04 april 2014 2014/306745 Wolters, G.L. (mw) Self assessment

Toezicht pensioenfondsen en
beleggingsondernemingen
Middelgrote en kleine pensioenfondsen
Postbus 98
1000 AB Amsterdam
Datum
04 april 2014
Uw kenmerk
Ons kenmerk
2014/306745
Behandeld door
Wolters, G.L. (mw)
Doorkiesnummer
Bijlage(n)
Self assessment
belangenverstrengeling
Onderwerp
Onderzoek belangenverstrengeling
Geacht bestuur,
De Nederlandsche Bank (hierna: DNB) gaat in de periode juni-september bij alle
pensioenfondsen een onderzoek doen om de beheersing van risico’s op het gebied van
belangenverstrengeling in kaart te brengen. Het onderzoek gaat plaatsvinden aan de hand van een
self assessment.
Uitvraag met self assessment juni 2014
In juni ontvangen de middelgrote en kleine pensioenfondsen het digitale assessment met het
verzoek dit in te vullen en terug te sturen. Bij de grootste pensioenfondsen wordt het assessment
besproken in de reguliere gesprekken met DNB. DNB verwacht dat u daarmee in kaart brengt of
uw fonds de beheersing van het risico van belangenverstrengeling goed op orde heeft en
voldoende aandacht besteedt aan dit onderwerp.
Uiterlijk 25 juli moet het self assessment digitaal ingevuld en ingeleverd zijn, zodat wij de
gegevens kunnen analyseren. De uitkomsten worden gedeeld met de sector (uiteraard alleen
anoniem). Afhankelijk van de bevindingen zal DNB risico-mitigerende projecten opstarten
waarbij de uitkomsten van het self assessment betrokken kunnen worden.
Waarom nu een onderzoek belangenverstrengeling?
Met de invoering van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen is er een aanzienlijke toename
en wisseling van personen die direct of indirect invloed kunnen uitoefenen op de besluitvorming
van het pensioenfonds. Voor de meeste pensioenfondsen is dit dan ook een moment om extra
aandacht te besteden aan mogelijke belangenverstrengeling. Het self assessment geeft u inzicht in
de mate waarin u de risico's van belangenverstrengeling beheerst. Bij deze brief treft u een bijlage
met de vragen in dit self assessment, zodat u alvast aan de slag kunt gaan om de risico's van
belangenverstrengeling - zo nodig - (nog) beter te beheersen. DNB heeft in januari onder tien
fondsen een pilot uitgevoerd. Daaruit kwam naar voren dat de risicobeheersing op het gebied van
belangenverstrengeling nog aandacht behoeft.
Datum
04 april 2014
Bladnummer
2
Ons kenmerk
2014/306745
Wet vereist sinds 2007 beleid voor belangenverstrengeling
Sinds de invoering van de Pensioenwet in 2007 wordt ieder pensioenfonds geacht vastgesteld
integriteitsbeleid en beleid op het gebied van belangenverstrengeling te hebben (conform de
artikelen 143 PW jo 19 en 20 Besluit FTK).
De wet schrijft voor dat er sprake moet zijn van beheerste en integere bedrijfsvoering en in dat
kader moeten pensioenfondsen een risicoanalyse uitvoeren, een integriteitsbeleid hebben en
beleid op het gebied van belangenverstrengeling hebben.
Heeft u de beheersing van de risico’s op belangenverstrengelingen goed op orde?
In de praktijk heeft zich een aantal incidenten op het gebied van belangenverstrengeling
voorgedaan waarbij pensioenfondsen direct (financiële) schade opliepen door
belangenverstrengeling. Een adviseur uit de beleggingsadviescommissie die financiële producten
aanraadt van de organisatie waar hij werkzaam is, maar die niet voordelig zijn voor het
pensioenfonds, is een voorbeeld van zo’n incident. Zelfs een evident voorbeeld als dit komt in de
praktijk nog regelmatig voor.
Door belangenverstrengeling kan onzuivere besluitvorming ontstaan, waardoor het pensioenfonds
(financiële) schade kan oplopen. Daarmee wordt bedoeld dat de besluitvorming van het
pensioenfonds (mede) is gebaseerd op belangen, anders dan die van het pensioenfonds zelf. Ieder
fonds moet de mogelijke belangenverstrengeling van personen die direct of indirect invloed
uitoefenen op de besluitvorming van het pensioenfonds tegengaan.
Voorbeelden van personen die direct of indirect invloed kunnen uitoefenen op de besluitvorming
zijn weergegeven in onderstaande figuur:
Direct
invloed op
besluitvorming
beleidsbepaler
- bestuur en
bestuursleden
Direct invloed op
besluitvorming
medebeleidsbepaler
- raad van toezicht
belangenhebbendenorgaan
- overige organen met
instemmingsrechten
- directeur bestuursbureau
Indirect
(mogelijke) invloed
op besluitvorming
- medewerkers van externe
uitvoeringsorganisatie
(administratie,
vermogensbeheer,
bestuursondersteuning)
- adviseur
- overige medewerkers van
contractpartijen
Indirect
(mogelijke) invloed
op besluitvorming
- medewerkers intern
bestuursbureau
Figuur 1Voorbeelden van personen die direct of indirect invloed kunnen uitoefenen op besluitvorming
Datum
04 april 2014
Bladnummer
3
Ons kenmerk
2014/306745
Voor een goede beheersing van het risico op belangenverstrengeling verwacht DNB dat ieder
fonds de volgende punten op orde heeft:
 periodiek uitgevoerde risicoanalyse op het gebied van belangenverstrengeling: inzicht in de
risico's die het pensioenfonds loopt, hoe groot is de kans dat de risico's zich voordoen en
welke impact hebben deze risico's
 beleidsontwikkeling ter voorkoming van belangenverstrengeling, uitgewerkt naar ten minste
alle componenten zoals genoemd in de bijlage
 bekendheid met het beleid om belangenverstrengeling te voorkomen bij personen die direct
of indirect invloed kunnen uitoefenen op de besluitvorming van het pensioenfonds
 goede werking van het beleid doordat procedures en verantwoording om
belangenverstrengeling te voorkomen zijn ingebed in de bedrijfsprocessen en bedrijfsvoering
 toetsing van het beleid, waarbij erop wordt toegezien dat belangenverstrengeling wordt
voorkomen
 evaluatie van het beleid om belangenverstrengeling te voorkomen
De vragen in de bijlage komen terug in het self assessment en kunnen een leidraad voor u zijn bij
het vaststellen in hoeverre uw fonds de risico’s op belangenverstrengeling op orde heeft.
Tot slot
Met deze brief wil DNB u helderheid geven ten aanzien van de verwachtingen die DNB heeft op
het gebied van het beheersen van de risico’s op belangenverstrengeling. Door u nu een
vooruitblik op de vragen te geven, hopen wij dat uw fonds nu al aan de slag gaat om de risico’s
van belangenverstrengeling (nog) beter te beheersen.
Met vriendelijke groet,
De Nederlandsche Bank NV
Mw.drs. L.J. Hobbelt RA
Afdelingshoofd
Mr. Sophie Cohen Tervaert
Toezichthouder specialist