JAARVERSLAG WIJKSCHOLEN 2013

JAARVERSLAG
WIJKSCHOLEN
2013
Februari 2014
WWW.ROTTERDAMSOFFENSIEF.NL
1
Inhoudsopgave
3Inleiding
3 HOOFDSTUK 1. Terugblik en resultaten 2013
3 HOOFDSTUK 2. Activiteiten per Wijkschool
3 HOOFDSTUK 3. Blik op de toekomst
2
in
lei
ding
De Wijkscholen bestaan nu vier jaar, in 2009 zijn de eerste
locaties van start gegaan. Aanleiding was een breed
maatschappelijk besef van de noodzaak om kwetsbare en
overbelaste jongeren zonder startkwalificatie die nog niet of
niet meer op hun plek zijn in het reguliere onderwijssysteem,
een ondersteunend (geïntegreerd) aanbod te bieden op
zowel Onderwijs, Zorg en Arbeidsidentiteit. Het WRR rapport
‘Vertrouwen in de School’
vormde hierbij een belangrijk
brondocument. Hoewel de ambitie was om 7 locaties in te
richten, bleek dit financieel te hoog gegrepen, uiteindelijk zijn
er nu 3 met 300 plekken totaal.
Er is dit jaar veel geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling
van het programma dat nu geheel in lijn met het AKA
kwalificatiedossier is. Het personeel is in grote mate
bijgeschoold in lijn met de eisen van de Onderwijsinspectie
(bevoegdheid voor de BVE) en we zijn gestart met de TOPs!
Methodiek om jongeren beter te leren kiezen voor positief
gedrag. Tevens is de methodiek geschikt om eenduidigheid
in benadering van de jongeren beter te organiseren.
In dit rapport leest u een overzicht van de resultaten van
afgelopen jaar. We vertrouwen erop dat u hiermee een
schriftelijk, doch kleurrijk beeld krijgt van de inspanningen,
inspiratie en resultaten die we behalen met de Wijkscholen.
En vanuit deze schets hebben wij er vertrouwen in dat de
aanpak van de Wijkschool tevens voor de toekomst een
belangrijke rol speelt in de samenhang en effectiviteit van het
voorzieningenlandschap VSV.
Namens het gehele Wijkschool-team,
Kors Pijl, bedrijfsleider Wijkscholen.
WRR, Vertouwen in de School (2009)
3
1
Terugblik
en resultaten 2013
INLEIDING
De resultaten van een specifiek jaar hebben altijd een kwantitatieve en kwalitatieve component. Om een heldere context te
schetsen van waarbinnen de resultaten geboekt zijn volgen hieronder eerst de opmerkelijke gebeurtenissen in 2013. Vanuit dat
kader worden vervolgens de resultaten geduid in het volgende stuk.
ONDERZOEK EN ONTWIKKELING
In het voorjaar van 2013 werden de Wijkscholen onaangenaam verrast door een CPB rapport over de langere termijneffecten van
de resultaten van de Wijkscholen. Het bleek dat de aanvankelijk positieve uitstroom van deelnemers niet werd vastgehouden.
Met andere woorden, leerlingen kwamen soms niet aan op de vervolgopleidingen of vielen daar weer uit. Een tweede conclusie
uit het onderzoek was dat leerlingen die eerder verdacht werden van criminele activiteiten, daarna toch nog in aanraking kwamen
met politie of justitie. Twee constateringen die voor de Wijkschool geleid hebben tot nader onderzoek, het opvragen van feedback
bij meerdere partners en vervolgens waar nodig aanpassingen in de aanpak. Twee belangrijke uitkomsten lichten we toe:
1. Nog meer aandacht voor gedragsregulatie
2. Nog meer aandacht voor Nazorg en ondersteuning
bij overstap
1.GEDRAG
TOPS!
De Wijkschool heeft gedurende 2013 besloten het thema
Een belangrijke aanvulling en verschuiving in het programma
‘gedrag’ of anders gezegd het je ‘leren gedragen’ meer
is de inzet van de TOPs! methodiek (waar 12 trainers voor
aandacht te gaan geven. Gedragsverandering is de basis
zijn opgeleid in 2013). Met deze aanpak wordt specifiek
voor alle onderdelen van hun toekomst en bovendien de
op een positieve manier gewerkt aan het leren kiezen van
grootste behoefte van het vervolgonderwijs. Maar het gedrag
positieve gedachten en gedragingen, aan de verandering
concreet verbeteren is makkelijker gezegd dan gedaan…
van perspectief, het oefenen van nieuw gedrag. Doelen
Zeker waar het gedragsproblemen betreft die niet alleen met
van dit programma zijn zowel het verbeteren van de sociale
de sociale context te maken hebben, maar ook hun oorzaak
vaardigheden, moreel redeneren en het leren omgaan met
hebben in individuele, psychische en/of psychiatrische
boosheid of ander gedrag uit onmacht.
problematiek. Hier is het zaak daar eerst en vooral ook
De methodiek is ontwikkeld door Stichting 180 op basis
aan te werken, anders zal de gedragsverandering niet van
van hun jarenlange ervaring in jeugdzorg en justitiële
structurele aard zijn maar slecht een ‘trucje’ of een ‘sociaal
inrichtingen. Zowel de leidinggevenden als de coaches en het
wenselijke strategie’ van omgaan met derden.
ondersteunend personeel werken op die manier en vormen
Om de gedragsverandering tevens te borgen in een breder
daardoor gezamenlijk een positief stimuleren leer- leefklimaat
perspectief is besloten de Wijkschool methode te integreren
voor de jongeren. 2
met de aanpak van TOPs! Over dit programma leest u
hieronder meer.
2
Basis van deze methode is van Goldstein.
Arnold Goldstein ziet zijn ‘structured learning therapy’ als een methodiek, die tegemoet komt aan de behoeften, leefwijze en leefwereld van de
lower-class client. Zijn methode is gericht op het vergroten van sociale vaardigheden.Via het aanleren van vaardigheden wordt autonomie, assertiviteit, interne controle, accuraatheid van waarnemen en communiceren, tolerantie voor frustratie vergroot, om hem beter opgewassen te doen zijn
tegen de eisen die het (dagelijkse) leven aan hem stelt. Deze vaardigheden worden de deelnemers aangeleerd via modeling, gedragsoefening,
sociale bekrachtiging en transfer-training. Dit gebeurt in groepen die, afhankelijk van het niveau van de groep en van het aantal en de complexiteit
van de vaardigheden, drie tot acht zittingen per thema in beslag nemen. Samengevat laten deze componenten zich als volgt beschrijven:
• Modeling
• Gedragsoefening
• Bekrachtiging
• Transfer-training
4
2.NAZORG
INSPECTIEBEZOEK EN REALITY CHECK
Jongeren blijven lang kwetsbaar en zeker met de overgang
Naar aanleiding van het CPB rapport is de Inspectie van
naar een minder beschermde omgeving, blijkt uitval weer een
OCW ook op bezoek geweest op een Wijkschool om vooral
risico. We hebben dit voorjaar besloten 2 extra coaches in te
te bezien of de school wel een veilige omgeving biedt voor
zetten op de nazorg van de doorstromers.
leerlingen en personeel. De conclusie was dat het personeel
Als de deelnemer voldoet aan basiscriteria om door te
en de leerlingen de sfeer op de school ervaren als een veilige
stromen naar een opleiding, volgt de follow-up fase (de
leeromgeving met een goede begeleiding.
nazorg). De deelnemer moet nu de geleerde vaardigheden
We zullen altijd rekening moeten houden met de situatie dat
(leren) toepassen in de reguliere praktijk van onderwijs of
jongeren uit achterstandswijken met een multi-problematiek,
werk. Belangrijk in deze fase is dat de begeleider een ‘heel
lang kwetsbaar blijven en mogelijk een langere tijd met
groot oog in het zeil houdt’. De coach is niet alleen een steun
trajectregie en- ondersteuning nodig hebben. Wat in hun
in de rug, maar tegelijkertijd ook wel eens een stok achter
jeugd niet goed is opgebouwd, kan logischerwijs niet binnen
de deur: de deelnemer weet dat hij/zij nog wordt gecheckt
een paar maanden Wijkschool volledig worden ‘opgelost’.
en hij/zij weet ook dat er nog even iemand is om op terug te
Voor de Wijkscholen betekent dit dat de(keten) samenwerking
vallen. Binnen een periode van 4-6 maanden kan de nazorg
met derden en de overdracht van deelnemers zeer belangrijk
worden afgebouwd en/of (warm, d.m.v. concrete persoonlijke
is en zal blijven.
afspraken tussen wijkschool, jongere en vervolgplek) worden
overgedragen aan de zorgstructuur binnen de reguliere
opleiding. Ook werken de Wijkscholen zowel voorafgaand als
tijdens de nazorgfase zeer nauw en succesvol samen met de
Schoolloopbaanteams en de Verzuimcoaches en Leerplicht.
INTRODUCTIEPROGRAMMA
Naast de extra aandacht voor nazorg, zijn we aan de voorkant
ook meer nadruk gaan leggen op een introductieprogramma.
Hier wordt de juiste motivatie voor deelname onderzocht
en direct een grondiger screening op de leefgebieden dan
mogelijk is via de intake van het Jongerenloket. Tevens
zorgen we ervoor dat vanaf de start direct specifieke
aandacht komt te liggen op gedrag, normen en waarden, zelf
verantwoordelijkheid nemen.
Het introductieprogramma loopt kortdurend en apart van
de normale programmering in de Wijkscholen. Na ruim
een half jaar experimenteren is het de conclusie dat een
introductietraject voor alle partijen goed werkt. Jongeren
worden warm opgevangen, hebben ruimte om te wennen
en leren binnen een groepcontext de do’s en dont’s binnen
de Wijkschool goed kennen. De coaches hebben in korte tijd
alle relevante informatie en kennis over de deelnemers om
het traject beter te laten aansluiten. Eventuele terugmelding
kan worden gedaan in een vroeg stadium, waardoor zo min
mogelijk energie verloren gaat van deelnemer, Wijkschool of
ander traject.
5
TOENAME BELANG VAN SAMENWERKING
Zeker met het oog op het veranderende VSV landschap in
-Vertrouwen (in en naar elkaar als partners)
de regio, zal het samenwerken en onderling versterken van
-Onderling versterken van partners (heldere profilering
jongerenorganisaties enkel sterker worden. De Wijkscholen
en verwijzingen t.o.v. partners)
zijn afgelopen jaren expert geworden op dit gebied,
-Korte lijnen, snelle acties – hoe meer men elkaar
aangezien ze continue hebben geschakeld tussen onderwijs,
persoonlijk kent, hoe effectiever de samenwerking
arbeidsmarkt, zorgpartners en wijkorganisaties. De basis van
-Duidelijke financiële afspraken, voor de continuïteit
succesvolle samenwerking hebben we als volgt gedefinieerd
van de samenwerking is het maken en nakomen van heldere
en willen we nog verder versterken:
(financiële) afspraken essentieel.
Het is de intentie deze ervaringen inzichtelijk te maken voor de Wijkscholen (ROC’s) zelf, maar tevens om andere partijen te
inspireren en uit te nodigen mee te denken over onderlinge versterking in de toekomst.
RESULTATEN 2012 EN 2013
De resultaten van de Wijkschool tot op heden zijn positief te noemen, zeker in relatie tot de vele ontwikkelingen die hebben plaats
gevonden in de afgelopen (woelige) jaren van veel verandering en vereiste flexibiliteit.
Na 4 jaar heerst er nu in kwalitatieve zin meer rust en
- 38% van de 690 kandidaten heeft de weg terug naar
regelmaat, zowel voor de deelnemers als het personeel
school gevonden
van de Wijkscholen. De sfeer is veilig en opbouwend, oude
-17% heeft de weg naar werk ontdekt
deelnemers geven regelmatig aan dat de Wijkschool (hun
-14% kreeg een vervolgtraject aangeboden,
coach) hen echt weer op weg heeft geholpen. Kwantitatief
bijv. een behandeling voor een psychiatrische aandoening
bekeken is de conversie naar school en werk natuurlijk geen
of verslaving.
100% en zijn er jongeren die er toch voor kiezen een andere
- 31% van de deelnemers is uitgevallen, door weigering van
weg op te gaan. Maar de Wijkschool heeft haar nut in de
deelnemer of vertrek.
afgelopen jaren zeker bewezen:
2013
De instroom van nieuwe deelnemers dit jaar bedroeg 250. De uitstroom bestaat uit 295 leerlingen, waarvan 181 positief (naar
vervolgopleiding, ander traject of werk)
• 42 % van de kandidaten heeft de weg terug naar school gevonden
• 12 % heeft de weg naar werk ontdekt
• 7 % kreeg een vervolgtraject aangeboden, bijv. een behandeling voor een psychiatrische aandoening of verslaving
• 39 % van de deelnemers is uitgevallen, door weigering van deelnemer of vertrek.
Zowel bij de algemene cijfers als de jaarcijfers van 2013 gaat het om jongeren die zonder interventie vermoedelijk waren
afgegleden richting depressie en langdurige werkloosheid.
6
2
Wijkschool activiteiten
in beeld
INLEIDING
In de voorgaande tekst heeft u gelezen welke ontwikkelingen de Wijkscholen hebben meegemaakt en welke resultaten zijn
behaald in 2013. In dit hoofdstuk willen we u voorzien van een meer kleurrijk beeld van de wijze waarop de resultaten tot stand
zijn gekomen. En voordat we starten met de impressie van 2013 per Wijkschool is dit een goed moment om het gehele team
een grote pluim te geven voor hun enorme dosis enthousiasme en grote mate van flexibiliteit. Niet alleen in 2013 maar ook in de
afgelopen jaren hebben ze laten zien hierover te beschikken en we hebben dat samen zeker nodig gehad. De goede resultaten
zijn vaak heel direct gelinkt aan het persoonlijk contact met de jongeren en het vertrouwen in hen. Door die positieve insteek van
het personeel leren onze deelnemers dát en wát ze meer kunnen dan ze dachten.
HOOG BEZOEK: DE BURGEMEESTER OP BEZOEK BIJ DE WIJKSCHOOL!
Op 28 januari heeft de Veiligheidsraad, vertegenwoordiging
van politie, wethouder de Jong en burgemeester Aboutaleb,
Wijkschool Charlois uitgekozen om een bewonersavond
te houden. Hierbij werden onze deelnemers gevraagd de
catering en de bediening te verzorgen. Daarnaast heeft
een groep deelnemers van de studio een rap laten horen,
geschreven door een van de jongeren.
Voorafgaand aan het bezoek is bij de lessen burgerschap
uitgebreid stilgestaan bij de taken en verantwoordelijkheden
van een burgermeester. Op deze manier hebben we de
deelnemers voorbereid op het bezoek en konden ze hun
vragen aan de burgemeester op papier zetten. Voor de
meeste jongeren was het een erg spannend moment!
DE BLOEMBAKKEN VAN WIJKSCHOOL CHARLOIS
In de Groepstraat in de tarwewijk heeft een groep bewoners
met succes een aanvraag ingediend bij het Opzoomeren. In
hun straatje wilden zij graag houten bloembakken. Het geld
kwam er maar toen moesten er nog bloembakken komen! Zij
wisten de weg naar de Wijkschool te vinden en werkmeester
Pauline Urbanus ging aan de slag om een degelijk en goed
uitvoerbaar ontwerp te maken. Inmiddels is er een miniatuur
ontwerp en is Pauline samen met handige deelnemers hard
aan het werk om de bakken af te krijgen. Komend voorjaar
hopen de bewoners de bakken te vullen met groen!
7
VAKANTIEPROGRAMMA: SURVIVAL!
In de meivakantie en in de zomervakantie is er voor het eerst een wijkschoolbreed programma aangeboden met diverse culturele
en sportieve activiteiten. Hiervoor zijn we soms wat verder weg geweest, bijvoorbeeld in het Lage Bergsche Bos voor outdoor
activiteiten en soms heel dicht bij huis gebleven in het Zuiderpark dat zich heel goed leent voor voetbaltoernooitjes, fitnessen,
tennissen, picknicken en van het lekkere weer genieten.
Voor de deelnemers is het een leuke ervaring de deelnemers
van andere wijkscholen te ontmoeten en in competitieverband
te sporten. We kwamen er wel achter dat een voetbaltoernooi
niet zo’n geschikte activiteit is als er veelvuldig gevast wordt,
en dat is tijdens de Ramadan toch bij aardig wat deelnemers
en collega’s het geval.
Ook hebben we dit jaar weer meegedaan met Circusstad,
zeven weken lang verzorgden medewerkers van circusstad
lessen acrobatiek voor onze jongeren.
LIFE STYLE ROULETTE
Een bijzonder project uit 2013 was het Life style Roulette. Dit viel onder het Burgerschapsprogramma. Lifestyle Roulette is een
programma waarin de effecten van drugs & alcoholgebruik centraal staan. Het is onderdeel van het programma burgerschap en
in samenwerking met De Hoop GGZ ontwikkeld.
Er wordt methodisch aan 3 thema’s gewerkt:
1. verslaving
2. seksualiteit
3. zelfbeheersing en risicogedrag
DE METHODIEK BESTAAT UIT:
deel 1: Kennistest, theorie, verwerkingsopdracht, reflectie
deel 2: Workshops. Inspringtheater - jongeren spelen scènes
over verslaving en groepsdruk en de wijkschooldeelnemers
worden uitgenodigd om de rollen over te nemen en naar eigen
inzicht te spelen. Tevens schrijven de wijkschooldeelnemers
zelf scènes met de thema’s als onderwerp.
TERUGKOMLUNCH
Voor de deelnemers die doorgestroomd zijn het ROC
of naar andere opleidingen wordt er maandelijks een
zogenaamde
terugkomlunch
georganiseerd.
Wijkschool
Charlois is hiermee begonnen en heeft in 2013 de andere
Wijkscholen aangestoken met het idee. Tijdens deze lunch
worden deelnemers uitgenodigd om te komen eten tussen de
middag en de coaches kunnen meteen van de gelegenheid
gebruik maken om eens even bij te praten en te checken of
het allemaal goed gaat. Het succesvolle van deze lunches
is naast lekker eten en bijpraten, de communicatie over en
weer tussen deelnemers en oud deelnemers. Velen kennen
elkaar uit de buurt maar wisten niet van elkaar dat ze oud
deelnemers waren. Voor een aantal is deze ontmoeting een
bevestiging van een traject dat echt kan lukken!
8
KLUSSEN IN DE WIJK – HET OPBOUWEN VAN HET WIJKWAARDENHUIS
Om de kracht van de wijk een nog breder podium te geven
Het interieur van het voormalige gemaal (wat direct naast de
is het Wijkwaardenhuis opgezet. Een nieuw platform rondom
markt ligt) krijgt door het internationale collectief Exzyst, in
de waarden van de wijk wat de kracht en noodzaak van
samenwerking met de Bende en de Wijkschool Feijenoord,
lokale productie direct tastbaar maakt. Het is een plek voor
een spectaculaire make-over. Het biedt ruimte om producten
nieuwe samenwerkingsvormen en een ontmoetingspunt
en diensten te testen en te demonstreren, het kan omgebouwd
voor gedreven bewoners, ondernemers, makers, klanten,
worden tot een podium voor presentatie en discussie.
opdrachtgevers.
WINNE EN HIP HOP HUIS
Om onze jongeren te boeien/binden en hun eigen kwaliteiten
te laten ontdekken mogen jongeren naast een 20 uur AKA
programma ook zelf vakken kiezen. Zo konden jongeren
onder andere kiezen voor het vak Writer’s block. Onder
begeleiding van bekende rapper Winne konden zij na het
maken van hun tekst naar de studio (HipHop huis) om de
geschreven teksten op te nemen. Een boks “ster” begeleidde
de bokslessen en assisteerde een Rotterdamse kunstenaar
bij het vak fotografie.
9
3
Blik op
de toekomst
De Wijkschool is onderdeel van het voorzieningenlandschap
CONCREET VOOR DEZE DOELGROEP BETEKENT DIT:
voor schoolverlaters in de leeftijd van met MBO. Met
•Kleinschalige opvangvoorzieningen met persoonlijke
de andere voorzieningen, gemeente en ROC’s wordt
coaching, trainingen en zorg op maat.
gezamenlijk nagedacht over de toekomst en inrichting van
•Gedegen voorbereiding op studie en loopbaan, uitgaande
dat landschap.
van persoonlijke ontwikkeling en eigen talenten.
•Niet aflatend optimisme en doorzettingskracht om deze
Zowel de invoering van Focus op Vakmanschap als de
doelgroep te ondersteunen richting een starkwalificatie.
resultaten en ontwikkelingen binnen de aanpak ‘Aanval op
•Veel meer aandacht voor nazorg, blijven coachen
Uitval’, zijn hierbij van groot belang. Dit programma heeft
en praktische ondersteuning bieden.
afgelopen jaren succesvol ingezet op een vermindering
van het aantal VSV-ers in de regio, en heeft daarnaast voor
Diverse opties worden in 2014 verder onderzocht en
meer inzicht gezorgd in de doelgroep en de verschillende
uitgekristalliseerd met alle betrokkenen en stakeholders
kenmerken van jongeren hierbinnen.
in tripartite overleg tussen Gemeente, Onderwijs en de
Voorzieningen. Daar zal uiteindelijk de borging van de
Ondanks verschillende beleidsmaatregelen en initiatieven,
Wijkscholen als methodiek zijn beslag krijgen.
blijft er echter een kern van risicojongeren die zonder
passende begeleiding, hoe dan ook in de problemen komt.
Deze groep lijkt gelukkig kleiner dan gedacht, maar zou
hierdoor ook makkelijker over het hoofd kunnen worden
gezien. Het is onze gezamenlijke opdracht om deze
doelgroep te blijven bedienen, ons aanbod steeds optimaal
te laten aansluiten en onze eigen geleerde lessen in te
zetten voor continue verbetering en ontwikkeling richting de
toekomst.
10

Download Report