Impressie - Topsectoren.nl

De magie van de Boston area. Impressie van een bezoek aan het MIT
Vorige week bezocht een uitgekiend gezelschap uit het Nederlandse Triple Helix innovatiesysteem
het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Cambridge. Aangevoerd door Gerald Schotman
(CTO Shell), Carolien Gehrels (wethouder Amsterdam), Dirk Jan van den Berg (voorzitter TU Delft)
en Bertholt Leeftink (DG bij EZ) brachten wij met Wageningen UR en de Netherlands Foreign
Investment Agency twee dagen door in één van de meest toonaangevende innovatiehubs ter
wereld. Het doel was tweeledig: bouwen aan het Amsterdam Metropolitan Solutions Institute (AMS)
en lessen trekken uit deze magische innovatiekookpot van talent, ideeën en kapitaal. Op een
gebied van zo'n 4 x 4 kilometer liggen twee van 's werelds beste universiteiten (Harvard en MIT,
respectievelijk nummer 1 en 4 in de Shanghai ranking), zit een industrieel hightech en biotech
cluster (totaal tegen de 200.000 banen, o.a. GenZyme, EMC, Google, Novartis) en wemelt het van
de start-ups en venture capitalists. Inventing the future, dat is de ambitie. Wat is het geheim en
welke lessen leren we voor Nederland?
Wij bezochten onder andere het MIT Energy Initiative, een multidisciplinair programma voor
Energie onderwijs en onderzoek. Bedrijven als Shell krijgen in ruil voor een membership fee en
projectfinanciering toegang tot verrassende nieuwe technologieën en een netwerk van
onderzoekers en bedrijven. Een door Shell gefinancierd project heeft bijvoorbeeld een nieuwe
visualisatietechniek ontwikkeld, waardoor je voor het blote oog onzichtbare variaties in video
digitaal kan uitvergroten. Wij kregen op de vroege ochtend een filmpje voorgeschoteld waarin de
minieme veranderingen in de buik van een zwangere vrouw waren uitvergroot tot zichtbare
uitstulpingen. Voor de wetenschappers gaat het om uitvergroting van pixel-variaties met moderne
digitale middelen, voor bedrijven om nieuwe toepassingen zoals het voorspellen van failures in
bouwconstructies of de contactloze meting van hartslag en ademhaling met een camera.
Intimacy en verrassende wetenschap en technologie is wat Shell hier zoekt en vindt. Om die reden
heeft Shell in 2013 Shell Tech Works geopend, een innovation lab middenin in Cambridge, dat de
missie heeft in co-creatie met het lokale ecosysteem oplossingen te leveren voor de concrete
uitdagingen van de businesses. Dit jaar neemt een MIT professor die via MITEI in contact kwam
met Shell een sabbatical, om fulltime bij Shell aan de slag te kunnen. Over dat soort constructies
doen ze bij MIT niet moeilijk, ook niet als je naast of vanuit onderzoek een bedrijf wilt starten. Er
wordt toch al van je verwacht dat je één dag per week wat anders doet. Meer dan in Nederland
lopen academisch leven en ondernemerschap door elkaar. Dat hoort bij de bruisende, hippe tech
cultuur die je pas echt begrijpt als je hem ter plekke ervaart.
Het beste voorbeeld dat we daarvan hebben gezien, is het MIT Medialab, een door bedrijven
gesponsorde omgeving waar studenten en onderzoekers bouwen aan demo's en applicaties. In een
ruimte die het midden houdt tussen een studentenhuis vol fietsen en leren banken en een hightech
lab vol elektronica en moderne gereedschappen, ontmoetten wij technici en creatievelingen die
bezig waren met city farming, sensoring en urban planning.
In het Cambridge Innovation Center (CIC) kunnen jonge ondernemers ruimtes huren, alleen of als
bedrijf met werknemers. De vijftien etages zijn volgepakt met flexplekken, belhokjes,
loungeruimtes en kleine en grotere offices. Het is één buzz van jonge en ervaren mensen,
uiteraard 24/7, met een opvallend groot aandeel Aziaten. More start-ups than anywhere else on
the planet claimen zij op hun website. Alle belangrijke venture capitalists zijn hier aanwezig, samen
goed voor zo’n $ 8,7 miljard aan fondskapitaal. Wie wil, kan in het CIC Venture Cafés organiseren,
borrels waar rondom een thema mensen en ideeën samenkomen. Ook de NFIA houdt hier elk
kwartaal workshops om Nederland als ‘Gateway to Europe’ te promoten.
Proximity, dat is waar ze bij het CIC in geloven. Door een plek te creëren waar mensen fysiek
samenkomen, ontstaat trust en commitment. CIC gaat deze filosofie ook in Nederland uitrollen, als
eerste plek buiten de VS. CEO Tim Rowe vergelijkt de Randstad, inclusief Eindhoven, met Sillicon
Valley, maar dan met tweemaal kortere reistijden. Een gebied waarin innovatiekernen elkaar
kunnen versterken. Rotterdam is de uitverkoren stad waar het CIC komt te staan. Rowe drukt ons
indringend op het hart: Please don't kill it door onderlinge kinnesinne.
Op veel fronten zijn MIT en het ecosysteem in Boston niet te vergelijken met Nederland. MIT is een
private universiteit, met een heel ander toelatingsbeleid en financieringsstructuur dan een
universiteit hier. Venture capital is in Nederland niet in die mate aanwezig. Toch houden wij aan dit
bezoek over dat een Nederlandse variant die inspeelt op onze sterktes misschien wel net zoveel
potentie heeft als we onze krachten bundelen. Amerikanen zijn goed in telling the story. Onze
onderzoekers doen in kwaliteit niet onder voor degenen die wij bij MIT ontmoetten en de interesse
van studenten om iets met hun kennis te doen neemt snel toe. Een stad als Amsterdam is een
geweldige place-to-be en krijgt met AMS en het Science Park nog meer impuls. Rotterdam krijgt de
eerste Europese CIC, Delft is al een mooie tech kern en de verbinding met onze innovatieve regio's
rondom Wageningen en Eindhoven is kort.
Kortom, er ligt een enorme kans om samen verder te bouwen aan onze eigen Research and
Innovation Delta die helemaal niet onderdoet voor Sillicon Valley of Cambridge Massachusetts.
Freeke Heijman (Ministerie van Economische Zaken) en Wim van Saarloos (FOM, Stichting voor
Fundamenteel Onderzoek der Materie)

Download Report