Macro-economische uitdagingen ten gevolge van de vergrijzing Gert Peersman Universiteit Gent Seminarie VGD Accountants – 3 november 2014 Dé grootste uitdaging voor de regering • Alsmaar stijgende Noordzeespiegel door de VERGRIJZING Dé grootste uitdaging voor de regering • Ageing Working Group (AWG): budgettaire meerkost van de vergrijzing op jaarbasis 9,1% - 10,3% van het BBP tegen 2060!! Voorspellingen zijn zelfs optimistisch… • Deze kosten komen er BOVENOP de effecten van economische groei (waardoor inkomsten van overheid automatisch stijgen) – Parameters economische groei worden in toekomst gunstiger verondersteld dan tijdens decennia vóór crisis… • Veronderstelling dat prijzen gezondheidszorg niet méér stijgen dan prijzen in rest van economie: enkel volume-effect gerekend • PS: kost die men in 2002 voor 2030 voorspelde vandaag al bereikt Onaangename rekenkunde: belastingen Minimale vergrijzingskost 2010-2060 Gerealiseerde besparingen sinds 2010 als benchmark Huidige belastinginkomsten als benchmark 12% % van het BBP 10% 8% 6% 9,1% 11,2% 10,8% Personenbelastingen Belastingen op goederen en diensten 4% 2% Rentebonus ECB 2,2% 0% -2% Resterend structureel begrotingstekort einde 2013 0,5% 0,6% Gerealiseerde primaire besparingen Onaangename rekenkunde: uitgaven 30% 25% % van het BBP 20% Uitgaven sociale zekerheid Uitgaven gewesten, gemeenschappen en lokale overheden (o.a. onderwijs ±6%) Minimale vergrijzingskost 2010-2060 15% 14,1% 10% 5% 0% Uitgaven federale regering 25,2% 9,1% 2,2% Resterend structureel begrotingstekort einde 2013 5,4% Uitgaven buiten sociale zekerheid 3,5% Rentelasten Sociale uitkeringen Het spaarboekje (zilverfonds) staat in het rood… • In plaats van een spaarpot van 1200 miljard (320% BBP), een overheidsschuld van 380 miljard (>100% BBP) Oplossing: It’s the employment rate, stupid! • Werkgelegenheidsgraad bij laagste van ontwikkelde landen 78,6% 80% 75% 71,7% 71,1% 70% 65% 60% 55% 50% 45% 40% 72,7% 74,7% 73,4% 68,1% 62,0% 64,0% 75,3% Oplossing: It’s the employment rate, stupid! • 1% meer mensen aan de slag = verbetering begroting 0,75% BBP – 1/3 effect is daling overheidsuitgaven (uitkeringen en pensioenen) en 2/3 stijging inkomsten (meer economische activiteit) Vicieuze cirkel met hoge lasten op arbeid • Hoogste lasten op arbeid en laagste werkgelegenheidsgraad Belastingen voor gemiddelde werknemer 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% werkgelegenheidsgraad Hervormen van belastingen • Verlaging van lasten op arbeid een must! – Vooral kwetsbare categorieën: ouderen, jongeren, laaggeschoolden • There is no alternative: bij gebrek aan budgettaire ruimte moeten alternatieve inkomsten gezocht worden via taks-shift • Federaal regeerakkoord stelt zwaar teleur… – 0,9 miljard extra aftrek beroepskosten werknemer, deels gefinancierd met vermindering andere aftrekposten… – Voor werkgeversbijdragen enkel engagementen van regering Di Rupo – Merk op: indexsprong heeft hooguit tijdelijk een effect Pensioenen • Hier ligt meeste ruimte om vergrijzingsfactuur te verlagen – Opnieuw zes-punten-match voor de begroting • Langere loopbanen een must – Maatregelen regering Di Rupo: vergrijzingskost daalt met slechts 0,4% BBP Pensioenen: probleem van oudere werklozen • Zeer zwak in categorie 55-64 jaar, en dit vooral in Vlaanderen Pensioenen: wettelijke pensioenleeftijd • Ook wettelijke pensioenleeftijd moet onverwijld omhoog – Sinds 1925 is officiële pensioenleeftijd 65 jaar: levensverwachting was toen 58 jaar, terwijl deze ondertussen al 80 jaar is (en zal stijgen tot 88 jaar) – Andere landen: stelselmatig optrekken, en nadien aanpassen aan levensverwachting • Pensioenleeftijd Italië zal bijvoorbeeld 70 jaar zijn tegen 2060, in Denemarken zelfs 72,5 jaar Pensioenen: meer ouderen aan het werk • Ouderen nemen geen jobs van jongeren af!!! – Inkomen van extra oudere aan het werk creëert op zijn beurt consumptie die door andere (jongere) moet geproduceerd worden – Beide gaan hand in hand: landen met hogere werkgelegenheidsgraad bij ouderen, kennen minder jeugdwerkloosheid – Introductie van vervroegd en brugpensioen in jaren ‘70 heeft helemaal geen jobs voor jongeren gecreëerd Pensioenbeleid • Is één van de grootste uitdagingen in komende decennia: verantwoordelijkheid overheid, werkgevers en werknemers • Combinatie van financiële prikkels werkgevers en werknemers, maar ook motivatieprikkels: langer werken werkbaar maken • Alvast veel goede voornemens in federaal regeerakkoord! – Optrekken pensioenleeftijd (66 jaar in 2025 – 67 jaar in 2030) is wel beetje laat om vergrijzingspiek op te vangen Meer weten? DE PERFECTE STORM Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken TWITTER @GertPeersman COLUMN in DE STANDAARD Tweewekelijks op dinsdag
© Copyright 2024 ExpyDoc
