juli-aug 2014 Zaterdag 23 augustus 2014 Grote Zaal 20.00 uur Radio Filharmonisch Orkest Alexander Vedernikov, dirigent Andrei Korobeinikov, piano Pjotr Iljitsj Tsjaikovski 1840-1893 Hamlet, fantasie-ouverture, op. 67 (1888) Serge Rachmaninoff 1873-1943 Tweede pianoconcert in c, op. 18 (1900-01) Moderato Adagio sostenuto Allegro scherzando PAUZE César Franck 1822-1890 Klassiek hoor je hier Le chasseur maudit (1882) Maurice Ravel 1875-1937 La valse, poème chorégraphique (1919-20) Mouvement de valse viennoise - Un peu plus modéré - Mouvement du début Robeco SummerNights Live Direct na afloop in het Zomercafé: klassieke set met dj’s Mengel & Berg. Dit concert wordt op 24 augustus om 20.00 uur uitgezonden op Radio 4. radio4.nl Toelichting//Biografie//Summary//Concerttip Toelichting Tsjaikovski noemde zichzelf ‘een Rus, tot in mijn botten’. Ondertussen laafde hij zich volop aan muzikale en literaire invloeden uit West-Europa, tot ergernis van sommige collega’s die zichzelf nóg Russischer vonden. Maar Tsjaikovski was nu eenmaal een gepassioneerd (om niet te zeggen overgevoelig) mens: emotie was voor hem een sterkere drijfveer dan vaderlandsliefde. Geen wonder dat hij zich aangetrokken voelde tot de intens dramatische toneelstukken van Shakespeare. Behalve bij diens Romeo en Julia en Macbeth schreef hij muziek bij Hamlet. Met de tragiek van de onzekere Hamlet kon Tsjaikovski, worstelend met zijn seksualiteit en sociale standing, zich gemakkelijk identificeren. Maar Shakespeares toneelstuk gaat óók over moord, wraak en waanzin – en die geeft Tsjaikovski weer met muzikale razernij, slechts af en toe onderbroken door lieflijker passages. Nog Russischer dan Tsjaikovski’s muziek is die van zijn leerling Rachmaninoff: een componist/pianist bij wie elke noot doordrongen is van Slavische melancholie. Zijn onweerstaanbare Tweede pianoconcert grijpt je onmiddellijk bij de keel en voert je mee in een waaier van gevoelsstemmingen. Voor Rachmaninoff zelf was het een therapeutisch werk. Zijn ambitieuze Eerste symfonie was dusdanig afgekraakt dat hij een zenuwinzinking kreeg. Met dit pianoconcert wilde hij zijn zelfvertrouwen herwinnen – als componist én als pianist. En dat lukte: de première was een daverend succes. Nog populairder werd het stuk buiten Rusland – vooral in Amerika, waar Rachmaninoff zich uiteindelijk vestigde. Het sombere ‘klokgelui’ aan het begin lijkt een tragedie in te luiden; in het tedere www.robecosummernights.nl Biografie Summary Van Rusland naar Frankrijk César Franck was een Belg van Duitse afkomst, maar Frankrijk was zijn werkterrein. In Parijs was hij organist en muziekdocent. Zijn leerlingen zagen hem als een inspirerende vaderfiguur; recensenten echter vonden hem een mislukking als componist. Echter, met Le chasseur maudit (De vervloekte jager) had hij direct succes. Franck baseerde zich op een Duits gedicht over de jachtpartij van een arrogante edelman – op het verkeerde moment en de verkeerde plek, want door zijn heiligschennis wordt hij uiteindelijk zelf door hellehonden belaagd. Dit onderwerp haalde het beste uit Francks gemengde achtergrond: de muziek heeft een Duitse emotionaliteit, maar tegelijkertijd een typisch Franse afstandelijkheid: alsof de jachtpartij is vastgelegd door een camera die niet al te dichtbij wil komen. Het Radio Filharmonisch Orkest werd sinds de oprichting in 1945 geleid door een keur aan topdirigenten, onder wie Bernard Haitink, Jean Fournet en Edo de Waart. Chef-dirigent sinds 2012 is Markus Stenz; tot de gastdirigenten behoorden giganten als Kirill Kondrasjin, Riccardo Muti, Kurt Masur en Valery Gergiev. Het orkest staat in dienst van de Publieke Omroep en onderscheidt zich door concerten met een bijzondere programmering. Vaak omvatten die (wereld)premières; daartoe behoorden werken van bijvoorbeeld Olivier Messiaen, John Adams en Thomas Adès. Alexander Vedernikov werd internationaal bekend als muzikaal leider van het Bolsjoi Theater in Moskou. Tegenwoordig is hij wereldwijd een veelgevraagd gastdirigent. Hij is in alle genres thuis maar geniet speciale faam als dirigent van opera’s. De basis voor die expertise was al vóór zijn Bolsjoi-periode gelegd; zijn vader was een gerenommeerd Tchaikovsky and Rachmaninoff both saw themselves as uber-Russians, but they also drank freely from the cup of Western influences. Tchaikovsky was repeatedly inspired by Shakespeare’s plays. His Hamlet Overture is a relatively unknown but fascinating example. Rachmaninoff’s Second Piano Concerto is a tour de force of Slavic melancholy and became his signature piece once he had finally established himself in America. The very French Ravel, on the other hand, was heavily influenced by the art of Russian orchestration. His La Valse starts off as nostalgic reverie and turns into a fever dream; according to some, it contains symbolic references to World War I. If that’s the case, Franck’s Chasseur maudit forms a fitting introduction: it’s picturesque music about an arrogant nobleman’s hunting party – at the wrong time and place. Translation: Eileen Stevens Je zou Maurice Ravel een muzikale kameleon kunnen noemen: moeiteloos paste hij zich aan diverse klankwerelden aan. Hij flirtte met Chinese toonladders, zigeunermuziek, Russische orkestkleuren en jazz – en altijd blijft Ravels hand herkenbaar. Want zijn componeerstijl heeft een glans – iets gelikts, bijna – die je bij geen enkele tijdgenoot aantreft. Met La valse bracht Ravel een hommage aan het oude Wenen – een stad die haar glorie allang had verloren, mede door de Eerste Wereldoorlog. ‘Walsende paren doemen op uit wervelende nevelslierten’, schreef hij in de partituur. Nostalgische muziek dus – maar ook met dreigende ondertonen, alsof Ravel de naderende ondergang van de Weense cultuur voelbaar wilde maken. operazanger. Waar mogelijk besteedt Vedernikov aandacht aan Russische componisten. Daarbij beperkt hij zich niet tot het gangbare repertoire maar introduceert hij regelmatig hedendaagse muziek. Andrei Korobeinikov heeft zijn beloftes volop waargemaakt sinds hij als negentienjarige cum laude afstudeerde aan het Moskous Conservatorium als ‘beste muziekstudent sinds tien jaar’. Na vervolgstudies in Londen maakte hij snel internationaal carrière met optredens in de belangrijkste zalen van Europa en Amerika. Zijn eerste, aan Skrjabin gewijde cd werd meermalen bekroond. Behalve met orkest treedt hij op in kamermuziekensembles, onder anderen met violist Vadim Repin. Het blad Télérama noemde hem ‘een hyperintelligent en meer dan levens- Genoten van het concert? Deel uw ervaring via Twitter #RSN2014 of op onze Facebookpagina (fb.com/concertgebouw). middendeel echter slaat de stemming om – en het werk eindigt triomferend. Michiel Cleij groot musicus.’ Concerttip Woensdag 24 september 2014 Grote Zaal 20.15 uur St. Petersburg Kamerkoor: Vespers van Rachmaninoff Rachmaninoffs interesse in kerkmuziek begon toen hij Tsjaikovski’s Vespers leerde kennen. Decennia later schreef hij zijn eigen, mystieke Vespers. Een kolfje naar de hand van het St. Petersburg Kamerkoor, beroemd om zijn intens spirituele vocale expressie.