Ototoxiciteit

Ototoxiciteit in perspectief
J.W. Sepmeijer
J.F.L. Klis
Ototoxiciteit
• Definitie: cochleaire en/of vestibulaire schade als
gevolg van een blootstelling aan bepaalde
substanties
• Kliniek:
Tinnitus
SNHL
Evenwichtsstoornissen
Geschiedenis
•
Avicenna (980)
Kwik dampen
•
Mêlier (1843)
Dosis afhankelijke
ototoxiciteit kinine
•
Schwabach (1884)
Salicylaten
•
Caussé (1949)
Streptomycine
•
Joe Hawkins (1951) Ototoxiciteit
Mad Hatter’ from Lewis Carroll’s Alice’s Adventures in
Wonderland. Illustration by John Tenniel. New York,
Heritage
Press, 1941, p 96.
Ototoxiciteit
•
Antibiotica
•
Cytotstatica
•
Diuretica
•
Malaria medicatie
•
Salicylaten/NSAID
•
Zware metalen
•
Organische oplosmiddelen
-Ototopica
Antibiotica
• Aminoglycosiden:
– Cochleotoxisch
(kanamycine, tobramycine,amikacine,
neomycine)
– Vestibulotoxisch
(gentamicine, streptomycine)
Risico factoren aminoglycosiden
• Nier functie stoornissen
• Duur therapie
• Hoge serum spiegels
• Hogere leeftijd
• Combinatie met andere ototoxische medicatie
Ototopicale medicatie
• Antibiotica
• Steroiden
• Oplos-, preservatiemiddelen
• Antiseptica
• Antimycotica
Ototopicale medicatie
Verminderd effect
-↓permeabiliteit ronde/ovale venster
-↑vasculaire absorptie door mucosa
- verdunning door purulentie
Aminoglycosiden:
chemische labyrinthectomy
bij Menière
Cisplatine
Cl
NH3
Pt
• Ototoxisch
Cl
NH3
Cis-platine
• Nefrotoxisch
• Perifere neuropathiën
Prevalentie gehoorverlies
Volwassenen
(25-86%)
Kinderen
(84-100%)
Hoge tonen audiogram
(100%)
Factoren van invloed
• Dosis/duur
• Leeftijd
• Nier functie
• Dieet
• Preëxistent gehoorverlies
• Overige medicatie
• Craniale radiotherapie
Presentatie
• Tinnitus
• Hoog frequent SNHL
• Progressie in lagere frequenties
• Bilateraal en meestal symmetrisch
• Permanent?
Audiogram
(patient, Laurell&Jungnelius, 1990)
voor
2 maanden
8 dagen
250
1k 2k 4k 8k
Frequentie (Hz)
Elektrocochleografie :
samengestelde actie potentiaal (cap)
Initial phase positive
Initial phase negative
500
500
400
400
300
300
200
200
100
100
0
0
added
500
subtracted
500
400
400
300
300
SP
200
200
100
100
0
0
Baseline
CM
200 µV
N1
2 ms
Samengestelde actie potentiaal
8 kHz stimulatie; 3 μV drempelcriterium
70
60
50
s
her
40
tel
CAP drempel (dB SPL)
Cavia 015 , 1.5 mg/kg/dag
30
20
10
kort
0
-10
lang
-10
0 cisPt 10
dagen
20
30
40
Endocochleair potentiaal (EP; 2de winding)
kort=1 of 2 dagen; lang=>4weken
EP ± S.E.M. (mV)
90
80
n=15
n=6
70
60
n=5
50
40
n=6
2.0 mg kort
2.0 mg lang
1.5 mg kort
1.5 mg lang
Groep (dosis/dag en post treatment time)
Cisplatine gevoeligheid
N=34
# cavia’s
6
5
4
2
0
10
15
20
dagen tot -40 dB bij 8 kHz
Audiogram
Drempel
(patient, Laurell&Jungnelius, 1990)
(cavia 3µV CAP-drempel)
voor
voor
> 2 weken
2 maanden
na
8 dagen
250
1k 2k 4k 8k
Frequentie (Hz)
2k
4k
8k
Frequentie (Hz)
Conclusie I
• Bewust zijn van Ototoxische bijwerkingen
• Adequate monitoring
Conclusie II
• Cisplatine gevoeligheid is erg wisselend
• Herstel na Cisplatine behandeling komt voor