Themabijeenkomst SPREKER Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk

Themabijeenkomst
SPREKER
Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk
bijzonder hoogleraar
bedrijfsantropologie
Vrije Universiteit Amsterdam
Cultuurverandering in de aanleg
van ondergrondse netwerken
27 oktober 2014
Prof.dr.ing. Alfons van Marrewijk, VU Amsterdam / Bureau Paradox
Noodzaak cultuurverandering
•
•
•
•
•
Afname maatschappelijke acceptatie overlast
Toename politieke druk op samenwerking
Druk op kostprijs door markt/overheid
Afname rendement aannemers
Vergrijzing van werknemers
Nieuwe samenwerkingsrelatie
• Partnership, procesinnovatie,
ontzorgen, ketensamenwerking
• Blijvend beter, sneller en goedkoper
dan traditioneel en beter voorspelbaar
• Voortdurend meten op tijd, geld en
kwaliteit
• Afstemming van werkpraktijken in de
keten
Ondergrondse
infrastructuur
wordt aangelegd
door mensen
Cultuuromslag in de keten
• Samenwerken op basis van
gelijkwaardigheid
• Vertrouwen nodig tussen partners en
informatie uitwisseling
• Elkaar aanspreken op nieuwe rollen
• Openheid en transparantie over kosten
• Wederzijds zakelijk gegrond vertrouwen
• Gezamenlijk nemen van winst en verlies
Hoofdstrategieën
• Macht-dwang gerichte
strategie: afdwingen
verandering
• Rationeel-empirische
strategie: overtuigen van
anderen
• Reëductieve strategie:
leren van nieuwe
waarden en gedrag
10 jaar verandering in de infrasector
(van Marrewijk, Veenswijk & Clegg 2014)
• Hyperculture: veranderingsprogramma’s raken
te weinig de dagelijkse werkpraktijken
• Falen van top down veranderingen
• Te veel vertrouwen in rationeel mensbeeld:
– Studies, rapporten en boekjes
– Management discours: “gewoon doen”
• Aanpak verandering op basis van bestaande
organisatie/sector cultuur
Slechte culturele
praktijken
Dubbelen taken in
werkproces
Fragmentatie systemen
Samenhang in keten
ontbreekt
Veel overdrachts
momenten
Weinig onderling
vertrouwen
Nauwelijks innovatie
Weinig oog voor keten
belang
Cultuurverandering
Ondergrondse Infra
Sector
Gewenste cultuur
Gelijkwaardigheid
Continue innovatie
Opschuiven in de keten
Doorlooptijdverkorting
Kosten besparingen
Klant gericht
Internaliseren van kwaliteit
bij aannemer
Openheid en transparantie
Samenwerking
Slechte culturele
praktijken
Dubbelen taken in
werkproces
Fragmentatie systemen
Samenhang in keten
ontbreekt
Veel overdrachts
momenten
Weinig onderling
vertrouwen
Nauwelijks innovatie
Weinig oog voor keten
belang
Cultuurverandering
Ondergrondse Infra
Sector
Gewenste cultuur
Gelijkwaardigheid
Continue innovatie
Opschuiven in de keten
Doorlooptijdverkorting
Kosten besparingen
Klant gericht
Internaliseren van kwaliteit
bij aannemer
Openheid en transparantie
Samenwerking
Redeneren vanuit eigen perspectief
Wantrouwen op basis van beelden
Duikboot: sterk gericht op taakinhoud
Traditionele machtsverhoudingen
Leiderschapsstijl: mensen niet meenemen
Onderlinge concurrentie
Slechte culturele
praktijken
Dubbelen taken in
werkproces
Fragmentatie systemen
Samenhang in keten
ontbreekt
Veel overdrachts
momenten
Weinig onderling
vertrouwen
Nauwelijks innovatie
Weinig oog voor keten
belang
Cultuurverandering
Ondergrondse Infra
Sector
Gewenste cultuur
Uitkomst
Gelijkwaardigheid
Continue innovatie
Opschuiven in de keten
Doorlooptijdverkorting
Kosten besparingen
Klant gericht
Internaliseren van kwaliteit
bij aannemer
Openheid en transparantie
Samenwerking
1e orde wijzigingen
Geen systeem innovaties
Verlies breekbaar
vertrouwen
Frustraties
Hoge faalkosten
Redeneren vanuit eigen perspectief
Wantrouwen op basis van beelden
Duikboot: sterk gericht op taakinhoud
Traditionele machtsverhoudingen
Leiderschapsstijl: mensen niet meenemen
Onderlinge concurrentie
Antropologie en organisaties
Veranderingsaanpak
• Aandacht nodig voor het proces van
cultuurverandering dicht bij de werkvloer
• Veranderingswerk moet niet alleen gericht zijn
op wat er veranderd moet worden
• Ook op de wijze waarop werknemers/managers
door het veranderingsproces worden geraakt
Praktijken van samenwerking
(Bjørkeng, Clegg en Pitsis 2009)
• Reflectie organiseren over praktijken
• Constructie van grenzen rondom een praktijk
• Onderhandelingen over praktijken en
competenties
• Verwevenheid met materiaal, machines en ruimte
Belangrijkste thema’s bij samenwerking
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Kwaliteit van werk
Afstemming en vereenvoudiging werkprocessen
Commitment en angst
Borging van kennis
Proactieve houding bij oplossen problemen
Organiseren van reflectie op samenwerking
Wederzijds vertrouwen
Dialoog omtrent kostenreductie
Gedeelde belangen/integraal perspectief
Andere vaardigheden nodig
• Nieuwsgierigheid naar werkpraktijk van de
ander
• Reflectief vermogen
• Eigen werkzaamheden in relatie tot geheel zien
• Inschatten van gevolgen van eigen handelen
• Ontwikkelen van reciproque relatie
• Proces oriëntatie: reflectie op culturele
praktijken
Lijnmanagement
Verandermanagement
Programmamanagement
sept
okt
Ontwerpfase
nov
jan
Attentiefase
Commitment
Alliander
Bouwend
Nederland
Pilot selectie
Alliander
Diagnose
+ ontwerp
dec
Overdrachts
moment
Leer- en
experimenteerruimte
Bescherming Alliander
mrt
Routiniseerfase
Strategische
Keuze
Verdere
Implementatie
Terugkoppeling naar Stuurgroep
Evaluatie
Workshop II
Reflectie op uitvoeringspraktijk
Workshop I
Innovatie overleg
feb
Werkgroep
Werkgroepen
Proces
Implementatie BPE
Contractuitvoering
Grensorganisatie
Innovatie Atelier
Stuurgroep
Werkgroep
Leidingen
Werkgroep
Aansluitingen
Lijnmanagement
Verandermanagement
Programmamanagement
jul
Ontwerpfase
aug
sep
okt.
Pilot fase
nov
dec
jan
Uitvoeringsfase
Top down: inrichten systemen, communicatie pilots,
organiseren resources, aannemerijconcept
Bottum up: meenemen mensen, gezamenlijke
oplossingen, concrete implementatie, succes vieren
Succesvolle veranderingsaanpak
• Bottom-up én top-down aanpak nodig
• Lijn-, verander- en programma-management
organiseren
• Reflectie op praktijk tijdens proces organiseren
Bedankt voor uw aandacht