U N I T V A N W/YI L R S C APÍTN Bezoekadres Koningskade 40 2596 A A Den Haag Postadres Postbus 93218 2509 AE Den Haag Telefoon 0703519751 Fax 070 354 46 42 4 ; De leden-waterschappen datum ons kenmerk contactpersoon 16 januari 2014 69864/IP mw. I. Kraak/ dhr. M. van Rossum bijlage(n) uw kenmerk e-mail [email protected] I [email protected] betreft Consultatie landelijke handhavingstrategie Geachte leden, In 2013 zijn de grondslagen van het nieuwe landelijke stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) voor de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) bestuurlijk vastgesteld. Om dit stelsel verder te ontwikkelen en te implementeren wordt oņder andere een landelijke handhavingstrategie opgesteld. Het opstellen van deze strategie komt voort uit de behoefte van de betrokken instanties om eenduidig handhavend op te treden en de afstemming tussen het bestuursrecht en het strafrecht te optimaliseren. Dit uit het oogpunt van rechtsgelijk heid, het creëren van een 'gelijk speelveld' voor bedrijven en het respecteren van het rechtsge voel in de maatschappij. In de vergadering van het Landelijk Overleg hoofden Vergunningverlening en Handhaving (LOVH) van de waterschappen van 21 november 2013 is afgesproken dat een werkgroep de vaststelling van de strategie voor de waterschappen zou voorbereiden. Onderdeel van deze voorbereiding is het consulteren van de waterschappen omtrent het voorliggende ontwerp, dat inmiddels door het Bestuurlijk Omgevingsberaad is vrijgegeven. Dit document zal worden ver spreid via het LOVH en is ook te downloaden vanaf de website www.infomil.nl, via het onder werp integrale milieuregels/handhaving. Consultatieronde Vertegenwoordigers van alle handhavingsinstanties in Nederland hebben de afgelopen maan den gewerkt aan een conceptversie van de Landelijke Handhavingstrategie. Het Bestuurlijk Omgevingsberaad, het bestuurlijk orgaan van de nieuwe overlegstructuur voor vergunningver lening, toezicht en handhaving, heeft er op 11 december 2013 mee ingestemd dat deze con ceptversie in het eerste kwartaal van 2014 wordt voorgelegd voor consultatie en besluitvorming binnen de betrokken partijen IPO, VNG, UvW, lenM/ILT, SZW en OM. v—-f Pagina 2 van 3 De-verwachte resultaten van de consultatie zijn: geïnformeerde bestuurders en ambtenaren , inzicht in hun houding en verwachtingen ten aanzien van de ontwikkelde handhavingsstrategie en inzicht in het draagvlak. Andere verwachte resultaten zijn: inzicht in de praktische toepasbaarheid, inzicht in de vereisten voor implementatie en inzicht in de succes-, slaag- en faalfactoren. Na verwerking van de consultatieresultaten stelt het Bestuurlijk Omgevingsberaad de Landelijke Handhavingstrategie naar verwachting in juni 2014 vast, inclusief een implementatieplan. Aansluitend start de implementatie. Kern van de strategie en bevindingen werkgroep De werkgroep heeft een eerste beoordeling van de voorliggende strategie verricht en wil de belangrijkste bevindingen graag op voorhand met u delen. Bestuurlijke interventie versus strafrechtelijke interventie De voorliggende strategie is gebaseerd op het RAAM (Richtsnoer Aanmelding en Afstemming Milieuovertredingen) en de bestuursrechtelijke strategie die in Zuid-Holland wordt toegepast. Ook zijn andere bestuursrechtelijke strategieën betrokken. Het RAAM is een beleidsdocument van de Strategische Milieukamer van het OM (Openbaar Ministerie), waarin vanuit strafrechtelijke optiek de kaders zijn geformuleerd voor afspraken met bestuursorganen over de rolverdeling bij milieuovertredingen. Het voorliggende document ademt een overwegend strafrechtelijke sfeer uit die volgens de werkgroep voor bestuursorganen niet direct herkenbaar is. Omdat de overmaat van toepassing (kwantitatief) van de strategie ligt bij de bestuursorganen is het gewenst meer aandacht tė besteden aan de mogelijkheden en onmogelijkheden van bestuurlijk in terveniëren en de afwegingen die daarbij worden gemaakt en aan de combinatie van bestuurlijk en strafrechtelijk interveniëren. Zie ook verder in deze brief. Ruime definiëring criteria belemmert eenduidige toepassing De kern van de strategie wordt gevormd door de te volgen stappen en de interventiematrix (fi guur 4 op pagina 10). De gehanteerde methodiek leent zich goed voor het in eerste aanleg po sitioneren van overtredingen. Om echter een eenduidige handhaving te bereiken is het volgens de werkgroep nodig de nu algemeen geformuleerde definities voor in ieder geval de mogelijke (milieu)gevolgen. meer concreet te maken. Zonder inkleuring per beleidsveld geen eenduidige handhaving Eenduidige toepassing is bijna niet mogelijk, zonder een nadere inkleuring per beleidsveld. De Landelijke Handhavingstrategie biedt daartoe in paragraaf 1.2 expliciet de ruimte. Ook binnen het beleidsveld water zijn er verschillen. Het advies van de werkgroep is daarom te komen tot een landelijke nadere uitwerking van de criteria voor het beleidsveld water. Geadviseerd wordt te starten met de overtredingen waarover overeenstemming bestaat. Deze nadere uitwerking kan plaatsvinden onder regie van het LOVH. Graag verneem ik of deze opvatting en werkwijze door u wordt gedeeld of dat u mogelijk andere ideeën heeft om tot een meer eenduidige hand having te komen. Bestuursrechtelijke interventies niet volledig in matrix opgenomen . In de interventiematrix is per segment aangegeven of een correctieve (bestuurlijke) interventie dan wel een punitieve (strafrechtelijke) interventie volgt op een overtreding of een mix van bei de. In de huidige matrix ontbreekt in verschillende segmenten, in dė zwaarste categorieën over tredingen, de correctieve interventie. Dit is niet juist, immers juist in de gevallen waar een aan zienlijk of. van belang zijnde aantasting of bedreiging van het milieu speelt, js het beëindigen van de overtreding en herstel van de schade het primaire doel van het interveniëren. Dat een veilige situatie creëren gaat boven het straffen van de overtreder staat buiten kijf. In de matrix Pagina 3 van 3 dient in de segmenten 4C, 4D, 3C, 3D en 2D naast punitieve interventie ook correctieve bestuursrechtelijke interventie te worden toegevoegd. Status Duidelijk is dat besturen, en dus ook de waterschappen, hechten aan eigen bevoegdheden (autonomie), ook voor de handhaving of sterker, juist voor de handhaving. De Handhavingstrategie zal, op grond van artikel 5.29 van de komende Wet VTH (vergunningverlening, toezicht en handhaving), bindend worden voor alle deelnemende bevoegde overheden voor de Wabo en de in artikel 5.1 van de Wabo genoemde wetten, waaronder de Waterwet, en dus ook voor de waterschappen. De strategie ziet in beginsel niet op de (autonome) bevoegdheden op basis van de keur, maar kan door waterschappen daar wel op van toepassing worden verklaard. Het is wenselijk om als waterschappen hierin een eenduidige lijn te hanteren. Ik verneem dan ook graag uw mening hierover. Tot op heden heeft ieder waterschap een eigen, al dan niet met regionale partners vastgestelde handhavingstrategie gehanteerd. In de praktijk wordt daarom door de waterschappen met de handhaving ook verschillend omġegaan. De nieuwe strategie vraagt, zoals hier boven gesteld, om landelijk eenduidig te worden toegepast. De implementatie van de landelijke strategie, waarover begin 2014 nadere informatie volgt, geeft aan dat elk waterschap de strategie zelf moet vaststellen. Consultatie Graag ontvang ik uw bevindingen ten aanzien van de Landelijke Handhavingstrategie. Met na me verzoek ik u na te gaan of u bovenstaande voorlopige conclusies van de werkgroep deelt. Uw reactie zie ik graag tegemoet voor uiterlijk 5 februari 2014. U kunt uw reactie per mail zen den aan Ina Kraak, [email protected] De verzamelde reacties zullen worden gebundeld en via de werkgroep worden ingebracht in de landelijke projectgroep en stuurgroep, die een en ander zal doorgeleiden naar het Bestuurlijk Omgevingsberaad, waar uiteindelijk de definitieve strategie wordt vastgesteld. Voorafgaand aan vaststelling in het Bestuurlijk Omgevingsberaad, zal de definitieve strategie ter besluitvorming worden voorgelegd aan de Werkgroep en de Commissie Waterketens en Emissies (WWE en CWE). Meer informatie over inhoud van de strategie en het proces van de vaststelling vindt u via de volgende link http://www.infomil.nl/onderwerpen/integrale/handhavinq/landeliike/ Voor vragen over deze brief kunt u contact opnemen met Martien van Rossum van Waterschap Aa en Maas of Ina Kraak van de Unie van Waterschappen. ' Hoogachtend, - į į Ií V