Het regeerakkoord in uw portemonnee

10:52 - 24 juli 2014 door Petra De Rouck en Erika Racquet
Het regeerakkoord in uw portemonnee
Nogal wat beslissingen van de nieuwe Vlaamse regering hebben een impact op uw budget en
bestedingen. Hoewel voor veel maatregelen de details en bedragen nog ontbreken, geven we een
overzicht van wat goed en slecht nieuws kan zijn voor uw portemonnee.
U VERLIEST
Woonbonus
©ANP XTRA
De grootste verliezers bij het nieuwe regeerakkoord zijn wellicht de mensen die een eigen woning willen kopen. De
regering raakt niet aan het bestaande belastingvoordeel voor de lopende leningen, maar snoeit drastisch in de
voordelen voor leningen die worden afgesloten vanaf 1 januari 2015. Het basisbedrag wordt met 760 euro
teruggebracht en het belastingvoordeel wordt geplafonneerd op 40 procent. Tot nu toe kon het voordeel oplopen tot
50 procent.
Sociale leningen
Het stelsel bijzondere sociale leningen wordt geobjectiveerd, door onder andere een regionale variatie van de
huizenprijzen mee in rekening te nemen bij het bepalen van de ‘maximale verkoopwaarde’. Die geschatte
verkoopwaarde mag een bepaald plafond niet overschrijven om in aanmerking te komen voor een sociale lening. De
voorwaarden voor de toekenning van sociale leningen worden beperkt door private nieuwbouw, grondaankoop en
herfinanciering uit te sluiten.
Themaverloven
Bij de thematische verloven, zoals ouderschaps- of zorgverlof of tijdskrediet mét motivatie, kan de regering enkel
ingrijpen op het niveau van de Vlaamse aanmoedigingspremie die wie in Vlaanderen werkt onder voorwaarden krijgt
boven op de (federale) RVA-premie. ‘Voor alle werknemers werken we één Vlaams systeem uit ter ondersteuning van
thematische verloven voor zorg, complementair aan de federale uitkering voor die thematische verloven’, staat in het
akkoord. Nu is de Vlaamse premie een kluwen, met andere regels in de privésector, de social profit of de openbare
sector, en met een rist variërende tarieven.
Bovendien laat de Vlaamse regering de ondersteuning van niet-thematische verloven - ‘verlof om een wereldreis te
maken’ - uitdoven. In beperkte gevallen was daarvoor tot nu toe een Vlaamse premie mogelijk. Dat kan een opmaat
zijn om ook op federaal niveau het tijdskrediet zonder motivatie te laten uitdoven.
Openbaar vervoer
In de paragraaf over De Lijn is het regeerakkoord al zeer duidelijk: ‘Het gratisbeleid wordt afgeschaft.’ Het openbaar
vervoer moet verder raken met eigen inkomsten. Daartoe moet intern bespaard worden, en er worden meer
inkomsten gehaald uit reclame, extra controle op zwartrijden, en door de infrastructuur open te stellen voor
commercieel medegebruik. Opvallend is dat De Lijn een grotere vrijheid krijgt om tarieven te bepalen, en dat dat
gedifferentieerd kan worden bijvoorbeeld volgens doelgroep (sociaal tarief), kwaliteit, afstand en tijdstip.
Energie
Gedaan met de gratis stroom. Nu heeft iedereen recht op 100 kWh gratis elektriciteit per gezinslid per jaar. Voor een
gezin van vier personen beloopt het nettovoordeel daarvan zowat 45 euro.
Bij nieuwbouw en grote renovaties is het sinds 1 januari 2014 verplicht te investeren in een installatie voor
hernieuwbare energie (zonnepanelen, warmtepomp,…). Dat leidt tot een hogere initiële investering van enkele
duizenden euro’s, maar het verdient zich op termijn terug. De normen daarvoor gaan hoger.
Steun voor energiebesparende investeringen wordt sterk gefocust op sociale doelgroepen.
De Vlaamse regering wil naar een zuiver nettarief. Nu zitten meerkosten zoals voor de steun aan zonnepanelen, gratis
stroom, sociale maatregelen en openbare verlichting mee in onze nettarieven. Zulke meerkosten worden eruit gelicht
en in een aparte toeslag gestopt. Het nettarief zal worden berekend op basis van verbruik én op het net zetten van
elektriciteit, en van de capaciteit. Daardoor zal het bezit van een elektrische auto en/of zonnepanelen wel degelijk een
impact krijgen. Zo betalen laagverbruikers die zelf veel energie produceren meer bij voor het gebruik van het net.
Er is volgend jaar al een tariefaanpassing mogelijk, omdat de Vlaamse regering snel de opgebouwde, nietdoorgerekende kosten van de steun aan hernieuwbare energie wil wegwerken. Die schuld zou ruim 1,5 miljard euro
bedragen.
Gezinnen moeten meer mogelijkheden krijgen om hun energievraag aan te passen aan de kostprijs van de elektriciteit
op elk moment van de dag. Dat vereist de installatie van slimme meters bij elk gezin.
Zorgverzekering
Door de zesde staatshervorming krijgt Vlaanderen meer bevoegdheden voor welzijn. Om die reden en omwille van
besparingen zou de premie van de Vlaamse zorgverzekering verdubbelen van de huidige 25 naar 50 euro. Voor de
lage inkomens zou het tarief van 10 naar 20 euro gaan.
Hoger onderwijs
De regering geeft de universiteiten en de hogescholen twee opties om rond te komen met een lagere dotatie:
besparen en niet raken aan het inschrijvingsgeld, of het inschrijvingsgeld wel (wat) optrekken. Verwacht wordt dat
het dat tweede wordt.
Boekenprijs
De Vlaamse regering gaat de boekenprijs reglementeren, door in de eerste zes levensmaanden van het boek een rem
te zetten op de korting die winkels mogen geven. Dat was een van de eisen van de sectorfederatie Boek.be, die in
een memorandum een maximale korting van 10 procent naar voren schoof. Dat percentage staat niet in het Vlaams
regeerakkoord.
Met de maatregel hoopt men de boekhandel te steunen, voor de consument gaan grotere kortingen eruit. Jef Maes
van Boek.be: ‘Warenhuizen geven nu tot 35 procent korting op bestsellers om klanten te lokken. De gewone
boekenwinkel kan dat niet. Een boekenhandel heeft 7.000 tot 10.000 titels in voorraad. Om die diversiteit in stand te
houden moet hij ook de bestsellers kunnen verkopen. Daarom willen we de grote kortingen van de supermarkten aan
banden leggen.’ Boek.be hoopt ook dat gepraat kan worden over de kortingen die grote ketens aan bibliotheken en
scholen geven.
Autofiscaliteit
Over de belasting op auto’s staat één zinnetje in het regeerakkoord: ‘We relateren de autofiscaliteit aan de impact op
de luchtkwaliteit.’ Dat kan enkel slaan op de (eenmalige) belasting op de inverkeerstelling, de enige waarvoor de
Vlaamse overheid bevoegd is. Die varieert nu al sterk volgens de milieukenmerken van het voertuig, van 62 euro
(vermogen tot 8 PK en/of 70 KW) tot 4.957 euro (meer dan 18 PK en/of 156 KW).
U WINT
Kinderbijslag
De Vlaamse regering maakt van de overdracht van de bevoegdheid over de kinderbijslag gebruik om het stelsel te
hervormen. Dat zal voor velen winst betekenen, maar niet voor iedereen, zeker niet voor de grote gezinnen.
De grootste ingreep is dat het ‘kindergeld’ gelijk wordt voor elk kind, waar dat nu sterk verschilt volgens de rang van
het kind in het gezin. Hoeveel het per kind precies wordt, staat niet in het akkoord. De basisbijslag voor het eerste
kind is nu 90 euro per maand, voor het tweede 167 euro en voor het derde en de volgende kinderen 249 euro.
Volgens een onderhandelaar zou het bedrag voor het tweede kind veralgemeend worden.
Daarbij verdwijnen de leeftijdstoeslagen (nu enkele tientallen euro’s extra vanaf 6, 12 en 18 jaar). Er blijven wel
toeslagen voor kinderen met bijzondere zorgnoden (meestal door langdurige ziekte of handicap) en wezen. Ook
blijven er sociale toeslagen voor kinderen in gezinnen met een laag inkomen, waarbij wel rekening wordt gehouden
met de grootte van het gezin.
Enkele snelle berekeningen (uitgaand van 167 euro per kind) leren dat ‘klassieke’ gezinnen met één kind in de
toekomst altijd beter af zijn. Idem voor gezinnen met twee kinderen, behalve als beide kinderen ouder dan 18 zijn.
Gezinnen met drie kinderen ontvangen minder dan in het huidige systeem, met een zeer klein verschil zolang de
kinderen kleuters zijn, maar oplopend als ze ouder worden: met drie tieners loopt het op tot ruim 120 euro per
maand. Let wel: ten vroegste in 2016.
Schenkingsrechten
De tijdelijke verlaging van de schenkingsrechten op bouwgronden - die normaal eind dit jaar afloopt - wordt verlengd.
De daaraan gekoppelde bouwverplichting blijft bestaan: binnen vijf jaar na de schenkingsakte moet men er zijn
hoofdverblijfplaats vestigen. De bedoeling is mensen te stimuleren om daadwerkelijk op de grond te bouwen. Op
schenkingen van bouwgrond tussen (groot)ouders en kinderen daalt door de maatregel het gebruikelijke tarief met 1
procentpunt.
Daarnaast worden de schenkingsrechten voor onroerende goederen vereenvoudigd.
Verdeelrecht
Het verdeelrecht - de zogenaamde miserietaks - wordt opnieuw aangepast. Sinds 1 augustus 2012 werd dat recht
opgetrokken van 1 naar 2,5 procent. Dat wordt weer verlaagd naar 1 procent. Het verdeelrecht moet bijvoorbeeld
betaald worden als bij een echtscheiding één partner het deel van zijn ex in de gezinswoning overkoopt.
U BEHOUDT
Dienstencheques
De Vlaamse overheid behoudt het systeem van de dienstencheques. De motivering is dat ze een instrument zijn om
de combinatie werk en gezin te vergemakkelijken. De prijs (9 euro) en de fiscale aftrekbaarheid
(belastingvermindering van 30 procent) blijven behouden.
Onroerende voorheffing
De onroerende voorheffing is de jaarlijkse belasting op onroerende goederen. Het regeerakkoord voorziet erin dat de
provincies daarop niet langer opcentiemen kunnen heffen. De provinciale opcentiemen worden geïntegreerd in de
basisheffing. Tot nu toe bestond de onroerende voorheffing uit drie delen: de basisheffing bestemd voor de Vlaamse
overheid, opcentiemen voor de provincies en opcentiemen voor de gemeente.
Registratierechten
De Vlaamse regering gaat werk maken van een budgetneutrale vereenvoudiging van de registratierechten en een
herwerking van de bestaande gunstmaatregelen naar een globaal lager tarief voor de gezinswoning. De filosofie van
de meeneembaarheid van de betaalde registratierechten blijft behouden. Zo kunnen de registratierechten op een
wederverkochte hoofdverblijfplaats in mindering worden gebracht van de verschuldigde registratierechten op een
nieuwe aankoop.
Afval
De regering belooft sluikstorten en zwerfvuil harder aan te pakken. Daarnaast laat ze tegen 2015 een impactanalyse
maken over statiegeld op (plastic) flessen en blik.
Successierechten
Vanaf 1 januari 2015 is de Vlaamse overheid bevoegd voor de inning van de successie-, registratie-, schenkings- en
hypotheekrechten. Die worden zo veel mogelijk online toegankelijk gemaakt via een persoonlijk belastingdossier op
het belastingportaal Vlaanderen. In dat kader, en rekening houdend met hervormingen van het erfrecht op federaal
niveau, zal de overheid onderzoeken hoe de successierechten kunnen worden gemoderniseerd en afgestemd op de
hedendaagse samenlevingsvormen.
Netto
Meer in Budget

Download Report