HOOFDZAAK BEDRIJFSLEVEN SCHREEUWT OM TECHNICI OP LAGERE NIVEAUS De afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven laat al jaren te wensen over. Er zijn veel initiatieven om hierin verbetering te brengen. Progressie wordt geboekt voor het hoger beroepsonderwijs en universiteiten, maar het middelbaar beroepsonderwijs blijft achter. Wat moet er veranderen en wat kunnen bedrijven doen? Tekst: Pieter van der Meulen | Foto's: TechniekBeeldbank.nu ➔ 8 Juli 2014 VNO-NCW WEST. Juli 2014 VNO-NCW WEST. 9 HOOFDZAAK HOOFDZAAK JAARLIJKS DERTIGDUIZEND EXTRA TECHNICI NODIG “Wij hebben een constant tekort aan mbo-personeel dat het leuk vindt om te sleutelen. Het technisch beroep is blijkbaar nog steeds niet sexy.” Dick Slingerland, lid VNO-NCW Rotterdam en directeur van Alphatron, een bedrijf dat hoogwaardige apparatuur levert aan de marine, de veiligheidsbranche, de medische wereld en de televisieen filmwereld. Zijn ervaring onderschrijft de tanende belangstelling voor middelbaar beroepsonderwijsinstellingen, die duidelijk merken dat zij niet kunnen aanklampen bij de toenemende belangstelling voor technische opleidingen in het hoger beroepsonderwijs en universitair onderwijs. Minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil daarom een betere aansluiting van scholen op het bedrijfsleven: “Teveel afgestudeerde technici kiezen voor een carrière buiten de techniek. Het is een belang rijke taak van bedrijven om uitdagende banen en stages aan te bieden. Scholen moeten onderwijs bieden dat aansluit op de vraag van het bedrijfsleven.” Voor 2020 gaan er jaarlijks meer dan zeventig duizend bouwvakkers, installateurs, elektrotechnici, metaalbewerkers en systeemanalisten met pen sioen. De babyboomgeneratie stopt met werken, met als gevolg dat er een groot tekort aan technisch geschoold personeel dreigt. Uit onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt blijkt dat op termijn jaarlijks dertigduizend extra technici nodig zijn om in de groei ende behoefte te voorzien. werking. Uiteindelijk moeten studenten met overtuiging voor technische opleidingen kiezen zodat zij deze afronden en na hun studie in de techniek actief blijven. Beeldvorming Jongeren die een negatief beeld van technische opleidingen hebben (‘te zwaar, te vies’) zijn zich volgens Cornelis onvoldoende bewust van de situatie in de technische branche en de mogelijkheden die deze hen biedt. Hij sluit zich aan bij Slingerland: “Wat mensen, en vooral jongeren, zich te weinig realiseren, is dat de technische branche heel breed is. Je hebt de zware kant, de zogenaamde las-kant, maar ‘human technology’ is lichter en heeft een sociale Lees meer op www.vno-ncwwest.nl over het mbo en de dreigende tekorten aan de hand van de verhalen van ondernemers en onderwijsinstellingen uit Den Haag en Amsterdam. ‘OUDERS HEBBEN LIEVER DAT HUN KIND IN EEN PAK LOOPT DAN IN EEN OVERALL’ Wisselwerking Slingerland vindt dat er sprake moet zijn van een wisselwerking. “Ik las dat mbo-leerlingen moeite hebben met het vinden van een stageplaats. Zij moeten de markt in kaart brengen, want plaatsen zijn er wel. In de jaren tachtig kwam ik in een situatie waarin ik broodnodig stagiairs nodig had. Ik heb toen zelf de eerste stap gezet en heb goede krachten gevonden. Ondernemers willen wel iets aan stagiairs hebben, anders kosten ze alleen maar tijd. Een goede samenwerking met de scholen is dus nood zakelijk.” personeel krijgt een auto en werkt op marineschepen. Ze ontmoet mensen van over de hele wereld. Maar het is een kwestie van status. Ouders hebben liever dat hun kind in een pak loopt dan in een overall. Ze zouden eens moeten weten hoe leuk dat laatste is.” Rolant Cornelis van Zadkine, een school voor middelbaar beroepsonderwijs in Rotterdam, benadrukt de rol van het bedrijfsleven. “Het is belangrijk dat bedrijven naar buiten treden zodat banen in de techniek zichtbaarder en aantrekkelijker worden.” Unieke afspraak ‘HET TECHNISCH BEROEP IS BLIJKBAAR NOG STEEDS NIET SEXY’ Status Slingerland benadrukt dat werken in de techniek veel voordelen heeft. “Het is aan bedrijven als het onze om te laten zien hoe leuk het is. Bij ouders, vooral van allochtone kinderen, heerst een sentiment dat werken in de techniek minder status heeft dan bijvoorbeeld een administratieve functie. Maar technisch werk is veel leuker dan administratief werk. Bovendien verdient het veel meer. Zo werken vraag en aanbod nou eenmaal. Ons technisch 10 Juli 2014 VNO-NCW WEST. Een veelgehoorde klacht uit het bedrijfsleven is dat de kennis van studenten niet voldoende is om te participeren in een bedrijf. Bedrijven moeten afgestudeerde mbo’ers zelf intensief scholen. Minister Bussemaker wil dat daarin verandering komt. “Bedrijven komen letterlijk de scholen in”. Bussemaker spreekt van een unieke afspraak met het bedrijfsleven en mbo-instellingen op regionaal niveau. Wanneer bedrijven machines inkopen, wordt een extra exemplaar besteld. Deze machine gaat naar een school in de regio zodat studenten met de modernste apparatuur kunnen werken. Ook gaan bedrijven hun medewerkers inzetten op scholen. “Gastlessen spreken leerlingen erg aan,” aldus Cornelis. Het Zadkine neemt zelf ook initiatief om de lessen meer in te richten naar de wensen van het bedrijfsleven. “Wij hebben docentstages, waarbij onze docenten een korte periode op de werkvloer doorbrengen om praktijkvoorbeelden en concrete problemen op te halen voor hun lessen.” TechniekTalent.nu Cornelis herkent de problemen waarmee de technische sector te kampen heeft. “Er zijn veel initiatieven om deze sector aantrekkelijker te maken voor toekomstige leer lingen. Een voorbeeld is TechniekTalent.nu, een samenwerkingsverband in opdracht van werknemers- en werk geversorganisaties van acht technische bedrijfstakken. TechniekTalent.nu heeft maar één doel: meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek. Vanuit dit initiatief wordt veel aandacht besteed aan techniek op basisscholen. Hoe eerder jongeren geïnteresseerd raken in techniek, hoe beter.” Een streven van het samenwerkingsverband is om techniek sterk te verankeren in het lesprogramma van basisscholen. De acht technische bedrijfstakken werken nauw samen met onderwijsinstel lingen en vertegenwoordigers van de overheid om jongeren te enthousiasmeren aan de hand van voorlichting, stages en techniekgames. Er is een grote beeldbank in het leven geroepen om de beeldvorming rondom techniek te verbeteren. De betrokken partijen zetten hun kennis en netwerk in om het bedrijfsleven te verbinden met scholen en jongeren. Er wordt vooral ingezet op regionale samen- inslag.” De realiteit is dat mbo-geschoolde technici in de toekomst kunnen rekenen op een vaste, goedbetaalde baan. “Er zijn opleidingen, zoals installatie en koudetechniek, waar studenten veelal een baan aangeboden krijgen voordat ze afgestudeerd zijn”, aldus Cornelis. Leerbedrijf Ook worden leerroutes korter en intensiever zodat studenten beter voorbereid zijn op de regionale arbeidsmarkt. Wat de toenadering tussen scholen en bedrijven betreft, neemt Alphatron volgens Slingerland het voortouw. “Wij zijn een leerbedrijf met stageplaatsen voor mbo’ers en hbo’ers. Daarnaast bieden wij een technische opleiding voor ons eigen personeel. In het Alphacollege leiden we scheepsbemanning op. Bij ons krijgen ze de technische bagage die ze in de praktijk nodig hebben. We hebben een eigen studielokaal en een zeer geavanceerde scheepssimulator. Wat de studenten in de les leren kunnen zij op een levensechte manier testen.” www.vno-ncwwest.nl/mbo Juli 2014 VNO-NCW WEST. 11