Vademecum Fietspaden afgescheiden fietsvoorzieningen langs wegvakken Brussels Fietscolloquium – 16 januari 2014 Marc Broeckaert – Philip Temmerman Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid Team Mobiliteit & Infrastructuur Presentatiestructuur • Vademecum: achtergrond en doel • Concepten om fietsverkeer op wegvakken te organiseren (verkeerstechniek met juridische basis) • Referentiekader voor afwegingen • Vademecum: opbouw en structuur • Toelichting per voorziening • Aandachtspunten • Tot slot Vademecum over gescheiden fietsvoorzieningen langs wegvakken voor het BHG • Achtergrond Themabrochure 8 in de reeks Fietsvademecums van het BHG Concretisering van Fiche 2.2 (Veiligheid van de fietsinfrastructuren) uit het Fietsplan 2010-2015 Doelstelling = De veiligheid van de fietser verbeteren bij de heraanleg van wegen. Fietsinfrastructuur creëren en ontwikkelen, die aangepast is aan occasionele of beginnende fietsers, met name kinderen of ouderen, volgens het 8-80 concept. • Doel Goede praktijkvoorbeelden beschrijven. Aanbevelingen voor straatinrichting bestemd voor de Brusselse wegbeheerders. Concepten om fietsverkeer op wegvakken te organiseren (1/2) • Invalshoek: verkeerstechnisch juridisch instrumentarium • Oplijsting van concepten verrassend uitgebreid opdeelbaar in: menging – medegebruik - scheiding Concepten om fietsverkeer op wegvakken te organiseren (2/2) Concept voor menging Concept voor medegebruik Concept voor scheiding Fietsers op de rijbaan (eventueel in erf of zone 30) Voetgangerszone met « fietsers toegelaten » Fietsstrook / gemarkeerd fietspad Fietsstraat D10-pad voor voetgangers en fietsers D7-fietspad - aanliggend Fietslijn F99a - weg voorbehouden voor … (alleen niet-gemotoriseerden) D7-fietspad - vrijliggend Fietssuggestiestrook F99c – weg voorbehouden voor … (landbouwvoertuigen + nietgemotoriseerden) D9-fietspad gecombineerd met trottoir Rijbaan met kantstroken / centreermarkering Busstrook – F17-bord + fietssymbool F99a – weg voorbehouden voor fietsers = fietsweg C3 + « uitgezonderd plaatselijk verkeer » Bijzonder overrijdbare bedding – F18-bord + fietssymbool F99b – weg voorbehouden voor … (met weggedeelte voorbehouden voor fietsers) C3 + « uitgezonderd fietsers » = C3 + M2 Nood aan een referentiekader (1/3) • Scheiden of mengen ? => Welke fietsvoorziening kiezen ? • Functie van de straat => stratencategorisering => snelheidsregime • Belangrijke afwegingen: verkeersfunctie versus verblijfsfunctie verbindingsfunctie versus ontsluitingsfunctie • Gedifferentieerd snelheidsbeleid 30-50-70 (BIVV, 1991) => gewestelijk IRIS-vervoerplan voor Brussel met ambitieus zone 30-plan Nood aan een referentiekader (2/3) • Duurzaam Veilig – principes volgens de SWOV Duurzaam Veilig-principe Beschrijving Functionaliteit van wegen Monofunctionaliteit van wegen: 'stroomweg', 'gebiedsontsluitingsweg' of 'erftoegangsweg' in een hiërarchisch opgebouwd wegennet Homogeniteit van massa's en/of snelheden en richting Gelijkwaardigheid in snelheid, richting en massa bij matige en hoge snelheden Herkenbaarheid van de vormgeving van de weg en voorspelbaarheid van wegverloop en van gedrag van weggebruikers Omgeving en gedrag van andere weggebruikers die de verwachtingen van weggebruikers ondersteunen via consistentie en continuïteit van het wegontwerp Vergevingsgezindheid van de omgeving en van weggebruikers onderling Letselbeperking door een vergevingsgezinde omgeving en anticipatie van weggebruikers op gedrag van anderen Statusonderkenning door de verkeersdeelnemer Vermogen om taakbekwaamheid te kunnen inschatten SWOV-Factsheet – Achtergronden bij de vijf Duurzaam Veilig-principes – november 2012 Naar een referentiekader : (3/3 • BHG – Brussel Mobiliteit : Strategische nota: Gids voor het delen van de openbare weg (red. Dirk Dufour, okt. 2012) - Kwaliteitsmatrix, gedeelte ‘fiets’ – blz 13 WEGCATEGORIE IN BHG WIJKNETWERK INTERWIJKENNETWERK PRIMAIR NETWERK Kwaliteitsniveau naar gebruik en functie lokale straat – (hoofd)verzamelstraat – 20 km/u en 30 km/u Verblijfsfunctie primeert Interwijkenweg – 30 km/u – 50 km/u – Evenwicht ts verblijfsen verkeersfunctie Metropolitane weg – hoofdweg – 50 km/u Verkeersfunctie primeert Basiskwaliteit: alle straten zijn befietsbaar Gemengd verkeer / BEV Verzamelstraat: gemarkeerd fietspad of fietssuggestiestrook Vrijliggend fietspad Of gemarkeerd fietspad – 1,30 m Of busstrook + fiets Vrijliggend fietspad Of busstrook + fiets (niet op snelbusstrook) Of gemengd verkeer op ventweg (zone 30) Hoofdas: fiets-GEN; gewestelijke fietsroute Gemarkeerd fietspad of fietsstraat (20 km/u, voorrang voor fietsers) Vrijliggend fietspad: 1,50 à 2,00 m Dubbelrichtingsfietspad aan beide straatzijden Of fietsstraat op ventweg Vademecum: opbouw en structuur (1/2) • Algemene aanbevelingen • 5 types fietspaden: • Gemarkeerde fietspaden • Aanliggend verhoogde fietspaden • Vrijliggend enkelrichtingsfietspaden • Vrijliggend dubbelrichtingsfietspaden • Centraal dubbelrichtingsfietspaden en • Passerelles (doorsteken, bruggen, tunnels) • Conflicten tussen fietsers en voetgangers • Inrichtingsprincipes op kruispunten • Verharding Fietspaden Vademecum: opbouw en structuur (2/2) Aanbevelingen per fietspadtype: • Uitvoering met en zonder langsparkeren • Voor- en nadelen van de configuratie • Toepassingsgebied • Goede praktijkvoorbeelden • Globale beoordeling in een oogopslag Aandachtspunten • Heeft het zin om gescheiden fietspaden aan te leggen in verblijfsgebieden ? • Onder welke voorwaarden kunnen fietsers en voetgangers samen dezelfde ruimte op de openbare weg gebruiken ? • Begrijpen de weggebruikers de verschillende fietsvoorzieningen in voldoende mate ? Leesbaarheid, herkenbaarheid, specifieke gedragsregels, … • Hoe kunnen we de fietsvoorzieningen zelf verder intrinsiek veilig maken ? Nieuwe concepten uitproberen. Evalueren ! • Snelheidsbeheersing blijft cruciaal voor de veiligheid. • Fietspaden voldoende ruim dimensioneren. Bedankt voor uw aandacht. Vragen ? Marc Broeckaert [email protected] Philip Temmerman [email protected]