Nieuws GHOR en opgeschaalde zorg: december 2014

Nieuws over GHOR en
opgeschaalde zorg
In dit nummer:
De Academie voor GHOR en
Opgeschaalde Zorg en kennis:
terugblik op 2014
In deze nieuwsbrief leest u het laatste nieuws over onze activiteiten op het
gebied van GHOR en opgeschaalde zorg. Deze keer hebben we aandacht
voor de lustrumconferentie 2015, de publicatie ‘Lessen uit crises en minicrises 2013’ en maatwerkscholingen. En natuurlijk mag in deze laatste
editie van 2014 een terugblik op het afgelopen jaar niet ontbreken.
Publicatie ‘Lessen uit crises
en mini-crises 2013’
Lustrumconferentie 2015
De Academie voor GHOR en
Opgeschaalde Zorg:
terugblik 2014 Kennis en OTO
Scholing ‘Psychosociale
hulpverlening voor
procesleiders’
De kerntaken van de Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg zijn behalve
onderwijs en training ook kennis, onderzoek en advisering op het gebied van de
geneeskundige hulpverlening tijdens rampenbestrijding en crisisbeheersing.
Daar waar de toenmalige GHOR-academie zich in de beginjaren nog primair
richtte op de GHOR-kwalificatiedossiers en -opleidingen, verbreden wij de
focus naar ‘kennis en onderwijs’ voor de GHOR en de GHOR-ketenpartners.
Hier hebben we in 2014 al flink in geïnvesteerd. Hieronder leest u enkele
voorbeelden.
Academies trekken samen op
Conferentie en kennisinfrastructuur crisisbeheersing publieke gezondheid
LinkedIn Learning community
Scholing op maat
Op 9 april 2014 hebben we met GGD GHOR Nederland en ZonMw een
conferentie georganiseerd die in het teken stond van de academisering van
de crisisbeheersing in de publieke gezondheid. Hier werden de bevindingen
gepresenteerd van zes onderzoeken die binnen het deelprogramma
crisisbeheersing van de Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid
zijn verricht. Die onderzoeken geven antwoord op relevante vraagstukken
december 2014
Een kennisinfrastructuur voor
Crisisbeheersing Publieke
Gezondheid
uit bestuur, beleid en praktijk van de directeur publieke gezondheid en crisisbeheersing.
Ze geven nieuwe inzichten voor bestaande vraagstukken of dragen bij aan evidence-based
professionalisering van werkwijzen in de opgeschaalde zorg.
Tijdens deze conferentie hebben GGD GHOR Nederland, het RIVM en het IFV de intentie
uitgesproken gezamenlijk een landelijke kennisinfrastructuur voor crisisbeheersing in de
publieke gezondheid te bouwen en te onderhouden en met een gezamenlijke kennisagenda te
komen. Kennisvraag en -aanbod bij elkaar brengen, kennis ontwikkelen, veredelen, delen, en
implementeren in beleid en in onderwijs zijn hierbij belangrijke doelstellingen. Verderop in deze
nieuwsbrief leest u meer over deze ontwikkeling.
VAVAZ, Vraag en aanbod in de veiligheidsregio’s en de acute zorgsector
We zijn ook in 2014 betrokken geweest bij het project VAVAZ: Vraag en aanbod in de
veiligheidsregio’s en de acute zorgsector. Dit project is een initiatief van een aantal GHORen ROAZ-regio’s en adresseert het probleem dat overheid/GHOR steeds weer ondervindt
om de juiste hulpvraag aan de zorginstellingen te stellen over beschikbare capaciteit bij
grootschalige calamiteiten. Hiertoe wordt het regionaal risicoprofiel ‘vertaald’ naar een regionaal
zorgrisicoprofiel en wordt, aan de hand van een aantal scenario’s, een realistisch beeld verkregen
van de regionale zorgbehoefte en het regionale zorgaanbod bij verschillende risico’s. Dat
resultaat draagt bij aan een betere afstemming bij het maken van realistische afspraken over
inzetbaarheid van instellingen in de acute zorgsector bij crises en rampen.
Kennisbijeenkomsten voor bureauhoofden
Met de programmaraad Kennis & OTO van
GGD GHOR Nederland hebben wij in 2014 een
aantal ‘kennisbijeenkomsten’ voor de GHORbureauhoofden georganiseerd. Tijdens deze
bijeenkomsten gaat het om delen van kennis
en inhoudelijke verdieping op thema’s uit het
werkveld van de GHOR. Wij bereiden met GGD GHOR
Nederland deze kennisbijeenkomsten voor, samen
met hoofden GHOR, portefeuillehouders en andere
deskundigen op het thema. In 2014 zijn bijvoorbeeld
de thema’s grootschalige geneeskundige bijstand
en zorgcontinuïteit uitvoerig met elkaar besproken.
Publicaties
In 2014 zijn de resultaten van een
literatuuronderzoek naar zelfredzaamheid en burgerhulp bij CBRN-incidenten, waar we een
bijdrage aan hebben geleverd, gepubliceerd: in het onderzoeksrapport ‘Zelfredzaamheid
en CBRN; een verkennende literatuurstudie’ en, samengevat, in de kennispublicatie ‘CBRNincidenten en zelfredzaamheid’. Zie ook www.infopuntveiligheid.nl
We hebben een bijdrage geleverd aan het boek ‘Lessen uit crises en mini-crises 2013’, dat op
7 oktober 2014 is gepresenteerd. Verderop in deze nieuwsbrief leest u er meer over.
Opleidingen ACGZ, HIN en HON
In 2013 zijn nieuwe kwalificatieprofielen voor de GHOR-rollen Algemeen commandant
geneeskundige zorg (ACGZ), Hoofd ondersteuning geneeskundige zorg (HON) en Hoofd informatie
geneeskundige zorg (HIN) ontwikkeld. Op basis daarvan zijn ook nieuwe curricula en proeven van
bekwaamheid ontwikkeld. In 2014 zijn de (verkorte) scholingen ACGZ en HON conform planning
uitgevoerd. De HIN-opleiding, voor de nieuwe GHOR-rol HIN, is diverse malen uitgevoerd vanuit
een open inschrijving en daarnaast verschillende malen incompany georganiseerd. De scholingen
zijn over het algemeen positief geëvalueerd door de cursisten. En waar uit de evaluaties
verbetersuggesties naar voren kwamen, zijn deze zoveel mogelijk direct doorgevoerd in de
opleidingen.
2
Ontwikkeling kwalificatieprofielen Hoofd publieke gezondheidszorg (HPG) en
Hoofd acute gezondheidszorg (HAG)
GGD GHOR Nederland heeft in de Raad van DPG’en van 26 april 2013 de geneeskundige invulling
voor het referentiekader regionaal crisisplan vastgesteld (het zogenaamde crisismodel GHOR).
In dit crisismodel zijn zeven GHOR-crisisrollen vastgesteld (ter vervanging van de bestaande tien
GHOR-functies). Dit betreft de volgende crisisrollen: (Operationeel) directeur publieke gezondheid,
Algemeen commandant geneeskundige zorg (ACGZ), Hoofd ondersteuning geneeskundige Zorg
(HON), Hoofd informatie geneeskundige zorg (HIN), Officier van dienst geneeskundig (OvD-G) en de
nieuwe rollen Hoofd publieke gezondheidszorg (HPG) en Hoofd acute gezondheidszorg (HAG).
GGD GHOR Nederland heeft in een brief van 23 december 2013 het IFV verzocht om de ontwikkeling
van het opleidingsaanbod voor die nieuwe GHOR-rollen Hoofd publieke gezondheidszorg (HPG)
en Hoofd acute gezondheidszorg (HAG) op te pakken. Het gaat hier om de ontwikkeling van de
kwalificatiedossiers, curricula en proeven van bekwaamheid. GHOR Nederland heeft daarbij
expliciet aangegeven de betrokkenheid van het veld bij de ontwikkeling van groot belang te vinden.
Medio 2014 zijn we concreet gestart met de ontwikkeling van het opleidingsaanbod. Er zijn twee
externe projectleiders aangehaakt die een relevant netwerk hebben om optimale kennis en input
te verkrijgen. Om in dit traject ook zoveel mogelijk gebruik te maken van kennis en expertise die al
in de regio’s aanwezig is, hebben regio’s het verzoek gekregen om collega’s aan te melden die mee
willen denken in de ontwikkeling van het opleidingsaanbod. Vanuit de verschillende regio’s is hier
enthousiast op gereageerd. Deze collega’s hebben zitting genomen in de werkgroep die ingesteld
is. Verder is een inventarisatie uitgevoerd naar wat er al aan documentatie en materiaal over de
HPG- en HAG-rollen aanwezig was in de regio’s. Deze informatie vormde input voor de eerste
bijeenkomst van de werkgroep. De werkgroep is in totaal drie keer bij elkaar geweest. Ondertussen
zijn de kwalificatiedossiers voor een eerste reactie voorgelegd aan de programmaraad Kennis en
OTO. Begin 2015 kunnen deze kwalificatiedossiers vastgesteld worden door GGD GHOR Nederland.
Ook zijn de curricula gereed. Deze worden nu verder ontwikkeld tot een concreet lesplan en er
zullen docenten voor de uitvoering van deze scholingen geworven worden. Ook de proeven van
bekwaamheid zijn gereed. In de eerste helft van 2015 zullen we de opleidingen voor HPG en HAG
aanbieden aan het veld.
Herziening Officier van dienst geneeskundig
In het laatste kwartaal van 2014 zijn wij gestart met de voorbereidingen voor de herziening van
het kwalificatiedossier Officier van dienst geneeskundig (OvD-G), curriculum OvD-G en de proeve
van bekwaamheid voor de OvD-G. De reden voor de herziening is dat het kwalificatiedossier OvD-G
zes jaar geleden is vastgesteld. Intussen zijn er diverse ontwikkelingen die een herziening nodig
maken. Een van die ontwikkelingen is bijvoorbeeld het opschalingsplan van AZN. Dat vraagt om een
herbezinning op de rol en taken
van de OvD-G.
Ook dit herzieningstraject gaan
we, zoals ook bij het traject voor
de HPG en HAG, in samenwerking
met vertegenwoordigers uit
het werkveld (van GHOR en
ambulancezorg) oppakken. We
gaan werken met werkgroepen
voor het kwalificatiedossier,
curriculum en proeve van
bekwaamheid. Het is de bedoeling
dat de werkgroepen slechts
eenmaal echt bij elkaar komen
en daarna per e-mail met elkaar
afstemmen, om zo efficiënt
mogelijk te werken.
3
In de komende periode wordt er een inventarisatie uitgevoerd in de regio’s om te horen welke
beelden er leven over de rol van de OvD-G en om suggesties vanuit regio’s reeds op voorhand mee
te nemen. De gegevens uit deze inventarisatie vormen de input voor de werkgroepen.
De planning is dat in de eerste helft van het voorjaar 2015 het bijgestelde kwalificatiedossier, het
daarop bijgestelde curriculum en de bijgestelde proeve van bekwaamheid gereed zijn, zodat nog
voor de zomer 2015 een vernieuwde opleiding voor OvD-G aangeboden kan worden.
Er zal ook een bijscholing ontwikkeld worden voor reeds eerder opgeleide OvD-G’en (op basis van
het bijgestelde kwalificatiedossier), zodat zij ook bijgeschoold kunnen worden op de nieuwste
ontwikkelingen en daarmee hun kennis en vaardigheden weer up-to-date zijn.
Scholing Situationeel regisseren in de veiligheidsketen
Er is een nieuwe scholing situationeel regisseren in de veiligheidsketen ontwikkeld. Deze scholing
zal vanaf begin januari 2015 voor het eerst uitgevoerd worden. Deze scholing gaat o.a. in op de
volgende vragen: Hoe zorg ik voor samenwerking met andere organisaties of met collega’s van
andere disciplines? Met welke belangen krijg ik te maken? En hoe houd ik regie over het beoogde
resultaat of effect? De samenwerking tussen de kolommen in multidisciplinaire netwerken
en ketens is dé uitdaging voor de toekomst. Volg de opleiding Situationeel regisseren in de
veiligheidsketen en ontwikkel de competenties om de regierol optimaal te vervullen.
Verschillende gastsprekers delen hun (leer)ervaringen in de rol van regisseur in hun praktijk
tijdens de opleiding met de deelnemers. Het betreft de volgende sprekers: de heer Hugo Backx
(directeur GGD GHOR Nederland) en Peter van Zunderd (superregisseur Euro 2000 en voormalig
korpschef politie en directeur Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant). Ook zal een regisseur
uit de theaterwereld als gastspreker optreden.
Een kennisinfrastructuur voor
Crisisbeheersing Publieke Gezondheid
GGD GHOR Nederland, het IFV en het RIVM zetten zich gezamenlijk in om academisering van de
crisisbeheersing in de publieke gezondheid te bevorderen. Deze samenwerking is op 9 april 2014
met het ondertekenen van een intentieverklaring bekrachtigd en van start gegaan.
Een werkgroep van GGD GHOR Nederland, het IFV en het RIVM is aan de slag gegaan om die
intentieverklaring concreet uit te werken tot een voorstel voor een landelijke kennisinfrastructuur
en een inhoudelijke kennisagenda. Daarbij wordt vanzelfsprekend de relatie met ontwikkelingen
binnen de publieke gezondheid gelegd. De werkgroep heeft een conceptvoorstel voor de
kennisinfrastructuur en kennisagenda opgesteld. Dit voorstel wordt momenteel getoetst in
een serie gesprekken met een groot aantal belanghebbenden en betrokkenen in het veld. De
werkgroep zal in 2015, aan de hand van twee bestaande onderzoeksprojecten, een ‘proof of
concept’ voor de voorgestelde werkwijze uitwerken.
Publicatie ‘Lessen uit crises en
mini-crises 2013’
Op 7 oktober 2014 is het boek ‘Lessen uit crises en mini-crises 2013’ gepresenteerd. Hierin
blikken professionals uit verschillende geledingen terug op achttien bijzondere gebeurtenissen
van het afgelopen jaar, waaronder de vermissing van Ruben en Julian, de brand in Leeuwarden,
de dreiging van een school shooting in Leiden, de examenfraude op de Ibn Ghaldoun en de
mazelenepidemie in de bijbelstreek. Maar ook een aantal ‘gekke’ casussen, zoals de duizend
bommen en granaten in Den Helder en de huisarts uit Tuitjenhorn, passeren de revue.
4
Bij vrijwel elk van deze gebeurtenissen speelden sociale media – soms ten positieve, maar soms
ook in negatieve zin – een rol. Vanwege berichten op sociale media ontstond een heksenjacht op
‘de kopschoppers’ van Eindhoven, werden bestuursleden van de pedoseksuelenvereniging Martijn
belaagd, en werd in Leiden rekening gehouden met een schietincident. Tegelijkertijd zou de chaos
bij de najaarsstorm zonder sociale media groter zijn geweest.
Improviseren
De auteurs concluderen dat bij veel casussen zich ontwikkelingen voordoen, onder andere
onder invloed van sociale media, waardoor bestuurlijke en operationele zaken anders verlopen
dan verwacht. Dit maakt, hoewel een zekere voorbereiding natuurlijk ook nodig is, vooral het
vermogen tot improvisatie cruciaal voor crisisbeheersing.
Auteur en lector Crisisbeheersing Menno van Duin: “Het gedoe rondom de gebeurtenissen neemt
almaar toe. Zeker ook door de impact van sociale media. Vroeger deed je als hulpdienst gewoon je
stinkende best, en dat doen ze nog steeds. Maar tegelijkertijd voltrekken zich allerlei processen
waar men geen invloed op heeft. De noodzaak tot flexibiliteit en nuchterheid is daarom misschien
wel de belangrijkste les om te trekken. Geen calamiteit of mini-crisis verloopt conform een vooraf
uitgewerkt scenario.”
Terugblikken
De terugblik op crises uit 2013 biedt inzicht in de bestuurlijke en operationele dilemma’s van
de situaties afzonderlijk en daarmee lessen voor de crisisbeheersing. Het geeft ook aan wat
verschillende gemeenschappen in 2013 zoal bezighield en hoe bestuurders en hulpdiensten
hiermee omgingen.
De publicatie, een vervolg op de editie van 2012, is een initiatief van het lectoraat
Crisisbeheersing van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) en de Politieacademie. Het eerste
exemplaar is op 7 oktober 2014 aangeboden aan Henri Lenferink, burgemeester van Leiden
en lid van het Dagelijks bestuur van het IFV.
Meer informatie
De publicatie is uitgegeven via Boom Lemma uitgevers in Den Haag en via
www.boomlemma.nl te bestellen. De afzonderlijke casussen kunt u downloaden
op www.politieacademie.nl/lectoraatcrisisbeheersing
Lustrumconferentie 2015
In 2015 bestaat de Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg vijf jaar. Dit heuglijke feit willen
we graag samen met u vieren tijdens een lustrumconferentie. Zodra de datum bekend is waarop
de lustrumconferentie zal plaatsvinden, hoort u dit van ons. Wij gaan aan de slag om een
inhoudelijk mooi en inspirerend programma voor u samen te stellen.
5
Linkedin Learning Community
De Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg heeft een eigen groep op Linkedin. Deze groep
is bedoeld als learning community. In deze groep plaatsen wij vanuit de academie regelmatig
nieuws en relevante items voor ons domein of starten we een discussie. Hiermee willen we u
graag op de hoogte houden en kennis met u delen. De groepsleden kunnen vragen posten in de
groep en discussies openen, waarop de andere groepsleden
kunnen reageren. Zo leren we van elkaar en voorkomen we dat
we het wiel opnieuw moeten uitvinden.
Bent u nog geen lid van onze groep? Dan nodigen wij u hierbij
van harte uit! Dit kunt u doen door naar onze groep te gaan en
lid te worden.
Scholing op maat
Incidenteel komt het voor dat een scholing niet door kan gaan, bijvoorbeeld vanwege het aantal
inschrijvingen Het is natuurlijk erg vervelend als dit gebeurt. Maar er is nu een oplossing,
genaamd ‘maatwerkscholing’. Mocht u dit dus overkomen en u kunt of wilt niet wachten tot een
volgend opleidingsmoment, dan doen wij graag een voorstel voor een maatwerkscholing voor een
kleine groep deelnemers.
Zo voeren we op dit moment een HGN-maatwerkscholing uit voor twee deelnemers. Ook gaat er
een scholing voor een individuele nieuwe GGD-crisiscoördinator plaatsvinden. Juist voor de opzet
van deze scholing was een voorstel op maat heel passend. Mail ons gerust voor meer informatie,
[email protected]
Scholing ‘Psychosociale hulpverlening voor
procesleiders’
In samenwerking met IVP/St. Arq bieden wij vanaf januari 2015 de scholing Psychosociale
hulpverlening voor procesleiders (PSH) GGD aan. De aanleiding van de scholing is de vernieuwde
multidisciplinaire richtlijn Psychosociale hulp bij rampen en crises. Deze richtlijn wordt nog
vertaald naar de GGD.
PSH bestaat uit een scholingsdag en een terugkomdagdeel. De scholingsdag bestaat uit een
theoriedeel en praktisch deel. In het praktische deel wordt de vertaalslag naar de eigen praktijk
gemaakt. Hoe ziet de eigen organisatie eruit en wat is daar nodig? Voor het terugkomdagdeel
wordt, op basis van de ervaringen in de praktijk, een programma op maat samengesteld. We gaan
dan in op waar u in de praktijk tegenaan loopt en de vragen die nog onbeantwoord zijn gebleven.
Optioneel bieden we een verdiepende PSH-oefendag in uw regio aan. U oefent dan praktisch met
uw ketenpartners aan de hand van scenario’s. Een mooie gelegenheid om met uw ketenpartners
op één lijn te komen in de aanpak en de taakverdeling. De evaluatiepunten uit de uitgespeelde
scenario’s worden direct omgezet naar acties. Er is aandacht voor een uniforme aanpak vanuit
de richtlijn, met de eigen taken en verantwoordelijkheden voor de betrokken partijen. Met
toevoeging van deze oefendag bent u samen met uw ketenpartners optimaal voorbereid op
rampen en crisis.
Bent u geïnteresseerd? Wij sturen u graag de flyer toe van deze scholing. Mailt u dan naar
[email protected] Ook kunt u meer informatie over de scholing, inclusief de scholingsdata en de
scholingskosten, vinden op www.ifv.nl
6
Academies trekken samen op
De huidige veranderende omgeving vraagt iets van de GGD’en. De GGD Academy, de Academie
voor GHOR en Opgeschaalde Zorg van het IFV en de Bestuursacademie zijn daarom een unieke
samenwerking gestart om op belangrijke ontwikkelingsthema’s een cursus- en trainingsaanbod
voor alle GGD’en te ontwikkelen.
De samenwerking tussen GGD en GHOR is niet nieuw. Deze organisaties koppelen al langer
publieke gezondheid en veiligheid. De GGD Academy en het IFV zijn daarbij belangrijke partners.
Om hierin de verbinding te leggen met de gemeenten is er nu ook gekozen voor een samenwerking
met de Bestuursacademie, het kennis- en opleidingscentrum voor het openbaar bestuur.
Samen werken de GGD Academy, het IFV en de Bestuursacademie aan een trainingsaanbod rond
vier ontwikkelthema’s: bestuurlijke competenties, kennis- en informatiepositie, regievoering/
poortwachterschap, proactief en doorbrekend handelen. Deze thema’s zijn voortgekomen uit
het professionaliseringstraject van GGD GHOR Nederland (samen met AEF) van afgelopen
jaar. Dit traject krijgt komend jaar een vervolg. GGD’en hebben voor zichzelf uitgezocht welke
competenties op de thema’s ontbreken en hebben ontwikkelvragen geformuleerd die betrekking
hebben op de rol van de GGD in het sociale domein. Het cursus- en trainingsaanbod van de
academies samen zal zich daarop richten en volgt binnenkort.
Op de foto staan van links naar rechts:
Carian Cools (IFV), Judith Berendsen (Bestuursacademie) en Yvette Broeren (GGD Academie).
7

Download Report