MZLeeuw Maatschap in medezeggenschap Het ongevraagde OR-advies Ondernemingsraden stoppen veel tijd en energie in welles-nietes-discussies over of een voorgenomen besluit al dan niet gepaard moet gaan met een adviesaanvraag aan de OR. Zonde van alle moeite, want wat let u om ongevraagd te adviseren? 1. WOR De wettelijke basis onder uw recht om ongevraagd te adviseren is uw initiatiefrecht. Artikel 23 van de Wet op de ondernemingsraden zegt dat u ‘ook buiten de overlegvergadering bevoegd [bent] aan de ondernemer voorstellen te doen omtrent aangelegenheden de onderneming betreffend’. Kortom, over alles wat er in uw organisatie staat te gebeuren en waarvan uw OR meent dat het belangrijk genoeg om er iets van te vinden, kunt u uw mening kenbaar maken. Ook als de bestuurder daar niet op zit te wachten en het misschien zelfs onwenselijk vindt. De enige beperking betreft de uitvoering van publiekrechtelijke taken (bij of krachtens de wet opgedragen) die aan uw organisatie zijn opgelegd. Dat treffen we aan bij overheden, maar ook bij zelfstandige organisaties als De Nederlandsche Bank en het UWV. Voor overheidsondernemingen geldt bovendien de beperking van het politiek primaat; politieke besluitvorming valt evenmin onder de invloedssfeer van een ondernemingsraad. U mag daar natuurlijk altijd wat van vinden, maar daar hoeft uw bestuurder niet eens kennis van te nemen. 2. Procedure In alle andere gevallen is de bestuurder verplicht om met u te praten over het ongevraagde OR-advies en u vervolgens zo spoedig mogelijk, schriftelijk te laten weten wat hij van dat advies overneemt. Afwijkingen van uw advies moet hij daarbij inhoudelijk onderbouwen. Als uw bestuurder weigert aan deze procedurele verplichtingen te voldoen, kunt u hem daar via bedrijfscommissie, kantonrechter of een kort geding toe dwingen. Er is geen beroepsrecht op een besluit dat afwijkt van zo’n ongevraagd advies, dat is waar. Maar hoe vaak gaat u dan in beroep tegen een besluit dat afwijkt van een wel gevraagd advies? 3. Invloed Net zoals bij gevraagde adviezen zult u het bij het ongevraagde advies moeten hebben van de kracht van uw ideeën en argumenten. Dat is nu eenmaal de aard van een advies, gevraagd en ongevraagd. Hoe meer inhoud het heeft en hoe beter het is onderbouwd, des te moeilijker wordt het voor de ander om dat advies naast zich neer te leggen. Bedenk dat al die tijd die u laat verlopen met gebakkelei over of iets wel of niet adviesplichtig is, ook tijd is waarin u de besluitvorming had kunnen beïnvloeden. Naarmate de adviesaanvraag meer is afgedwongen zal de bereidheid van de bestuurder om ruimte te maken voor de ideeën van de OR ook nog eens afnemen. Uiteindelijk staat u met lege handen omdat er niemand meer geïnteresseerd is in uw advies. 4. Informatie Ofschoon uw ondernemingsraad in het algemeen voldoende informatie heeft om zich een mening te vormen, kan het zijn dat u over een bepaalde voor u belangrijke ontwikkeling alleen maar geruchten kent. Dat hoeft evenmin een probleem te zijn, want met een beroep op de WOR (art. 31, lid 1) kunt u alle informatie die u nodig heeft opvragen. Mits u er ook iets mee gaat doen en mits de inlichtingen die u zoekt ook werkelijk beschikbaar zijn. Voor het laatste bent u afhankelijk van de voorstelling van zaken die de bestuurder en zijn kompanen u geven. Blijkt later dat zij de kluit belazerd hebben, dan kunt u daar een flinke zaak van maken. Zowel binnen de organisatie als daar buiten. Goed overleg staat en valt nu eenmaal bij het vertrouwen dat de gesprekspartners in elkaar hebben. Als de bestuurder uw vertrouwen niet waard blijkt te zijn, dan heeft hij een groot probleem. Niet u! 1 MZLeeuw Maatschap in medezeggenschap 5. Steun Tot slot moet u aandacht besteden aan het betrekken van uw achterban bij het advies, het overleg daarover en het besluit naar aanleiding van uw advies. Ook daarin wijkt het ongevraagd adviseren weer nauwelijks van het gevraagde advies af. Uw advies wint aan kracht als het ondersteund wordt door degenen die bij die ontwikkeling het meest betrokken zijn. Door zakelijk maar onverbloemd bekend te maken hoe de bestuurder in eerste instantie op het OR-advies reageert, zet u extra druk op het verdere overleg. Het vergaderverslag is daarvoor niet het beste middel. Dat heeft de goedkeuring van de bestuurder nodig en wordt doorgaans slecht gelezen. Werk liever met een kort nieuwsbericht, geprint of digitaal en in ieder geval ‘vers van de pers’. Eerder gepubliceerd in OR Rendement MZLeeuw Maatschap in medezeggenschap www.mzleeuw.nl 2