Nieuwsbrief maart mini

22 diabc
Voeding diabc
Koolhy
draten:
koolhydraatarm
‘Enkele maanden geleden las ik
in de Diabc een artikel over het
boek ‘Echt afvallen doe je zo’ van
diëtiste Harriët Verkoelen. Zij
raadt aan om niet alleen geen
suiker te gebruiken, maar ook
zeer matig te zijn met koolhydraten. Ik heb het gekocht en in
praktijk gebracht. Eind vorig jaar
moest ik eigenlijk mijn medicijnen verhogen, omdat mijn
bloedglucosewaarde gestaag
steeg. Inmiddels is die door koolhydraatarm te eten weer mooi
op niveau en ben ik ook een paar
kilo afgevallen.’
Jolanda Derksen (53) uit Oosterbeek, diabetes type 2
wel/niet *
(* doorhalen wat niet van toepassing is)
Koolhydraten. Er is veel om te doen. DVN zegt: u mag met diabetes
alles eten, zolang u maar bijspuit of -bolust. We krijgen ook brieven
van mensen die zo min mogelijk koolhydraten eten. Zij zeggen er
diëtist om raad. Tekst Rianne Marijs Beeld Herman Jan Couwenberg
K
oekjes, taart, chocola; het is soms een
gevecht om er vanaf te blijven. Bijna
niemand zit te wachten op die paar kilootjes
extra, zeker niet wie diabetes heeft, want
dan heeft u sowieso al een verhoogde kans
op hart- en vaatziekten. Dus luidt het aloude
credo van DVN: geniet, maar met mate.
Of toch liever helemaal niet..? De laatste
jaren wordt suiker steeds vaker als het ‘witte
gif’ bestempeld, en ook de koolhydraten in
brood, pasta en aardappelen zouden volgens sommigen uit den boze zijn. Die werken namelijk net als suiker in ons lichaam,
2014 jul/aug
‘Een voedingsmiddel
is meer dan alleen een
koolhydraatbron’
dus zouden we ze maar beter kunnen mijden. De
waarheid ligt iets genuanceerder, zegt diëtist Jelly
Meijer. “Het blijkt inderdaad dat, net als beweging,
voeding met een lage glycemische index (GI) kan
helpen om de bloedglucosewaarde stabieler te houden. Mensen met langdurig overgewicht die het op
de reguliere manier niet lukt om af te vallen, kunnen
beslist baat hebben bij een tijdelijk, koolhydraatarm
therapiedieet. Raadpleeg in dat geval een gespecialiseerd diëtist die goede volwaardige alternatieven
kan aanraden. Je lichaam maakt dan minder insuline
aan (of je hoeft minder te spuiten, red), wat weer als
gevolg kan hebben dat vetten beter verbrand kunnen
worden. Maar dat is wat anders dan roepen dat alle
koolhydraten vergif zijn, of alle voeding met een hoge
GI verbieden. Dat schiet elk doel voorbij.”
Realistisch
Een voedingsmiddel is méér dan alleen een koolhydraatbron. Brood, pasta en aardappelen bevatten
belangrijke vitamines, mineralen, vezels en andere
bouwstoffen voor ons lichaam die volgens Jelly niet
‘zo één, twee, drie uit andere voedingsmiddelen te
halen zijn’. Ze vraagt zich dan ook hardop af of een (te)
gemakkelijk gegeven algemeen advies om koolhydraten te beperken op de langere termijn wel zo gezond
is. “Dat moet nog worden aangetoond.” Bovendien, hoe
realistisch is het om de rest van je werkende leven ’s
ochtends vroeg salades met noten te bereiden als er
op je werkplek geen kantine is? “Ik ken mensen die het
doen hoor, maar bijna niemand houdt ’t vol.”
Gelukkig hoeft dat ook helemaal niet, aldus de diëtiste. Want ook al werken sommige koolhydraat-
‘Mijn beloning is
mooie waarden’
Het traagste koolhydraat wint!
Snelle koolhydraten
Langzame koolhydraten
Snelle koolhydraten worden snel verteerd en
razendsnel in uw bloed opgenomen. Ze zorgen
voor hoge pieken in de bloedglucosewaarden
en diepe dalen. Hierdoor heeft u ook weer snel
behoefte aan aanvoer van nieuwe glucose.
Snelle koolhydraten zitten in geraffineerde
suiker, snoep en alles met wit meel, zoals witte
pasta, wit brood en witte rijst.
Langzame koolhydraten bevatten vezels, waardoor ze langzamer door het lichaam worden
opgenomen en geleidelijk hun energie afgeven. Daardoor geven ze minder pieken in de
bloedglucosewaarde. Langzame suikers zijn
voor iedereen een gezondere keuze en zitten
in volkoren producten, peulvruchten, groenten
en fruit.
jul/aug 2014
stabielere bloedglucosewaarden door te krijgen. Diabc vraagt de
23
24 diabc
Glycemische index
De glycemische index (GI) geeft
aan hoe snel de glucose uit de
koolhydraten in het bloed wordt
opgenomen. Hoe lager de GI,
des te beter voor uw bloedglucosewaarde. Hoe hoger de GI, hoe
sneller de suiker in uw bloed wordt
opgenomen. Laag is onder de 30,
hoog boven de 70. Ter illustratie:
de GI van glucose is net zo hoog
als die van wit afbakbrood (100).
In de Voedingsrichtlijn van de NDF
is een overzicht opgenomen van
de glycemische index van veel
voorkomende voedingsmiddelen
(Bijlage VI, Tabel 5). U vindt de
Voedingsrichtlijn tijdelijk via dvn.nl/
diabc.
De Glycemische Lading
2014 jul/aug
Niet alleen wat je eet, ook hoeveel je eet is bepalend voor de
bloedglucosewaarde. Daarom is
het goed om ook te kijken naar de
hoeveelheid koolhydraten in een
product en hoeveel iemand van
een product eet. Dit is de glycemische last (GL). De GL is als volgt
te berekenen: GL=(hoeveelheid
koolhydraat in een portie x GI) :
100. Een hoge glycemische last is
groter of gelijk aan 20; een lage GL
is kleiner of gelijk aan 10.
De Voedingsrichtlijn Diabetes zegt
daarover: “Uit resultaten blijkt er
mogelijk bewijs te zijn voor de
toepassing van de GI en/of glykemische belasting bij mensen
met diabetes type 1 en 2, vooral
bij mensen met verhoogde bloedglucosewaarden. Echter, de toepassing van de GI en glykemische
belasting is ingewikkeld en vereist
een hoge mate van motivatie.”
rijke voedingsmiddelen als glucose in uw lichaam, in
combinatie met vezels, vet en eiwitten hebben ze een
beperkte impact op uw bloedglucosewaarde. Deze
vertragen namelijk dermate de opname van de koolhydraten in uw lichaam, dat het een ‘absurd’ advies is
om dat ene voedingsmiddel af te raden. Ingewikkeld?
Welnee. We eten al op die manier. We eten geen
kale boterham, maar doen er margarine en kaas op.
Bij pasta voegen we vaak een saus toe met vlees en
groenten. “Het is een utopie om alle schommelingen
in je bloedglucosewaarde te willen voorkomen. Deze
is van zoveel factoren afhankelijk. Ikzelf heb diabetes
‘Het is een utopie alle
schommelingen te
willen voorkomen’
type 1 en soms is er werkelijk geen peil op te trekken.
Maar je kunt wel hoge pieken vermijden en zorgen
dat de bloedglucose zo stabiel mogelijk blijft door
veel te bewegen, voedingsmiddelen met een hoge GI
te beperken en deze nooit los te eten. Van een kale
rijstwafel of een stukje stokbrood schiet je bloedglucosewaarde omhoog. Maar gecombineerd met kaas of
avocado is dat probleem ondervangen.”
En suiker?
Suiker in koffie en thee, koekjes en andere zoetigheden kunt u daarentegen - zeker als u wilt afvallen - beter zoveel mogelijk beperken. Behalve dat
het invloed heeft op uw bloedglucosewaarde, bevat
het niet één nuttige voedingsstof voor uw lichaam.
Het zijn ‘lege calorieën’, weet de diëtiste. “Maar er is
nooit een verbód op suiker”, relativeert ze meteen.
Dat is onhaalbaar. “Genieten van eten is minstens
zo belangrijk als een gezond voedingspatroon. Het is
prima als je af en toe iets met suiker wilt gebruiken,
mits je het op een goede manier toepast. Dat betekent
dat je weet hoeveel koolhydraten iets bevat en hoe
je deze moet opvangen met insuline en medicatie.”
Daarom is het ook belangrijk om te weten wat het verschil is tussen bijvoorbeeld aardappelpuree en aardappels in de schil. Ofwel: tussen snelle en langzame
koolhydraten. Want waarom schiet aardappelpuree
als vloeibare suiker in uw bloed en werken aardappels
in de schil veel trager? Jelly: “Hoe meer een product
is bewerkt, hoe sneller je lichaam de koolhydraten
opneemt. Zo worden de suikers in wit stokbrood, witte
pasta en witte rijst razendsnel in je bloed opgenomen.
Je kunt beter onbewerkte of volkoren zetmeelproducten nemen, zoals volkoren brood en -pasta, zilvervliesrijst en peulvruchten. Ook de aanwezige vezels
vertragen de opname van de koolhydraten.”
Eigenlijk is het weer ‘een beetje terug naar vroeger’, adviseert de diëtiste, ‘hoe saai ook’. “Toen aten
mensen geen kant- en klaarproducten en namen ze
hooguit één keer in de week een handvol zoutjes, wat
koekjes of een glas frisdrank. Voor de rest had je fruit,
brood, een avondmaaltijd met flink veel groenten en
weinig vlees. Door de welvaart zijn er meer voedingsmiddelen bijgekomen die niet noodzakelijk zijn. Eigenlijk zouden we weer terug moeten naar de basis.”
voor
25
SUIKER
‘Mijn alvleesklier zit in mijn tas: in de
vorm van mijn spuit. Dit heb ik altijd zo
gedaan, ik heb nooit iets gelaten omdat
ik diabetes heb. En het gaat nog steeds
goed met me! Kortom: suiker mag. Als
je maar bijspuit of bolust.’
Simone Duit (50) uit Schagen,
diabetes type 1
tegen
SUIKER
‘Toevallig ben ik anderhalve week
geleden gestopt met de zoete tussendoortjes. Ik heb nu al veel minder
heftige schommelingen in mijn bloedglucosewaarden. Doordat ik verspreid
over de dag speltbrood eet, heb ik geen
trek meer, terwijl ik een fervent snoeper ben! ‘s Avonds snaai ik fruit of wat
nootjes. Nu dapper volhouden, maar
dat gaat vast lukken, want ik word elke
dag beloond met mooie bloedglucosewaarden!’
Mirjam Oosterman (46) uit Haren,
diabetes type 1
Het Diabetes Fonds
Sinds vorig jaar biedt het Diabetes Fonds
online recepten en tips voor koken met diabetes aan. De receptenpagina werd aangekondigd met de titel ‘Weg met suikervrij’.
Hanneke Dessing, directeur:
Dus we mogen gewoon suiker eten?
‘Ons gaat het erom dat er veel misverstanden
zijn over diabetes. Veel mensen denken dat
je helemaal geen suiker mag eten en grijpen
daarom naar producten zonder suiker. Terwijl
daar soms bepaalde vetten inzitten waarmee
je ook moet oppassen. Ons standpunt is dat je
suiker mag gebruiken, maar met mate. Het is
voor iedereen gezonder zo min mogelijk geraffineerde suikers te nuttigen. Probleem is alleen
dat het tegenwoordig overal aan is toegevoegd.
Je zit zo al snel en ongemerkt aan de geadviseerde hoeveelheid koolhydraten per dag.’
Sommige voedingskundigen raden ook het eten
van brood en pasta af, want dat zijn koolhydraten. Wat vindt u daarvan?
‘Daar is het Diabetes Fonds geen voorstander
van. Wij baseren ons op wetenschappelijk
onderbouwde adviezen, en volgens de Gezondheidsraad ben je nog steeds het beste af met
een gebalanceerd dieet waarmee je van alles
wat binnenkrijgt. Daar is ook de voedingsrichtlijn van de Nederlandse Diabetes Federatie op
gebaseerd, die we hebben doorvertaald naar
tips op de website.’
jul/aug 2014
Wat is wat
Voeding diabc

Download Report