prioritair aandacht voor veiligheid kwetsbare weggebruikers

PERSBERICHT – 13 mei 2014
Vlaams Congres Verkeersveiligheid:
prioritair aandacht voor veiligheid kwetsbare weggebruikers
Het aantal verkeersslachtoffers in Vlaanderen vertoont over het algemeen een dalende tendens de voorbije
jaren. Deze positieve evolutie is bij voetgangers en fietsers echter minder uitgesproken. Extra maatregelen zijn
dan ook nodig om de veiligheid van kwetsbare weggebruikers verder te verbeteren en op langere termijn de
doelstelling van nul verkeersdoden te bereiken (‘vision zero’). Dat blijkt uit nieuwe cijferanalyses die het BIVV
en het Steunpunt Verkeersveiligheid vandaag voorstellen op het Vlaams Congres Verkeersveiligheid, waar de
veiligheid van voetgangers en fietsers het centrale thema is.
Algemene cijfers: positieve evolutie
Volgens ramingen op basis van de meest recente Verkeersveiligheidsbarometer zou Vlaanderen in 2013
ongeveer 370 verkeersdoden (‘doden 30 dagen’) tellen, of 11 minder dan in 2012.1 Hoewel er slechts sprake is
van een lichte daling in vergelijking met de voorgaande jaren, behalen we daarmee echter wel een nieuw
laagterecord. Nog nooit zijn er minder doden in het verkeer in Vlaanderen gevallen dan in 2013. In vergelijking
met het gemiddelde voor de periode van 2005 tot 2007 (546) is het dodental met nagenoeg één derde gedaald
(-32,2%).2 Ook de cijfers over het aantal gewonden en letselongevallen zijn in 2013 de laagste ooit.
Deze resultaten zijn hoopgevend, maar toch moet het nog beter. Het doel is om tegen 2020 het dodental verder
te doen dalen tot maximum 200 (zie Figuur 1). In het ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen is er sprake van ‘slechts’
133 dodelijke verkeersslachtoffers in 2030 en nul verkeersdoden tegen 2050, gebaseerd op de vision zero. In de
Europese ranglijst benaderen we met 60 verkeersdoden per miljoen inwoners het Europese gemiddelde van 56
(cijfers voor 2012). Op termijn stelt Vlaanderen zich tot doel om de achterstand op andere Europese regio’s en
lidstaten in te halen.
Figuur 1 – Evolutie van het aantal verkeersdoden (Vlaams Gewest, 1991-2012)
Aandacht voor kwetsbare weggebruikers
Bij fietsers en vooral voetgangers is de evolutie minder gunstig. In 2012 kwamen in Vlaanderen 51 voetgangers
en 64 fietsers om in het verkeer. Tussen het gemiddelde voor de periode 2005-2007 en 2012 noteren we een
lichte stijging van het dodental bij voetgangers (+4%). Bij fietsers was er wel sprake van een daling, maar die is
met -15% minder groot dan bij de andere weggebruikers. Deze cijfers staan in contrast met de zeer sterke
dalingen bij bromfietsers (-49%), auto-inzittenden (-44%) en motorrijders (-38%) (zie Figuur 2).3
Figuur 2 - Evolutie van het aantal doden volgens verplaatsingswijze (Vlaams Gewest, 2005-2012)
Aangezien het aantal verkeersdoden onder voetgangers en fietsers minder sterk gunstig evolueert dan onder
gemotoriseerde weggebruikers, neemt logischerwijze het aandeel van voetgangers en fietsers binnen het totale
aantal verkeersdoden toe: in 2012 maakten voetgangers en fietsers 30,2% van alle verkeersdoden uit, tegenover
22,7% in de periode 2005-2007.
Kwetsbare weggebruikers, in het bijzonder voetgangers en fietsers, vormen dan ook het centrale thema op de
twaalfde editie van het Vlaams Congres Verkeersveiligheid dat de VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) in
samenwerking met de Vlaamse overheid, het Steunpunt Verkeersveiligheid en de Stad Oostende vandaag
organiseert.
Beleidsinspanningen
In haar openingstoespraak gaf de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken aan dat er de voorbije
jaren al heel wat beleidsmaatregelen werden genomen om het aantal verkeersslachtoffers, in het bijzonder bij
fietsers en voetgangers, te doen dalen. Die beleidsinitiatieven hebben betrekking op infrastructuur, handhaving,
educatie en sensibilisering. Minister Crevits: ‘Op het vlak van infrastructuur werd er een flinke stap voorwaarts
gezet. Meer dan 800 gevaarlijke punten werden een voor een aangepakt. Onderzoek toonde aan dat het aantal
letselongevallen op die heringerichte gevaarlijke punten is gedaald met minstens 25 %, tot zelfs 40 % en meer
voor wat de ongevallen met doden en zwaargewonden op die heringerichte locaties betreft.’
De voorbije legislatuur is er ook intensief geïnvesteerd in de uitbouw van veilige kwaliteitsvolle
fietsvoorzieningen. Minister Crevits: ‘De voorbije vijf jaren zullen 1750 km nieuwe en vernieuwde fietspaden
aangelegd zijn. Daarenboven werden maar liefst 72 cruciale fietsbruggen en fietstunnels effectief in gebruik
genomen. Ondertussen investeren we volop in de uitbouw van fietssnelwegen. De aanleg ervan komt op
kruissnelheid. Op die manier wordt het fietsverkeer veilig gescheiden van het gemotoriseerde verkeer, wat het
risico op ernstige fietsongevallen flink doet dalen.’
Naast de infrastructurele ingrepen werden er voortdurend educatieve projecten en sensibiliserende campagnes
op touw gezet om voetgangers en fietsers beter te beschermen in het verkeer. Doelgroepgerichte initiatieven
die er toe leiden dat de vaardigheden van deze kwetsbare weggebruikers worden versterkt. Minister Crevits: ‘We
kiezen hier specifiek voor een doelgroepgerichte aanpak, omdat dit het meeste kans op succes biedt. Initiatieven
zoals het Grote Voetgangersexamen en het Grote Fietsexamen, het project ‘Getuigen onderweg’ met de
verkeersgetuigenissen in scholen, of de opleiding ‘veilig elektrisch fietsen’ zorgen ervoor dat fietsers en
voetgangers, jong en oud, zich voldoende gewapend met de juiste vaardigheden, attitudes en verkeersinzicht
veilig in het verkeer kunnen verplaatsen.’
Ongevalsrisico’s voor voetgangers en fietsers verder terugdringen
Er is echter nog een hele weg af te leggen om de vooropgestelde verkeersveiligheidsdoelstellingen voor
voetgangers en fietsers effectief te behalen. Daarvan is iedereen overtuigd. Om nog betere resultaten te boeken
is het vooral zaak om de ongevalsrisico’s voor kwetsbare weggebruikers, in het bijzonder voor voetgangers en
fietsers, verder terug te dringen met gerichte maatregelen.
De meeste ongevallen met kwetsbare weggebruikers doen zich voor binnen de bebouwde kom. Specifiek voor
voetgangersongevallen geldt dat het vaak gaat om aanrijdingen door personenwagens, op niet-lichtengeregelde
oversteekplaatsen, tijdens de winterperiode en bij druk verkeer. Onvoldoende zichtbaarheid en gebrekkige
kijktechniek, zowel van de voetganger als van de automobilist, spelen daarbij vaak een rol. Daarnaast is
overdreven en onaangepaste snelheid een bepalende factor die zowel het risico op ongevallen met kwetsbare
weggebruikers als de gevolgen ervan sterk beïnvloedt. Onderzoek wijst uit dat een voetganger die met 50 km/u
wordt aangereden maar liefst 8 keer meer risico loopt om te sterven dan bij een aanrijding met 30 km/u. Senioren
lopen door hun grotere fysieke kwetsbaarheid een nog hoger risico.4
Maatregelen op het vlak van weginfrastructuur, voertuigtechnologie, handhaving en educatie en sensibilisering
kunnen de veiligheid van kwetsbare weggebruikers verder verbeteren. Een aantal voorbeelden:
-
-
-
Weginfrastructuur: het beter zichtbaar maken van oversteekplaatsen, het uitbreiden van de zones 30 met
infrastructurele ondersteuning, en het zoveel mogelijk scheiden van kwetsbare weggebruikers en
gemotoriseerd verkeer bij maximumsnelheden die hoger liggen dan 30 km/u;
Voertuigtechnologie: veralgemening van geavanceerde veiligheidssystemen zoals snelheidswaarschuwing
(ISA) en autonome noodstop (AEB), en een verbeterde passieve veiligheid door een ‘botsvriendelijker’
ontwerp voor kwetsbare weggebruikers;
Handhaving: intensief toezicht op de naleving van de snelheidslimieten binnen de bebouwde kom, bij
voorkeur door middel van trajectcontroles;
Educatie en sensibilisering: meer aandacht voor het gedrag van bestuurders ten opzichte van kwetsbare
weggebruikers in de rijopleiding, en doorgedreven verkeerseducatie en sensibilisering voor de meest
kwetsbare groepen (kinderen en jongeren, senioren) en risicoveroorzakers (bv. hardnekkige
snelheidsovertreders).
Dat verdere vooruitgang op lokaal vlak mogelijk is, blijkt uit een analyse van expertisebedrijf DEKRA waaruit blijkt
dat jaarlijks een tweehonderdtal middelgrote steden in Europa erin slaagt om het aantal verkeersdoden binnen
de bebouwde kom tot nul terug te brengen. 5 De nuldoelstelling of vision zero die twintig jaar geleden voor het
eerst in Zweden werd geformuleerd en sindsdien door Europa en ook door Vlaanderen als beleidsdoelstelling in
het ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen werd verankerd, komt hiermee verrassend dichtbij, alvast op het lokale
niveau. De kansen groeien om deze doelstelling in steeds meer steden, gemeenten en politiezones te realiseren.
Bij de Vlaamse centrumsteden was dat in 2012 bijvoorbeeld het geval voor Roeselare. Andere middelgrote
steden zullen deze trend ongetwijfeld volgen.
Lokale besturen kunnen samen met de Vlaamse overheid een grote rol vervullen om de veiligheid van kwetsbare
weggebruikers te vergroten. Te voet gaan en fietsen zijn nu eenmaal vooral geschikt op korte afstanden, voor
verplaatsingen binnen de eigen gemeente of regio. Het congres biedt steden, gemeenten en lokale politiezones
daarom een ruim overzicht van nieuwe initiatieven, beste praktijkvoorbeelden, nieuwe onderzoeksresultaten en
recente beleidsontwikkelingen en gaat dieper in op de verkeersveiligheidsdoelstellingen in het ontwerp
Mobiliteitsplan Vlaanderen.
Twitter
Volg al het nieuws over het Vlaams Congres Verkeersveiligheid op Twitter via #VCV14
Perscontact
Werner De Dobbeleer
woordvoerder VSV
0477 20 62 28
[email protected]
Katrien Rosseel
Persadviseur Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken
0475 44 58 32
[email protected]
Vlaamse Stichting Verkeerskunde
Stationsstraat 110, 2800 Mechelen – tel. 015 44 65 50 – fax 015 44 65 59
[email protected] – www.verkeerskunde.be
1
Doden 30 dagen (doden ter plaatse + personen die binnen de 30 dagen na het ongeval overlijden aan de
gevolgen ervan)
2
BIVV (2014), Verkeersveiligheidsbarometer 2013; BIVV en Steunpunt Verkeersveiligheid (2014), Jaarrapport
Verkeersveiligheid 2012
3
BIVV en Steunpunt Verkeersveiligheid (2014), Jaarrapport Verkeersveiligheid 2012
4
BIVV en Steunpunt Verkeersveiligheid (2014), Verkeersveiligheid van voetgangers in Vlaanderen: pijnpunten
en oplossingen
5
DEKRA (2014), Road Safety Report 2014: Urban Mobility
- Einde persbericht –

Download Report