duplo;
30 Tanks;
32 Eelt; 35 Wiek; 37 Nu; 39 Bij.
De Voeksbalk
luidt:
LOGARITME
Ritsma uit 24 verticaal, dat had u uiteraard wel begrepen
Luuk haalde de volgende namen uit de hoge hoed:
Luuk haalde de volgende namen uit de hoge hoed:
1 A. van Loo - Hoogezand
A. van
Loo - Hoogezand
2 B.1 van
Sintmaartensdijk
- Heesch
B. van Sintmaartensdijk
3 S.2 Elzinga
- Spijkenisse - Heesch
3 3
11 11
4 4
55
2222
30
33
39
27
9 9
16 16
2020
2424
28
29
28
31
34
35
32
36
35
36
39
40
40
29
32
31
34
Peter
Peter
10 10
1515
VOEKS NIEUWS
30
33
14
14
23
23
25
27
88
19
19
25
26
77
13
13
18 18
21 21
26
66
12 12
17 17
of [email protected]
Mocht u nog geen Voekslid zijn:
meld u aan via de website: http://www.voeks.nl/
meld u aan via de website: http://www.voeks.nl/
Zij hebben hun gewonnen prijs inmiddels ontvangen.
Zij hebben hun gewonnen prijs inmiddels ontvangen.
VanVan
harte
gefeliciteerd en tot de volgende Kronkel.
harte gefeliciteerd en tot de volgende Kronkel.
2
Sparrendal
P.J.
Visser 552
3142 LR MAASSLUIS
Sparrendal
552
3142
LR MAASSLUIS
of [email protected]
Mocht u nog geen Voekslid zijn:
3 S. Elzinga - Spijkenisse
2
Uw
P.J.oplossing
Visser kunt u sturen aan:
Onder
goede
inzendingen van
wordendedrie
cadeaubonnen
worden
cadeaubonnen
van
€ 12,50drie
verloot.
Wilt u eraan
€
12,50 verloot.
Wilt u adreseraan
denken
uw volledige
denken
uw in
volledige
gegevens
uw mailadresmee te
gegevens
in
uw
mail
meenodig
te
sturen? Deze zijn
echt
sturen?
Deze zijn echt
nodig cadeaubon te versturen…
om de eventueel
gewonnen
om de eventueel gewonnen cadeaubon te versturen…
De afbeelding van V-48 had te maken met onze schaatsheld Rintje
De afbeelding
van V-48
metwel
onze
schaatsheld Rintje
Ritsma
uit 24 verticaal,
dat had
hadte
u maken
uiteraard
begrepen
1
afbeelding van een van de gevraagde antwoorden uit
deze
Kronkel. kunt u sturen aan:
Uw oplossing
Onder de goede inzendingen
De Voeksbalk V-48 luidt: LOGARITME
1
Om u ook nu op weg te helpen ook hier weer een
afbeelding van een van de gevraagde antwoorden uit
Om u ook nu op weg te helpen ook hier weer een
deze Kronkel.
37
37
41
41
38
38
42
42
43
43
HORIZONTAAL: 11 Uitgeklede vis (11); 13 Bovenaards gemeten in een rechte lijn (11); 17 Indianenstam (9); 19 Niks aan,
zo'n schilderij (5);
Bloemig (5);
21 Visvrouwtje
(8); 23 gemeten
Naar binnen
kijken
gebeurt
bij een17conservenfabriek
(9);19
26Niks aan,
HORIZONTAAL:
11 20
Uitgeklede
vis (11);
13 Bovenaards
in een
rechte
lijn (11);
Indianenstam (9);
op vakantie
(9); (5);
28 Beloning
voor veel
voetenwerk
(8); (8);kijken
33 Datgebeurt
is vragen
(5); 35(9);
Werd
zo'nGeestelijke
schilderij (5);
20 Bloemig
21 Visvrouwtje
(8);
23 Naar binnen
bij om
eenmoeilijkheden
conservenfabriek
26 heel
goed toen
bij de kardinaal
(7); 37
Arbeid
uit gewoonte
(9); 33
39 Dat
Aan is
een
draaikolk
sjorren zodat deze
Geestelijke
opievakantie
(9); 28 verdween
Beloning voor
veel
voetenwerk
(8); (8);
vragen
om moeilijkheden
(5); omgaat
35 Werd heel
(11);
41ieSprookjesachtig
(11).(7); 37 Arbeid uit gewoonte (9); 39 Aan een draaikolk sjorren zodat deze omgaat
goed
toen
bij de kardinaaldrankje
verdween
(11); 41 Sprookjesachtig drankje (11).
VERTICAAL: 1 De munitie van een schrijver (12): 2 Aan zo'n overeenkomst zit een rafelrandje (6); 3 Sprakeloos als men
hiermee geslagen wordt (8); 4 Noten die voor verbetering vatbaar zijn (4); 5 Valt in stilte (5); 6 Jongen(s)taal (5); 7 Hét
VERTICAAL:
1 De8 munitie
schrijver (12): 2(8);
Aan
zo'n overeenkomst
zit een (4);
rafelrandje
(6);mét..
3 Sprakeloos
alsvan
men
koffiemerk (2);
Kuikentjevan
op een
een badmintonfeest
9 Omgeschoolde
landbouwer
10 Patatje
(6); 13 Naam
hiermee
geslagen
wordt
(8);
4
Noten
die
voor
verbetering
vatbaar
zijn
(4);
5
Valt
in
stilte
(5);
6
Jongen(s)taal
(5);
7
Hét
een buitenstaander (4); 14 Gietvorm van een ex koningin-moeder (6); 16 IJzervreter in het circus (12); 22 Het rund
koffiemerk
(2);tijdens
8 Kuikentje
op een
landbouwer
(4);Kampioenschap
10 Patatje mét..(6);
(6);2713Populair
Naam van
omdraaien
hard rijden
(8);badmintonfeest
24 Allemensen! (8);
(5); 925Omgeschoolde
Ouderwets tegen
het Europees
eenbeest
buitenstaander
(4);
14
Gietvorm
van
een
ex
koningin-moeder
(6);
16
IJzervreter
in
het
circus
(12);
22
Het
rund
uit Azië (6); 29 Het stommetje spelen van criminelen (6); 31 Overleden na een enkele reis (4); 32 Houten ballpoint (5);
omdraaien
tijdens
hard
rijden (8);
(5); 25
Europees
Kampioenschap
(6);verlaagde
27 Populair
34 Gekke
Engelse
lekkernij
(4); 24
36 Allemensen!
(Hoofd)onderzoek
(4);Ouderwets
38 Periodetegen
die in het
het honderd
loopt
(4); 40 Muzikaal
beest
uit Azië
(6);
29 Het stommetje
spelen van criminelen (6); 31 Overleden na een enkele reis (4); 32 Houten ballpoint (5);
boom
(2); 42
Brildrager
(2).
34 Gekke Engelse lekkernij (4); 36 (Hoofd)onderzoek (4); 38 Periode die in het honderd loopt (4); 40 Muzikaal verlaagde
boom (2); 42 Brildrager (2).
U kunt inzenden t/m
31 30 6 12 15 18 16 43 34 28
24
VOEKSBALK V-49
VOEKSNIEUWS | NR. 9 - SEPTEMBER 2014
VOEKSBALK V-49
31 30
6
12 15 18 16 43 34 28
kunt inzenden
t/m
19 U
september
2014

Klik hier voor de laatste uitgave

Relaxen in Toscane Marron en Papillon 100 Jaar IJ-research

Downloaden

Downloaden

Klik hier voor de laatste uitgave

27 MEI A.S. START VERKOOP!

onderstaande brief

Batkid saves SF! Algemene Ledenvergadering De

Z.M. Koning Willem-Alexander Paleis Noordeinde Postbus 30412

Kaart tanklocaties CNG Net

PDF document | 1 pagina | 43 kB Kamerstuk

Werner SCHÖPGES - Königlicher Belgischer Keglerverband

Routekaart - The Globe Den Haag

Download de brochure van de Filter Box voor Qeos OS en Qeos XT

DAGINDELING

De spraak-in-ruis test: Een haalbare methode voor tijdige