Wetenschappelijk onderzoek De vraag Zouden wetenschappers niet duidelijker moeten aangeven wanneer hun uitspraken het resultaat zijn van zuiver wetenschappelijk onderzoek, dan wel van zingeving? Veel wetenschappers doen uitspraken die niets te maken hebben met wetenschappelijk onderzoek; zij begeven zich op het terrein van de zingeving. (bv. een theorie zoals Intelligent Design). G. de Roos, Drachten Het antwoord Inderdaad, vragen over zingeving vallen vaak buiten het domein van de wetenschappen. Ondanks de recente discussie rondom het boek van Richard Dawkins heeft de bioloog of natuurkundige geen bijzondere expertise om bijv. de vraag naar het bestaan van God te beantwoorden. Zingevingsvragen vallen dus in eerste instantie buiten de wetenschap, en het is goed als wetenschappers dit ook expliciet aangeven. Aan de andere kant: wetenschappelijk onderzoek kan wel degelijk consequenties hebben voor zingevingsvragen. Om die reden zien we in de geschiedenis ook vaker conflicten tussen religie en wetenschap: denk aan de strijd tussen Galileo Galilei en de kerk over de vraag of de aarde het centrum van het heelal is, of de vraag of de mens het product van evolutionaire processen is zoals Darwin beweerde. Stel een bioloog zegt: "De evolutietheorie toont aan dat God niet bestaat". Hiermee gaat de bioloog buiten zijn wetenschappelijk boekje, omdat de evolutietheorie en wetenschappelijk onderzoek niets zeggen over het bestaan van God. Aan de andere kant, neem een geoloog die zegt: "Onze geologische kennis toont aan dat God de aarde niet tienduizend jaar geleden geschapen kan hebben zoals sommige jongeaarde creationisten beweren". Gaat de wetenschapper hier ook buiten zijn boekje? Hij zegt niets over het bestaan of nietbestaan van God, maar hij zegt wel dat als God bestaat, hij de aarde niet tienduizend jaar geleden geschapen kan hebben omdat dit ons wetenschappelijk bewijsmateriaal tegenspreekt. Wetenschap heeft dus een beperkende functie voor zingeving omdat het bepaalde uitspraken die met zingeving te maken hebben uitsluit. Sommige mensen betreuren dat het in onze tijd moeilijker is in God te geloven dan vroeger, en hiermee betreuren ze vaak juist die beperkende functie van de wetenschap voor zingeving. Zo is het bijvoorbeeld tegenwoordig moeilijker om de Bijbel letterlijk te interpreteren dan in de renaissance, de tijd van Galilei. Maar ik zie de beperkende functie van wetenschap als iets positiefs: De wetenschap kan ook een middel tegen religieus dogmatisme en fanatisme zijn. Door de Bijbel niet meer letterlijk te interpreteren hebben we juist aan interpretatiemogelijkheden gewonnen, geloof kan hierdoor ook rijker worden. Kortom: niet alleen zijn er ook binnen een wetenschappelijk wereldbeeld mogelijkheden voor geloof in God, misschien zijn er juist wel meer dan vroeger. Met vriendelijke groet, Dr. M.Pauly Afdeling Ethiek, Fac. Wijsbegeerte Rijksuniversiteit Groningen