pROgRAmmA - De Bijloke

de
puur muziek
de
19.01.14 | 15:00 | CONCERTZAAL
Casco phil
Muziekcentrum
Gent
nieuwjaarsconcert stad Gent
programma
uitvoerders
Mikhail Glinka | Ruslan & Ludmila – Ouverture
Casco Phil
(voorheen Belgische Kamerfilharmonie)
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski | uit de Notenkrakersuite:
Miniature Ouverture
March
Arabian Dance
Chinese Dance
Russian Dance
Benjamin Haemhouts | dirigent
Gaetan La Mela | solo’s voor Anderson (typmachine),
Rimski-Korsakov en Monti (marimba)
Leroy Anderson | The typewriter
Solist: Gaetan La Mela
Tsjaikovski | Walz uit Serenade voor strijkers, op. 48
Ferenc Lizst | Hongaarse Rhapsodie
Johannes Brahms | Hongaarse dans nr. 5
PAUZE
Anton Dvorak | Slavische Dans, op. 46 nr. 8
Tsjaikovski | Slavische Mars, op. 31
NIEUW! 24u voor en na het concert
VIND SNEL MEER ACHTERGRONDINFO.
BEREKEN JE ROUTE NAAR DE BIJLOKE.
DEEL JE MENING OVER DIT CONCERT.
Dvorak | Larghetto uit Serenade voor strijkers, op. 22
Dmitri Sjostakovitsj | Waltz nr. 2
debijloke.be/nu
Vittorio Monti | Csardas
Solist: Gaetan La Mela, marimba
Nikolai Rimski-Korsakov | The flight of the bumblebee
Solist: Gaetan La Mela, marimba
Bedrich Smetana | De Moldau
2
casco phil
nieuwjaarsconcert stad Gent
Casco Phil speelt o.l.v. Benjamin Haemhouts een indrukwekkende trits werken
met ronkende titels van componisten
waarbij u zich op het eerste gezicht afvraagt
of het hier om benauwende intellectuele
ernst dan wel om een feestelijk, gezellig muziekfestijn gaat. Brahms, Dvorak,
Rimski-Korsakov, Sjostakovitsj, Smetana,
Tsjaikovski? Hoe sterk ook die namen
verbonden zijn met complexe kunst en
diepgang, het waren toch mensen van
vlees en bloed die geregeld het leven van
de zonnige kant in muziek verklankten.
Wat maakt dat het nieuwjaarsmenu een
bruisende samenstelling is van feestelijke,
aanstekelijke tonen waar je alleen maar
blij van wordt. Voor kommer en kwel geen
plaats op dit concert in De Bijloke.
enorme invloed op de generatie Russische
componisten na hem, waaronder RimskiKorsakov en vooral Tsjaikovski.
Van Tsjaikovski staat onder meer de
Notenkrakersuite op het programma.
Dit essentieel feestelijke werk wordt rond
kerst wereldwijd op het toneel gebracht.
Kent u de muziek als iets dat geregeld
wordt opgevoerd door media die adverteren, van tv-programma’s over dieren tot
reclame voor een bepaald soort chocolade,
dan toch spreken de tere schoonheid en de
orkestkleuren nog altijd tot de verbeelding.
Een andere Rus, Sjostakovitsj, staat in ons
geheugen wellicht het verst af van feestelijk vertier. Toch heeft ook hij luchtige
werken gecomponeerd, zoals de Suite
voor Variété Orkest, een verzameling
van korte stukjes waaruit de Wals nr. 2 is
geplukt. Dat walsje is bekend geworden
bij het “grote publiek” als afzonderlijke
compositie door de uitvoering van André
Rieu tijdens de rust van de halve finale in
de Champions League 1995 tussen Ajax en
Bayern München. De internationale ster
van Rieu steeg trouwens nog eens zienderogen, toen hij de hoofdrol speelde in een
reclame voor maltbier – als de bestuurder
van een stoommachine die op de maat van
de Wals nr. 2 van Sjostakovitsj blikjes met
inferieur bocht vermorzelde. Dit tussen
haakjes.
Feestelijke muziek uit onverwachte hoek
Bekijken we de werken van de Russen
die op de affiche staan. De Russische ziel
wordt aangeboord met een Ouverture
van Glinka die tot de snelste en meest ontvlammende in zijn soort behoort. Glinka
is de eerste Russische componist uit de
19de eeuw die grote erkenning vond in
de rest van Europa. Hij is de vader van
het Russisch nationalisme in de muziek
en ook de eerste grootmeester van de
Russische opera. Ook al wordt Ruslan &
Ludmilla als opera vrijwel enkel alleen
nog in Rusland opgevoerd, de ouverture
tot de opera is wel gemeengoed geworden
en vandaag een grote hit. Glinka had een
3
De vlucht van de hommel zal bekend
overkomen. Rimski-Korsakov schreef dit
oorspronkelijk als een intermezzo voor de
opera De geschiedenis van tsaar Saltan, die
voor het eerst werd opgevoerd in 1900 in
Moskou. Het libretto ervan is gebaseerd op
een vertelling van de Russische schrijver
Aleksandr Poesjkin. De muziek begeleidt
een scène waarin de hoofdpersoon – een
prins – in een hommel verandert. De heldere, beschrijvende vorm van dit ongewone stuk heeft velen geïnspireerd tot het
componeren van eigen arrangementen.
De opera zelf is – in tegenstelling tot het
intermezzo – in de vergetelheid geraakt.
een oude typemachine tikte. Wat hem wellicht één van de vroegste muzikale luchtspelers maakt.
Dan zijn er her en der nog wat Hongaarse
en zigeunerklanken, ten minste geserveerd
door componisten aan de zijlijn van dit
repertoire, zoals Liszt, Brahms, Tsjaikovski
en Monti. Het gaat dan meestal niet om
originele Hongaarse dansen of zigeunervolksmuziek, maar om bewerkingen of
om eigen geproduceerde melodieën in de
stijl van.
Brahms heeft het imago van een bloedserieuze componist, maar hij haalde zijn neus
niet op voor de populaire genres. Al op
jonge leeftijd speelde hij, gedwongen door
de armoede thuis, piano in de zeemanskroegen van zijn geboortestad Hamburg.
Gedurende zijn hele leven was hij zoals
vele componisten uit zijn tijd geïnteresseerd in volksmuziek. Zoals ook Dvorak
geïnteresseerd was in de volksmuziek van
Bohemen, zijn geboortestreek. Met zijn
Slavische dansen oogstte hij wereldwijd
succes.
Nog meer zon aan de hemel
Van Tsjaikovski en Dvorak staan delen
uit hun Serenade op het programma,
helemaal in de stijl van de serenades van
Mozart, die ze zo bewonderden. Terwijl
we nu in alle kalmte luisteren en genieten van een serenade in een prestigieuze
concertzaal, was de serenade oorspronkelijk bedoeld om het publiek aan het hof of
in het salon te vermaken na het eten. Die
serenades zijn blijvend populaire werken,
zó briljant geschreven, zó stralend van
klank.
Zonder die befaamde Csardas zou de Italiaan Vittorio Monti onder het stof der
vergetelheid liggen. Er is waarschijnlijk
geen enkel zigeunerorkest dat dit werk
uit 1904 niet op het repertoire heeft staan.
Lady Gaga gebruikte zijn befaamde Csardas in haar liedje Alejandro. Opnieuw dit
tussen haakjes.
De Amerikaan Leroy Anderson is de meester van de lichte muziek. Zijn bekendste
werk is The Typewriter, een compositie
voor orkest uit 1950 waarin hij het ritme
van de typemachine verwerkte. Af en toe
dirigeerde Anderson zijn eigen werken.
Bij het spelen van The Typewriter ging hij
dan op een stoeltje voor het orkest zitten,
rolde zijn mouwen op en deed alsof hij op
Zoals Glinka in Rusland, mag Smetana als
vader en grondlegger van de Tsjechische
4
nationale muziek beschouwd worden. Hij
is de componist van een zesdelige cyclus:
Mijn Vaderland (Ma Vlast). Eén van die
delen heet De Moldau (Vltava). Smetana’s
Moldau is misschien wel het volmaaktste
en meest bevattelijke voorbeeld van een
symfonisch gedicht: de muziek is beschrijvend, verhalend, anekdotisch. Smetana
putte zijn inspiratie voor dit deel uit de
beroemde gelijknamige rivier die door
Tsjechië stroomt en waar steden als Budweis en Praag aan de oevers prijken. Het
verloop van de rivier hoort men duidelijk
in de muziek. Dankzij de Moldau steeg
Smetana’s nationale bekendheid onmiddellijk tot internationale roem uit. De
breed uitzingende volksmelodie is onder
verschillende varianten in Europa bekend,
zonder dat men kan achterhalen hoe de
vork aan de steel zit. Wij herkennen in elk
geval de melodie van Ik zag Cecilia komen,
maar de melodische oerbron is terug te
vinden in de gregoriaanse lofzang Tota
pulchra es, Maria.
5
bio
Casco Phil werd in 2008 als ‘Belgische
Kamerfilharmonie’ opgericht en maakte
een flitsende start in deSingel in Antwerpen. Intussen was Casco Phil te gast in talrijke binnen- en buitenlandse zalen, met
als hoogtepunt haar concerten in het Concertgebouw Amsterdam.
Lenaerts (Wiener Philharmoniker) en
klarinettiste Annelien van Wauwe (prijswinnaar ARD Concours München) zijn
enkele van de musici waarmee Casco Phil
succesvol samenwerkte. In het verleden
stonden ook samenwerkingen op het programma met het Vlaams Radio Koor en
het Kinderkoor van de Vlaamse Opera.
De artistieke leiding is in handen van Benjamin Haemhouts. Hij koos ervoor om
te werken met een vaste groep van ongeveer 35 musici, die naargelang het project
moeiteloos wordt verkleind of uitgebreid.
Op cultuurzender Culture7 is Casco Phil
regelmatig te zien met verschillende liveopnames.
Casco Phil is een Creatieve, Avontuurlijke,
Sociaal-geëngageerde Culturele Organisatie.
Casco Phil streeft naar een nieuwe invulling van het begrip ‘orkest’. De cyclus van
klassieke projecten wordt versterkt, maar
tegelijk worden unieke en grensverleggende projecten toegevoegd. Casco Phil
is een ‘muziekwerkplaats’ waar ruimte is
om te experimenteren over de kunstenvormen heen, in de breedste zin van het
woord. Het openbreken van de klassieke
orkeststructuur kan alleen maar leiden tot
creativiteit.
Benjamin Haemhouts
Na een carrière als solotrombonist in de
Duitse Bamberger Symphoniker legde hij
zich toe op het dirigeren en studeerde hij
orkestdirectie bij de Russische dirigent
Alexander Polyanichko, bij wie hij ook
assistent was. Zijn samenwerking met
dirigenten als Sir Simon Rattle, Valery
Gergjev, Bernard Haitink, Herbert Blomstedt, Gustavo Dudamel, Guiseppe Sinopoli, Jonathan Nott en Essa Pekka Salonen
oefende blijvende invloed op hem uit.
Kansen geven aan jong compositietalent behoort tot de pijlers. Elk seizoen
staan één of meerdere wereldcreaties van
Vlaamse componisten op het programma.
Sinds hij in 2008 chef-dirigent werd van
Casco Phil vallen zijn grensverleggende
programma’s op waarin hij graag hedendaags werk combineert met composities
uit de barokke en klassieke periode. Zijn
interpretatie kenmerkt zich door grote
Talentvolle solisten van eigen bodem krijgen een prominente plaats. Violist Yossif
Ivanov en pianist Liebrecht Vanbeckevoort (prijswinnaars Koningin Elisabethwedstrijd Brussel), harpiste Anneleen
6
dynamische contrasten, nauwgezette articulatie, een rijk kleurenpalet en een bevlogen en aanstekelijke manier van musiceren.
Symphonische Orchester der Philharmonie Tchernovcy en werkte samen met het
Brussels Philharmonic.
Gaetan La Mela begon zijn muzikale carrière aan de Muziekacademie in Genk.
Daarna vervolgde hij zijn studie aan het
Lemmensinstituut in Leuven, waar hij het
diploma Meester in de Muziek behaalde
bij Dhr. Ouderits. Aan datzelfde instituut
behaalde hij ook een pedagogisch diploma
en een specialisatie kamermuziek. Hij
volgde masterclasses bij Rainer Seegers en
Franz Schindlebeck (Berliner Philharmoniker).
Na één van zijn eerste concerten als dirigent van Casco Phil, waarbij hij Pergolesi’s Salve Regina zonder onderbreking
combineerde met een wereldcreatie van
de award-winnende componist Stefan
Prins, kopte het Belgische opinieweekblad
KNACK: 'Energy from Belgium!'.
Deze slogan appelleert geheel aan zijn
handelsmerk waarin perfectie, ambitie en
gedrevenheid centraal staan. Benjamin
Haemhouts is een vernieuwer die het klassieke repertoire vanuit een hedendaagse
visie benadert, en blijvend op zoek gaat
naar talentvolle componisten en bijzondere, vooral jonge, topsolisten. Haemhouts
speelde een voortrekkersrol bij de omwenteling van Belgische Kamerfilharmonie
naar Casco Phil. Het vraagstuk ‘Welke rol
zal een orkest over pakweg 20 jaar spelen?’
lag aan de basis van zijn idee om de klassieke orkeststructuur open te breken.
Gaetan La Mela behoort tot de vaste kern
van HERMESensemble en is lid van Belgian Brass. Als freelance percussionist
werkt hij samen met het Orkest van de
Vlaamse Opera, het Vlaams Symfonieorkest, het Orkest van de Koninklijke Muntschouwburg en het Vlaams Radio Orkest.
Hij treedt regelmatig op als jurylid bij
diverse wedstrijden en geeft les.
Als gastdirigent dirigeerde Benjamin Haemhouts tal van jeugdorkesten waaronder
de Junge Deutsche Philharmonie, het
Symfonisch orkest van het Conservatorium Antwerpen en het Orchestre Jeunesses Musicales. Hij dirigeerde de wereldcreatie La Création van André Laporte
met het HERMESensemble en was te gast
bij verschillende ensembles voor hedendaagse muziek in België, Nederland en
Duitsland. Onlangs dirigeerde hij het
7
binnenkort
DO | 23.01.14 | 20:00 | Kraakhuis
Profeti Della Quinta
Rossi, Piccinini
DO | 13.02.14 | 14:00 | Kraakhuis
Yu-Chien Tseng, Yury Martynov
Franck, Debussy, Ravel
VR | 24.01.14 | 20:15 | Handelsbeurs (Kouter 29)
Chiaroscuro Quartet
Mozart, Haydn, Beethoven
DO | 13.02.14 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64)
Ensemble Resonanz, Jean-Guihen Queyras
Schreker, Saunders, Rihm, Berg
ZO | 26.01.14 |16:00 | Concertzaal
deFilharmonie, Steven Verhaert (dirigent), Robby
Cleiren (acteur), Stegaan Degand (acteur)
KIDcondert | De fladdermuis (6+)
met workshop van 13:00 tot 15:00
VR | 14.02.14 | 20:00 | Concertzaal | UITVERKOCHT
René Jacobs, Akademie für Alte Musik Berlin
Mozart, Haydn
WO | 29.01.14 | 20:00 | Kraakhuis
Antiduo, Chambertones
Belgisch-Nederlandse improvisatieavond
VR | 31.01.14 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64)
Los Músicos de Su Alteza
Valls, de Torres, de San Juan, Duron, Literes, de Nebra
DO | 06.02.14 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64)
Quartetto Prometeo
Wolf, Schubert
VR | 07.02.14 | 20:00 | Concertzaal
Revue Blanche
Berio
ZA | 15.02.14 | 20:00 | Concertzaal
Symfonieorkest Vlaanderen
Schubert, Korngold, Strauss
DO | 20.02.14 | 20:00 | Kraakhuis
Jerusalem Cantors Consort
Joodse tradities in een islamitische omgeving
VR | 21.02.14 | 20:00 | Concertzaal
La Main Harmonique
Willaert, de Rore, Markéas
ZA | 22.02.14 | 20:00 | Kraakhuis
Artvark Saxophone Quartet feat. Claron McFadden
Jazz
Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent
Colofon
J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent
Tekst programmaboekje | Frank Pauwels
Di - vr 10:00 - 17:00 | Za 13:00 - 17:00
v.u. | Daan Bauwens
09 269 92 92 | [email protected] | www.debijloke.be
© Muziekcentrum De Bijloke Gent
Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)

Download Report