De monetaire politiek van de ECB na 5 juni 2014

PRECISIS DISCUSSIENOTA
Het stimuleringspakket van de ECB van 5 juni 2014: veel heisa om niets?
Op 5 juni 2014 heeft de ECB een pakket stimuleringsmaatregelen publiek gemaakt dat verder reikt
dan wat de bank tot nog toe heeft ondernomen. Zelfs de uitzonderlijke ingrepen die dateren van het
dieptepunt van de financiële crisis van 2008-2009, verbleken erbij. Bedoeling is de kredietverlening
binnen de eurozone te versoepelen, de euro te verzwakken en de inflatie aan te jagen. Waarover
gaat het juist?
- Op de eerste plaats heeft de ECB haar basisrente verlaagd van 0,25% tot 0,15%. Een commerciële
bank die op korte termijn bij de centrale bank leent, is dus iets goedkoper af. Met een lager
rentetarief wil de ECB consumptie en investeringen aanwakkeren.
- Wanneer een commerciële bank geld bij de ECB deponeert, moet deze bank daarvoor een rente
betalen van 0,10%. In plaats van hiervoor een vergoeding te krijgen, is dit een verrichting geworden
die geld kost. Deze maatregel is erop gericht de commerciële banken meer geld aan bedrijven en
particulieren te doen uitlenen.
- De ECB wil de kredietverlening aan KMO’s stimuleren door aan commerciële banken leningen tegen
een ultralage rente van 0,25% te verschaffen voor een bedrag van ongeveer 400 miljard EUR. De
commerciële banken zouden dit bedrag met een minimale opslag moeten doorlenen aan KMO’s. Op
die manier wil de centrale bank investeringen van KMO’s aanmoedigen. Vastgoedinvesteringen
komen niet in aanmerking.
- De onbeperkte kredietverlening aan commerciële banken wordt tot minstens eind 2016 verlengd.
Hierdoor zou iedere vrees voor interbancaire liquiditeitsproblemen moeten verdwijnen.
- Tenslotte zijn er twee meer technische ingrepen. Enerzijds zal de ECB de geldcreatie minder strikt
aan banden leggen; aan de andere kant zal ze de regelgeving versoepelen zodat herverpakte
kredieten (bijv. hypotheekleningen) gemakkelijker kunnen verhandeld worden en ook kunnen
worden gebruikt als onderpand voor kredietverstrekking door de centrale bank.
De financiële markten hebben dit stimuleringspakket met matig enthousiasme onthaald. De
aandelen stegen een beetje, de obligatierentes daalden wat, maar de koers van de EUR verzwakte
niet. Integendeel, na eerst een dipje te hebben gekend, noteerde de EUR tegenover de USD een dag
na het bekendmaken van dit pakket hoger dan voordien. Wat kunnen we daarom van dit pakket
maatregelen verwachten?
- Het verlagen van het basisrentetarief tot 0,15% heeft bijzonder weinig impact. Als de rente al zo
laag staat, is een verdere verlaging allerminst een aanmoediging om plots grote aankopen te
overwegen of - voor bedrijven - om tot nieuwe investeringen te beslissen. Immers, die minieme
renteverlaging wijzigt niet veel aan een aankoopbeslissing of aan het verwachte rendement van een
investering.
- Het aanrekenen aan de commerciële banken van een negatieve rente (een ‘boete’) om geld bij de
ECB te parkeren, heeft veel weg van wild om zich heen schieten. Commerciële banken deponeren
geld bij de ECB o.a. omdat de vraag naar kredieten vanwege gezinnen en bedrijven achterblijft. Als de
centrale bank deze deposito’s met een negatieve rente gaat ‘belonen’, bestaat er weinig twijfel over
dat de commerciële banken deze kosten aan hun klanten zullen doorrekenen. In plaats van
goedkoper af te zijn, verhoogt hierdoor de kostprijs van de kredietverlening.
- Het ter beschikking stellen van goedkope leningen aan KMO’s lijkt een verstandiger maatregel,
zeker indien ook minder kapitaalkrachtige ondernemingen hiervoor in aanmerking komen. Niettemin
lijkt ook hier een teveel aan enthousiasme misplaatst. Vooraleer een bedrijf aan investeren denkt,
moet de bestaande capaciteit quasi helemaal benut zijn en moet het ervan overtuigd zijn dat de
uitbreiding ten goede komt aan de aandeelhouders onder de vorm van hogere winsten en
dividenden. Het huidige economische klimaat en vooruitzichten zijn echter niet van dien aard dat
ondernemingen geneigd zijn grote risico’s te nemen. De terbeschikkingstelling van goedkoop krediet
is dus als een extra dessert aan iemand voorschotelen die net van een rijke tafel komt.
- De onbeperkte kredietverlening aan de commerciële banken dient op de eerste plaats de belangen
van deze banken, geconfronteerd als ze zijn met steeds strengere kapitaaleisen -en ratio’s.
- De meer technisch geïnspireerde ingrepen zijn erop gericht enerzijds de kredietverlening te
vergemakkelijken en anderzijds de inflatie - dankzij een grotere geldmassa - aan te zwengelen. De
ironie in het kader van het promoten van herverpakte kredieten (‘asset backed securities - ABS’) is
niet gering. Waren het niet dergelijke kredieten die aan de grondslag lagen van het imploderen van
het financieel stelsel in 2007-2008? Dat een centrale bank het noodzakelijk acht precies dergelijke
kredieten te promoten, duidt op een gebrek aan andere wapens om de economie (sterk) te doen
groeien.
*
Men kan er niet omheen dat deze rist ECB maatregelen nog maar eens onderstrepen dat de
economie van de eurozone in slechte doen is. Was dit niet zo, dan zou de ECB eerder denken aan
liquiditeitsbeperkingen en/of renteverhogingen. Het voorgaande maakt tevens duidelijk dat de ECB
tegen de limieten van haar mogelijkheden aanbotst. Haar trukendoos is zo goed als leeg. De enige
doortastende maatregel die ze (nog) niet heeft genomen, betreft de kwantitatieve versoepeling. Het
opkopen van bestaande overheidsobligaties is zowat de belangrijkste activiteit geworden van zowel
de FED als de Bank of Japan (BOJ). Op die manier financieren ze niet alleen hun eigen overheid, maar
injecteren ze aanzienlijke liquiditeiten in hun economie. Het lijkt slechts een kwestie van tijd
vooraleer ook de ECB door de markten verplicht zal worden (cf. de dure EUR) om die stap te zetten.
Het besluit is dat men de impact op de reële economie van het pakket stimuleringsmaatregelen
moeilijk als ingrijpend kan omschrijven. Maar het tegendeel is waar wat betreft de financiële
economie. De nieuwe - weze het beperkte - renteverlaging zal de vergoeding op vastrentende
producten nog meer ondergraven. Spaarboekjes, termijnrekeningen, tak 21 polissen… zullen in de
nabije toekomst nog lagere rentevergoedingen uitbetalen. Terzelfdertijd drukken de ECB
maatregelen het rendement van alle obligaties nog verder naar beneden, van de uitermate
defensieve (bijv. Duitse overheidseffecten) tot de uiterst risicovolle (bijv. hoogrentende
rommelobligaties). Behalve indien de eurozone het Japanse scenario zou gaan kopiëren (jarenlange
deflatie, vastgoeddebacle, verkeerde overheidsmaatregelen…) is voor 10 jaar beleggen in een Duitse
Bund tegen een rente van nog geen 1,5% of voor 5 jaar in een junk bond tegen een rente van iets
meer dan 4% alles behalve een slimme zet. Een kleine rentestijging (omdat de economie tenslotte
toch stevig aantrekt) volstaat al om met beduidende kapitaalverliezen geconfronteerd te worden.
Zo de geld- en obligatiemarkten iedere aantrekkelijkheid hebben verloren, waar kan men dan nog
enig min of meer veilig rendement vinden?
- Aandelen van gevestigde bedrijven met ruime cashflows en degelijke vooruitzichten ook wat betreft
de toekomstige dividendbetalingen, zijn een eerste voor de hand liggende keuze. Enkele voorbeelden
zijn: Aegon, Allianz, BASF, ENI, Philips, Shell en Zürich Insurance. Al deze ondernemingen betalen
bruto dividenden uit die minstens dubbel zo hoog zijn als de rentevergoeding op een tienjarige Bund.
Het spreekt vanzelf dat het individuele aandelenrisico (dat er hoe dan ook altijd is…) gemakkelijk
wordt uitgeschakeld door te beleggen via een consistent beter presterend fonds.
- Een tweede type aandelen betreft de gevestigde groeiaandelen, d.w.z. aandelen van bedrijven die
op basis van een business model dat zijn degelijkheid heeft bewezen, een sterk stijgend omzet- en
winstprofiel vertonen. Vaak zijn dit ondernemingen die in plaats van een hoog dividend uit te keren,
overgaan tot de inkoop van eigen aandelen en hierdoor meerwaarde voor de aandeelhouder
creëren. Enkele voorbeelden zijn: Amgen, ASML, Google, Henkel, Novo-Nordisk. Ook hier is het van
groot belang vanuit een standpunt van risicobeperking uitsluitend te kiezen voor een consistent
beter presterend fonds en niet voor individuele aandelen.
- Een derde activaklasse die baat heeft bij de door de ECB gevoerde monetaire politiek, zijn veel ter
beurze genoteerde vastgoedfondsen. Enerzijds keren een aantal onder hen een aantrekkelijk, zeker
dividend uit dat positief afsteekt tegenover de opbrengst van vastrentende beleggingen, maar op de
koop toe beschermt vastgoed op termijn zeer goed tegen oplopende inflatie. Het mag dan ook niet
verbazen dat beursgenoteerd vastgoed de laatste maanden een prima prestatie heeft afgeleverd.
Om dezelfde reden als hoger gegeven, verdient het de voorkeur dit type beleggingen te realiseren via
een consistent beter presterend fonds. Misschien nog meer dan bij aandelen, staat de spreiding van
de risico’s over een reeks beursgenoteerde vastgoedbedrijven garant voor het verlagen van het
risico, zonder nochtans het opwaartse potentieel aan te tasten.
De monetaire politiek van de grote centrale banken blijft erop gericht de rente zo laag mogelijk te
houden. Dat hierdoor een aantal beleggers (verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen,
private spaarders…) in de problemen geraken, is hun voorlopig geen zorg. Het gevaar dat hierdoor
nieuwe zeepbellen ontstaan, neemt toe met iedere dag dat de monetaire repressie blijft duren. De
private belegger op zoek naar enig rendement kan niet anders dan zijn pijlen meer en meer op
aandelen te richten, zelfs al zijn aandelen niet meer goedkoop. Buiten beursgenoteerd vastgoed,
zijn er immers niet veel alternatieven…
© PRECISIS NV, KATTENSTRAAT 37, B 1741 TERNAT,
WWW.PRECISIS.BE. ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN.
TEL
++32 (053) 68.3937,
FAX
++32 (053) 68.0117, E-MAIL:
[email protected],
Dit document is geen investeringsaanbod, noch een verzoek of uitnodiging tot het kopen van of
intekenen op een belegging in om het even welke jurisdictie. De rendementsverwachtingen of in
het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst, maar dienen slechts ter
illustratie. De waarde van beleggingen kan zowel stijgen als dalen. De informatie in dit document is
met de meeste zorg samengesteld. Er zal geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor eventuele
onjuistheden. Deze publicatie - die gratis ter beschikking wordt gesteld - verleent geen rechten.

Download Report