02 juli 2014 © Het Financieele Dagblad INTERVIEW PENSIOENFONDSBESTUURDER ‘Ik was niet gedienstig genoeg voor DNB’ Toezichthouder stuurt voorzitter Jan van Walsem van pensioenfonds Schilders weg Maarten van Wijk Amsterdam Hij had nota bene zelf de afspraak gemaakt bij de Nederlandsche Bank (DNB), zegt Jan van Walsem (67), om te praten over hoe het ging. Het was oktober 2013. Van Walsem was al twaalf jaar werkgeversvoorzitter van het grote pensioenfonds Schilders, met € 5 mrd onder beheer. Met een goede staat van dienst, zo leek hemzelf. Maar hij had ook gehoord dat DNB ontevreden was, via een bestuursgenoot. Na een halfuur stond Van Walsem weer buiten op het Frederiksplein, met een bevel om te vertrekken op zak. DNB vond zijn ‘houding’ niet goed, aldus Van Walsem. ‘Het voelde heel onwerkelijk. Later werd ik boos. En nu merk ik dat het me raakt. Waar heb ik dit aan verdiend? Het is griezelig dat je zo ineens weggestuurd kan worden.’ V En? Waar had u het aan verdiend? ‘Onze accountmanager vertelde me dat de afdeling handhaving van DNB mijn ‘houding’ niet goed vond. Ik ging teveel uit van vertrouwen, vonden ze, specifiek ten opzichte van onze uitvoerder A&O Services, die voor ons het vermogensbeheer en de administratie doet. Dat kon niet. A&O was altijd eigendom van de sociale partners en is door onszelf opgericht. Ze werken vrijwel uitsluitend voor het schildersfonds. Ik heb de directie zelf aangesteld en ken ze al tien jaar. Ik heb vertrouwen in hen. Mochten ze aanleiding geven tot iets anders, dan grijp ik wel in. Dat durf ik echt wel, want ik ben crisiscommissaris bij verschillende woningcorporaties en een ziekenhuis. Ik ben geen watje. Maar DNB wilde het anders. We moesten bijvoorbeeld apart gaan vergaderen met het bestuur, zonder de uitvoerder erbij. En er moest een duur bestuursbureau komen om de uitvoerder te controleren.’ V Dat kon u toch doen? ‘Dat hebben we ook gedaan, omdat A&O recent is overgenomen door PGGM en de verhouding dus anders is. Daarom hebben we twee externe bestuurders aangetrokken, die gespecialiseerd zijn in risicomanagement en beleggingen. We hebben diverse ❛❛ ‘DNB gaat op de stoel van de bestuurder zitten, we hebben een hele fte nodig om DNB in te lichten’ ❛❛ ‘Ik ben bang dat ze je weg willen hebben als je niet 100% in de DNB-mal valt’ Jan van Walsem FOTO: ELMER VAN DER MAREL externe partijen aangetrokken die de voorstellen van A&O beoordelen. We hebben een heleboel tegenmacht georganiseerd.’ V Waarom dan niet dat bestuursbureau, zoals DNB wilde? ‘Wij hadden liever de mankracht en kennis in het bestuur erbij en een bestuursbureau is duur. Met 5 à 6 man had dat € 750.000 per jaar gekost. De versterking van het bestuur die we nu hebben, kost maar iets van € 100.000. Het gaat om geld van de deelnemer! Deze discussie speelde in oktober. DNB zei dat we de enige van de grote fondsen waren zonder zo’n bestuursbureau. Dat is op zich geen argument. DNB is uiteindelijk akkoord gegaan. Maar onze positie zal geen sympathie hebben gewekt.’ V Het lag niet aan iets anders? Aan de prestaties van het fonds, of uw deskundigheid? ‘Nee. Ze hebben gezegd dat het niet aan mijn deskundigheid lag, na twaalf jaar ervaring. Het resultaat was ook niet het probleem. Dat is goed bij ons: we zijn in de crisis maar heel even in onderdekking geweest en hebben nooit hoeven korten. We hebben ons op tijd ingedekt tegen de dalende rente. Qua kosten en rendement horen we tot de beste 25 fondsen over de afgelopen paar jaar.’ V Zijn er niet meer specifieke klachten? ‘Ik heb maar van één concreet geval gehoord. DNB had mij eens opgebeld, om inzage te vragen in de jaarlijkse brief van de accountant met aandachtspunten voor de directie van A&O. Een vertrouwelijke brief, waar ze de afgelopen twaalf jaar nooit naar hadden gevraagd. Toen zei ik: “Dat moet ik eerst bespreken met het bestuur.” De brief was positief voor ons en we hebben hem twee weken later alsnog gestuurd. Maar dat ik die brief niet direct had afgegeven, was volgens DNB de limit. Ik denk dat ze met “verkeerde houding” wellicht dus ook bedoelen, dat ik onvoldoende gedienstig ben geweest. Ik spreek DNB wel eens tegen en dat vinden ze niet leuk.’ V U had toch een beetje meer kunnen meebewegen met DNB? ‘Dat zit niet in mijn karakter. Ik doe niet zomaar alles, omdat DNB het zegt. Maar waarom dan? Dat vraag ik dan. Ik wil argumenten horen.’ V Wanneer vertrekt u nu? ‘Ik sprak DNB in oktober en ze wilden me per 1 januari 2014 weg hebben. Dat vond ik te gek. Uiteindelijk is dat 1 juli geworden, een logischer datum, omdat dan ook het bestuur wordt vernieuwd.’ V U verzet zich verder niet? ‘De directie van A&O en mijn medebestuurders hebben allemaal geprotesteerd. Ook zij vonden het onterecht en de timing is ook ongelukkig, zo midden in een transitie van A&O naar PGGM. Ik ben sinds 2002 werkgeversvoorzitter geweest, eind 2015 zou mijn termijn toch geëindigd zijn. Ik had het afscheid graag anders gezien. DNB bood aan om het stil te houden. Ik kon een andere reden opgeven voor mijn vertrek. Maar daar heb ik geen zin in.’ V Waarom praat u hier nu openlijk over? ‘Omdat ik vind dat de samenleving kapotgaat aan het gebrek aan vertrouwen. Ik werk op het snijvlak tussen privaat en publiek en ik zie het overal, ook bij corporaties en in de gezondheidszorg. De controledrang wordt te groot, we slaan door met het toezicht. Je kan niet achter elk mens een controleur zetten. Bij pensioenfondsen gaat DNB echt op de stoel van de bestuurder zitten. Ze willen werkelijk alle papieren van het bestuur en alle werkgroepen hebben, ze zitten er vaak zelfs met een vertegenwoordiger bij. Elke stap die we zetten moeten we uitgebreid toelichten, we hebben praktisch een hele fte nodig om DNB in te lichten. Ik ben bang dat mijn geval symptomatisch is. Dat ze je weg willen hebben, wanneer je niet 100% in de DNB-mal valt. Dat kan heel plotseling gebeuren en dan door een anonieme “afdeling handhaving”. Een onzichtbare vijand, want de mensen daar ken ik niet. Het is griezelig en mensen worden er onzeker van.’ Lees een uitgebreidere versie van het interview met Jan van Walsem op www.pensioenpro.fd.nl