4 REGERINGSVORMING DONDERDAG 24 JULI 2014 • DE MORGEN HH HH De zes werven van Bourgeois I Cultuur en Media ‘Als je het ﬁleprobleem wil oplossen, moet je net meer investeren in openbaar vervoer’ Het regeerakkoord van N-VA, CD&V en Open Vld biedt weinig verrassingen en veel besparingen. Maar waar het ambtenarenapparaat moet inkrimpen, trekt de regering Bourgeois I wel 500 miljoen euro extra uit voor Welzijn. Nog eens datzelfde bedrag wordt vrijgemaakt om het ondernemen aan te moedigen. Een overzicht van de zes grootste uitdagingen. Ringland,reageertergteleurgesteld. “Als die partijen denken dat ze Oosterweel er zomaar kunnen doorduwen, dan vergissen ze zich.” Op het vlak van verkeersveiligheid verbindt de Vlaamse regering zich ertoe om het aantal verkeersdoden te laten dalen tot maximaal 200 per jaar. Bij het openbaar vervoer moeten de prijzen van De Lijn omhoog,dekostenomlaag.Hetgratisvervoervoor65-plussersvaltweg. Voor vrachtwagens komt er een kilometerheffingin2016,maarvoor personenwagens blijft het langverwachte wegenvignet of de kilometerheffing uit. Johan De Mol, onderzoeker aan het Instituut voor Duurzame MobiliteitvandeUGent,blijftopzijn honger zitten. “Deze regering wil de kostendekkingsgraad van De Lijn optrekken terwijl je, als je het fileprobleem wil oplossen, net meer moet investeren in openbaar vervoer. Alleen zo kun je de files in en tussen de steden oplossen. Bovendien verdwijnt de basismobiliteit.Maarwatkomterindeplaats? Ik zie dat de regering nog altijd de Brusselse Ring wil verbreden. Dat lijktmegeengoedplan,wanthetzal alleen maar meer auto’s aantrekken.” (ADB) Begroting ‘We leggen de focus op het behalen van efficiëntiewinsten op de werking van overheid en semioverheid.(...) We stellen grenzen aan de omvang van de overheid, verminderen het aantal entiteiten én schakelen tussenstructuren uit.’ 1,4 miljard euro besparen De Vlaamse regering staat voor een structurelebesparingvan1,4 miljard euro. Dat is redelijk veel op een totaalbudget van 39 miljard euro. TegelijkwillenN-VA,CD&VenOpen Vlddebegrotingvanafheteerstejaar in evenwicht houden. In 2015 zou er voor 1,1 miljard euro worden bespaard, de overige 0,3 miljard in 2016. Zowat 70 procent van die besparingen wordt gerealiseerd via een drastische kostenreductie. De overheidssubsidies voor De Lijn, de universiteitenendegratiswaterfactuurgaanomlaag.Degetroffenscholen moeten zelf uitvissen hoe ze die verlaging compenseren. De overige 30procentvandebesparingenhaalt deregeringuitinkomstenverhogingen. Niet uit hogere belastingen, klinkt het officieel, maar allicht wel uit hogere successie- en registratierechten en efficiëntiewinsten. Aangezienhetbudgettaireplaatje nognietbekendis,kantopeconoom Paul De Grauwe maar moeilijk een oordeel vellen over de begrotingsplannen. “Het enige wat mij te binnen schiet, is dat de economie op dit moment nog niet zo goed draait. En de economie zwengel je normaal niet aan door verder te besparen, maar door te investeren. Maar nogmaals:eerstmoetenwe alle plannen kennen.” (ADB) De rustige vastheid Wonen ‘We maken werk van een budgetneutrale vereenvoudiging van de registratierechten en herwerken bestaande gunstmaatregelen naar een globaal lager tarief voor de gezinswoning.’ schop. Voor private nieuwbouw, grondaankopen en herfinanciering wordt een lening uitgesloten. Ruimtelijk planner Pascal De Decker (KU Leuven) toont zich kritisch over het akkoord. “Vlamingen laten kiezen tussen de woonbonus of verminderde registratierechten is een valse keuze. De woonbonus keert elk jaar terug, terwijl de vermindering eenmalig zou zijn. Die keuze stond in het programma van Open Vld, maar het is pure demagogie. De regering blijft zo het eigen woningbezit voorop stellen, terwijl er ook een huurbeleid gevoerd moet worden. Dat laatste zie ik helaas niet gebeuren.” (RA) PAUL DE GRAUWE TOPECONOOM De woonbonus, die tijdens de campagne onder vuur lag omdat hij de vastgoedprijzen omhoog zou stuwen, blijft bestaan voor de huidige contracten. Op de nieuwe wordt er wel bespaard. Nu kunnen Vlamingen de eerste tien jaar 3.010 euro aftrekken. Vanaf 2015 zal dat fors lager liggen: 2.280 euro. Na tien jaar kan men nog slechts 1.520 euro terugkrijgen. Ook gaat de overheid onderzoeken of belastingplichtigen kunnen kiezen tussen de woonbonus of een vermindering van de registratierechten. Voorts wil de regering tegen 2020 zo’n 93.000 bijkomende woongelegenheden creëren. Daarvoor wil de overheid onder meer gemeenten, OCMW’s en kerkfabrieken stimuleren om gronden en panden op de markt te brengen. Ook moeten verkrotte en leegstaande woningen sneller onteigend kunnen worden en moet kraken worden tegengegaan. Het systeem van sociale huurwoningen wordt herzien. In de toekomstige huurprijsberekening wordt rekening gehouden met de energieprestatie en renovatie van de woning, het inkomen van de bewoner en de locatie van de woning. De voorwaarden voor sociale leningen gaan ook op de ‘De regering blijft het eigen woningbezit voorop stellen, terwijl er ook een huurbeleid gevoerd moet worden’ PADSCAL DE DECKER RUIMTELIJK PLANNER Dat er op welzijn veel continuïteit valt te noteren, mag niet verrassen. Jo Vandeurzen (CD&V) volgt zichzelf op als minister en zet dan ook de decreten voort die in de vorige legislatuur werden gestemd. Zo is er de Vlaamse sociale bescherming, het begin van een Vlaamse sociale zekerheid, die verder wordt uitgebouwd. Vlamingen moeten verplicht aan deze volksverzekering deelnemen en betalen daarvoor een premie. In de bescherming zitten onder meer de zorgverzekering, de hulp voor bejaarden, opvang in beschut wonen en psychiatrische verzorgingstehuizen en de revalidatie vervat. Er komt gedurende de volgende legislatuur zowat 500 miljoen euro bij voor zorg – ter vergelijking: in de vorige legislatuur kwam er 900 miljoen bij – die vooral ingezet zal worden ter ondersteuning van personen met een beperking. De wachtlijsten waarop zij staan, moeten worden teruggedrongen. Ook ouderen komen aan bod: de regering wenst dat zij zo lang mogelijk thuis blijven wonen en dat daarvoor voldoende ondersteuning (bijvoorbeeld woningaanpassingen) moet worden voorzien. Er komen eveneens meer bedden in de ouderenzorg. De grootste ingreep vindt plaats bij de kinderbijslag. Deze wordt gelijk voor elk kind, terwijl deze tot nu toe verschilde naar gelang de rang van het kind in het gezin. Het nieuwe bedrag is nog onbekend, maar zou tussen 150 en 160 euro per kind liggen. Wel staat in het akkoord dat er toeslagen komen de cultuursector en een verschraling van het aanbod.” Opvallend is ook de invoering van een “gereglementeerde boekenprijs”, waardoor bij de verkoop van nieuwe boeken gedurende de eerste zes maanden een maximaal kortingsplafond geldt. Filmregisseur Stijn Coninx, die ook zetelt in de raad van bestuur van Sabam, reageert afwachtend. “Het lijkt erop dat het cultuur- en mediabeleid een Voka-stempel krijgt”, zegt hij. “Op zich is er niets mis mee dat je de markt laat werken in de sector, maar het gevaar bestaat dat de kwaliteit onder druk komt te staan. Er moet een evenwicht zijn.” Hij kijkt daarbij ook naar de VRT. “Er wordt gevraagd om meer Vlaamse producties te maken, maar tegelijk worden de middelen teruggeschroefd. Je kan gemakkelijk meer minuten televisie draaien. Maar als dat met steeds minder mensen gebeurt, zoals dat ‘Vage begrippen als ‘kwaliteit’ en ‘prestigieus’ moeten de besparingen maskeren’ STIJN CONINX REGISSEUR nu al het geval is, wordt dat niet veel soeps. De deur wordt zo ook opengezet voor goedkope formats die overgenomen worden uit het buitenland. Vage begrippen als ‘kwaliteit’ en ‘prestigieus’ moeten de besparingen maskeren.” (ER/JDB/RW) Onderwijs ‘We realiseren efficiëntiewinsten en transparantie voor de burger door het samenbrengen van verschillende tegemoetkomingen en systemen van inkomensgerelateerde zorg in éen ́ Vlaamse sociale bescherming.’ Besparen via de woonbonus ‘De economie zwengel je normaal niet aan door verder te besparen, maar door te investeren’ OP12, al jarenlang de doorn in het oog van de Open Vld, verdwijnt. Ketnet blijft wel non-stop op het derde net van de VRT uitzenden, zodat de jonge kijkertjes niet het slachtoffer moeten zijn van bijvoorbeeld sportwedstrijden. Daarnaast zal de openbare omroep het de volgende jaren ook met minder moeten doen. Binnen de omroep circuleert een besparingspercentage van liefst 10 procent. Ook moet de VRT zich terughoudend opstellen op de advertentiemarkt en worden grijze zones in sponsoring weggewerkt. Toch moet de kwaliteit gegarandeerd worden, luidt het. De nieuwe Vlaamse regering wil ook de radiomarkt volledig herbekijken, wat wellicht ook gevolgen zal hebben voor de VRT-zenders. Even opmerkelijk is het belang dat aan ondernemerschap wordt gehecht op het vlak van cultuur. Toch zegt de nota dat “dit niet mag leiden tot een ‘economisering’ van Welzijn JOHAN DE MOL INSTITUUT DUURZAME MOBILITEIT Duurdere tickets voor tram en bus Voor de verkiezingen van 25 mei maakte Open Vld duidelijk dat de Oosterweelverbinding een breekpunt zou zijn voor deelname aan de Vlaamse regeringsformatie. Toch blijft de Vlaamse coalitie, mét Open Vld, bij de keuze voor het Oosterweeltracé. Er wordt wel een studie besteld om een eventuele overkapping van de Ring te onderzoeken. “In een ideale wereld kiest Open Vld voor Ringland, maar wij zitten niet alleen in deze regering. Alsiedereenenkelbijzijnstandpunt blijft,gebeurterhelemaalniets”,zegt voorzitsterGwendolynRutten.Peter Vermeulen, initiatiefnemer van Marktwerking centraal ‘We vragen aan de VRT een voortzetting van het efficiencyverbeteringstraject dat moet resulteren (...) in een verdere daling van het personeelsbestand en de budgettaire kost ervan.’ Mobiliteit ‘We benadrukken de complementariteit van de verschillende modi die we als evenwaardig beschouwen en sturen aan op een meer gevarieerd gebruik. We besteden extra aandacht aan het ontwikkelen van de knooppunten waar de verschillende vervoerssystemen elkaar ontmoeten, zodat overstappen vlot verloopt.’ REGERINGSVORMING 5 DE MORGEN • DONDERDAG 24 JULI 2014 voor wezen, kinderen met een beperking en kinderen die in gezinnen met een laag inkomen leven. Volgens Bram Verschuere, professor bedrijfskunde aan de UGent en welzijnsexpert, valt vooral op dat het middenveld betrokken blijft in de besluitvorming. “De vrees dat zij gepasseerd zouden worden, blijkt onterecht. N-VA had veel kritiek op het middenveld, maar heeft die nu duidelijk ingeslikt. Voor het overige zie ik weinig vernieuwing. ‘Of dit akkoord voldoende sociaal is, weten we pas als de budgetten bekend zijn’ BRAM VERSCHUERE WELZIJNSEXPERT De persoonsgebonden budgetten blijven en de kinderopvang wordt uitgebreid, zoals men al in de vorige legislatuur was overeengekomen. Of dit akkoord voldoende sociaal is, weten we wel pas als de budgetten bekend zijn.” (RA) ‘In het basis- en secundair onderwijs gaan we naar een bestuurlijke optimalisatie van het onderwijslandschap, met respect voor de verscheidenheid en in de geest van het subsidiariteitsbeginsel.’ Vaagheid overheerst Het secundair onderwijs, toch een heet hangijzer, komt in het regeerakkoord amper ter sprake. Het masterplan blijft behouden en de nieuwe regering zal het uitvoeren. Maar wat dit betekent, blijft voer voor interpretatie. In de N-VAlezing blijven de schotten tusen aso, tso, kso en bso bestaan. CD&V leest juist het tegenovergestelde. Er komt daarbij nog een tweede masterplan, ditmaal om de ellenlange wachtlijsten voor scholenbouw aan te pakken. De Vlaamse regering wil hiervoor een meerjarenbudget vrijmaken en eerst de meest prangende scholen renoveren of laten bouwen. Hoe dit bekostigd moet worden, blijft vooralsnog onduidelijk. Hoe dan ook moeten scholen meer en in grotere verbanden gaan samenwerken. In het lager onderwijs komt er een actief talenbeleid. Als leerlingen het Nederlands goed onder de knie hebben, mogen zij initiaties Duits, Engels en Frans krijgen. In het hoger onderwijs kunnen aspirant-studenten vanaf 2018-2019 een niet-bindende toelatingsproef tegemoet zien. Eventuele besparingen staan ook in het akkoord vervat. Er komen minder studierichtingen in het hoger onderwijs en de werkingsmiddelen voor het leerplichtonderwijs worden herzien. Er komt een basistoelage die voor elke leerling gelijk is op basis van niveau (kleuter, lager en secundair) en studierichting. Hoe hoog die toelage gaat zijn, is eveneens onbekend. En dat stemt Mieke Van Hecke, directeur-generaal van de katholieke onderwijskoepel VSKO, tot nadenken. “Er kan daar niet verder op worden bespaard. Onze middelen zijn al drie keer niet geïndexeerd. Een vierde keer staat ons wellicht ook nog te wachten.” ‘Ik neem aan dat de onderwijsverstrekkers het akkoord mee mogen invullen’ MIEKE VAN HECKE ONDERWIJSTOPVROUW Het akkoord zelf blinkt volgens Van Hecke uit in vaagheid. “Ik wil mij verheugen op die vaagheid. Ik neem aan dat de onderwijsverstrekkers mee aan tafel mogen zetten om het akkoord in te vullen en dat wij ook mogen nadenken over waar bespaard kan worden, zonder dat de kwaliteit in het gedrang komt.” (RA)