DE TIJD ZATERDAG 12 APRIL 2014 16 DE TIJD ZATErDAG 12 AprIL 2014 17 Ondernemen Ondernemen Franse biertaks kost Belgische brouwers 58,6 miljoen omzet INTERVIEW STEPHANIE DE SMEDT, WAASMUNSTER RELATIE MET ROULARTA N atúúrlijk heeft hij al op het internet geshopt. Hij zit op Facebook en LinkedIn. En e-commerce, stipt hij toch even aan, is slechts één onderdeel van de digitale revolutie. ‘Het gaat eigenlijk om e-thinking.’ Etienne Kaesteker kent zijn wereld. De oprichter en sterke man van de kledingketen E5 Mode wordt straks zeventig. Maar van uitbollen is geen sprake. Integendeel. E5 Mode groeide de jongste twee jaar een kwart in omzet - tot 94 miljoen euro - en start dit jaar een grondige restyling van de zeventig winkels. Enkele maanden geleden kocht Kaesteker met zijn holding Shopinvest de Brusselse online outletverkoper Outlet Avenue. Hij richtte ondertussen een nieuwe grotematenformule op, Number4, waarvan in maart de vierde vestiging opende. En hij lonkt naar het buitenland. Niet om winkels uit de grond te stampen, maar om er de kledingmerken die ontwikkeld worden door zijn snelgroeiende ontwerpbedrijf ECG uit Poperinge aan ketens slijten. Plannen te over dus. ‘We zijn klaar voor een boost’, zegt hij gretig. Via allianties of overnames, alle wegen liggen open. Middelen zijn er genoeg. ‘We hebben geen euro schulden en veel vastgoed. Die hefbomen zijn nog niet gebruikt. We kunnen dus snel schakelen.’ Etienne Kaesteker is echt van alle markten thuis. Shopinvest heeft ook een belang van 2,55 procent in het uitgeversbedrijf Roularta. Via zijn echtgenote waren er familiebanden met de Roularta-families Claeys en De Nolf. Maar er was vooral een zakelijke relatie. ‘We zijn rond 2002 ingestapt. We werkten toen samen voor een E5 Modemagazine, met een oplage van 400.000 exemplaren. We wilden dat sérieux geven met wat redactionele inhoud. Een win-win dus.’ Hoewel het magazine intussen niet meer bestaat, dreef Kaesteker zijn participatie enkele jaren geleden fors op. Een kwestie van strategische interesse - ‘media is eigenlijk ook retail, hun vertrouwensband met de consument kan een toegangsdeur zijn voor e-commerce’ - maar ook omdat hij een opportuniteit zag. ‘Toen de tv-zenders VT4 en VijfTV in 2011 werden verkocht en ik hoorde hoeveel daarvoor werd geboden, dacht ik: ‘Tiens, Roularta heeft de helft van VTM. Dat is wel wat waard.’ Heel gelukkig was zijn instap tot nu toe niet. Van een piek van bijna 29 euro in 2011 zakte het aandeel terug tot amper 13 euro nu. ‘Ik heb toen 2 procent bijgekocht van een aandeel met een freefloat van 20 procent. Dat geeft forse sprongen, natuurlijk. Maar ik geloof er wel nog in. VTM is nog altijd niet verkocht en de mediasector is nog volop in beweging. Wie weet wat er de komende zes maanden gebeurt? Ik denk dat Roularta aan de goede kant zal staan.’ Mijn schoonmoeder had in 1978 één aandeel van E5 Mode. Van 50.000 frank. In 2012 is ze gestorven. Datzelfde aandeel was toen 400.000 euro waard. Kaesteker houdt kantoor in de orangerie in zijn tuin, de thuisbasis van Shopinvest. Op een grote vergadertafel liggen stapels papier en dikke mappen. De zetels ernaast zijn voor de koffie. Bij hem zit de CEO van de holding, Hans Van Rijckeghem. Vanop een grote foto aan de muur waakt zijn vrouw over het gesprek. Margriet Talpe overleed bijna twee jaar geleden. Samen met Kaesteker was ze de drijvende kracht achter E5 Mode. ‘Zonder haar zou ik zo hoog gevlogen zijn dat ik mijn vleugels had verbrand’, zei hij ooit. Ten trillion dollars Kaesteker omschrijft zichzelf als een ‘dromer die kan rekenen’. Een West-Vlaamse ondernemer die liefst in de luwte werkt en springt als hij een kans ruikt. Eind 2012 verraste hij vriend en vijand door een belang te nemen in Smartphoto, het vroegere Spector. Vorig jaar bouwde hij de participatie verder uit tot 13,6 procent. ‘U vindt dat een vreemde stap?’, reageert hij op de suggestie dat fotodiensten wel veraf staan van kleding en retail, de kernactiviteiten van Shopinvest. ‘Ik zie nochtans parallellen. Smartphoto is volop bezig met e-commerce, net als wij. Weet u hoeveel stuks het per dag verstuurt? 15.000. Naar 14 landen. Wie kent dat in België? Of het nu foto’s zijn of tassen met foto’s op, dat kan me niet zoveel schelen, het gaat om de knowhow van de logistiek. De organisatie. De snelheid. Dat sluit perfect aan op wat Outlet Avenue doet.’ Toch is de instap opmerkelijk. Het oude Spector worstelt met de digitalisering. De groep geraakt maar niet uit de rode cijfers en de beleggers hebben het aandeel de rug toegekeerd. ‘Het is inderdaad moeilijk geweest’, klinkt het. Maar hij laat zich niet afschrikken. ‘Als ze willen, kan het. Dat geloof ik echt.’ Kaesteker maakte als investeerder wel vaker zijsprongetjes. Zo stapte hij onder meer in - en later ook weer uit - de tapijtwever Associated Weavers en de retailholding Mitiska. Participaties die voor hem nooit puur financieel waren, maar altijd ‘om van te leren’. Niet zelden was er ook een familiale band. Zoals bij het winkelinrichtingbedrijf Gloria Construct en de chocolatier Albert Premier, bedrijven van twee schoonbroers. Of bij Concordia Textiles, het textielbedrijf van de familie Tuytens, waarin Shopinvest nog altijd een belang heeft en dat Kaesteker de weg naar China toonde. Gevraagd wat er eerst komt: de familie of de opportuniteit, riposteert hij: ‘Is dat probleem van de kip en het ei nu al opgelost?’ Veertien jaar geleden zette hij mee zijn schouders onder het Roeselaarse bedrijf Etienne Kaesteker: ‘Ik denk dat ik aan de basis heb gelegen van zo’n zeventig bedrijven.’ © DRIES LUYTEN ‘Je kan je niet rijk rekenen’ 35 jaar na de opstart van de kledingketen E5 Mode bruist Etienne Kaesteker van de plannen. Meer nog, hij wil met zijn holding Shopinvest een versnelling hoger schakelen. ‘Het beestje van de zakenman.’ PROFIEL SHOPINVEST 4 pijlers > De holding is opgebouwd rond vier activiteiten: productie (belangen in o.a. ECG, Concordia Textiles), retail (E5 Mode en belangen in o.a. Number4, Smartphoto en Roularta), vastgoed en de Mongoolse vennootschap Happy Ger. 94 miljoen > In het boekjaar 2013 bedroeg de omzet 94 miljoen euro, de ebitda-marge 10 procent, de nettowinst 4,5 miljoen euro en het eigen vermogen 67 miljoen euro. Kaesteker > Tot een maand geleden was Etienne Kaesteker de enige aandeelhouder, maar onlangs stapten zijn broer en zus ook in de topholding. Een instap van het management wordt bestudeerd. Kwestie van de toekomst te verzekeren. Mandjevol van de ondernemer Benny Sintobin dat digitaal cadeaus en fruitmanden ging verkopen. ‘Het was de eerste businessangeldeal van het Vlerick-netwerk’, blikt hij terug. ‘Ik heb zulke projecten altijd gezien als een win-win. Van een startersidee gaat ontzettend veel dynamiek uit. Starters zien dingen die je als gevestigde ondernemer niet meer ziet. Lukt het altijd? Nee. Ik zeg altijd: als drie van de tien projecten lukken, zit je al boven het gemiddelde. Het belangrijkste is om dat wat niet lukt zo snel mogelijk te stoppen.’ Mandjevol groeide uit tot Frucon en Shopinvest bouwde er later E-shopinvest rond, een filiaal dat zich toelegde op e-commerce. Vorig jaar kocht de familie Sintobin Shopinvest echter uit. ‘Het bedrijf had maturiteit gekregen en Benny wilde op eigen benen staan. Dat is in alle vriendschap gebeurd. Vind ik dat jammer? Natuurlijk. Maar zo gaan de dingen.’ Kaesteker heeft altijd allianties gezocht. ‘Ik denk dat ik in mijn hele carrière aan de basis heb gelegen van een zeventigtal bedrijven. Daarom niet altijd financieel, soms gewoon door samen te werken. Ik heb niets per se alleen willen doen. Zelfs niet bij de start van E5 Mode. Oorspronkelijk waren we met meerdere partners om het bedrijf op te richten. Maar vlak voor we naar de notaris gingen, kwamen er twee in ruzie. Ik heb dan uiteindelijk mijn schoonmoeder ingeschakeld omdat je toen met genoeg moest zijn om een bedrijf te starten Ze is in 1978 ingestapt met één aandeel. 50.000 frank. In 2012 is ze overleden. Datzelfde aandeel was toen 400.000 euro waard. Die rijkdom had ik gerust met nog meer partijen willen delen.’ ‘Groeien of rijk worden is nooit een doel geweest. Altijd een gevolg. Van alle dossiers Niets komt vanzelf. Die mentaliteit mis ik soms vandaag. die ik heb gezien, heb ik me altijd ver gehouden van starters die me zeiden hoe rijk ze gingen worden. Degenen die een droom hebben, die moet je volgen. Als hun ogen blinken.’ Hij haalt zijn portefeuille uit zijn achterzak en haalt er een briefje van ‘ten trillion dollars’ uit. ‘Zimbabwaanse dollar, welteverstaan. In Zimbabwe is iedereen triljonair, maar zo’n briefje, dat is de prijs van een brood. Dat helpt om de zaken te relativeren. Want wat is de waarde van geld? Van rijkdom? Ik ben vorige week naar het toneelstuk ‘Hebzucht’ gaan kijken in NTGent. Dat is wat we nu meemaken. Ook vandaag nog. De Amerikanen zijn geld aan het bijdrukken. Hebben ze dat geleerd van Zimbabwe? In mijn wereld kan je je niet rijk rekenen. Zo werkt het niet. Ach ja, een mens mag al eens filosoferen. Maar een ondernemer, die moet vooral dóén.’ 10.000 schapen Bij Kaesteker begon de droom al vroeg. Als kind zag hij ’s morgens vroeg de treinen volgepakt met mijnarbeiders uit Poperinge vertrekken naar Henegouwen. En hij nam zich plechtig voor werk te creëren in eigen streek. Zijn ouders hadden een steenhouwerij, maar daar voelde hij zich niet toe aangetrokken. Dus ging hij economie studeren in Antwerpen. Na een aanvullende opleiding als bedrijfsconsulent ging hij aan de slag als crisismanager bij textielbedrijven - ‘je kan als ondernemer maar beter eerst je fouten maken bij een ander’. Hij zag confectieateliers die kreunden onder veel te grote voorraden en startte met fabrieksverkopen. ‘We hebben de consignatie uitgevonden van pure miserie. Achteraf gezien bleek het een goedkope manier van zakendoen. Maar we hebben de wereld wel een paar keer omgedraaid.’ De fabrieksverkopen leidden uiteindelijk tot de oprichting van E5 Mode, genoemd naar de snelweg waar de eerste winkel gelegen was. De eerste tien jaar ging alles naar het eigen bedrijf. Vakantie nemen bestond niet. ‘Niets komt vanzelf’, zegt Kaesteker. ‘Die mentaliteit mis ik vandaag soms. We zijn met verschillende projecten bezig in Mongolië en daar heb je die dynamiek veel meer. Wij onderschatten dat te veel: de voorsprong die zij hebben doordat ze een achterstand hebben gehad. Ze moeten geen dingen afleren, ze gaan er ineens voor.’ Kaesteker steunde samen met zijn vrouw aanvankelijk een weeshuis in Mongolië. ‘We hadden dat ook al gedaan in Rwanda, maar de genocide had ons daar verdreven.’ En daarna kwam van het een het ander. Er volgde een schapenproject om de nomaden te ondersteunen. ‘We geven leningen in natura, in schapen dus’, zegt CEO Hans Van Rijckeghem. ‘En die worden terugbetaald in lammeren. Op den duur financiert dat zichzelf. We hebben intussen 10.000 schapen lopen en ondersteunen zo 66 families.’ Na dat project volgden investeringen in een slachthuis, een supermarkt en diepvriesopslag, telkens met lokale partners. ‘Het beestje van de zakenman’, zegt Kaesteker. Hij kan het niet laten. ‘Het is een ziekte’, grinnikt hij. ‘Ik ben 24 uur per dag met mijn werk bezig. Alleen weet ik niet goed wanneer ik het werken moet noemen en wanneer plezier hebben.’ Als weduwnaar zonder kinderen denkt hij intussen wel na over de toekomst van Shopinvest. ‘Vroeger was Shopinvest Etienne Kaesteker en omgekeerd. Maar dat zijn we aan het veranderen.’ Zijn broer en zus zetten vorige maand enkele belangen in vastgoedfilialen om in een participatie in de topholding. En er wordt nagedacht over een instap van het management. ‘Maar begrijp me niet verkeerd: we staan niet te koop. Geen sprake van.’ De Belgische brouwers hebben vorig jaar 58,6 miljoen euro omzet misgelopen door de verhoogde biertaks in Frankrijk. Hun sectorfederatie heeft bij de EU-Commissie een nieuwe klacht ingediend tegen de taks. De taksverhoging op bier treft vooral wie meer dan 200.000 hectoliter verkoopt in Frankrijk. In de praktijk zijn dat buitenlandse brouwers. © CHISTOPHE VANDERCAM/PHOTO NEWS de verhoging van de taks. Dat is enigzins giswerk, maar weinig andere belangrijke wijzigingen van de context zijn als verklaring aan te wijzen. ‘Er kunnen andere factoren zijn. Wij dienen een dossier à charge in, het is aan anderen om à décharge te pleiten’, zegt Sven Gatz, de directeur van de Belgische Brouwers. De gemiddelde bierprijs in de Franse winkels steeg van 3,07 euro in 2012 naar 3,57 euro (+16%) voor een sixpack. De gemiddelde prijs voor een pintje in de horeca ging 10 cent hoger naar 2,73 euro (+4%). Dat de taks nodig was om het alcoholverbruik in Frankrijk te beperken, vinden de Belgen een drog- ‘WE MOETEN DEZE ZAAK WINNEN’ ‘We staan 100 procent achter de nieuwe klacht bij de Europese Commissie’, zegt Lars Vervoort, de woordvoerder van Alken Maes. De verkoop van Affligem, het belangrijkste merk voor de Franse markt, heeft de accijnsverhoging gevoeld. ‘Voordien boekten we jaarlijks een dubbelcijferige groei. Dat is afgeremd, al houden we wel nog groei over.’ AB InBev boekte een daling van 11,1 procent op de Franse markt. Vooral Leffe kreeg klappen. Dat werd deels gecompenseerd door een stijging van de OPMERKELIJK Albert Heijn doet het (soms) zonder cassières De Nederlandse supermarktketen Albert Heijn heeft deze week in Utrecht een tweede vestiging geopend zonder kassamedewerkers. Klanten kunnen hun boodschappen enkel nog zelf inscannen en afrekenen. Op enkele werknemers om de rekken te vullen, vragen te beantwoorden en controles uit te voeren na, is er dus geen personeel meer. Hoewel Albert Heijn al langer werkt met selfscansystemen, is het met deze twee winkels nieuw dat er helemaal geen kassierster aanwezig is. ‘Het gaat hier om ‘to go-vestigingen’, verduidelijkt woordvoerster Anouschka Aspenslagh. ‘Dat zijn heel kleine winkels, waar klanten meestal maar één of twee zaken kopen, zoals een cola of een broodje. Daarbij hebben de klanten vaak niet veel tijd. De selfscans zorgen ervoor dat het sneller gaat.’ Een volledige uitrol van het kassierstersloze systeem is volgens Albert Heijn niet aan de orde. ‘Een supermarkt is helemaal anders dan een ‘to go’-concept, daar komen mensen hun boodschappen voor de hele week doen, met volle karren. We bekijken winkel per winkel wat de beste optie is’, aldus Aspenslagh. Hoeveel werknemers een volledig selfscansysteem vervangt, wil Albert Heijn niet kwijt. Wel zeker is dat de cassières in de Belgische vestigingen voorlopig op post blijven. D.E. Master Blenders 1753 is van plan niet langer in het weekend te produceren in Grimbergen. Het schrappen van de weekendproductie zou 77 van de 575 banen kosten. ERIKA RACQUET ERIKA RACQUET De Belgische brouwers blijven strijden tegen de verhoging van de accijnzen op bieren die sinds 1 januari 2013 geldt in Frankrijk, hun belangrijkste exportmarkt. Ze hebben berekend hoeveel omzet ze hebben misgelopen sinds de invoering van de verhoogde taks. Tussen 2008 en 2012 steeg de export naar Frankrijk in volume met gemiddeld 4,75 procent per jaar, in omzet zelfs met 10,4 procent. De federatie trekt die groei door naar 2013: als die op zijn elan was doorgegaan, was het volume gestegen naar 3,73 miljoen hectoliter, de omzet naar 353 miljoen euro. Die groei kwam er echter niet. Het volume viel in 2013 integendeel met 9,35 procent terug, naar goed 3,22 miljoen hectoliter. De omzet daalde met 7,68 procent naar ruim 295 miljoen euro. Tegenover de te verwachten volumes en groei is er dus een verschil van ruim 500.000 hectoliter of goed 58,6 miljoen euro. Volgens de sectorfederatie is dat verschil volledig toe te schrijven aan Douwe Egberts schrapt weekendwerk Grimbergen verkoop van Hoegaarden, waarvan de Rosée-versie goed aanslaat bij onze zuiderburen. In april en mei vorig jaar voerde AB InBev zelfs tijdelijk economische werkloosheid in omdat er overcapaciteit was op de exportlijnen voor Frankrijk. Later hoefden die maatregelen niet meer, deels doordat de exportvolumes voor de VS toenamen, deels doordat minder tijdelijke werknemers werden ingezet. Patrick Grevendonk, de algemeen directeur van Duvel Moortgat Frankrijk, zag de verkoop nog mooi groeien doordat Duvel, La Chouffe en Liefmans op steeds meer plaatsen te krijgen zijn. ‘Als kleiner nichemerk voelen we de impact minder dan de massamerken. Veel distributeurs zoals supermarkten hebben de prijsverhoging voor onze bieren ook niet doorgerekend aan de consument. Ze proberen dat dan wel bij ons te recupereren, wat onze marges onder druk zet. We moeten deze zaak winnen, zo’n verhoging mag niet nog eens. Anders is de Franse markt niet meer interessant.’ reden: bier was voorheen maar goed voor 18 procent van de alcoholconsumptie, wijn stond voor 57 procent. Toch werd de taks op wijn niet verhoogd. De verkoop van wijn steeg vorig jaar met 1,1 procent in volume en 5,2 procent in omzet. De brouwers houden dan ook vol dat Frankrijk met de accijnsverhoging de eigen wijnboeren wilde voortrekken. De taksverhoging is extra zwaar voor wie meer dan 200.000 hectoliter verkoopt in Frankrijk. In de praktijk zijn dat buitenlandse brouwers. ‘De totale import daalt zelfs met 16 procent, wij houden dus nog iets beter stand dan andere buitenlanders.’ Een eerste klacht van de brouwers was gebaseerd op het principe van vrijheid van vestiging, maar die klacht is verworpen. Nu hebben ze een nieuwe klacht ingediend op basis van de richtlijn over het vrij verkeer van goederen. Die stelt onder meer dat geen maatregelen mogen worden getroffen die indirect andere producten bevoordelen. Ook werd het bezwaar ondervangen dat de klacht niet voldoende met cijfers onderbouwd was. De directie van D.E. Master Blenders 1753, bij het grote publiek beter bekend onder de oude naam Douwe Egberts, wil de weekendproductie vanaf september 2014 stopzetten. Door alleen nog in de week te produceren wil ze de kosten optimaliseren. Het genoemde cijfer van 77 bedreigde banen - 64 arbeiders en 13 bedienden - is een maximum. ‘We gaan overleggen met de sociale partners om waar mogelijk mensen naar de weekploegen te verschuiven. Daar zullen extra mensen nodig zijn’, zegt vestigingsmanager Christophe Bolsius. In het weekend worden in Grimbergen Senseo-koffiepads gemaakt. ‘Maar we hebben in de week vrije capaciteit op de Senseo-lijnen om de weekendproductie op te vangen’, legt Bolsius uit. ‘Die vrije capaciteit is er omdat ook het koffiesegment niet aan de neerwaartse spiraal van de consumptie is kunnen ontsnappen.’ Bovendien staan de marges onder druk. ‘Dat is te wijten aan de toegenomen concurrentie, de stijgende grondstoffenprijzen en de druk van de retailers’, aldus Bolsius. Grimbergen krijgt mogelijk een nieuwe lijn Goede technische krachten vinden is ook voor Colman een probleem in België. ‘Wij zijn al lang op zoek naar technisch tekenaars en project ingenieurs, tevergeefs. We verliezen onze maakindustrie door een gebrek aan juiste profielen. In Duitsland is het een eer om een technisch beroep uit te oefenen, bij ons niet.’ me, groene energienetwerk van de toekomst, klopt de Duitse minister van Economie en Energie, Sigmar Gabriel, voor de verzamelde pers nog eens op dezelfde nagel als Merkel enkele dagen eerder: het belang van ‘Innovationsklima’. Die Duitse innovatiewoede blijkt ook uit de cijfers: tussen 2008 en 2012 besteedde de Duitse overheid bijna 1 procent van het bbp aan innovatie, België 0,62 procent. Volgens een studie van ING steeg het Duitse budget voor de ondersteuning van innovatie in kmo’s ondanks de crisis van 300 miljoen euro in 2008 naar 500 miljoen in 2012. ‘Het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) in Vlaanderen werkt goed, maar het budget blijft beperkt’, vindt ook Dewulf. ‘En ook de wisselwerking met hogescholen en universiteiten is niet te vergelijken. Wij hebben met LVD al tien jaar een leerstoel aan de KU Leuven, waarbij we proberen in een vroeg stadium talent te scouten en andersom de onderzoekers te voeden. Maar die samenwerking zou breder ingebed moeten zijn. En we kennen wel het deeltijds onderwijs, maar dat is toch nog iets anders dan de Duitse ‘dual Ausbildung’. Op dat systeem van alternerend leren en werken, ook in de hogere studies ben ik toch gezond jaloers.’ Om die verwevenheid tussen industrie en onderwijs kan je op deze beurs niet heen: het loopt hier vol Robots De Fun Robotic Outdoor Guide is ontwikkeld aan de universiteit van Twente. © AFP In Duitsland is het een eer om een technisch beroep uit te oefenen, bij ons niet. DIRECTEUR EPSI PIERRE COLMAN klassen, groepen jongens én meisjes die hun ogen de kost geven. Het is dringen aan de jobdesks op vele stands. Het Frauenhofer Geselschaft, een overheidsinstelling die met 80 vestigingen in heel Duitsland samenwerkt met universiteiten en bedrijven, is te vinden in elke beurshal. Eens poolshoogte nemen bij Siemens, het nummer één van de Duitse technologische maakindustrie. De stand is een mastodont die zowat een derde van een hal inpalmt. Ik bewonder er een volautomatische auto-assemblageband, volgestouwd met fijngevoelige sensoren en uiterst nauwkeurige preciesierobots. Binnenkort stellen ze de autobouwers in staat verschillende modellen door elkaar ineen te schroeven. En, nog belangrijker om de Duitse autoindustrie weer dat ene kostenreducerende streepje voor te geven op Amerikaanse en Chinese concurrenten: er komt geen mens meer aan te pas. Wat is volgens hem de sterkte van de Duitse industrie, vraag ik aan de Siemens-ingenieur naast mij. ‘Dat we álles doen: materiaaltechnologie, metaalbewerking, ICT en elektronica, chemie enzovoort’, antwoordt hij resoluut. ‘En dat we er top in zijn, de hele keten lang. Van een nieuwe legering voor het kleinste vijsje tot de brandstofbatterij voor de elektrische BMW.’ ‘Het kleinste vijsje’, toch zo gek niet, die ijzerwarenwinkel in hal 4, denk ik. Het schrappen van de weekendproductie bedreigt de banen van 77 mensen: 64 arbeiders en 13 bedienden. toegewezen, maar alleen als de fabriek kostenefficiënter werkt. In het verslag over het eerste halfjaar van 2013 - het recentst beschikbare - is sprake van een ‘tegenvallende prestatie’ van Senseo en een toegenomen concurrentie van Nestlé Dolce Gusto, vooral bij jongere consumenten. Voorts wordt een sterke prijsdruk vermeld door Mondelez in Frankrijk, waar het met het koffiemerk Grand Mère marktleider is, en door de huismerken. ‘Door de dalende volumes wisten we dat er een herstructurering zat aan te komen, en dat in de eerste plaats de weekendploeg geviseerd was. Dat ze de hele weekendproductie zouden opdoeken, hadden we niet verwacht’, zegt ABVV-secretaris Baudouin Ferrant. Er worden niet meteen acties gepland. De weekendploeg krijgt vandaag meer uitleg en krijgt de rest van het weekend betaald vrij. financiële berichten “ING (L) II Technix Special Callable 1” ‘Het kleinste vijsje, daar begint het’ Vervolg van pagina 15 77 bijeenroepingen
© Copyright 2025 ExpyDoc