VOEKS NIEUWS
NR.11/12
NOV - DEC 2014
MAANDBLAD VAN DE VERENIGING VAN OUD-EMPLOYÉS DER “KONINKLIJKE/SHELL”
GLAZEN SCHOONHEID IN SKÅNE
STERREN KIJKEN IN LEIDEN
GERANIUMS IN EEN HARVARD
ONGENODE GASTEN OP STRAATMEUBILAIR
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
1
COLOFON
VOEKSNIEUWS
Officieel orgaan van de Vereniging van
Oud-Employés der ‘Koninklijke/Shell’
64e jaargang, nr.11/12, november 2014
Kopij inleveren
De kopij voor het volgende nummer
01-2015 dient uiterlijk vrijdag 28 november
2014 door de redactie te zijn ontvangen.
De kopij voor het daarop volgende nummer
02-2015 moet uiterlijk vrijdag 2 januari
2015 binnen zijn. Inzendingen uitsluitend
per e-mail aan: [email protected]
Redactie
Anton Barendregt
Marieke van Bork
Abu Faithfull
Oscar Franse
Eef Hummel
Leen Rijkers Meinen
Chris Whincup
Website
www.voeks.nl
Webmaster: [email protected]
Aan dit nummer werkten
verder mee:
Paul Corbey, Ank Herstel, Jim Keulemans,
Tom Reijers, Peter Visser, Pim Visser
Ontwerp
Shell – Production Centre of Excellence,
Den Haag
Druk
Roto Smeets Grafiservices, Utrecht
VOEKS NIEUWJAARSRECEPTIE 2015
Graag wijzen wij u er vast op dat de traditionele Voeks Nieuwjaarsreceptie zal worden
gehouden op zaterdag 10 januari 2015. Zet die datum in uw agenda!
Evenals de voorgaande jaren zal deze receptie plaatsvinden in het Van der Valk
Restaurant, locatie Schiphol, aan de A4.
De bijeenkomst is niet alleen een uitstekende gelegenheid om oud collega’s en vrienden het beste te wensen voor het nieuwe jaar, maar bovenal om bij te praten. In het
volgende Voeksnieuws, dat omstreeks 23 december 2014 bij u op de mat zal vallen,
verschijnt uitgebreide informatie. Het bestuur hoopt velen van u of opnieuw te treffen
of voor de eerste keer te ontmoeten.
WELKE ZORGVERZEKERING SLUIT U AF VOOR 2015?
TIM VAN KOOTEN, COMMISSIE VITALE ZAKEN
Menig Voekslid buigt zich tot het eind van het jaar over de vraag: ‘Is het verstandig om
mijn zorgverzekering aan te passen?’ Dat verschilt per individu. Veel Shell gepensioneerden zijn verzekerd bij Zilveren Kruis Achmea, al dan niet via het ‘Shell collectief’.
Anderen zijn elders verzekerd. Voor iedereen geldt: algemene adviezen zijn moeilijk
te geven. Lees daarom de aanbieding van uw verzekeraar goed door.
De basisverzekering kent bij veel verzekeraars tegenwoordig verschillende opties wat
betreft zorgverleners (artsen, ziekenhuizen en dergelijke): wil men vrijheid om te kiezen, dan betaalt men vaak ook iets meer premie. Een beperktere keuze betekent een
lagere premie. Voor aanvullende verzekeringen geldt: Hoe uitgebreider de dekking,
hoe hoger de premie. Voor advies over Zilveren Kruis kan men de online keuzehulp
raadplegen op www.zilverenkruis.nl/keuzehulp. Raadpleeg daarnaast eens online
vergelijkingssites zoals die van ‘Independer’.
Oplage 21.450
© 2014 Voeks
De redactie behoudt zich het recht voor,
aangeboden kopij in te korten of aan te
passen. Voor het geheel of gedeeltelijk
overnemen of bewerken van artikelen uit dit
blad is toestemming van de redactie vereist.
BUREAU VOEKS
Postbus 162
2501 AN Den Haag
Tel. 070 – 377 2371
Fax: 070 – 392 4835
E-mail: [email protected]
Voor informatie bereikbaar op maandag
t/m donderdag tussen 9 en 12 uur
Bankrekening NL14 INGB 0000 0405 08
t.n.v. Voeks te Den Haag
SHELL PENSIOENFONDS
Elk jaar kan men de zorgverzekering aanpassen of zelfs van verzekeraar veranderen.
Wilt u veranderen? Zeg dan vóór 1 januari 2015 uw huidige verzekering op. Voor
1 februari kunt u een nieuwe kiezen.
In november 2014 worden door alle verzekeraars de premies en dekkingen van de
basis-, aanvullende- en tandartsverzekeringen en van de extra pakketten bekend
gemaakt. U kunt dan uw kostenoverzicht van 2014 erbij pakken en gaan rekenen. Tot
31 december kunt u het eigen risico wijzigen. In 2015 is het verplichte eigen risico
€375. U kunt dit bedrag vrijwillig verhogen, waartegenover een verlaging staat van
de premie voor de basisverzekering.
De zorg blijft in beweging. Ook dit jaar zijn tijdens Prinsjesdag weer belangrijke wijzigingen aangekondigd, zoals bijvoorbeeld de hervorming van de langdurige zorg.
Die AWBZ wordt in delen geknipt. Een deel verhuist naar de basis-zorgverzekering,
een ander deel gaat naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en een
deel gaat naar de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Kern van deze veranderingen is:
zelfredzaamheid. Over deze onderdelen zullen wij in een volgend nummer van Voeks­
nieuws en op de Voeks.nl website meer vertellen.
Tel. 070 – 319 9388
Website: www.shell.nl/pensioenfonds
Foto voorpagina:
Winkel met glaswerk in Skåne, Zweden
VOEKS NIEUWS
2
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
PENSIOENZAKEN
BULLETIN OVERLEG BESTUUR PENSIOENFONDS/VERANTWOORDINGSORGAAN
Op 10 september 2014 vond het kwartaaloverleg
plaats met de Directie. Hieronder de belangrijkste
onderwerpen die werden besproken:
De financiële positie van SSPF werd besproken.
In 2014 heeft het fonds tot nu toe een goed
­rendement behaald. De financiële markten zijn gestegen, maar
de rente is gedaald waardoor de verplichtingen toegenomen
zijn. Dit betekent dat de dekkingsgraad iets lager wordt.
Alle lopende adviesaanvragen, o.a. het diversiteitsbeleid en de
gewijzigde actuariële en beleidstechnische nota zijn inmiddels
geïmplementeerd. Als gevolg van nieuwe wetgeving zullen in
2014 nog minimaal vijf nieuwe adviesaanvragen behandeld
moeten worden. De moeilijkheid hierbij zal zijn dat niet alle
details van de nieuwe wetten op tijd duidelijk zullen zijn en
dus gewerkt zal moeten worden met een aantal aannames. In
oktober vindt naar verwachting besluitvorming in de Tweede
Kamer plaats over het nieuwe financiële toetsingskader (nFTK).
Waarschijnlijk zal een gefaseerde implementatie worden toegestaan.
De nieuwe werkwijze en de nieuwe governance structuur van
SSPF is rond, maar op onderdelen moeten de procedures nog
worden getest, met name voor wat betreft de interactie tussen
de verschillende organen.
De Directie gaf een toelichting op enkele punten uit het jaarverslag en toonde een aantal kengetallen die door SAMCo regelmatig worden gerapporteerd. Op basis hiervan kan het Bestuur
het beleid bijstellen en beslissingen nemen.
Er wordt door de werkgever gewerkt aan een vrijwillige netto
pensioenregeling voor actieve medewerkers met een salaris
boven € 92.600. Het is duidelijk geworden dat zo’n regeling
mag worden uitgevoerd door pensioenfondsen. Shell Nederland
is nog in overleg met de COR over de nadere uitwerking en de
wijze waarop de uitvoering daarvan zal gaan plaatsvinden.
VERGADERING VERANTWOORDINGSORGAAN SSPF
NAMENS DE VPC, MARJAN TIMMERMANS
Op 10 september 2014 kwam het nieuwe Verantwoordingsorgaan bijeen. Naast bespreking van de taken en bevoegd­heden
werd aandacht besteed aan de geschiktheidseisen. Teneinde haar
rol goed te kunnen vervullen is het namelijk van groot belang dat
bij de leden van het VO voldoende kennis aanwezig is. Bij SSPF
is daartoe een trainings- en opleidingsprogramma samengesteld
en VO leden worden in de gelegenheid gesteld aan relevante cur-
ALLE CLICHÉS BLIJVEN KLOPPEN
sussen deel te nemen. Daarnaast zijn er tools voor zelfstudie via
internet, de SPN Academy (learning website) van het Shell Pensioenbureau Nederland en ontvangen VO leden relevante nieuwsberichten en tijdschriften. Gestreefd zal worden naar een goede
kennisbalans ten aanzien van de verschillende vakgebieden. Het
VO zal contact onderhouden met de Raad van Toezicht en de
samenwerking met hen verder invulling geven. n
PENSIEF
MVB
Ook voor de derde keer zit er een grijns op mijn mond geplakt
die er niet meer af wil. Van binnen juich ik en wil ik dansen en
springen en iedereen in de armen vallen. Maar heel vreemd, ik
moet me tegelijkertijd bedwingen om niet in tranen uit te barsten.
Van ontroering. Ik denk dat heel veel leeftijdsgenoten die rare
mengelmoes van emoties wel zullen herkennen. Althans diegenen die hetzelfde hebben meegemaakt als ik daarnet. Ze hebben
waarschijnlijk, net als ik na dat telefoontje, ook meteen allerlei
dingen willen organiseren: hoe kan ik helpen... kan ik... hoe
moet ik… Ik zit in de startblokken om weg te gaan, ik sta te
trappelen om in de auto te stappen. Maar dat is zinloos, want als
puntje bij paaltje komt dan kun je niets anders dan je schikken
naar de wensen van anderen. En van een afstandje klaar staan
als dat nodig is. Je eigen leven blijven leiden. Maar je moet lief
zijn. Je moet vooral lief zijn. En blijven.
U weet nog steeds niet waar ik het over heb, nietwaar? Dat heb
ik met opzet gedaan, ik wilde zo lang mogelijk genieten van het
feit dat ik buiten de ouders om als eerste wist dat Pien Sophia op
deze aarde is gekomen. Mijn derde kleinkind, maar de eerste
nazaat van mijn zoon en schoondochter. Voor geïnteresseerden onder u, ik heb haar nog niet gezien maar weet al wel dat
Pien Sophia ruim zes pond weegt en heel veel haar heeft. Zodra
ik een fotootje heb zal ik het met u delen. Het blijft geweldig
nietwaar, fantastisch, een wonder, uniek, schokkend, ook jouw
leven veranderend. En jouw kleinkind is de mooiste… in het kort:
alle clichés kloppen. Grootouders, geniet ervan. n
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
3
EVEN BIJBABBELEN
DE OLIEMANIAK
MR. JIKE
dochters had hij eraan ontleend. De oudste heette Polyethylena
(bij afkorting Leentje) en de andere twee droegen de sierlijke
namen Olefientje en Mercaptaantje.
Romans las Karel nooit, tenzij ze over aardolie gingen. Voor hem
was de boeiendste lectuur het Jaarverslag van de ‘Koninklijke’.
Ook het Petroleum Handboek bezorgde hem vaak rode oortjes
van leesplezier en hij zou voor het slapen gaan nooit nalaten zijn
gezin een stukje voor te lezen uit de ‘Geschiedenis der Koninklijke’ van Gerretson. Zoals een ander postzegels verzamelt, zo
legde Karel plakboeken aan over alles wat met de Koninklijke /
Shell Groep te maken had. Van alle directeuren uit alle landen
had hij een levensbeschrijving met foto’s en hij had het berendruk
met het bijhouden van de vele mutaties en overplaatsingen van de
hoge pieten. Hij had ook een prachtig boek met schema’s waarin
de werkzaamheden van de Groepsmaatschappijen en van alle
afdelingen op de twee Centrale Kantoren vermeld waren.
In mijn loopbaan bij Shell heb ik verschillende collega’s meegemaakt die uit principe nooit naar de sport- of ontspanningsverenigingen van onze Maatschappij gingen. Omdat, zoals ze
zeiden, ze daar dezelfde mensen tegenkwamen die ze iedere
dag op hun werk ook zagen. Erg sympathiek klonk het niet,
maar het was natuurlijk hun goed recht hun vrije tijd naar eigen
goeddunken te besteden.
De tegenpool van dit type bestond echter ook. Dat was de man
die, zoals wij spottend tegen elkaar zeiden, met de Maatschappij
getrouwd was. In het begin van de jaren zestig heb ik een tijdlang zo’n tegenpool-collega op de afdeling gehad. Karel was lid
van drie verschillende afdelingen van de O.V.S. (de Ontspanning
Vereniging Shell) en bedreef vier sporten op het Shell-landgoed Te
Werve. Hij had dáár zijn vrouw leren kennen en woonde in een
huis dat hij via bemiddeling van de Maatschappij had verkregen. Op zich was dit alles nog niet zo bijzonder, maar zijn liefde
voor de olie-industrie ging veel verder: de namen van zijn drie
4
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
De onverwachte en grondige reorganisatie die in die jaren
plaatsvond, was een zware slag voor hem, de meeste van zijn
plakboeken kon hij meteen in de prullenmand gooien. Maar hij
sloeg zich er kranig doorheen. Hij nam al zijn vakantie tegelijk
op en werkte dag en nacht aan nieuwe. Het kwam daarna niet
zelden voor, dat hij in de late avond heimelijk bezoek kreeg van
collega’s voor wie het allemaal een beetje te snel was gegaan;
en die aan Karel kwamen vragen wat precies hun taak in de
nieuwe organisatie was. Heel bijzonder en erg nuttig was ook
zijn dependances-boek. Er stonden foto’s in van alle gebouwen,
hotels, kantoren en loodsjes in Den Haag en omstreken waarin personeel van de Maatschappij was ondergebracht. Karels
grootste trots was echter zijn Coördinatoren boek. Dat liet hij
alleen aan zijn beste vrienden zien.
Er zaten wat vreemde facetten aan de olie-obsessie van Karel. Hij
was bijvoorbeeld verzot op olienootjes, spelde het personeelsblad
‘Olie’ van de eerste letter tot de laatste mutatie, en noemde zijn
vrouw Olivia, terwijl ze Marie heette. Ik heb haar ooit op een
personeelsfeestje gesproken. Zij verzekerde me dat Karel een liefhebbend echtgenoot en een goede vader was. ‘Hij heeft maar één
zwakte’, bekende ze. ‘Hij is nogal vaak in de olie’. n
IN ALLE STATEN
THEODORE, FRANKLIN EN ELEANOR
PIM VISSER, [email protected]
‘The Roosevelts’ is een nieuwe en indrukwekkende documentaire
van de bekende filmer Ken Burns die onlangs werd uitgezonden
op PBS (Public Broadcasting Services). De totale film is veertien
uur lang. Hij bestaat uit zeven delen en beschrijft de eeuw vanaf
1858 (geboorte van Theodore) tot 1962 (overlijden van Eleanor),
aldus het leven van alle drie Roosevelts omspannend. Theodore
en Franklin waren familie van elkaar. Hun gezamenlijke voor­
vader was de Tholenaar Claes Maartenszn van Rosenvelt die
ergens tussen 1638 en 1649 in Nieuw Amsterdam voet aan land
zette. Claes’ enige zoon Nicholas veranderde de familienaam in
Roosevelt. Zijn twee zonen
hadden elk een nakomeling
die later president zou worden.
Theodore (‘TR’), werd geboren
in 1858, en Franklin Delano
(‘FDR)’ in 1882. Anna ‘Eleanor’
Roosevelt, FDR’s latere echtgenote, werd in 1884 geboren
als dochter van de zuster van
Theodore. Alle drie de hoofdrolspelers hebben een belangrijke positieve invloed gehad
op dit land. Toch komen in de
film ook hun zwakke kanten
aan de orde.
TR was als kind veel ziek. Hij leed onder andere aan astma, maar
deed er alles aan om sterk te worden — door veel te sporten (hij
was een bokser) en door intensieve tochten door natuurgebieden,
inclusief de jacht op bisons. Gedurende de oorlog met Spanje
nam hij te paard deel aan de strijd in Cuba waarbij hij nationale
roem verwierf door zijn heldhaftig optreden. Hij was Gouverneur van New York toen hij werd gekozen als Vicepresident en
toen President McKinley in 1901 werd vermoord werd Theodore
op 42-jarige leeftijd de 26e President van de Verenigde Staten.
Gedurende zijn twee ambtsperioden stelde hij vijf nationale parken in,18 nationale monumenten, 51 federale vogelreservaten en
50 miljoen hectares nationale bossen. Hij speelde een grote rol
bij de totstandkoming van het
Panama kanaal en was verantwoordelijk voor de bouw
van de ‘Great White Fleet’ die
een rol speelde bij het beëindigen van de Russisch-Japanse
oorlog. Dat laatste leverde
hem in 1906 de Nobelprijs
voor de Vrede op. Het zag er
naar uit dat hij voor een derde
termijn genomineerd zou worden, maar zijn gezondheid
ging plotseling snel achteruit
en hij overleed in 1919.
Evenals TR groeide FDR op in een welgestelde omgeving. Toen hij
als jochie door zijn vader werd meegenomen naar een bezoek
aan de toenmalige President Cleveland in het Witte Huis zei
deze tegen hem: ‘Ik wens je maar één ding toe, jongeman en dat
is dat je nooit President van de Verenigde Staten zult worden’.
Het is opvallend dat FDR’s loopbaan in veel opzichten overeenkomt met die van TR. Hij ging ook naar Harvard, zat ook in de
New York State Senate, werd ook baas van de Marine en werd
ook Gouverneur van New York. In 1933 werd hij gekozen tot
32ste President en zijn ‘New Deal’ verbeterde de economie snel
totdat in 1937 nogmaals een diepe recessie optrad. Bij de aanvang van de tweede wereldoorlog was Amerika aanvankelijk
neutraal, maar na de aanval van Japan op Pearl Harbor eind
1941, ontstond een enorme eensgezindheid binnen het land.
Beide partijen werkten mee om in korte tijd grote hoeveelheden
tanks, vliegtuigen, oorlogsschepen, enz. te bouwen. FDR speelde
een bijzonder grote rol in de tweede wereldoorlog en domineerde de Amerikaanse politiek gedurende drie ambtsperiodes. In
1945 werd hij voor een vierde gekozen, iets dat nog nooit was
gebeurd. Helaas werd hij kort daarop ernstig ziek en overleed
aan een hersenbloeding. FDR wordt door historici gezien als één
van de drie beste Presidenten, samen met Abraham Lincoln en
George Washington.
Eleanor had een ongelukkige jeugd. Haar huwelijk met FDR was
aanvankelijk ook moeilijk omdat haar dominerende schoonmoeder altijd in de buurt was. Ze kreeg zes kinderen maar besteedde
veel tijd aan begeleiding en ondersteuning van haar echtgenoot,
vooral toen hij aan beide benen door polio verlamd raakte. Toen
ze ontdekte dat ze niet de enige vrouw in zijn leven was dook ze
met nog meer energie in het publieke leven, via persconferenties
en een dagelijkse kolom in een aantal kranten. Ze vocht voor
minderheden en meer rechten voor vrouwen op de werkplek.
Tijdens de tweede wereldoorlog bezocht ze slachtoffers in ziekenhuizen in de hele wereld. Ze was een voorstander van de
oprichting van de Verenigde Naties en behoorde bij de eerste
afgevaardigden. Toen ze in 1962 overleed werd ze ‘one of the
most esteemed women in the world’ genoemd.
De Dvd’s van The Roosevelts zijn verkrijgbaar op
http://www.shoppbs.org/home/index.jsp.
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014 5
GLOBETROTTER
ONTDEK HET GEVARIEERDE SKÅNE
ANK HERSTEL, [email protected]
Omdat de regio Skåne in Zuid Zweden lekker dichtbij ligt, en
Zweden gemakkelijk over land te bereiken is, leek Skåne me een
uitgelezen gebied om een paar dagen te bezoeken. Door de eeuwen heen is het land Zweden steeds door de haar omringende
landen bezet geweest (de overheersing door Denemarken speelt
nog steeds een grote rol in de geschiedenis, maar gelukkig hebben beide landen rond 1809 vrede gesloten) maar tegenwoordig
vormen ze op veel fronten een pact, www.puurzweden.nl.
De steden Malmö, Lund en Helsingborg, liggen op een comfortabele afstand van elkaar vandaan en zijn perfecte bestemmingen
voor een kort of lang verblijf in Skåne. Vanuit de luchthaven van
Kopenhagen, ik ben uiteindelijk naar Denemarken gevlogen,
loop je zo een treinstation in, waar overal de bestemmingen
staan aangegeven. De lange, imponerende brug die de beide
landen met elkaar verbindt had ik al vanuit het vliegtuig gezien.
6
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
Aange­komen in Malmö staat Eva Roos Davidsson te trappelen
van ongeduld om te gaan fietsen. Malmö is een echte fietsstad
en beschikt zelfs over een ondergrondse fietsparkeergarage. Fietskaarten zijn af te halen bij Tourist Information en overal zijn fietsen
te huur. Malmö is een stad met vele gezichten: de vissersstad van
rond 1300 is uitgegroeid tot een wereldstad van formaat en één
van de meest milieuvriendelijke steden van Europa. Sinds 2006
is Malmö een Fair Trade stad, www.malmotown.com. Het oude
centrum is een genot om doorheen te fietsen of lopen. Schitterende vakwerkhuizen, een monumentaal stadhuis en veel, héél veel
leuke winkeltjes en galerietjes waar de Zweedse kunstenaars hun
producten verkopen. Likkebaardend bekijk ik Galerie Gustus aan
de Lilla Torg. Wat kunnen die Zweden toch een prachtige ontwerpen maken! Met zachte dwang voert Eva Roos me naar ‘buiten’,
want we moeten nog een flink stuk fietsen; ze wil me Västra Hamnen laten zien. We fietsen langs het nieuwe skatepark en stoppen
om naar jongeren te kijken die de meest fantastische kunstjes
uithalen. Als we het stadsdeel Västra Hamnen stokt mijn adem,
wie van moderne architectuur houdt moet dit zien! De 190 meter
hoge wolkenkrabber Turning Torso springt het eerst in het oog,
maar de boulevard… Ik snuif de frisse zeelucht op en geniet van
de prachtige bouwkunst die tentoon wordt gespreid.
De volgende dag is het prachtig weer en ik besluit een rondvaart door de kanalen van Malmö te maken. Vanaf het water
ziet de stad er heel anders uit en wat vooral opvalt zijn de vele
parken die in de stad te vinden zijn. Als de boot aanlegt bij
het vertrekpunt, hoef ik alleen de straat over te steken naar
het treinstation, om mijn reis voort te zette naar de stad Lund,
www.lund.se/en.
Dit gebied ligt op de uiterste punt van het schiereiland. Er kunnen
talloze activiteiten worden ontplooid, waarvan ‘scrambling’ de
meest spectaculaire is: abseilen, in het water springen en daarna
snorkelen naar je einddoel. Het gebied met kliffen en rotspartijen
leent er zich bij uitstek voor. Hoewel het erg verleidelijk is, sla ik
het aanbod af en maak ik me op voor mijn volgende doel: een
typisch Zweedse ‘’fika’’. In vroeger tijden gingen de boeren, na
een snel ontbijt, al heel vroeg het land op om te werken. De vrouwen brachten hen na een paar uur een ‘’fika’’, een mandje met
een kan met koffie, vergezeld van allerlei lekkernijen. De fika is in
Zweden één van de meest belangrijke sociale hoogtepunten van
de dag. Voor we in restaurant Fickorna Lundgren aan de koffie
gaan, moeten we eerst een bijna onmogelijke keus uit allerlei
zelfgebakken lekkernijen maken. Het familiebedrijf bestaat sinds
1948, één van de oprichters is een krasse dame van 92 die nog
elke dag de tuinen op onkruid inspecteert, www.fl-lundgren.se.
Lund is een universiteitsstad en dat maakt het straatbeeld bijzonder levendig. Ook in Lund zijn talloze leuke winkels te vinden met
allerlei prachtige Zweedse designs. Ik vraag me stiekem af of er
iets in de Scandinavische lucht zit, waarom raken zoveel ontwerpers hier geïnspireerd om simpele, maar doordachte ontwerpen
te maken. De kathedraal van Lund is iets waar niemand om heen
kan; het imposante bouwwerk stamt uit het jaar 1123 en trekt
jaarlijks 700.000 bezoekers. Vanaf het bezoekerscentrum worden Engelstalige rondleidingen gegeven. Ik bezoek de Kulturen,
een multimediamuseum. Een groot gedeelte wordt in beslag genomen door een openluchtmuseum en een ander gedeelte herbergt
diverse permanente en tijdelijke tentoonstellingen. Kulturen is een
must voor iedereen die wil weten hoe de bewoners van Skåne
door de eeuwen heen leefden. Ook voor kinderen is er in de
Kulturen genoeg te beleven om het leuk te vinden. Met een beetje
spijt stap ik op de trein naar Helsingborg. Na mijn bezoek aan
Lund denk ik dat de reis bijna niet leuker kan worden, maar dat
blijkt een vergissing! Helsingborg is de grootste stad in de regio
en ook hier nemen fietsroutes een belangrijke plaats in. Een fiets
is best handig voor wie langs de meer dan honderd kastelen wil
­rijden. Maar ik ga mijn gids Birgitta in de auto op stap en ze laat
me alle bezienswaardigheden zien. Overigens is in Helsingborg
ook het openbaar vervoer perfect geregeld! Birgitta neemt me
voor de lunch mee naar Höganäs Farmer’s Market. Rondom de
ovens uit vroeger tijden kan het publiek van vandaag genieten
van allerlei streekproducten. We zetten onze reis voort in de richting van Natuurreservaat Kullaberg, www.kullabergsnatur.se.
Helsingborg is een Eldorado voor cultuurliefhebbers. Het Dunker
Culture House neemt een centrale plaats in. Behalve museum fungeert dit gebouw ook als ontmoetingscentrum voor allerlei groeperingen. Het museum biedt elke drie maanden een nieuwe expositie,
www.dunkerskulkturhus.se. Ten slotte bezoeken we Sofiera Castle,
een zomerpaleis dat in 1846 door Prins Oscar werd gebouwd.
De latere eigenaren, Gustav Adolf en zijn vrouw Margareta
waren dol op tuinieren en vormden het kasteelpark om tot een
lustoord met duizenden planten en 300 soorten Rhodondrendons.
Na afloop nam ik met een gevoel van spijt afscheid van Skåne,
ik was er graag langer gebleven, www.visitskane.com/en. n
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
7
REIZEN
GALAPAGOS EILANDEN – DEEL 3
MVB
Veel schrijvers in ons blad die een reis gemaakt hebben vermelden hoe goed de koffie was, hoe héérlijk het eten... en die
áppeltaart... Dat soort dingen interesseert mij nooit, dus ik zal
niet teveel woorden aan eten vuilmaken: het was lekker, uitgebreid en Zuid-Amerikaans. Maar de kok… Carlos was een klein
mannetje met standaard een hoge koksmuts op zijn hoofd, een
witte tuniek over een klein buikje
en twinkelende bruine oogjes.
Ondanks het feit dat we niet konden communiceren (hij kon in het
Engels alleen zeggen, ‘fish, chicken
or beef’) kreeg hij het voor elkaar
om te flirten, grijze haren maakten
kennelijk niet uit. Na een week
kenden Mania-Ruut en ik de bemanning een beetje en kon ik hem via
purser Xavier plagend duidelijk maken dat ik zo graag ijs toe
wilde — de man maakte de meest verrukkelijke toetjes —.
U kunt zich mijn verbazing voorstellen toen twee dagen later zelfgemaakt frambozenijs voor onze neus verscheen. Zonder extra
foerageren! Op een boot! Terwijl het snoeiheet buiten was!
Carlos straalde en diende zelf coupes rond met het lekkerste ijs dat ik
ooit gegeten had… Het intrigeerde
me en ik wilde voordat ik wegging
de kombuis wel eens zien, twee
warme maaltijden per dag verzorgen voor zestien gasten en acht
bemanningsleden kon geen sinecure
zijn. U moet zich een snoeihete ruimte voorstellen van vier bij
acht, één vierpits gasfornuis (wel twee keer zo groot als de onze),
twee diepvrieskisten en een dubbele Amerikaans-grote koelkast,
een metalen aanrecht dat niet veel groter was dan bij ons, en vier
kleine ronde raampjes die half open stonden. En drie bezwete
mannen in kokskleren die daar de hele dag aan het werk waren.
Het was er brandschoon. Ik kreeg nog meer dan ik al had bewondering voor de manier waarop de bemanning zich met hart en
ziel inzette voor ‘hun’ toeristen.
Op een van de laatste dagen, tijdens een tocht een vulkaan op,
besloot ik dat het genoeg was. Ik had de week daarvoor al een krater gezien, die eerste was een zware beklimming, en ondanks dat
deze berg door een houten trap van 350 treden vrij gemakkelijk
8
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
te doen zou zijn zag ik
het halverwege de trip
niet meer zitten. Daarbij was onze ranger
door ziekte geveld en
zouden we geen uitleg
krijgen. Ik riep dat ik
terugging en gebaarde het niet Engels sprekende bemanningslid dat ons begeleidde
dat hij het schip moest walkie-talkieën om mij op te laten halen.
De verbinding lukte niet meteen dus nadat ik de 175 treden was
afgedaald eindigde ik moederziel alleen op een stenen trappetje,
vlak boven een plateautje, vijf hoge treden boven het water. In de
verte lag het schip voor anker. Alleen zijn was geweldig, de klotsende zee, de wind, de krijsende fregatvogels... puur genieten,
mijn e-reader bleef dicht. Het werd nog beter toen opeens links
van het plateautje een zeeleeuw verscheen. Het was een beetje
eng toen hij naar boven kroop, licht grommend en mij strak aankijkend. Wat nu? Ik schoof met kloppend hart verder mijn tree op,
in de startblokken om omhoog te klimmen. Maar hij draaide zijn
kop af, gaf een luide grom en ging pontificaal dwars over het plateau liggen, zijn lichaam midden voor de treden naar het water.
Oké, gezellig, dacht ik en probeerde te lezen. Dat ging niet want
uiteraard op dat moment kwam de zodiac van het schip me halen.
Met niet de gewone schipper aan het roer, maar Carlos, de kok.
Ik stond op, schudde met mijn hoofd en wees op de zeeleeuw,
ik kon echt niet van mijn plateautje af. Maar Carlos knikte ja en
wenkte met zijn vingers. Ik weer nee. Hij weer wenk, wenk. Tot
drie keer toe, zodat ik uiteindelijk moed vatte en dodelijk voorzichtig over de flippers stapte. En hoe geweldig is dat, het beest
tilde zijn kop op en knipoogde naar me: ‘Ga maar’. Helemaal
blij van binnen worstelde ik me de laatste vijf treden af. Zoals
ik eerder zei is de zee nogal wild en iedereen kreeg altijd een
hand om op de rubberboot te stappen. Maar Carlos was alleen.
Daar stond ik met mijn blije gemoed. Zitten dan maar en op de
billen de boot inschuiven. Wat er precies gebeurde weet ik niet,
ik denk dat ik ben gaan zitten op de top van een hoge golf, zodra
ik op de rand zat donderde de boot zeker een meter naar beneden en rolde ik als een balletje naar binnen. Later vertelden mijn
groepsgenoten dat ze mijn ontmoeting met de zeeleeuw vanaf de
bergtop gezien hadden. Mijn nogal rommelige entree in de boot
gelukkig niet, het was vast allesbehalve elegant. Maar wel weer
een avontuur. n
BOEKBESPREKING
CATASTROPHE, EUROPE GOES TO WAR 1914
TOM REIJERS, [email protected]
Prikkeldraad, modder en futiliteit, ze komen allemaal aan de orde
in dit boek, maar Max Hastings geeft veel meer. Hij traceert hoe
de oorlog begon en in Europa escaleerde: van het schot in Serajevo tot het einde van het eerste oorlogsjaar. Hij maakt duidelijk
waarom Duitsland en Oostenrijk-Hongarije de schuldige landen
zijn en beschrijft in huiveringwekkend detail de eerste bloedige
botsingen. Daar marcheerden de Franse ‘poilu’s’ in felle, opvallende blauw-rode uniformen en wapperende vlaggen op de maat
van militaire bands hun dood tegemoet. Zevenentwintigduizend
mannen op één dag in augustus 1914. De Britten werden aarzelend de oorlog ingetrokken door de infame inval van Duitsland in
het neutrale België. Ze vochten een vertragende strijd en hielden
met enorme verliezen het oorlogsfront stationair bij Ieper. Aan het
oostfront waren uitputtende slagen in Servië, waar het begon, in
Oost-Pruisen en Galicië waar de Russische legers streden tegen
Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en waar tot Kerstmis 1914 meer
dan drie miljoen slachtoffers vielen onder militairen en burgers.
Het boek beschrijft militaire en politieke gebeurtenissen die duidelijk worden geïllustreerd met velerlei kaarten. Het geeft vooral
een eerlijk en volledig beeld van het streven en falen van politieke
leiders en generaals. De onderliggende stromingen die daartoe
leidden worden grondig geanalyseerd. Hastings beperkt zich tot
Europa en noemt niet de oorlogsacties in andere werelddelen.­
Hij bepleit met klem dat de oorlog niet voor niets is gestreden en
vind het verlies van Duitsland van wezenlijke betekenis voor de
latere hernieuwde vitaliteit en vrijheid van Europa.
Het beeld wisselt van staatslieden en generaals naar boeren, huisvrouwen en gewone soldaten. Het oorlogsverhaal wordt verteld
door hen die er zelf bij betrokken waren. Boeren klagen over de
inbeslagname van hun paarden voor transport en voor hoge officieren om aanvallen te leiden. In tot puin geschoten boerderijen
gaan huisvrouwen moedig door met het dagelijks werk en tussen
afgebrokkelde muren vinden uitgeputte soldaten enkele uren rust.
Een levendiger portret van een continent in oorlog is nauwelijks
denkbaar. Hastings beschrijft slechts het
begin van de bloedige vier oorlogsjaren. Van
een oorlog ‘die alle andere oorlogen on­­nodig
zou maken’. Zeer aanbevolen, juist nu het
begin van die oorlog herdacht wordt.
Catastrophe, Europe goes to war 1914,
Max Hastings, 2013. William Collins
paperback ISNB 978-0-00-751974-3, 628 pp,
€ 13,95.
PENSIOENPERIKELEN
AB
In het vorige nummer vond u een bijdrage van de VPC met een
beschrijving van de nieuwe pensioenwetsvoorstellen die op­­
23 juni j.l. door staatssecretaris Klijnsma bij de Tweede Kamer
zijn ingediend. De redactie ontving reacties dat het stuk moeilijk
leesbaar was en dat velen bij het lezen halverwege afhaakten.
Dat is jammer want het stuk bevat belangrijke informatie, ook voor
Shell-gepensioneerden. Om u toch van dienst te zijn volgt hier een
zéér korte samenvatting van de genoemde voorstellen:
De voorstellen behelzen een wijziging van de Pensioenwet van
2007.
De nieuwe wet stelt hogere eisen aan de vereiste dekkings­
graden van pensioenfondsen. Zeer globaal gesproken kan het
hier gaan om een vereiste stijging van 5%. Ons pensioenfonds
heeft momenteel (aug 2014) een dekkingsgraad van 130% en
de door De Nederlandsche Bank (DNB) vereiste dekkingsgraad
was 123%. Die 5% zou de tussenliggende marge dus weer
reduceren, zeker als de rente nog verder omlaag zou gaan.
Pensioenfondsen die de door DNB geëiste minimum dekkingsgraad (was 105%, nu wellicht 110%) niet halen en dus mogelijk
zouden moeten korten, krijgen daar langer de tijd voor (10 jaar).
Indexatie wordt aan banden gelegd. Bij een (12-maands)
gemiddelde dekkingsgraad van 115% (de huidige indexatiegrens van ons Pensioenfonds) mag maximaal slechts 0,5% geïn-
dexeerd worden. Bij dekkingsgraden van bv. 120% en 130%
worden deze maximum percentages respectievelijk 1% en 2%,
ongeacht de werkelijke inflatie.
Inhaalindexatie wordt nog sterker beknot. Dit kan alleen ‘als
de indexatieambitie volledig ten uitvoer gelegd kan worden’,
gedeeltelijke inhaalindexatie lijkt daarmee dus niet mogelijk.
Bovendien moet die inhaalindexatie over een periode van
10 jaar gespreid worden!
De regering streeft ernaar om de nieuwe wet op 1 januari 2015
in te voeren. Of die datum gehaald gaat worden is onzeker, want
vele instanties (vakbonden, pensioenfondsen, waaronder ook de
Pensioenfederatie) hebben hun bezwaren reeds uitgesproken.
Vooral over de onduidelijke rol van DNB bestaan grote zorgen.
Let op: deze samenvatting is volstrekt informeel. Voor de precieze
formuleringen en hun mogelijke effecten verwijzen wij u naar de
VPC (gewoon een e-mailtje naar het Voeksbureau, zie pag. 2) of,
voor de gestaalden onder u, naar de tekst van het wetsvoorstel
(googelen op ‘Wet aanpassing financieel toetsingskader’). En
anders leest u het stuk in ons vorige nummer nog eens aandachtig
door. Verder geeft ook de website van o.a. de Pensioenfederatie
(waarbij ons Pensioenfonds is aangesloten) heldere informatie.
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
9
GEOLOGISCH GEZIEN
DE OORSPRONG VAN GEOLOGIE (DEEL 2)
TOM J. A. REIJERS, [email protected]
Begin 19e eeuw waren ‘het Kanaal’, de
Franse Revolutie en de Napoleontische
oorlogen een belemmering bij het leggen
van contacten tussen continentale natuurfilosofen en Engelse leden van de London
Geological Society (LGS). Ondanks de
oorlogen waren er op het vasteland veel
vroeg-geologische activiteiten, bv. in de
stedelijke academies van Parijs, Berlijn,
St Petersburg of Haarlem. Soms werden
prijsvragen uitgeschreven over geologische onderwerpen, zoals die van de
Teylers Stichting te Haarlem in 1784.
Het grootste probleem voor die vroege
geologen was de Bijbel. Hierin werd
immers duidelijk gemaakt dat de aarde
slechts zo’n 6000 jaar oud was. Met die
opvatting kwam men echter al gauw in de
problemen. Zo was er J.A. de Luc (17271817), een natuurfilosoof uit G
­ eneve,
leermeester van Willem Bilderdijk (17561831), de auteur van het eerste Nederlandstalige boek over geologie. Hij meende, evenals Bilderdijk, dat continenten
‘jong’ moesten zijn, wilden zij binnen het
verhaal van de Bijbel passen.
De Franse aristocraat
Dieudonné de Dolomieu
(1750-1801) was het
enerzijds met de Luc
eens maar meende dat
er veel meer over­­
stromingen
geweest
moesten zijn in de aardgeschiedenis. Daarvoor postuleerde hij
1600m hoge mega-tsunami’s waarmee
hij zijn waarneming van zeeschelpen
hoog in de Alpen verklaarde. Ook anderen, als bv. Peter Simon Pallas (17411811) van de Russische keizerlijke
­Academie in S
­ t. Petersburg, meenden dat
skeletten, gevonden op reizen door
Rusland en Siberië, waren aangevoerd
­
door mega-tsunami’s, veroorzaakt door
komeetinslagen. Zowel Dolomieu als de
Luc vonden dat er een zeer oude door
mensen onbewoonde wereld moest zijn
geweest die door mega-tsunami’s (de
laatste was immers de vloed van Noach
±4000 v.C.) werd gescheiden van de huidige wereld.
10
De Zuid-Nederlandse medicus François
- Xavier Burtin (1743-1818) meende in
een geschrift uit 1787 eveneens zulke
‘milieu-omwentelingen’ af te lezen uit zijn
fossielen uit de omgeving van Brussel. Die
zouden wijzen op wereldwijde gebeurtenissen veel ouder dan de vloed van
Noach. Burtin en de Schot James Hutton
(1726-1797) vonden continenten zo
oud dat geologische tijd ‘No vestige of
a beginning, no prospect of an end…’
­(Hutton 1788) zou hebben.
hij dat Indiase en
Afrikaanse olifanten
verschillende soorten waren. En dat
geen van beide leek
op de olifantachtige
skeletdelen uit Ohio
of Siberië. Omdat
authentieke mense­
lijke fossielen toen nog niet bekend waren,
concludeerde Cuvier dat mensen nog niet
bestonden in de ‘oude wereld’.
Na de Franse Revolutie volgde een
periode met verlichtingsidealen. In veel
landen, o.a. Duitsland, Rusland en
Zweden werden mijnscholen geopend en
in Frankrijk werd de Ecôle des Mines
heropend en het voor­
malige Jardin et
Cabinet du Roi werd om­­gevormd in het
nieuwe Muséum National.
Daarbij betrokken geleerden waren bv.
B. Faujus de St-Fond (1741-1819) die
ook ‘het monster van Maastricht’, de net
ontdekte Mosasaurus uit Nederland, als
oorlogsbuit meevoerde, George Cuvier
(1769-1832) en Chevalier de Lamarck
(1744-1829).
Cuvier werkte als anatoom en bestudeerde
vooral zoogdieren. Eerst uit de collectie
van het Muséum, later de binnenkomende oorlogsbuit en ten slotte vondsten
uit opgravingen bij Montmartre. Zijn
beschrijving van ‘het dier van Paraguay’
(het Megatherium) maakte hem bekend.
Verder waren er olifantenschedels uit de
(uit Holland geroofde) VOC-collectie van
Ceylon en India, die Cuvier vergeleek
met tekeningen van net ontdekte resten
van ‘het Ohio dier’ (een mastodont) en de
door Pallas ontdekte fossiele resten van
Siberische mammoets. Daardoor bewees
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
Die ‘diepe tijd’ was werkelijkheid en
anders dan het heden. In de Napoleontische periode rees de ster van Cuvier.
Hij kreeg toegang tot steeds oudere en
vreemdere fossielen en begon zich samen
met Brongniart (de porseleinfabrikant van
Sèvres) te interesseren in de geologie van
de regio om Parijs heen.
Lamarck was vóór
de Franse Revolutie botanist van de
Jardin du Roi. In
het Muséum werd
hij professor voor
ongewervelde dieren. Hij meende dat
monaden
(uiterst
eenvoudige vormen
van leven) spontaan uit niet-levend materiaal ontstonden
en dat ze zich langzaam, via ‘transmutatie’ ontwikkelden tot complexere
levens­vormen, onder druk van het milieu.
Ogenschijnlijke verschillen tussen fossiele
en recente organismen zouden wijzen op
een lange tijd van milieuveranderingen.
Hoe meer fossielen op tegenwoordige
organismen leken, des te minder tijd was
GEOLOGISCH GEZIEN
er verlopen om die veranderingen te
bewerkstelligen. En dat alles ruim vijftig
jaar voor Darwin! Het was onvermijdelijk
dat Lamarck in conflict kwam met Cuvier,
want diens theorie van een ‘breuk in de
tijd’ bij de Schepping werd op zijn kop
gezet. Bij Lamarck’s aardtheorie was
water het belangrijkste medium. De
aarde zou in een labiel evenwicht zijn.
Erosie aan oostelijke kusten van continenten en sedimentatie aan de westzijde
deed oceanische bekkens en continenten
langzaam naar het westen verplaatsen.
Zo vormde zich nieuwe (eigenlijk verplaatste) continenten. in een tijdsperiode
van ca. 300 miljoen jaar. De ideeën van
Lamarck kregen niet de belangstelling die
ze verdienden. Want hij kwam al heel
dicht in de buurt van de tegenwoordige
opvattingen in de geologie en van de
‘continental drift’ die pas 150 jaar later
bewezen zou worden…
Deze korte schets laat zien dat geologisch
gezien niet alleen in Engeland, maar ook
op het continent in de 18e en begin 19e
eeuw veel aan de hand was. n
POST
Nogmaals: Thüringen
In VN09 plaatsten we een bijdrage van­
Ank Herstel over de Cultuur en Natuur in
Thüringen, Duitsland. De redactie werd
er door Mw. A.M. Willemse uit Heerlen­
Hoensbroek op gewezen dat er ook een
minder hoogstaand aspect van Thüringen
bestaat. Bij Weimar liggen namelijk de
resten van het concentratiekamp Buchenwald. Tienduizenden mensen hebben daar
gevangen gezeten en velen overleefden
dat niet. Haar man heeft hier twee jaar van
zijn leven, van 1943 tot de bevrijding door
de Amerikanen in 1945, doorgebracht.
Hij heeft daar een boek over geschreven,
met als titel: ‘Verloren Toekomst’. Het is
o.a. via bol.com verkrijgbaar. Opdat wij
niet vergeten…
Amsterdamse analisten
In de na-oorlogse jaren zag het laboratorium in Amsterdam een gestage instroom
van analisten, allen met een afgeronde
middelbare schoolopleiding. Velen van
hen waren jonge vrouwen, onder wie het
verloop vaak hoog was, want eenmaal
getrouwd werden vrouwen niet in dienst
gehouden. Toch bleef men onderling
contact houden. Zo is er een groep uit
1952 die elkaar nog regelmatig ontmoet.
Op deze foto zien we er vijf: zittend Gerda
Mol-Ruiterman en Anke van Asselt-Ekkers,
staand Hetty de Roode-de Jong, Tine
Evenaar-Drenthen en Gerda van Battum-­
­
van Lingen. De heren uit het gezelschap,
Theo Jonkhoff en Ruud Ditmarch waren te
bescheiden om op de foto te komen.
Een tweede groep, uit 1964, ziet elkaar
ook nog regelmatig. Zoals onlangs in
’s Hertogenbosch. Op de foto op de
achterste rij v.l.n.r.: Jan Schellekens, Rob
Kruijk, George van Heerden en Jan van
der Does. In het midden: Ineke Ebbers
(voor de tragisch omgekomen Gerard
van der Schot), Wietze de Vries en Frank
Baardman. Voorste rij: Hugo van der
Laan, Marijke Vreugdenhil-Oosterhoff,
Elize Stellingsma-Bettink, Johan de Jong,
en Paul Verweij.
Jubileumspeldje
De overleden schoonvader van Peter van
Roon, [email protected] had ooit een
jubileumspeldje voor 15 jaar trouwe Shelldienst, dat helaas is zoekgeraakt. Maar
er is nog wel een foto van. Wie heeft er
nog zo’n speldje en is eventueel bereid er
afstand van te doen?
Nogmaals: de ‘Ondina’
De tentoonstelling ‘Het relaas van de
Shell tanker Ondina’ is nu compleet bij
NDSM-Herleeft. Voor informatie:
www.ndsm-werfmuseum.nl/prikbord of bij
W. Geluk, [email protected].
Geschiedenis Koninklijke Shell
Jan Akkies: [email protected]
heeft voor een geïnteresseerde een kopie
beschikbaar van bovengenoemd werk van
Joost Dankers, uit 2007 (drie delen). n
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
11
HERINNERINGEN
HET CENTRAAL KANTOOR TE DEN HAAG
PAUL CORBEY, [email protected]
Shell, een van ’s wereld grootste private ondernemingen, heeft
sinds 2005 in Den Haag zijn gezamenlijk hoofdkantoor. Weinig
mensen realiseren zich hoe bijzonder dit is. In 1860, toen de
wereldwijde zoektocht naar aardolie begon, produceerden alleen
de Verenigde Staten en Rusland petroleum. Op Sumatra zag de
tabaksondernemer Zijlker olie aan de oppervlakte verschijnen.
Ontwikkeling van een olie-industrie
bood kansen. Zijlker verkreeg een
concessie, maakte met wat hulp
een plan en verkocht zijn concessie
aan een nieuw, in Den Haag gevestigd en aan de Amsterdamse beurs
genoteerd, bedrijf. Holding De
Koninklijke en werkmaatschappij
Bataafse Petroleum Maatschappij
(BPM) beschikten over uitstekende
contacten. De onderneming voert
vanaf het begin het predicaat
‘koninklijk’, net als de KLM trouwens. De Haagse directeur hield
vanaf 1890 kantoor vanuit zijn
woonhuis in de Celebesstraat 92.
Al in 1892 ontstond behoefte aan meer kantoorruimte: eerst in
de Hofstraat en de Adelheidstraat, later in de ruimte boven de
Haagse Passage met een entree aan het Buitenhof. Directeur
Kessler stuurde op Sumatra de onderneming aan en presenteerde
zijn olie in hét regionale handelscentrum in de regio: Penang,
Maleisië. Hij stelde Deterding aan voor de verkoop- en transport­
afdeling en zorgde ervoor dat deze afdeling werd gevestigd in
Den Haag. In 1904 was opnieuw ruimtegebrek op het Haagse
kantoor en werd er verhuisd naar kantoren aan de Lange en
Korte Vijverberg.
De BPM-directie zocht naar een eigen gebouw op een prominente plaats. Een poging om een terrein tegenover het net
opgeleverde Vredespaleis aan de Scheveningseweg te krijgen
mislukte, omdat de gemeente alleen de bouw van een grote villa
Dit artikel is een uittreksel uit een lang artikel over Haagse
architectuur dat werd samengesteld in opdracht van het tijdschrift van de geschiedkundige vereniging ‘Die Haghe’. In
een volgend nummer volgt een artikel over andere olie-gerelateerde gebouwen in Den Haag. Shell’s invloed op de ontwikkeling van Den Haag blijkt groter dan veelal gedacht wordt.
Paul Corbey is opgeleid als architect. Hij kwam na een start
bij de Spoorwegen in dienst van Shell Onroerend Goed, dat
uiteindelijk opging in Shell Real Estate. Hij behartigde Shell’s
belangen bij presentaties en hoorzittingen in de aanloop naar
o.a. de belangrijke nieuwbouw van het Centraal Kantoor in
de jaren 2004-2005.
wilde toestaan. De directie wilde daarna naar Amsterdam, maar
150 medewerkers gaven aan, dat verplaatsing van de onderneming hen zwaar zou treffen. Daarop werd een nieuw terrein
gevonden in Park Oostduin, een gebied waar later de wijk
­Benoordenhout zou ontstaan. De eerste wereldoorlog was intussen uitgebroken. De BPM moest, handelend vanuit een neutraal
land, behoedzaam manoeuvreren. De bouw van het eerste echte
hoofdkantoor begon in 1915 met gebruikmaking van twee miljoen bakstenen, bedoeld voor verzending naar Balikpapan op
Borneo, die gezien de oorlog niet konden worden verscheept.
De BPM groeide. Het eerste U-vormige kantoorgebouw had nog
zware en dragend gemetselde wanden, bij uitbreiding in 1928
is er een betonnen draagstructuur gemaakt die een flexibele
wandindeling mogelijk maakt. De aannemer die de uitbreiding
uitvoerde, vond het tijd om zichzelf een meer klinkende naam te
geven. De Bataafse Aannemings Maatschappij: BAM ontstond
en zou uiteindelijk Nederlands grootste aannemer worden.
Oorlogsdreiging zorgde voor speciale wetgeving. Op 10 mei
1940, twee dagen na het van kracht worden ervan, werd een
zetelverplaatsing uitgevoerd. De hoofdzetel was Willemstad op
Curaçao. Batavia (het latere Jakarta) kwam niet in aanmerking,
omdat men wist van Japanse interesse in de Nederlandse, Britse
en Franse koloniën, en van Japans oliebehoefte. Men realiseerde
zich dat in de regio Nederlands-Indië een belangrijke leverancier
was en dat, eenmaal afgesneden van het thuisland, de Koninklijke Marine de enorme Indische archipel niet kon verdedigen.
Direct in 1945, toen de behoefte aan aardolieproducten sterk
groeide en de zetel weer Den Haag was, ontstond opnieuw
behoefte aan meer kantoorruimte. Er kwamen plannen voor op
het dan nog leegstaande terrein tegenover het hoofdkantoor. Dat
gebouw werd in 1954 opgeleverd. Voor een efficiënte bedrijfs­
voering (de onderneming noemde zich meer en meer ‘Shell’) kwam
er ondertunneling onder de Carel van Bylandtlaan. In 1986 werd
het nieuwe ‘centraal kantoor van Shell’ in Den Haag opgeleverd.
Dit keer was het de ontwerpers niet opgedragen om een bijkantoor
te maken, ze moesten naast Carel van Bylandtlaan 30 een nieuw
12
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
gebouw creëren met een duidelijke hoofdingang. Samen met het
oude, dat later een rijksmonument zou worden, vormde het nieuwe
hoofdkantoor een, ook architectonische, interessante eenheid.
Shell bleef groeien en gebruikte tal van panden in de omgeving.
In de jaren ‘90 ontstond een nieuw beleid en werden veel gebouwen teruggebracht naar de woonsfeer. Een logisch gevolg van
dat beleid de nieuwe plannen die Shell in 2001 voor het College
van Burgemeester en Wethouders ontvouwde: renoveren van het
hele gebouw tot een nog meer flexibel kantoor, inpassen van een
studiecentrum met een daarvoor benodigd hotel met 80 kamers,
slopen en vervangen van nog bestaande individuele huizen.
En het geheel ondergronds verbinden, plus een aanzienlijk
grotere ondergrondse parkeergarage. Het overleg tussen de
gemeente en Shell verliep voorspoedig en leidde tot het project
dat Metamorfose ging heten.
De gekozen ontwerpers leverden plannen af die het bestaande
delicate geheel van gebouwen uit diverse stijlperioden in tact liet.
Voor de uitvoering van het werk diende de Carel van Blylandlaan gedurende twee en een half jaar te worden afgesloten.
Er ontstond één nieuw en qua toegankelijkheid goed beheersbaar complex dat veel kleiner was dan het totaal van de kantoren
die Shell eerder in Den Haag gebruikte.
In 2006 was het werk klaar, binnen budget, maar iets later dan
het gehoopte tijdschema. Het uitgenodigde Benoordenhoutse
publiek bezocht het studiecentrum, de kantoren, de restaurants
en het hotel en was enthousiast en verbluft over het resultaat.
Tijdens de verbouwing, toen de Carel van Bylandtlaan volledig
overhoop lag, leidde een breed in de pers uitgemeten incident tot
nóg een verbouwing. Jeroen van der Veer nam een aantal middagen de tijd om de werknemers, staande in het grootste atrium
uit te leggen wat er aan de hand was.
Een probleem met de schatting van olievoorraden leidde tot een
hernieuwde discussie over Shell’s bijzondere structuur. Gelijk­
tijdige vergaderingen in Londen en in het circustheater in Scheveningen leidden ertoe dat de aandeelhouders ermee instemden
de in 1907 aangegane fusie maar helemaal af te ronden. Shell
werd één bedrijf op een Britse juridische basis met een notering
bij de beurzen van Amsterdam, Londen en New York, maar met
één hoofdkantoor: dat in Den Haag.
REIZEN
WIE GAAT ER MEE NAAR SURINAME?
OF
Er zijn nog een enkele plaatsen beschikbaar op de in Voeksnieuws
nr. 9 aangekondigde Surinamereis van 1 t/m 21 maart 2015.
Wie nog mee wil moet niet te lang wachten. Ga naar www.suriname-rondreizen.nl, daarna ‘VOEKS Suriname tour 2015’.
NB Op verzoek van het Voeksbestuur wijzen wij u erop dat deze
reis in de eerste plaats bestemd is voor lezers van Voeksnieuws,
maar dat zij niet onder de verantwoordelijkheid van Voeks wordt
georganiseerd.
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
13
HOEZO, GERANIUMS?
IN HOGER SFEREN
EH
Aan de bar hangend met een jonge vlieger van de Stichting
Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht (KLuHV) besprak Hans
Holsboer zijn geweldige eerste ervaring als passagier in een
tweepersoons, bijna antieke Piper PA-18 Super Cub, boven de
luchtmacht basis Gilze-Rijen. Na de opmerking, ‘Waarom ga je
niet zelf vliegen? ‘Het
is echt niet zo moeilijk’,
rees bij hem de vraag,
‘ja, waarom eigenlijk
niet zelf vliegen?’
Hans begon in ‘81 bij
Materials Research van
de KSLA waar hij zich
gespecialiseerd heeft in
o.a. onderhouds-methodieken. Toen deze kennispool bij de KSLA stopte, is hij voor een aantal jaren overgestapt
naar Thornton Research afd. Pervasive Technology. Daarna is hij
door Shell Research gedetacheerd bij de NAM waar een team
engineers onder zijn leiding heeft gewerkt aan de verbetering
van de systematiek in het onderhoud aan Mechanical Equipment
Offshore. Door grote reorganisaties moest hij na deze klus stoppen bij Shell zoals zovelen met hem in die tijd.
Aanvankelijk heeft Hans daarna zelfstandig gewerkt. En hij
heeft vrijwilligerswerk gedaan, voor ouderen, zoals computerles
geven en het verzorgen van een kabelkrant in een verzorgingshuis. Tevens is hij activiteitencoördinator van Het Sticht geweest
van 2011 t/m 2013. Sinds 2009 is hij vrijwilliger bij de KLuHV
(www.skhv.nl) op de
afdeling
Engineering. Deze stichting
heeft een plek op
de Luchtmachtbasis
Gilze-Rijen en houdt
klassieke propeller
vliegtuigen
luchtwaardig, die ooit
voor de luchtmacht
vlogen. Denk daarbij aan o.a. een Spitfire, een B-25 bommenwerper, Harvards, een Ryan (ex. Ned. Indië), enkele Piper Super
Cub’s en Fokker S-11’s. De Stichting levert daarmee een bijdrage aan het in stand houden van een stukje Nederlands erfgoed.
De toestellen zijn vliegend te zien in films, luchtvaart evenementen en herdenkingen. Het is niet verwonderlijk dat Hans in deze
omgeving besmet is geraakt met het ‘vliegvirus’.
Medio 2010 trok hij de stoute schoenen aan en trakteerde zichzelf op een proefles bij een lokale vliegschool. Een geweldige
ervaring, dit moest het worden. Hoewel hij zich gezond en fit
voelde wilde hij zich niet zomaar in een avontuur storten en hij
liet zich grondig controleren bij de medische dienst van de KLM
14
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
op Schiphol. In het voorjaar van 2011 besloot hij ervoor te gaan
en begon met regelmatige vlieglessen en het afleggen van toetsen
in de theorievakken. Door zijn technische achtergrond vormden
die examens geen noemenswaardig obstakel. Voor vliegen in het
buitenland en vliegen naar vliegvelden met verplichte verkeers­
begeleiding, is een radiocommunicatie certificaat en een bewijs
van voldoende beheersing van de Engelse taal vereist.
‘First Solo’ is een van de meest onvergetelijke momenten van alle
vliegers. Denk je eens in, Pilot In Command, voor het eerst helemaal
alleen in de cockpit de lucht in, geen instructeur die je op de vingers
kijkt... maar ook geen instructeur die je kan corrigeren als er iets niet
goed zou gaan. Het was een superervaring die traditioneel werd
gevolgd door het afknippen van de stropdas. Er zijn vliegscholen
waar ze in dat geval een stuk uit je overhemd knippen.
Er volgden meer solovluchten, steeds verder van huis, afgerond
door de verplichte ‘grote-over-land’, in Hans’ geval een solovlucht naar Texel: een rustige vlucht, en na een kopje koffie met
appeltaart vertrok hij van
Texel over de afsluitdijk via
Friesland naar Hoogeveen.
Daar landde hij om een
boterham te eten bij een
flesje prik om vervolgens
vermoeid maar tevreden
terug te keren naar de thuisbasis, vliegveld Hilversum.
Het nationale brevet (RPL)
verkreeg hij in 2012 en het
internationale brevet (PPL)
een jaar later, net na zijn
69ste verjaardag. Inmiddels heeft hij over de 250
landingen uitgevoerd en
meer dan honderd vlieguren gemaakt, in binnen- en buitenland.
Als activiteitencoördinator van Het Sticht kon hij zelfs enkele door
hem georganiseerde excursies eerst ‘verkennen’ vanuit de lucht.
Hans: ‘Zolang ik fit ben en door de jaarlijkse medische keuring
kom, blijft vliegen een van mijn grote hobby’s. Ik ben me er terdege van bewust dat het zomaar over kan zijn, maar iedere dag is
er één, nietwaar?’. n
BEZIENSWAARDIGHEID
HEERLIJKHEID MARIËNWAERDT
EH
Door de regio’s worden veel excursies en bezoeken georganiseerd en aangeboden aan de leden. Omdat wij als redactie soms
moeten korten op artikelen over die vaak mooie musea en stadjes
hebben we besloten regelmatig wat bezienswaardigheden voor
u te beschrijven. De eerste bezienswaardigheid ligt centraal in
Nederland en is door velen van u al eens bezocht, maar blijft de
moeite waard, zeker rond de kersttijd.
Op Mariënwaerdt staan drie landhuizen, zeventien boerderijen
en het heeft 40 Rijksmonumenten, waaronder veertien monumentale hofsteden en vele hooibergen en vloedschuren (schuren die
de oogst en of vee moesten beschermen tegen hoog water door
de vloer ver boven het maaiveld te bouwen). Op veel plaatsen
lijkt het of de tijd heeft stilgestaan, maar niets is minder waar.
De familie heeft inmiddels een bedrijf van 150 medewerkers om
het landgoed in stand te houden.
Beesd - Mariënwaerdt
De geschiedenis van de Heerlijkheid Mariënwaerdt begint 1129,
toen er een Norbertijner abdij werd gesticht. Het klooster werd
op een stroomrug gebouwd, een oeverwal langs een verdwenen
rivierloop, als een eiland te midden van lager gelegen land dat
het grootste gedeelte van het jaar onder water stond. Het bevond
zich precies op de grens van de provincies Utrecht, Holland,
Gelre (Gelderland) en Brabant waar vaak werd gevochten en
geplunderd. Het werd dan ook meerdere malen verwoest en weer
opgebouwd. In 1567 maakten de vernielingen en plunderingen
door de bendes van Brederode hier definitief een einde aan.
Het landgoed stond daarna
meer dan honderd jaar te
koop. In 1734 werd het
gekocht door A.O.R.F. graaf
van Bylandt, de voorvader
van de familie Van Verschuer,
de huidige eigenaren. Graaf
van Bylandt bouwde het
Huis Mariënwaerdt op de
gewelven van het voormalige klooster, waarvan de kelders met
kruisbogen nog steeds te bezichtigen zijn. Sindsdien is Mariënwaerdt steeds in rechte lijn vererfd, waarbij de gebiedsgrenzen
ongewijzigd zijn gebleven.
De Heerlijkheid Mariënwaerdt is nu een familielandgoed van
ruim 900 hectare aan de rand van het Betuwse dorp Beesd.
Inmiddels beheert de negende generatie van de familie Van
Verschuer het landgoed. De naam Mariënwaerdt betekent het
‘eiland van Maria’. Waard, denk aan uiterwaarden, is de oude
benaming voor een stuk land dat ingesloten is door rivieren.
Maria was de patrones van de kerk aan wie de oude abdij met
kapel was opgedragen.
Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt valt onder de Natuurschoonwet. Dat betekent onder meer dat het landgoed moet zijn
opengesteld voor publiek. Moet, maar de familie deelt de pracht
van het landgoed graag met haar gasten en vindt dat een veel
belangrijker argument. Mariënwaerdt bestaat voor een groot
deel uit akkers, weiden, boomgaarden en moestuinen. Op het
landgoed bevindt zich een groot gemengd agrarisch bedrijf met
biologische akkerbouw, fruitteelt en melk- en slachtvee. Er is een
eendenkooi, zijn meerdere bossen, statige lanen en kronkelende
dijkjes. De meest bekende dijk is de Appeldijk, prachtig in het
voorjaar door de bloesem aan de appelbomen en afgesloten
voor gemotoriseerd verkeer. Voor fietsers en wandelaars zijn
diverse routes uitgezet over het landgoed. Gasten kunnen op
verschillende locaties terecht om te eten en drinken, overnachten,
een bruiloft te vieren, vergaderen en voor biologische producten.
Ook worden jaarlijks verschillende fairs georganiseerd zoals
een landgoedfair, een paasmarkt en een kerstfair. Dit jaar vindt
de kerstfair plaats van 11 t/m 24 december.
Informatie: website www.marienwaerdt.nl;
email [email protected]; tel. 0345 - 687 010.
Toegankelijkheid: Toegankelijk voor minder valide en rolstoel­
gebruikers. n
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
15
REGIONIEUWS
Regioactiviteiten:
05 nov Wandelen
Twente
06 nov
WandelenRijnmond
11 nov Lezing Vulkanen
Apeldoorn
11 nov Lezing Beleggen
Het Sticht
11 nov Lezing Cretio
Arnhem
12 nov
ThemadagAmsterdam
13 nov Shell Worldwide Bridge
19 nov
DinerclubLeiden
19 nov Uitvinder Hoekstra
Twente
20 nov Bezoek Museum Bredius
Den Haag
20 nov Spreker Computerclub
Den Haag
20 nov Lezing Veilig Verkeer Ned.
Het Noorden
21 nov 60 j. viering in Te Werve
Den Haag
03 dec
WandelenTwente
15 dec Kerstdiner
Het Sticht
16 dec
KerstdinerApeldoorn
16 dec
KerstdinerArnhem
17 dec
KerstlunchLeiden
17 dec Kersttocht en Diner
Amsterdam
17 dec
KerstdinerTwente
19 dec
KerstdinerRijnmond
20 dec
KerstdinerHaarlem/Alkmaar
08 jan Nieuwjaarsbijeenkomst
Rijnmond
13 jan Nieuwjaarsbijeenkomst
Apeldoorn
13 jan Nieuwjaarsbijeenkomst
Arnhem
13 jan Nieuwjaarsbijeenkomst
Het Sticht
15 jan Nieuwjaarsbijeenkomst
Het Noorde
28 jan Ledenvergadering Leiden
Worldwide bridge
Op donderdag 13 november zal Amsterdam deelnemen aan
het Shell Worldwide Bridge Tournament 2014.
Uiteraard alleen bij voldoende deelname! Locatie: Vrij en Blij,
Doctor Martin Luther Kingstraat 2C, 1121 CP Landsmeer.
Aanvang 11.00 uur met koffie en iets lekkers, vanaf 11.30 uur
bridgen met tussendoor een lunch.
Inschrijven graag via e-mail of telefonisch bij Trijntje Visser (colofon).
Kosten voor leden € 12, niet-leden € 15.
Kersttocht en diner
Op woensdag 17 december gaan we genieten van mooie
kerstverlichting en een heerlijk kerstdiner. Vanaf Amsterdam rijden
we via Den Ilp en Purmerland naar Purmerend waar we ons kerstdiner zullen nuttigen. De bus vertrekt om 16.30 uur vanaf Ronald
McDonald Centre (Sportpark de Weeren 5, 1027 EC Amsterdam). Dieetwensen kenbaar maken via email of telefonisch bij
Trijntje Visser (colofon). Kosten voor leden € 48, niet-leden € 60.
Inschrijven voor deelname door bovengenoemde bedrag over te
maken op rekening van de penningmeester (zie colofon) o.v.v.
‘Kerst”. U kunt zich tot uiterlijk 12 november opgeven. Binnenkort
meer bijzonderheden op de website.
Laatste nieuws en uitgebreide informatie is te vinden
op de regiowebsites!
Amsterdam
Website
Secretariaat
Bankrekening
Welzijnswerk
ZKA-consulent
Activiteiten
www.voeksamsterdam.nl
Wilma Whincup, Parelmoervlinder 1, 1113 KV Diemen,
tel. 020-6959502, [email protected]
NL51 ABNA 0431 2585 38 t.n.v. Voeks te Zunderdorp
Wilma Zwaag, tel. 036-5328077, [email protected]
Frits Terweij, tel. 036-5319749, [email protected]
Trijntje Visser, tel. 0299-601940
[email protected]
Themadag
Op onze themadag, woensdag 12 november, maken we een
wandeling langs de ‘Schatten van de Volkshuisvesting’ rond museum
Het Schip, Spaarndammerplantsoen 140, in Amsterdam. De drie
wereldberoemde volkswoningbouwblokken van Michel de Klerk zijn
onderdeel van een prachtig stukje stadsuitbreiding uit de beginjaren
van de vorige eeuw. Met de woningwet in de hand hebben gemeente en woningbouwverenigingen hun uiterste best gedaan fatsoenlijke
huizen voor de arbeiders te bouwen. Om 11.00 uur starten we met
koffie in de Lunchroom, Oostzaanstraat 28, 1013 WL, waarna de
rondleiding van anderhalf uur, inclusief museumbezoek, zal plaatsvinden. De mogelijkheid bestaat af te sluiten met een lunch. Er is keus
uit twee opties. Koffie, iets lekkers en rondleiding, € 14 (niet-leden
€ 17,50). Koffie, iets lekkers , rondleiding en lunch, € 24 (niet-­leden
€ 30). Wilt u graag deelnemen, maak dan één van genoemde
bedragen over op rekening van de penningmeester (zie colofon)
o.v.v. ‘Themadag”. U kunt zich tot uiterlijk 5 november opgeven.
16
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
Dagtocht naar Marken
Apeldoorn
Website
Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten www.voeks-apeldoorn.nl
B.N. de Moel, Asselsestraat 303, 7312 CW Apeldoorn, tel. 055-3561825, [email protected]
NL08 INGB 0003 6259 30 t..n.v. Voeks te Apeldoorn
Mw. L.M.J. Hupkens-Jorna, tel. 055-5064498,
[email protected]
J. Hamer, tel. 0341-417178, [email protected]
Mw. M.A. Müller-van der Burg, tel. 06-10765808,
[email protected]
Lezing vulkanisme en vulkanen
Op dinsdag 11 november om 14.00 uur zal de heer Van Tongeren
bij ons in De Rank te Vaassen een interessante lezing houden over
vulkanisme en vulkanen. Na afloop diner met de dinerclub.
Kerstdiner
Ons traditionele kerstdiner zal dit jaar op dinsdag 16 december plaatsvinden in restaurant Dennenheuvel, Heerderweg 27,
8161 BK te Epe, dat voor deze gelegenheid sfeervol zal zijn
aangekleed in kerstsfeer. We beginnen rond 17.00 uur met
REGIONIEUWS
een aperitief voor een heerlijk driegangen keuzemenu. Voorgerecht een dungesneden, gerookte en gemarineerde runderlende
met huisgemaakte piccalilly. Als hoofdgerecht kunt u kiezen uit
gebakken heilbot met saus antiboise, hertenbiefstukjes met een
rode wijnsaus of gebakken kalfslende met een saus van dragon.
Daarna een dessert ‘Dennenheuvel’ en koffie met bonbons. Dit
menu is inclusief drie drankjes. Voeksleden betalen € 40, gasten
€ 50. U kunt zich opgeven voor deelname door uw betaling vóór
1 december over te maken naar de penningmeester (zie colofon).
Kerstdiner
Nieuwjaarsreceptie
Nieuwjaarsbijeenkomst
Onze nieuwjaarsreceptie zal worden gehouden op dinsdag­
13 januari in De Rank te Vaassen. Na de receptie een boeiende voordracht over de werkwijze van Vincent van Gogh, die in
samenwerking met het Shell laboratorium in Amsterdam is onderzocht. Daarna is er diner met de dinerclub.
Op dinsdag 13 januari is de nieuwjaarsbijeenkomst met het traditionele sjoelen en een leuke quiz in de herenboerderij “De Hucht”
in Elst . Aanvang 14.00 uur. Er wordt een compilatie vertoond van
de foto’s die het afgelopen jaar werden gemaakt. En natuurlijk een
lekker drankje en hapje. De moeite waard voor u dus om te komen.
Dinerclub in actie
Dinerclub Apeldoorn
Leiden
Arnhem
Website
Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten
Het jaarlijks kerstdiner vindt plaats op dinsdag 16 december in
herenboerderij “De Hucht” aan de Stationsstraat 24 te Elst. Aanvang 17.00 uur. Wij stelden voor u een viergangendiner samen
met voor het hoofdgerecht de keuze uit vis of vlees. Tijdens het
diner drie drankjes p.p. en koffie of thee na het diner. Wilt u
hieraan deelnemen dan dient u € 41 over te maken op rekening
van de penningmeester. Bij betaling vermelden of u vis of vlees als
hoofdgerecht wilt. Wij hopen op een grote opkomst.
www.voeksarnhem.nl
W. van Seters, Schependomlaan 14, 6542 RM Nijmegen,
tel. 024-3770765, [email protected]
NL81 INGB 0001 0219 12 t.n.v. Voeks regio Arnhem, Elst
J. Startman, tel. 0316-264256, [email protected]
T. van Seters, tel. 024-3770765, [email protected]
Mw. T. Müller-Evers, tel.026-3643663, [email protected]
Lezing Cretio
Op dinsdag 11 november wordt er een lezing verzorgd door
Mevr. Gelderblom van Cretio in de Herenboerderij de Hucht,
Stationsstraat 24, Elst. Aanvang 15.00 uur. Na afloop is er gelegenheid om gezellig samen te dineren. Zie Voeksnieuws 10.
Bowlen
Er wordt door een aantal Voeksleden elke maand gebowld in
Arnhem-Noord aan de Schelmseweg (tel. 026-3529550). Nadere
inlichtingen bij de heer P. Krahmer, tel. 0317-357309 (bij verhindering graag ’s ochtends afbellen). Speeltijd is van 10.00 tot 12.00
uur. De data zijn: 11 en 25 nov., 9 en 23 dec., 6 en 20 jan. 2015,
3 en 17 febr., 3, 17 en 31 mrt., 14 en 26 apr., 12 mei 2015.
Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten www.voeks-leiden.nl
L.A. Bijl, ’t Lange Rack 9, 2162 XX Lisse,
tel. 0252-418296,
[email protected]
NL52 ABNA 0426 3009 47 t.n.v. Voeks te Leiderdorp
Mw. L. de Graaf-Wijsman,
tel. 0252-216139,
[email protected]
P. Zipp, tel. 071-4025138, [email protected]
R. Le Grand, tel. 06-44239515, [email protected]
Dinerclub
De dinerclub bezoekt op woensdag 19 november (dus deze
keer niet de laatste woensdag van de maand) de KTS in Voorhout,
Leidsevaart 4. Aanvang 16.30 uur. Er wordt een viergangen­
menu geserveerd voor slechts € 20, introducees € 22. Hierbij zijn
inbegrepen twee drankjes en koffie. Aanmelden door overmaken
van het verschuldigde bedrag op de rekening van de penningmeester (zie colofon), onder vermelding van “diner november”.
Uw gastheer is Cees van der Meer, tel. 071- 5895771. Vorig jaar
was het KTS- winkeltje uitverkocht; dit jaar zijn we er wat eerder
en zijn we hopelijk Sinterklaas een slag vóór.
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
17
REGIONIEUWS
OVERBODIGE OPROEP?
Hopelijk is deze herhaalde oproep op de verschijningsdatum van
VN overbodig, maar op de sluitingsdatum voor de kopij, heeft
ons regiobestuur nog behoefte aan een opvolger voor de huidige,
aftredende voorzitter of eventueel voor een andere functie. Graag
horen we van u, ook als het alleen ter oriëntatie is. Een telefoontje naar één van de bestuursleden (zie colofon) of de voorzitter
­(06-81891006) is voldoende.
Kerstlunch
De Kerstlunch is dit jaar weer in restaurant ‘De Moerbei’, Dorpsstraat 5a te Warmond. Op woensdag 17 december wordt er
een driegangenmenu geserveerd, compleet met twee drankjes
en koffie. Voeks leden betalen € 46, niet-leden € 56. Ontvangst
vanaf 12.00 uur, om 12.30 uur gaan we aan tafel. Aanmelden
door overmaking van het verschuldigde bedrag op de regiobankrekening (zie colofon), onder vermelding van ‘Kerstlunch’. Uw
gastheer is Fred Beun, tel. 071- 5893721
Activiteiten
Helaas is de belangstelling voor de toneeluitvoering over Anne
Frank onvoldoende gebleken, ondanks een herhaalde oproep in
de vorige editie van Voeks nieuws en een recente peiling bij de
dinerclub. De leden die zich hebben aangemeld zullen we apart
benaderen om zo nodig behulpzaam te zijn om deze voorstelling
toch op eigen gelegenheid te kunnen bezoeken.
Ook voor volgend jaar gaan we weer een aantal leuke activiteiten op het programma zetten, waarover we u ook tijdens onze
regionale ledenvergadering zullen informeren.
Regionale Ledenvergadering
De jaarlijkse ledenvergadering van de regio Leiden zal worden
gehouden op woensdag 28 januari 2015 in het Dorpscentrum
Oegstgeest (de naam is veranderd, maar de locatie is dezelfde
als in vorige jaren). Noteert u de datum alvast? Nadere mededelingen in de volgende editie van Voeksnieuws.
Terugblik Sterrenwacht
Het begon al te schemeren toen we ons verzamelden voor ons
bezoek en het zag er naar uit dat we een redelijk heldere hemel
zouden hebben. In het bezoekerscentrum werd verteld over de
moderne vormen van de astronomie, ons eigen zonnestelsel en
de middelen die de wetenschappers daarbij tot hun beschikking hebben. Ook over het gebouw, de ‘Oude Sterrewacht’,
gebouwd in de negentiende
eeuw als ‘het’ centrum van de
sterrenkunde in Nederland. We
waren natuurlijk gekomen om
door die prachtige oude kijkers
naar de sterrenhemel te kijken.
In de grote koepel aangekomen bleek het jammer genoeg
net iets te heiig om echt iets te
kunnen zien. Toen we na tweeëneenhalf uur afscheid namen
hadden we wel allemaal het
gevoel toch met iets bijzonders
kennis te hebben gemaakt.
18
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
Den Haag
Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten www.voeks-regio-denhaag.nl
A.W.J. de Groen, Gen.Eisenhowerplein 186, 2284XW,
Rijswijk-ZH, tel. 070-3943918, [email protected]
NL74 INGB 0003 4916 58 t.n.v. Voeks te Den Haag
Vacant
F.M. van der Veen, tel. 070-3687168,
[email protected]
Vacant
Regio Den Haag 60 jaar
Volgende maand is het 60 jaar geleden dat onze Voeks-regio
Den Haag werd opgericht. Het bestuur is van mening dat dit
gevierd moet worden en nodigt u uit voor een feestelijke receptie.
Op vrijdag 21 november bent u, als lid van Voeks, samen met
uw partner vanaf 17.00 uur op de Te Werve locatie hartelijk welkom om samen met bestuur en andere Voeksleden dit heugelijke
feit te vieren. U kunt zich schriftelijke of per e-mail, uiterlijk vrijdag
14 november, aanmelden bij de secretaris (zie colofon). Geeft u
aan of u alleen of met z’n tweeën komt.
Bredius, Jan Steen en het Mauritshuis
Ter gelegenheid van de feestelijke heropening van het Mauritshuis organiseert Museum Bredius een bijzondere tentoonstelling
genaamd ‘Kennerschap: Bredius, Jan Steen en het Mauritshuis’.
De kern hiervan wordt gevormd door de negen werken van
Jan Steen die Abraham Bredius, als directeur van het Mauritshuis, tussen 1889 en 1909 heeft verzameld en aangevuld met elf
schilderijen uit openbaar en particulier bezit. Het moet duidelijk
maken waar de oorsprong van Jan Steen’s kunstenaarschap ligt en
hoe hij zich slechts in enkele jaren van landschap- tot figuurschilder ontwikkelde. De onschuldige kijker zal het zich ontgaan dat
Jan Steen allerlei verborgen (on)deugden in zijn schilderijen heeft
verstopt. Directeur Jansen zal ons, op donderdag 20 november
vanaf 14.00 uur, hier persoonlijk op
wijzen in museum Bredius, Lange
Vijverberg 14, Den Haag. Er kunnen
maximaal 20 personen mee, Voeksleden hebben voorrang. U kunt zich
opgeven via e-mail activiteiten@
voeks-regio-denhaag.nl. Kosten incl.
gids voor museumjaarkaarthouders
€ 2,50, zonder mjk. € 5 p.p. Over
te maken op bankrekening van de
penningmeester (zie colofon) onder
vermelding ‘Museum Bredius’.
Media Computerclub
Na een zomerstop zijn we weer begonnen met de clubbijeen­
komsten die elke tweede donderdag van de maand in het paviljoen
“Te Werve” in Rijswijk (aanvang 13.30 uur) gehouden worden.
De komende maanden willen we aandacht geven aan o.a. computerveiligheid, foto- en videobewerkingssoftware en de daarmee
gemaakte vakantiefilms door de leden. Op donderdagmiddag
20 november houden we een extra bijeenkomst, waarbij een
externe spreker een demonstratie en uitleg zal geven over modeltreinbesturing via de computer. Iedereen is van harte welkom om
kennis te maken met onze clubactiviteiten. Contact [email protected].
REGIONIEUWS
Computer cursussen
Bij voldoende deelname organiseren we begin volgend jaar weer
computercursussen. Zie voor uitgebreide informatie Voeksnieuws
10. Voor nadere informatie kunt u bij Ruud van der Ark, e-mail
[email protected] of op de regiowebsite terecht.
Haarlem/Alkmaar
Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten www.voekshaarlemalkmaar.nl
W.J. van Beest, Madelievenlaan 19, 2111 ZJ Aerdenhout,
tel. 023-5245855, [email protected]
[email protected]
NL63 ABNA 0561 5013 86 t.n.v. Voeks Haarlem-Alkmaar
te Heemstede
Mevr. A.J.C. Spindlegger, tel. 072-5710927,
[email protected]
M. Visser, tel. 072-5124545, [email protected]
P. Versluis, tel. 06-28154190, [email protected]
Kerstdiner
Zoals alle jaren wordt ook 2014 afgesloten met het kerstdiner en
wel op zaterdag 20 december in restaurant Johanna’s Hof.
Vanaf 16.30 uur eerst een glaasje en een hapje waarna rond
18.00 uur het kerstdiner. Dhr. Geert Pranger zorgt weer voor
een muzikale omlijsting. Het diner heeft een viergangen menu
waarbij voor het hoofdgerecht een keuze kan worden gemaakt
tussen, wild, vlees of vis. Het diner wordt besloten met koffie of
thee met friandises. Uw voorkeur voor speciale dieetwensen of
een vegetarisch menu opgeven bij uw aanmelding, telefonische
of via e-mail. De kosten voor dit diner bedragen € 46 p.p. voor
leden en € 57 voor niet-leden. Deze kosten uiterlijk 7 december
overmaken aan de penningmeester (zie colofon).
Route Johanna’s Hof te Castricum aan Zee: A9, afslag Castricum,
volg de N203 naar Castricum/Heiloo, afslag Castricum-Egmond
(Castricum aan Zee) bij de rotonde rechtdoor, de Zeeweg op,
na circa 2 km links ligt de Johanna’s Hof, tegenover het bezoekerscentrum van de PWN, De Hoep. Indien u vervoer wenst naar
deze bijeenkomst dan graag contact opnemen met het bestuur.
Terugblik Maeslantkering en Europoort
Voor deze trip waren er zoveel belangstellenden dat we elf
aanmeldingen op een wachtlijst hebben moeten zetten voor een
eventuele volgende keer. Ondanks dat het niet helemaal droog
is gebleven, hebben we tijdens de rondvaart vanaf het bovendek van de rondvaartboot een prachtig beeld kregen van het
imposante Europoort gebied en van de tweede Maasvlakte. Een
film over de bouw van de Maeslantkering werd gegeven in het
informatiecentrum Het Keringhuis. Met een gids werd er buiten en
binnen een rondleiding gemaakt. De deelnemers waren unaniem
in hun mening dat dit een bijzonder geslaagde dag is geweest.
Het Noorden
Website Secretariaat
Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent
Activiteiten www.voekshetnoorden.nl
Mw. G. van Rossum, Norbruislaan 5, 7761CG
Schoonebeek, tel. 0524-532162, [email protected]
NL36 RABO 0131 7956 35 t.n.v. Voeks regio
Het Noorden te Borger
Mw. M.J. van Os, [email protected]
Ton Vas, tel. 0592-346208, [email protected]
Wim Huizing, tel. 0592-310932, [email protected]
Nieuwjaarsreceptie
Het regiobestuur nodigt u uit voor de regionale nieuwjaarsreceptie
op donderdag 15 januari om 14.00 uur in Café Restaurant
van Veen, Witterhaar 14, 9405 VK te Assen (Witten). Muzikale
medewerking wordt verleend door het trio ‘Heeren Oud Zuid’.
Wij hopen dat u van deze gelegenheid gebruik zult maken om
elkaar een goed 2015 toe te wensen.
Lezing Veilig Verkeer Nederland
Op donderdag 20 november, aanvang 14.00 uur, organiseert
uw bestuur een interessante bijeenkomst die zal worden gehouden
in Restaurant Hofsteenge, Hoofdstraat 11, 9444 PA Grolloo. Veilig
Verkeer Nederland, afdeling Assen, zal middels een PowerPoint
presentatie verschillende verkeerssituaties uitleggen. Er wordt
aandacht geschonken aan de verkeersregels voor automobilisten,
(E-bike) fietsers, bestuurders van een scootmobiel en niet te vergeten de voetganger. De nieuwe verkeersborden en verkeersregels
komen ook aan de beurt. Uw reactie kan worden getest met een
reactietester en u kunt met een zgn. alcohol-bril ervaren hoe het is
wanneer men zich met een glaasje teveel op in het verkeer begeeft.
U kunt deze middag bijwonen door u voor 16 november op te
geven bij Wim Huizing (zie colofon)
Rijnmond
Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten www.voeksrijnmond.nl
W.A. Meijnen, Terborchdreef 10, 3262 NB
Oud- Beijerland, tel. 0186-615905,
[email protected]
NL90 INGB 0000 3201 49 t.n.v. Voeks regio Rotterdam
te Hellevoetsluis
Mw. H.E. Doorneveld-Letterman, tel. 078-6762010,
[email protected]
Mw. W.A. Vogelaar, tel. 0186-617760,
[email protected]
Mw. G. Burger-Volker, tel. 078-6733993,
[email protected]
P. Groen, tel. 06-46717731
[email protected]
Wandeling
Op donderdag 6 november maken we een wandeling in
Rotterdam Delftshaven. Bij elke nieuw georganiseerde wandeling zijn er ook weer nieuwe deelnemers. Loopt u ook mee?
De te lopen afstand wordt beperkt tot ongeveer 4 km en er wordt
zoveel mogelijk rekening gehouden met de mogelijkheden van de
deelnemers. Omtrent de verzamelplaats en tijdstip zult u nader
worden geïnformeerd nadat u zich heeft opgegeven bij Gerda
Burger of Piet Groen. (zie colofon)
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
19
REGIONIEUWS
Kerstdiner
De datum van ons kerstdiner is vastgesteld op vrijdag 19 december en vindt plaats in partycentrum ‘Alcazar Events’, Groeneweg
16, 3297LA Puttershoek. Aanvang 17.00 uur. De ‘Hugger Mugger’
Jazzband uit Breda zorgt weer voor de muzikale omlijsting, waarbij het kerstrepertoire uiteraard een belangrijke rol speelt.
Er is gelegenheid om te dansen op de veelal traditionele jazz en
dixieland muziek. De prijs voor deze avond bedraagt € 42 p.p.
voor leden en introducees. Er zal weer voor busvervoer worden
gezorgd vanuit Vlaardingen en Hoogvliet. Wilt U gebruik maken
van het busvervoer, dan betaalt u daarvoor € 8 extra. De bus vertrekt om 16.00 uur uit Vlaardingen Holy en om 16.15 uur vanaf
metrostation Hoogvliet.
De terugreis vanuit Puttershoek zal zo rond 22.30 uur zijn. Graag
zo spoedig mogelijk aanmelden zodat wij een inschatting kunnen
maken van het aantal deelnemers. Aanmelden kan bij Piet Groen
of Gerda Burger. (Zie colofon)
Dinerclub
Het bestuur van Uw regio heeft het plan opgevat om in 2015, bij
voldoende animo, een ‘dinerclub’ te starten. We denken eraan
om voorlopig vier keer per jaar met een groep van 20 tot 30
personen uit eten te gaan in een vooraf geselecteerd restaurant.
Deelname is in volgorde van aanmelding. De prijs zal ongeveer
€ 35 voor leden en hun huisgenoten bedragen. Introducees
zijn welkom, zij betalen iets meer. Heeft u hiervoor belangstelling meldt u zich dan aan bij Piet Groen of Gerda Burger.
(Zie colofon)
Enquête
Ons bestuurslid Guus Stoelinga heeft een enquête opgesteld
waarin uw mening en voorstellen voor de in de toekomst te organiseren evenementen en clubactiviteiten wordt gevraagd. Deze
enquête is naar alle ons bekenden e-mail adressen gestuurd.
Wij stellen uw respons zeer op prijs.
Secretaris
Tenslotte maken wij u erop attent dat in het nieuwe jaar de functie
van secretaris in ons bestuur vacant is. Hebt u interesse voor
deze bestuursfunctie? Neemt u dan contact op met de huidige
secretaris Wim Meijnen, zie colofon.
Nieuwjaarsreceptie
De nieuwjaarsreceptie van het regio Rijnmond is gepland op
donderdag 8 januari en begint om 14.00 uur in De Polderpoort
te Vlaardingen.
Nieuwjaarsreceptie Schiphol
Regio Rijnmond zorgt weer voor vervoer naar de Voeks nieuwjaarsreceptie op Schiphol op zaterdag 10 januari. Voor het busvervoer kunt u zich opgeven bij Piet Groen en Gerda Burger. De
kosten bedragen € 12,50 p.p. over te maken op rekening van
de penningmeester (zie colofon.) Bus vertrektijden: 12.05 uur
Blaaksedijk, Heinenoord, 12.15 uur metrostation Hoogvliet en
13.00 uur Vlaardingen-Holy. Aankomst Schiphol Van der Valk
om 14.00 uur, vertrek vanuit Schiphol 17.15 uur.
20
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
Het Sticht
Website Secretariaat Bankrekening
Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten www.voekshetsticht.nl
W.G. Reman, Flits 14, 1231 SN Loosdrecht,
tel. 035-5823161, [email protected]
NL19 INGB 0000 5021 38 t.n.v. Voeks regio
Het Sticht te Huizen
J. van Berkel, tel. 06-53841190,
[email protected]
J.H. Eekhof, tel. 0348-423015, [email protected]
E.J. Pater, tel. 06-22451195, [email protected]
Opvolging regiocoördinator welzijnswerk
De vorige keer een oproep voor de opvolging voor de regiosecretaris, waarop inmiddels al een reactie is gekomen, nu een oproep
voor een opvolger coördinator welzijnswerk. Hans van Berkel is
in februari 2015 statutair aftredend en heeft besloten zich niet
herkiesbaar te stellen. Het bestuur is dus nu op zoek naar een
opvolger voor hem. Bij deze dus een oproep aan mensen die het
welzijnswerk een goed hart toedragen en daar een bijdrage aan
willen leveren. Het bestuur ziet in dat geval uw reactie gaarne
tegemoet.
Lezing beleggen
Op dinsdag 11 november zal de heer Arjan van Assen,
beleggings­adviseur bij de firma Philipse & Co, een presentatie
houden met als titel ‘Beleggen in bijzondere tijden’. Gezien de
lage rentevergoedingen op contant geld wellicht een interessant
onderwerp. De zaal, Champ’Aubert in Driebergen, is om 13.30
uur open en de presentatie begint om 14.00 uur. Toegang is
­gratis en aanmelden vooraf is niet nodig.
Kerstdiner
Op maandag 15 december wordt het jaarlijkse kerstdiner voor
leden gehouden in restaurant Robert, Spandersweg 1, 1217 DB
Hilversum. U wordt na 16.00 uur ontvangen met een drankje en
een hapje. Het diner omvat een entree, soep, hoofdgerecht en
dessert met koffie/thee. De kosten bedragen € 44 p.p. voor leden
en partners en € 55 voor niet-leden. Aanmelden uiterlijk 8 december bij Evert Pater (zie colofon). Betaling door overmaken van het
bedrag op de regiobankrekening (zie colofon) o.v.v. ‘kerstdiner’
en het aantal personen.
NB. als gasten voortijdig aanwezig zijn dan zijn hun eventuele
consumpties voor eigen rekening.
Route A1 vanuit de richting Amsterdam, afslag Blaricum/Huizen,
rechtdoor het kruispunt over tot aan de stoplichten, linksaf Ceintuur­
baan richting Bussum-Zuid/’s Graveland, aan het einde linksaf
(derde afslag rotonde) richting ’s Graveland/Hilversum, derde
stoplicht rechtsaf (schuin het bos in) de Bussumergrintweg, na
ca.1500 m rechtsaf de Spanderslaan, direct links het restaurant
Robert. Route A1 vanuit de richting Amersfoort, afslag Blaricum/
Huizen, bij de stoplichten linksaf, bij de volgende stoplichten
linksaf (viaduct onder de snelweg) en gelijk rechtsaf, bij de volgende stoplichten linksaf Ceintuurbaan op. Verder als boven.
Terugblik bezoek Slot Zuylen
Op 9 september werd een bezoek gebracht aan Slot Zuylen. Na
ontvangst in het omgebouwde voormalige koetshuis volgde een
uitgebreide rondleiding door het slot, waarbij uiteraard veel aan-
REGIONIEUWS
dacht werd besteed aan de bekendste bewoner ervan, Belle van
Zuylen, die er geboren is en tijdens haar jeugd de verbouwing
van het slot meemaakte tot het ons thans bekende gebouw. Het
uitstapje werd besloten met een lunch in restaurant Belle.
Onze Belle van Zuylen
Programma 2015
Voor het komend jaar is het bestuur nog bezig het programma te
voltooien, maar twee zaken staan nu al vast.
Nieuwjaarsbijeenkomst op dinsdag 13 januari, aanvang
13.30 uur. Regionale Ledenvergadering op dinsdag 10 februari,
aanvang 11.00 uur met aansluitend lunch. Beide activiteiten in
onze stamlocatie Champ’Aubert te Driebergen.
Uitvinden, een uit de hand gelopen hobby! Oogkleppen zijn de
vijand van een uitvinder. Hoe kun je iets uitvinden als je wordt
belemmerd door rigide kaders? Een uitvinder denkt in oplossingen voor problemen en als er
geen oplossing is, is er geen
probleem. Vaak lopen uitvinders aan tegen weerstand van
de omgeving. Met de opmerking ‘we hebben het altijd zo
gedaan’ kom je geen millimeter verder. Onno Hoekstra is
visionair, uitvinder, grafisch
ontwerper, havenmeester en
sluismeester in het schilderachtige stadje Hindeloopen. Tijdens
zijn dienst als havenmeester heeft hij vrijwel altijd een schetsboek bij zich om zijn ideeën aan het papier toe te vertrouwen.
Eigenlijk komt hij structureel acht uur per dag te kort om alles
te doen wat hij zich heeft voorgenomen. We hebben hem uitgenodigd om een presentatie te houden over enkele uitvindingen die hij heeft gedaan en waarover regelmatig artikelen
zijn te vinden in dagbladen, regionale kranten en tijdschriften.
Zoals een ‘varend’ eiland voor de Olympische Spelen op zee
(www.sportknowhowxl.nl/OpenPodium/6968) of een structurele
oplossing voor de rijzing van de zee als gevolg van de klimaatverandering. De zeer interessante bijeenkomst begint op woensdag 19 november om 14.00 uur in Restaurant Kampkuiper,
Almeloseweg 113, 7615 NA Harbrinkhoek. Tel: 0546- 629 962.
Dit is zeker een aanrader om te komen luisteren. Aan deze middag zijn geen kosten verbonden.
Wandelen
Twente
Website Secretariaat Bankrekening Welzijnswerk ZKA-consulent Activiteiten Uitvinder Hoekstra
www.voekstwente.nl
Mw. U.J.J. Kriekjes, Kobstederweg 3, Winterswijk Henxel,
tel. 0543-531248, [email protected]
NL62 ABNA 0549 0097 44 t.n.v. Voeks regio Twente
te Hengelo
Mw.B.Feunekes-Spruijt, tel. 053-4614598,
[email protected]
J.Sizoo, tel. 053-4365398, [email protected]
H.Freiboth, tel. 0546-492944, [email protected]
Wandelen
Op woensdag 5 november gaan wij wandelen in Uelsen, een
wandeling uitgezet door Hans Boot. We komen om 10.00 uur
samen in hotel Am Waldbad, zum Waldbad 1, Uelsen.
Route vanaf Ootmarsum-Vasse-Getelo. Na bord Uelsen, bij tweede stoplicht rechtsaf Ortsmitte, bij wegversmalling ter hoogte van
de kerk rechtsaf Feriengebiet, na 0,5 km. rechtsaf richting hotel
­Am Waldbad, na ca. 300 m. links zum Waldbad, na 200 m het
Waldbad rechts.
Vanaf Bad Bentheim-Nordhorn-Neuenhaus, na het bord Uelsen
Feriengebiete bij stoplicht links Uelsen-Ortsmitte, op T-splitsing
rechtsaf, dan links langs de kerk, na 30 km-zone bord linksaf
richting Feriengebiet, na 0,5 km. rechtsaf richting hotel Am
Waldbad, na ca. 300 m. links zum Waldbad, na 200 m. het
Waldbad rechts.
We wandelen op woensdag 3 december onder leiding van
Joop en Ans Meijer in Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug.
Verzamelen om 10.00 uur in het restaurant van Buitencentrum
Sallandse Heuvelrug, Grotestraat 281 7441 GS Nijverdal.
Parkeren bij Hotel-Restaurant Dalzicht, naast het buitencentrum.
Voor aanmelding of vragen: Ursel Kriekjes (zie colofon)
Kerstdiner
Ons jaarlijkse kerstdiner wordt gehouden op woensdag
17 december in restaurant Kampkuiper, Almeloseweg 113,
7615 NA Harbrinkhoek, www.kampkuiper.nl. U bent welkom om
12.30 uur voor een drankje en een amuse in de bistro. Om 13.00
uur nodigen wij u uit in het restaurant voor een viergangen diner.
Het diner is tot ong. 16.00 uur. Kosten voor dit arrangement zijn
€ 40 voor Voeksleden en € 49,75 voor introducees (alles inclusief).
Dit bedrag overmaken op de rekening van de penningmeester
(zie colofon) o.v.v. kerstdiner. Opgeven uiterlijk 28 november bij
Hans Freiboth, (zie colofon). Zie ook onze website.
Route: Vanaf A1 de afslag Borne West, langs Borne, dus niet
rechts afslaan, over het spoor weg vervolgen bij T-kruising linksaf,
bij rotonde linksaf richting Almelo. In Zenderen bij verkeerslichten
rechtsaf N744 richting Albergen. Bij rotonde in Albergen naar
links de N349 op. Tot afslag Harbrinkhoek dan naar rechts de
N746. Na een paar kilometer zie je links Kampkuiper liggen.
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
21
REGIONIEUWS
Het Zuiden
Website
Secretariaat Bankrekening
Welzijnswerk ZKA-consulenten
Activiteiten www.voeksregiozuid.nl
Agnes Hengst-van der Meer,
Gravin v Sulzbachstraat 10, 4854 EV Bavel,
tel 076-5612138, [email protected]
NL93 INGB 0003 3074 04 t.n.v. Voeks regio
Het Zuiden te Oosterhout (NB)
A.H. Don, Hoge Vaartkant 128 4873LL Etten-Leur,
tel. 076- 5018065 of 06-24396021, [email protected]
Brabant & Limburg: J. van Beusekom, tel. 076-5218259,
[email protected],
Zeeland & Limburg: L. van Zon,
tel. 0113-270144, [email protected]
(Vacant)
Bijeenkomsten
Goes: Iedere tweede dinsdag van de maand sociëteit in hotel
Terminus, Stationsplein 1 in Goes vanaf 10.00 uur.
Zevenbergen: Iedere eerste woensdag van de maand sociëteit
in hotel Van der Hooft van 10.00 tot 12.00 uur.
Welzijnswerk
Albert Don blijft op zoek naar een welzijnswerker voor de regio
Noord Limburg en eveneens één voor de regio Eindhoven. Heeft u
interesse of wilt u nadere bijzonderheden, pak de telefoon of stuur
een e-mail naar Albert (zie colofon). Aarzel niet, het is dankbaar
vrijwilligerswerk en u doet er de oudere Shell gepensioneerden
een enorm plezier mee.
Terugblik bezoek Breda
Een grote groep Voeksleden bracht op 16 september ‘s ochtends
een bezoek aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Een
op het terrein geparkeerde F16 ontlokte iemand de opmerking,
‘knap om hier te landen, zo tussen de bomen’. Van een oudofficier kreeg men uitleg over de historie van de KMA, de diversiteit
van de opleidingen en de relatie met de Nassau‘s. Een rondleiding over het terrein maakte het bezoek compleet. Na de lunch
in Humphrey’s namen de VVV gidsen hen ‘s middags mee voor
de Historische Kilometer, een wandeling door het park en langs
de diverse ‘Nassaupunten’ in Breda. In de Grote Kerk werd stilgestaan bij de verschillende praalgraven en werd uitgelegd waar
de kreet ‘rijke stinkers’ vandaan komt. Ook het Begijnhof werd
bezocht. Begijnen waren vrouwen, die leefden als alleenstaanden en die deel uitmaakten van een soort vrije lekengemeenschap
binnen de katholieke Kerk.
REDEN 1 OM LID TE WORDEN VAN VOEKS.
Belangenbehartiging: spreekbuis voor Shell gepensioneerden in contacten met het Shell Pensioenfonds en
Shell Nederland, alsmede met landelijke pensioenorganisaties
Als er in de maand januari géén contributie is betaald of ingehouden van uw pensioen bent u géén lid van Voeks!
Bent u geïnteresseerd in de behartiging van uw belangen, activiteiten voor Voeksleden of Voeks welzijnswerk? Dan zegt u:
JA, NATUURLIJK WORD IK LID VAN VOEKS!
Ondergetekende, de heer/mevrouw
Adres
Postcode
Woonplaats
Geb.datum
Laatste maatschappij
Telefoon
E-mail
Ingangsdatum Shellpensioen
Betaalnr
Naam echtgeno(o)t(e) /partner
.Geb.datum partner
meldt zich hierbij aan als lid van Voeks en gaat ermee akkoord dat de contributie (€ 20) in januari met het pensioen wordt verrekend.
NB: Indien de aanmelding in het loop van het jaar wordt gedaan, zal éénmalig een acceptgiro worden toegezonden. Indien uw pensioen nog niet in
betaling is, wordt ieder jaar een acceptgiro toegezonden.
Datum
Handtekening
In envelop zonder postzegel aan: Bureau Voeks, Antwoordnummer 1964, 2501 VC Den Haag
N.B. U kunt zich ook aanmelden via onze website <www.voeks.nl>
22
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
PERSONALIA
De volgende leden heten wij welkom:
M.L. Abee, Hoorn; ex KSEPL
Mw. J. Mandema-Eekhof, Rozendaal
K.J. de Vries, Smilde; ex NAM
Mw. T. Bijlholt-Zitter, Smilde
Mw. M. van Rossen-Kampuës, Vlaardingen
J.R. Wierda, Oegstgeest; ex SI
G.C.M. Hagens, Steenbergen; ex SNC
Moerdijk
A.J.W. Strootman, Klundert; ex SNC
Moerdijk
Mw. E.J. van der Wilk-Addens,
Den Haag
B.H.G. Hudepohl, De Krim; ex NAM
Mw. M. Timmerman-van den Berg,
Strijen
Mw. G. Leukfeldt-van Hulst, Arnhem
Met leedwezen geven wij kennis van het overlijden van onze leden:
C. van Aalst, ex Oman, 2/08, 79 jr;
Schiermonnikoog
D. Hekelaar, ex SNR, 30/07, 87 jr;
Rotterdam
P.W. van Smalen, ex SNV, 21/08, 71 jr;
Hellevoetsluis
F.M. Agerbeek, ex SNR, 15/08, 79 jr;
Spijkenisse
P. Hijmans, ex SNR, 14/08, 84 jr;
Ridderkerk
A.C. Sterk, ex KSLA, 29/07, 90 jr;
Purmerend
M.D. van der Bijl, ex SNR, 30/07, 89 jr;
Oostvoorne
J.P. de Jong, ex SIPM, 11/08, 94 jr;
Roosendaal
Mw. L. Takkenberg-de Klerk, (KSLA),
11/08, 87 jr; Den Bosch
J.G. de Bruin, ex SGSI, 3/08, 72 jr;
Hooge Zwaluwe
Mw. A.M. Juffermans, (SIPM), 7/08,
73 jr; Oegstgeest
Mw. L.A. Teuben-Duinker, (Shell Tankers), 2/08, 79 jr; Aerdenhout
F. van Daalen, ex SIPM, 23/08, 78 jr;
Delft
H.J.C.M. Juffermans, ex SIEP, 8/08, 61
jr; Hazerswoude-Dorp
B. van Til, ex SNR, 3/08, 77 jr; Spijkenisse
I.J.A. van Dommelen, ex NAM, 22/08,
83 jr; Loosdrecht
H. Kleinendorst, ex SNR, 9/08, 87 jr;
Vlaardingen
Mw. L.F. van Dongen-de Roock, (SIPM),
22/08, 88 jr; Wassenaar
Mw. J. Kluitenberg-Wolterink, (NAM),
8/08, 85 jr; Schoonebeek
Mw. J. Duns-Lantinga, (SIPM), 15/08,
92 jr; Wassenaar
Mw. J. Kuipers-Slot, (NAM), 22/08,
81 jr; Zuidbroek
A.H.A.G. Ebbink, ex Singapore, 26/08,
92 jr; Wassenaar
P.E.A. Laurens, ex SNR, 30/07, 83 jr;
Spijkenisse
P.G. van Eijk, ex SNR, 11/08, 91 jr; Vries
Mw. H. van Raaphorst, (SNR), 1/08,
93 jr; Duitsland
D.P. Eikelenboom, ex SNR, 31/07, 77 jr;
Oud-Beijerland
H.E. Goossens, ex SNV, 6/08, 82 jr;
Rosmalen
P.C. de Groot, ex SGSI, 9/08, 69 jr; Velp
W. Roose, ex Indonesië, 13/08, 92 jr;
Oosterbeek
Mw. E.J. Uijtdragers-Lemkes, (KSLA),
7/08, 94 jr; Hoorn
Mw. G. Verhaal-Woud, (SNV), 7/08,
93 jr; Heiloo
T.J. Vermeulen, ex SNV, 15/08, 89 jr;
Roosendaal
Mw. S.M. de Vlieger-Boer, (SIPM),
2/08, 91 jr; Zoetermeer
Mw. T. van der Zanden-Moor, (Brunei),
13/08, 85 jr; Maassluis
Mw. C.E.L. Zoetemeijer-Moerman,
(SNR), 19/08, 85 jr; Piershil
Mw. I.C. Schröder-Teffer, (NAM),
20/08, 84 jr; Dodewaard
Familieberichten:
Mw. E.A. Diederix-Palma, 26/07, 84 jr;
echtgenote van D.O.J. Diederix (SIPM),
Nieuw Zeeland
Mw. P.J. van Dijk-Lafranca, 1/08,
81 jr; echtgenote van C.A.M. van Dijk (SNR),
Spijkenisse
Mw. J.M. van Kalkeren-Caldenhove,
3/08, 65 jr; echtgenote van J.R.A. van
Kalkeren (SRTCA), Purmerend
Mw. L. Koridon-Roodnat, 8/08,
72 jr; echtgenote van C.J. Koridon (SNR),
Papendrecht
Mw. M. Krijgsveld-Reinders, 5/08,
90 jr; echtgenote van J. Krijgsveld (SNR),
Ter Apel
Mw. C.H.J.M. van Manen-de Klijn,
13/08, 84 jr; echtgenote van E.P. van Manen
(Gabon), Heeze
Mw. B.H.C. Swanborn-van der Werf,
29/07, 90 jr; echtgenote van R.A. Swanborn
(NAM), Oosterbeek
Mw. M. van Zutphen-Högemann,
25/08, 76 jr; echtgenote van W.A. van
Zutphen (KSLA), Petten
Mw. B.M.J. van Rossenberg-van der
Holst, 17/08, 77 jr; echtgenote van T.F.C.
van Rossenberg (SNI), Pijnacker
Mw. L.C. Steel-Hoogervorst, 5/08,
86 jr; echtgenote van H. Steel (SNR),
Spijkenisse
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014
23
VOEKSKRONKEL V-50
VOEKS NIEUWS
24
VOEKSNIEUWS | NR. 11/12, NOVEMBER - DECEMBER 2014

Privacy Statement – Shell waardecertificaten Geachte heer

Privacy Statement – Shell waardecertificaten

Downloaden

Relaxen in Toscane Marron en Papillon 100 Jaar IJ-research

Klik hier voor de laatste uitgave

Klik hier

Downloaden

Nieuwsbrief 16, 12 december 2014 Beste ouders

Nigeria Gepensioneerden in Pensioenfondsbestuur Sinkholes en

download productinformatieblad

Lees het meest recente nummer

toegelaten tot de ballotage voor countryclublidmaatschap miv 1