INTERVIEW 2 HBvLPLUS 3 HBvLPLUS ZATERDAG 11 EN ZONDAG 12 OKTOBER 2014 Wouter Beke na de slopende onderhandelingen Bruno Tobback wist als minister van Pensioenen al dat er iets moest gebeuren, maar hij deed er niets aan. Dan word ik niet meer verkozen, zei hij. “EEN HAZENSLAAPJE? NET DAN WORD JE GEPAKT” + HBvL Door Eric Donckier, Yves Lambrix en Paul Geudens ZATERDAG 11 EN ZONDAG 12 OKTOBER 2014 Wouter Beke BRUSSEL - Wouter Beke ziet er vrijdagmorgen helemaal niet slecht uit. Nochtans heeft hij weer een korte nachtrust gehad, na het toetredingscongres dat zijn partij donderdagavond hield. En na twee volle nachten onderhandeld te hebben over het regeerakkoord. “Veel fruit eten en alert blijven. Zelfs geen douche nemen tussendoor of even de ogen dichtdoen. Het is net tijdens de hazenslaapjes dat je gepakt wordt”, zegt de voorzitter van CD&V. “En neen, ik neem geen pepmiddelen. Ik wil hier onmiddellijk een urinetest aﬂeggen.” Ik begrijp dat de vakbonden het moeilijk hebben met de indexsprong. Maar de vraag is: houden we de essentie van ons welvaartsmodel overeind? Wouter Beke Tijdens het weekend neemt hij tijd om een beetje fysiek te recupereren. Vooral ook voor zijn gezin. “U zult begrijpen dat ik thuis wat heb goed te maken. En onze dochter Nette wordt drie jaar. Toen ze werd geboren in 2011 had ik de dag voordien het communautair akkoord voor de regering-Di Rupo gesloten. Nu valt haar verjaardag weer samen met een belangrijk akkoord.” wij wel kiezen. Dat heeft de zaken even vertraagd.” Waarom moeten akkoorden altijd ’s nachts gesloten worden? “Tja, dat is iets eigenaardigs. Eerst is er complete chaos. In de loop van de nacht komen alle puzzelstukken op tafel, en ’s morgens vallen die samen. Waarom? Ik stel vast dat we eigenlijk pas na 23 uur écht kunnen beginnen te praten, wanneer de redacties sluiten. Wanneer de partijvoorzitters en de coformateurs alleen samenzitten, lekt er weinig uit. Met meer uitgebreide delegaties is dat een probleem…” Maar waarom ging u voor Marianne Thyssen en niet voor Kris Peeters? “De rol van Europa wordt de komende vijf jaar veel groter dan voorheen.” De onderhandelingen verliepen moeilijker dan verwacht? “Het waren geen gemakkelijke onderhandelingen. Door de verkiezingsuitslag en door de gigantische hervormings- en saneringsoperatie die nodig was. De grootste sedert het Globaal Plan van Jean-Luc Dehaene.” Waarom heeft het zo lang geduurd? “We zitten nu ongeveer 140 dagen na de verkiezingen, maar in feite zijn de echte onderhandelingen met Kris Peeters en Charles Michel pas half augustus begonnen. Dat betekent 8 weken praten. Dat is niet uitzonderlijk lang. We hebben dit jaar ook niet de klassieker gehad van de formateur die zijn ontslag gaat aanbieden bij de koning.” Na de aanduiding van Marianne Thyssen tot eurocommissaris leek de dynamiek even weg. Omdat Kris Peeters plots in een andere context moest werken? “De N-VA had gevraagd dat Kris Peeters premier zou worden. De andere partijen gingen daarmee akkoord, tot de MR ons deed kiezen: eurocommissaris of premier. Wij zagen dat zo niet, maar de andere partijen volgden de redenering van de MR en dus moesten Wij begrijpen dat niet goed, het premierschap opofferen… “We zaten in een oneigenlijke situatie. Normaal levert de grootste partij de eerste minister. Toch was het ons gevraagd. Maar we hadden niets te eisen. Het was ook niet onze ultieme ambitie.” Maar de portefeuille van Marianne Thyssen valt tegen… “Daarmee bewijst u dat u niet veel van Europa kent.” Dat is een te gemakkelijk antwoord. “Commissievoorzitter Juncker heeft de ambitie om geen technische, maar een politieke commissie te creëren. Zoals ook Jacques Delors dat zag. De taak van de commissie is meer dan de boel beheren. Zij moet een politiek project uittekenen. En dan zijn er twee domeinen belangrijk: Financiën en Sociale Zaken & Werk. De portefeuille van Marianne sluit trouwens naadloos aan bij ons programma van economische groei en het sociaal Rijnlandmodel overeind houden.” Een duidelijke vermoeide Beke na een marathonvergadering. Foto Belga Sluit het regeerakkoord ook zo naadloos aan bij uw programma? “Ik ben heel tevreden met het resultaat. Waarom? Ik wil over 20 jaar mijn kinderen nog recht in de ogen kunnen kijken. Kijk: de competitiviteit van onze ondernemingen herstellen - om jobs te creëren - én sociale vooruitgang, dat waren de twee kernpunten van ons verkiezingsprogramma. En die hebben we gerealiseerd.” “We hadden 3 miljard loonlastenverlaging beloofd. Het zijn er 3,5 geworden. En ja, daar zit een indexsprong in die goed is voor 2,5 miljard. Die lag moeilijk. Maar naast die 2,5 miljard gaat er ook 1 miljard naar uitkeringen en pensioenen en 1 miljard naar koopkrachtverhoging. De loonhandicap met onze buurlanden wordt geschat op 3,5 procent op een loonmassa van 125 miljard euro. Over twee jaar moet die handicap zijn weggewerkt. Vergeet ook niet dat de vorige regering al maatregelen voor loonlastenverlaging had genomen.” De verhoging van de pensioenleeftijd lokt veel boze reacties uit. “Ik weet het. Maar iedereen voelt aan dat we langer moeten werken. Bovendien beveelt de pensioencommissie dit ook impliciet aan. In plaats van daarover onzekerheid te laten bestaan, heb ik dan voorgesteld om de leeftijden van 66 en 67 nú vast te leggen. Maar wel met de voorwaarde dat we overgangstermijnen zouden invoeren, die het geheel menselijk en humaan houden.” “Dit is een verzekering voor de toekomst. Ik wil de pensioenen betaalbaar houden, en dus moet er iets gebeuren. Bruno Tobback wist dat als minister van Pensioenen ook al. Maar hij deed er niets aan. Dan word ik niet meer verkozen, zei hij. Wel, wij doen er nu wél iets aan.” Is dat de sociale vooruitgang? “Gespreid over 5 jaar is er 10,5 miljard euro extra opzijgezet voor de sociale zekerheid. Onder andere een groeinorm van 1,5 % voor de ziekteverzekering, boven de inflatie welteverstaan. Wij garanderen ook de betaalbaarheid van de pensioenen door 6,8 miljard euro opzij te zetten. Dat is de aangroei van Foto’s Sven Dillen het totale bedrag dat de komende vijf jaar nodig is.” Het middenveld ziet dat anders… “Op ons congres heb ik een oproep gedaan: neem de uitgestoken hand aan. Dat is beter dan de gebalde vuist. Ik méén dat. Kijk, ik begrijp dat er sociale verkiezingen aankomen en dat de vakbonden zich willen profileren en dat ze moeten opkomen voor de belangen van hun leden. Maar zij, net trouwens als de werkgevers, moeten inzien dat wij inspanningen doen om jobs te creëren. Dat is óók in het belang van de werknemers. De rol van de sociale partners is meer dan belangenbehartiging. Zij moeten ook een rol spelen in het welvaartsmodel.” Zij moeten dus de indexsprong aanvaarden? “Ik begrijp dat de vakbonden het moeilijk hebben met die maatregel. Voor mij is de fundamentele vraag echter: maken we van dit moment gebruik om de essentie van ons welvaartmodel overeind te houden? Ik hoop te kunnen uitleggen waarom we bepaalde ingrepen hebben beslist. Daarom is het sociaal overleg zo belangrijk.” Heeft u Marc Leemans van het ACV onlangs nog gesproken? “Wij spreken elkaar vaak, zoals ik ook engagement, en ik zie dat dit aanwezig is. Iedereen heeft de ambitie om er iets van te maken. En we kunnen ons concentreren op het sociaal-economische. Er is geen communautair programma.” met andere sociale organisaties praat.” Wij nemen aan dat dit niet de meest vriendelijke gesprekken zijn. “Ik ga niets over de inhoud of de sfeer onthullen. Ik probeer uit te leggen waarom we doen wat we doen. Bijvoorbeeld dat de indexsprong sociaal gecorrigeerd wordt via de welvaarts-enveloppe.” U vroeg een vermogenswinstbelasting. U heeft ze niet gekregen. “Er is de doorkijktaks. De socialisten hebben die in de vorige regering op tafel gelegd, maar niet gekregen. Kijk, kapitaal is vluchtig, het is gemakkelijk te verschuiven naar andere landen. Je hebt er weinig greep op. Bovendien hebben wij al meerdere vormen van vermogensbelasting. Een specifieke vermogenswinstbelasting moet in Europees verband worden aangepakt.” Bent u tevreden over de ARCO-deal? “Wij hadden een oplossing beloofd, en ze is er gekomen. Juridisch moet een en ander nog uitgevlooid worden, maar het is de bedoeling dat de coöperanten 70 à 80 procent van hun ingelegd kapitaal terugkrijgen.” Wordt deze regering een sterke ploeg? “(denkt lang na) Ja, ze kan dit worden. Uitzonderlijke omstandigheden vereisen een uitzonderlijk politiek Ik wil over 20 jaar mijn kinderen nog recht in de ogen kunnen kijken. Daarom ben ik tevreden met het regeerakkoord Wouter Beke Krijgt het parlement enige vrijheid, bijvoorbeeld in ethische dossiers? “In het regeerakkoord staan al heel wat ethische domeinen vermeld. Verder is het de bedoeling van de vier partijen elkaar goed te verstaan. Bij moeilijke discussies moeten we elkaar recht in de ogen durven kijken.” Geen nieuwe euthanasieregeling dus? “Voor minderjarigen is er een regeling die niet onze voorkeur wegdraagt, maar waar wij ons bij neerleggen. En euthanasie voor dementerenden is in de vorige Senaat afgevoerd omdat experten hebben afgeraden hiervoor een wetgevend kader te creëren.” Spreken we nu van de regering-Michel? Of van Michel-Peeters? “Dit is de regering Michel-Peeters.” Waarom heeft u geen nieuwe ministers? “Omdat wij voldoende zwaar willen wegen.” En geen vrouwen? “Ik moet naar een evenwicht in de partij zoeken. We hebben in Brussel Bianca De Baets, in Vlaanderen Hilde Crevits en Joke Schauvliege, en in Europa Marianne. Voor de uitvoerende functies was er enkel Jo Vandeurzen. Nu hebben we een nieuw evenwicht van 4 vrouwen en 4 mannen.” De MR als enige Franstalige partij, kan dat werken? Mocht CD&V alleen in de regering gaan, Vlaanderen zou moord en brand schreeuwen. “Dit is een van de elementen van de uitzonderlijke omstandigheden waarover ik het had. Maar ik aanvaard de verwijten van de PS en het cdH niet dat de MR in een regering stapt met een separatistische partij, de N-VA dus. Wij weten wat in artikel 1 van de statuten van de N-VA staat. Die partij streeft naar een onafhankelijke republiek Vlaanderen. Maar Bart De Wever maakt daar de volgende 5 jaar geen punt van. Trouwens, toen de PS een jaar lang heeft gepraat met de N-VA, bestond dat artikel 1 ook al…” Is Charles Michel sterk genoeg als premier? “Een premier moet een brede rug, een sterke borstkas, voldoende intelligentie en een empathisch vermogen hebben. De voorbije weken heeft hij getoond dat hij die eigenschappen heeft.”