STANDPUNT VAB EN FIETSERBOND Het verkeer

STANDPUNT VAB EN FIETSERBOND
Het verkeer wordt veiliger als kinderen en automobilisten vaker zouden fietsen
Mobiliteitsclub VAB en de Fietsersbond reageren op recente berichtgeving waarin fietsen als
gevaarlijk wordt bestempeld en kinderen daarom alsmaar minder naar school fietsen. Volgens beide
organisaties wordt het verkeer juist veiliger als er meer gefietst wordt. Zowel kinderen als
volwassenen doen nuttige verkeerservaring op door te fietsen.
VAB en Fietsersbond geven fietsers, automobilisten en overheid tips om het verkeer veiliger te
maken voor fietsers. Ze baseren zich hierbij op de resultaten van de nieuwe VABMobiliteitsbarometer:
1. Automobilisten moeten meer aandacht hebben voor fietsers. Eén op twee automobilisten
(55%) erkent dat ze onvoldoende alert zijn voor fietsers. Wie zelf ook fietst, heeft meer
aandacht voor fietsers en voetgangers.
2. Respect voor fiets- en voetgangersinfrastructuur is essentieel. Eén op twee automobilisten
(46%) ziet wekelijks auto’s geparkeerd op voet- en fietspad. Deze overtreding is gevaarlijker
dan velen denken.
3. Fietsers moeten hun gedrag meer voorspelbaar maken voor andere weggebruikers. Eén op
twee automobilisten (47%) vindt dat fietsers onvoldoende opvallen in het verkeer.
4. De overheid moet meer oog hebben voor de veiligheid van de totale fietsroute naar school of
het werk. Zeven op tien Vlamingen (73%) vindt de huidige fietsroutes niet veilig genoeg.
VAB onderzocht in zijn Mobiliteitsbarometer (bevraging bij 1.000 Vlamingen uitgevoerd door
onderzoeksbureau Profacts) hoe we de veiligheid van de fietser en voetganger kunnen verbeteren.
De cijfers leiden tot een viertal conclusies:
1. Fietsende automobilisten hebben meer aandacht voor fietsers.
Eén op twee automobilisten (55%) erkent dat ze onvoldoende alert zijn voor fietsers.
Onze mening over onderstaande stellingen
Automobilisten hebben te weinig aandacht voor de fietser.
akkoord
gemiddeld
55%
automobilist die naar werk fietst
62%
niet fietser
53%
Eén op de drie Vlamingen ziet het wekelijks gebeuren dat een automobilist een fietser te laat
opmerkt en hem daardoor in gevaar brengt.
Wat we minimum wekelijks zien gebeuren
Fietsers te laat zien zodat deze in gevaar komt.
gemiddeld
29%
automobilist die naar werk fietst
37%
niet fietser
26%
Het is opmerkelijk dat automobilisten die zelf ook op de fiets springen dergelijke gevaarlijke situaties
vaker zien (37% versus 26% bij de niet-fietsende automobilisten) in het dagelijkse verkeer.
Dit bevestigt wat buitenlandse studies reeds aanstipten, de eigen verkeerservaring heeft niet enkel
invloed op ons rijgedrag (juiste reactie op een specifieke verkeerssituatie) maar ook op onze
waarneming (fietser of voetganger ook tijdig detecteren in het verkeer).
2. Parkeren op voet- of fietspad gevaarlijker dan men denkt.
We zien vaak verschillende verkeersovertredingen tegenover fietser of voetganger …maar we
begaan ze zelf nooit.
Wat we minimum wekelijks zien gebeuren
gemiddeld
automobilist die naar werk fietst
niet fietser
verschil
57%
46%
45%
60%
57%
57%
56%
41%
39%
4%
16%
18%
Niet stoppen voor voetganger aan het zebrapad.
Auto op het fietspad geparkeerd
Auto op het voetpad geparkeerd
Eén op twee automobilisten ziet wekelijks een auto geparkeerd staan op het voet- of fietspad of ziet
dat er niet gestopt wordt voor een voetganger aan het zebrapad, terwijl dit wettelijk wel verplicht is.
Fietsers zien deze overtredingen vaker dan niet-fietsers (een verschil van 16% tussen fietsers en nietfietsers over parkeren op het fietspad), wat opnieuw wijst op een verband tussen waarneming en
ervaring met verschillende vervoermiddelen.
Wie dit nooit doet
gemiddeld
< 24 jaar
> 60 jaar
verschil
36%
82%
79%
26%
74%
72%
52%
85%
85%
26%
11%
13%
Niet stoppen voor voetganger aan het zebrapad.
Op het fietspad parkeren.
Op het voetpad parkeren
8 op de 10 automobilisten parkeert nooit op een voet- of fietspad. Regelmatige fietsers en ook
senioren tonen meer respect voor de verkeersinfrastructuur van voetganger en fietser. Jongeren
(<24 jaar) zijn iets lakser en zullen al sneller op een voet- of fietspad parkeren.
Niet-fietsers en vooral ook jongeren vergoelijken hun foutief gedrag door het als minder gevaarlijk te
bestempelen. Fietsers en senioren wijzen er terecht op dat het voet- en fietspad niet respecteren wel
degelijk een gevaar vormt voor hun veiligheid. Een geparkeerde auto op het voet- of fietspad
verplicht hen immers om uit te wijken naar de rijbaan, waarbij vooral fietsers soms plotse
manoeuvres moeten uitvoeren die de automobilist dan weer verrassen.
Wie het heel gevaarlijk vindt
Niet stoppan voor voetganger aan het zebrapad.
Op het fietspad parkeren.
Op het voetpad parkeren
gemiddeld
fietst naar het werk
fietst niet
< 24 jaar
> 60 jaar
66%
56%
51%
64%
60%
55%
67%
52%
49%
42%
31%
24%
85%
77%
72%
Daarnaast vragen de VAB-wegenwachters in de gemeentelijke en stedelijke kernen
kortparkeerplaatsen voor hulpdiensten, leveranciers van goederen en wegenwachters. Zij worden
soms geconfronteerd met situaties waarin ze moeten kiezen tussen het doorgaand verkeer
blokkeren ofwel fietsers en voetgangers in gevaar te brengen door gedeeltelijk stil te staan op een
voet- of fietspad. Meer kortparkeerplaatsen voor dienstwagens kunnen dit probleem helpen
voorkomen.
3. Fietsers moeten hun gedrag meer voorspelbaar maken voor andere weggebruikers.
Fietsers zijn zich duidelijk minder bewust van het belang om hun gedrag voorspelbaar te maken voor
andere weggebruikers.
Onze mening over onderstaande stellingen
Fietsers vallen onvoldoende op.
De fietser neemt onnodige risisco's.
akkoord
gemiddeld
47%
44%
verschil
fietst naar het werk
40%
31%
fietst niet
49%
48%
9%
17%
Leeftijdsverschillen scherpen het verschil in visie op fietsers in het verkeer aan. Vooral oudere
automobilisten vinden het belangrijk dat fietsers meer opvallen in het verkeer en geen onnodige
risico’s nemen.
Onze mening over onderstaande stellingen
Fietsers vallen onvoldoende op.
De fietser neemt onnodige risisco's.
akkoord
gemiddeld
47%
44%
verschil
< 24 jaar
35%
14%
> 60 jaar
58%
60%
23%
46%
De fysieke beperkingen die leeftijd meebrengen (vb. tragere reactie, minder goed zicht) maken dat
oudere automobilisten gemakkelijker verrast worden door een fietser die ze niet hebben zien
aankomen.
Fietsers moeten zich bewust zijn van de beperkingen van oudere chauffeurs en daar rekening mee
houden. Automobilisten moeten rekening houden met het tragere reactievermogen van oudere
fietsers en de onervarenheid en onvoorspelbaarheid van kinderen.
Fietsers mogen er dus ook niet te snel van uitgaan dat chauffeurs hen gezien hebben.
Tips voor de fietser om meer op te vallen en hun gedrag voorspelbaar te maken:
 Neem duidelijk je plaats in in het straatbeeld.
 Zoek oogcontact met de chauffeur.
 Wacht niet tot het laatste moment om een manoeuvre uit te voeren, bijv. bij links afslaan al
wat vroeger naar het midden van de rijbaan fietsen en eventueel je arm uitsteken.
Tips voor de automobilist:
 Kijk altijd achterom als je rechts afslaat. Vertrouw niet enkel op je spiegel, want deze heeft
een dode hoek waarin een fietser naast of achter je onzichtbaar blijft.
 Let er bij elke zijstraat op of er geen fietsers aankomen. Ook zij hebben voorrang van rechts.
 Besef dat bij het begin van het schooljaar overal (onervaren) fietsers kunnen opduiken.
 Toon begrip voor het onzekere fietsgedrag van kinderen.
 Gebruik ook eens de fiets een van de volgende dagen in het spitsverkeer. Het geeft je een
beter inzicht in de specifieke problemen van fietsers en voetgangers en het scherpt je
alertheid voor deze weggebruikers aan.
4. De overheid moet meer oog hebben voor de veiligheid van de totale fietsroute naar
school of het werk.
7 op de 10 Vlamingen vindt dat de huidige fietsinfrastructuur niet veilig genoeg is. Hier ook weer
meer klachten bij fietsende automobilisten en bij senioren (bijna 80%). Senioren vragen terecht
aandacht voor een veilige fietsinfrastructuur omdat zij zeer kwetsbaar zijn en bij een ongeval een
veel hoger risico lopen op zware verwondingen.
Klachten over de fietsinfrastructuur
De fietsinfrastructuur is niet veilig genoeg.
akkoord
73%
< 24 jaar
66%
> 60 jaar
79%
verschil
13%
Dat zoveel woon-werkfietsers ondanks hun kritiek op de infrastructuur blijven fietsen, wijst erop dat
de fiets nog veel potentieel heeft voor het woon-werkverkeer. Goede fietsvoorzieningen kunnen het
aantal fietsende pendelaars exponentieel doen groeien. Ook eerdere studies (1)tonen aan dat een
goede fietsinfrastructuur een belangrijke stimulans is voor pendelaars om over te schakelen op de
fiets.
Klachten over de fietsinfrastructuur
De fietsinfrastructuur is niet veilig genoeg.
akkoord
73%
fietst naar het werk
77%
fietst niet
68%
verschil
9%
VAB en de Fietsersbond vragen aan alle overheden om meer te investeren in veilige en comfortabele
fietsinfrastructuur met meer ruimte voor fietsers. Ook het onderhoud mag niet vergeten worden,
want uit cijfers van VAB-Fietsbijstand blijkt dit een pijnpunt te zijn in Vlaanderen.
Er moet niet enkel aandacht gaan naar een veilige schoolomgeving maar ook de veiligheid van de
fietsroute naar school is belangrijk, omdat jonge fietsers extra kwetsbaar zijn.
Ook voor woon-werkfietsers meer investeringen. Voor ouders die hun kinderen met de fiets naar
school brengen is het veel handiger als ze daarna ook met de fiets verder kunnen naar het werk, al
dan niet in combinatie met het openbaar vervoer. Meer woon-werkfietsers betekent bovendien
minder files en meer ruimte voor fietsende en stappende kinderen.
VAB en de Fietsersbond geven nog tip voor de start van het schooljaar



Voor ouders met jonge kinderen: ga zoveel mogelijk (samen) met de fiets naar school. Hoe
meer verkeerservaring kinderen opdoen, hoe eerder ze klaar zijn om alleen te fietsen.
Voor ouders van 10 tot 12-jarigen: ga deze week nog de fietsroute eens samen verkennen en
fiets indien mogelijk de eerste schooldag(en) mee.
Voor automobilisten: stap vaker op de fiets, ook voor functionele verplaatsingen. Het zal je
helpen om fietsers beter op te merken bij het autorijden, en het is handig, gezond en leuk.
1
Bijv. Utilitarian Cycling in Belgium (VUB en VITO, 2013) toont een correlatie aan tussen de
beschikbaarheid van fietspaden en fietsgebruik voor woon-werkverkeer. Een thesis over de
Antwerpse fietsostrades (in opdracht van Steunpunt Fiets Provincie Antwerpen, 2014) toont hogere
aantallen woon-werkfietsers en langere fietsafstanden dan gemiddeld in Vlaanderen.

Download Report