1. GZPsycholoog recensie Active Support 2014

Active Support, een handreiking voor de ondersteuning
aan mensen met een beperking
Methodiek biedt positief
effect op de levenskwaliteit
Mogelijk heeft u net als ik wel eens nagedacht
Direct daarna volgt een positieve beeldvorming van de c1iënt
door samen met hem en mensen in zijn omgeving minimaal 15
over hoe we meer zouden kunnen doen aan het
voorkeuren, 15 positieve eigenschappen en 15 vaardigheden te
voorkómen van gedragsproblemen bij mensen
formuleren. Bij deze stappen zal delezer wij eenvoudig een link
door hun welbevinden of de kwaliteit van leven
te vergroten. Dan zou dit praktijkboek
-
kunnen leggen met de positieve psychologie en oplossingsgerichte therapie. In stap drie wordt het activiteitenplan uitgewerkt,
bedoeld
omdat vooral de matig en ernstig verstandelijk beperkte cliënten
voor de zorg rond mensen met een verstandelijke
beperking
-
vaak veel moeite hebben om hun eigen dag zelfstandig vorm te
geven. Het resultaat is een volledige dag- en weekplanning met
ook voor professionals buiten deze
vaste ankerpunten en gevarieerde activiteiten. Om er echter voor
zorg kunnen laten zien hoe een combinatie van
te zorgen dat de vaak kleine ervaringswereld verruimd wordt,
enkele gedragstherapeutische technieken, positieve
maakt men vervolgens op basis van iemands voorkeuren of eigen
psychologie en een volledig uitgewerkte daginvulling
voorzichtige initiatieven een gelegenheidsplan. Hiermee kan de
met voorspelbare en uitdagende activiteiten een
bewezen effect kan hebben op de levenskwaliteit.
ARNO WILLEMS, GZ-PSYCHOLOOG,
MFCG-LIMBURG (GESPECIALISÊERD
TEAM VOOR MENSEN MET EBN VERSTANDELI'KB BEPERKING EN
PSYCHIATRISCHE OF GEDRÁGSPROBLEMATIEK)
Vanuit een achterliggende visie van emPowerment en sociale
inclusie richt Active Support zich vooral op het stimuleren van
autonomie en zelfredzaamheid van mensen met een verstandelijke beperking. Active Support is een van de inmiddels vele
voor deze doelgroep
(Twint & De Bruijn, 2014), maar onderscheidt zich met name
succesvolle methodieken binnen de zorg
doordat de methodiek zich ruimschoots bewezen heeft. Vanaf
1996,
rn diverse projecten in Wales (door Felce en
en vooral in het buitenland
-
maar ook
Jones)
in Nederland - is de
methode wetenschappelijk onderzocht. Uit dit onderzoek bleek
deze methodiek
bij mensen met een (matig-)ernstige verstande-
lijke beperking duidelijk positieve effecten op te leveren.
Van visie naar praktijk
De auteur biedt met dit boek een heldere en praktische handrei-
king om aan de slag te gaan met de zeven stappen van de methodiek. Allereerst gaat men via de talentenposter al brainstormend
iemands sterke eigenschappen in kaarl brengen, als tegenwicht
tegen de meestal sterke focus op beperkingen en problemen.
20
'
I
I
I
I
GZ-PSYCHOLOGIE 6
T
SEPTEIVBER 2014
ARÏIOEYORACTIVE
SUPPtIRT
t_-------RLqE-Nstr
cliënt steeds nieuwe ervaringen opdoen. Als vijfde stap is het
Maakbaarhei d
vaak nodig om een instructieplan uit te werken middels taakana-
De methodiek wil duidelijk afstappen van het traditionele accent
lyse, backward chaining en positieve bekrachtiging, zodat cliën-
op het minimaliseren van gedragsproblematiek en psychiatrische
ten ook echt r-rieuwe vaardigheden gaan 1eren. Binnen de in de
stoornissen. Als tegenwicht zoekt het vooral het zogenoemde
zorg bekende methodische cyclus worden succesvol afgeronde
tweede paradigma op
gelegenheidsplannen en instructieplannen vervolgens opgeno-
Bohlmeijer (2010)
-
-
zoals beschreven
in
Westerhof &
namelijk dat van het maximaliseren van de
men in het activiteitenplan.
geestelijke gezondheid en het bereiken van een goede kwaliteit
Deze drie plannen zijn in feite een uitwerking van het ondersteu-
van leven. Hoewel Active Support een in het buitenland ontwik-
ningsplan
waarin vanuit het persoonsbeeld van de
kelde methodiek is, zou de Nederlandse versie daarbij meer
ciient de hoofddoelen voor het komende jaar worden vastgesteld
gebruik hebben kunnen maken van de recente kennis binnen de
en waarin alle gegevens uit de eerdere stappen worden geïnte-
positieve psychologie (Bannink, 2009). Door het accent op dit
greerd. Alle bijbehorende werkbladen en registratieformulieren
tweede paradigma wordt bovendien duidelijk dat Active Support
voor deze zeven stappen zijn te downloaden via http:iiwww.
activesupportnederland.nl. Voor een volgende editie raad ik
nog weinig gebruik maakt van een vrij recent derde paradigma,
overigens aan om in het boek zelfte laten zien hoe deze prakti-
stroming vanuit onder andere mindfulness en ACT die niet
zo sterk uitgaat van de maakbaarheid van de mens, maar juist
-
stap zeven
sche profielen en
-
formulieren eruit zien en hoe deze heel metho-
disch inzetbaar zijn in de dagelijkse rapportage en registratie.
dat van de levenskunst (Westerhof & Bohlmeijer, 2010): een
van aanvaarding en acceptatie van wat zeker bij verstandelijk
beperkte mensen niet te veranderen is.
Mooi toch!... en toch?
Na dit kerngedeelte van het boek besteedt de auteur aandacht
Wanneer men het
in
de praktijk voor elkaar krijgt om deze
aan een aantal andere methodieken die volgens hem aanvullend
methodiek
- met haar focus op
kunnen zijn. Daarbij draagt hij echter geen duidelijke argumen-
activiteiten
-
tatie aan waarom hij juist deze methodieken kiest en waarom
het vormen van relaties, op afstemming in wederzijdse interactie
Active Support dan het basiskader zou moeten zijn.
en op een eigen menslievende attitudevorming vanuit begelei-
Terecht wordt er in het hoofdstuk Implementatie op gewezen dat
ders, dan komt men daarmee optimaal tegemoet aan het verwe-
zelf doen en op succesvolle
te combineren met een methodiek die gericht is op
ook deze methodiek alleen kan slagen als het gedegen en stevig
zeniijken van autonomie, competentie en verbondenheid in het
in alle geledingen wordt ingevoerd, inclusief een training voor
leven van de verstandelijk beperkte mens. In die zin is dit boek
alle betrokken begeleiders en professionals. De organisatie dient
ondanks de kanttekeningen zeer waardevol voor de praktijk,
weldoordacht te kiezen voor deze methodiek, omdat het in plaats
vooral bij matig en ernstig verstandelijk beperkte mensen, ook
van de al bestaande werkwijze zal moeten komen. Want het
vanwege de bewezen effectiviteit van Active Support
succes van deze methodiek staat of
valt met treatment integrity.
gedeeitelijk verhogen van hun levenskwaliteit.
in
het
I
Dit boek leest prettig en komt op een goed tijdstip, zeker omdat
in
Nederland al diverse ervaringen zijn opgedaan met deze
methodiek. Het sluit bovendien duidelijk aan
bij
Active support, een handreiking voor de
ondersteuning aan mensen met een beperking
een beweging
die ook binnen de zorg vooÍ verstandelijk beperkten gelukkig al een tijdje aan de gang is: die van een meer methodisch
onderbouwde begeleiding, met duidelijke leidraden en soms
Martin de Vor
Assen: Koninklijke Van Gorcum, 2014
ISBN: 978
9023252825
protocollen. De methodiek is expliciet bedoeld als handvat voor
de reguliere ondersteuning van mensen met een verstandelijke
beperking en draagt daarmee hopelijk
bij
Meer informatie over de methodÍek:
www.activesupportnederland.
aan de preventie van
nl
gedragsproblematiek of psychiatrische problematiek.
Dus al met al mooi toch?! Tja. Een nieuwsgierige of kritische
GZ-psycholoog zal willen weten waarom en wanneer je deze
methodiek juist wel of niet zou inzetten. En dan is dit boek enigszins teleurstellend, want het geeft weinig inzicht in de relatieve
sterktes en zwaktes van deze methodiek. Juist waar
dit boek
volgens de auteur ook bedoeld is voor pedagogen en psychologen, daar had een reflecterend hoofdstuk dit gat kunnen vullen.
Literatuur
I
Bannink,F.(2009).Positievepsychologieindeprakttk.Amsterdam:Hogrefe.
(2014). Handboek verstandclijke beperking: 24 suc-
a Twint, 8., & De Bruijn, l.
cesvolle methoden. Amsterdam: Boom.
I
Westerhof,
G.
&
Bohlmeijer, E. (2010). Psychologie van de levenskunst.
Amsterdam: Boom.
GZ-PSYCHOTOG|E 6
r
SEPTEMBER
2014 i21
I
I
I

Download Report